Narodziny Maryi. Początek zbawienia

PUNKT WYJŚCIA

ŚWIĘTO NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY • KOLOR SZAT: biały • ŚWIĘTO NIENAKAZANE • KOLEKTA: Prosimy Boga, aby macierzyństwo Maryi stało się początkiem naszego zbawienia • CZYTANIA: Księga Micheasza 5,1–4a albo List do Rzymian 8,28–30 • Psalm 13,6 • Ewangelia wg św. Mateusza 1,1–16.18–23

---

STO SŁÓW

W święto Narodzenia Maryi Liturgia Słowa ani razu o tym wydarzeniu nie wspomina – narodziny Maryi nie są wszak odnotowane w Biblii. Nie wspomina również pośrednio, jak w wypadku wielkich tajemnic życia Maryi: niepokalanego poczęcia albo wniebowzięcia. Tak jakby ktoś pomylił święta, dobierając czytania do Bożego Narodzenia (PIERWSZE CZYTANIE, EWANGELIA). Nic bardziej mylnego.

Samo narodzenie kogokolwiek uzmysławia nam jedno: ktoś, kto się rodzi, otwiera nową historię. Ten efekt domina pokazują genealogie (EWANGELIA): każda z wymienionych osób urodziła się, by stać się potem matką, ojcem dla kolejnych.

Liturgia Słowa, która pokazuje narodziny Jezusa, w rzeczywistości podkreśla, że nie byłoby ich, gdyby nie narodzenie Maryi. Nie chodzi tu tylko o następstwo pokoleń. Chodzi o samo życie Maryi, poznanej i przeznaczonej, która odpowiedziała na łaskę, dzięki czemu stała się na wzór obrazu Jezusa (DRUGIE CZYTANIE). Paradoks: Maryja, która zrodziła Jezusa, najpierw na Jego wzór została zrodzona. A potem stawała się Jego odbiciem w swoim życiu.

Święto Narodzenia Maryi nie jest tylko kolejnym wyróżnieniem dla wyjątkowej świętej. Narodzenie Maryi to początek zbawienia. Bez tego wydarzenia przedziwny Boży plan zbawienia nie mógłby się zrealizować. Rodzi się Maryja, otwierając nową historię, historię zbawienia.

---

---

Mi 5, 1-4a

Czytanie z Księgi proroka Micheasza

Tak mówi Pan:

A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie wyjdzie dla mnie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności. Przeto Pan porzuci ich aż do czasu, kiedy porodzi mająca porodzić. Wtedy reszta braci Jego powróci do synów Izraela.

Powstanie On i paść będzie mocą Pańską, w majestacie imienia Pana, Boga swego. Osiądą wtedy, bo odtąd rozciągnie swą potęgę aż po krańce ziemi. A On będzie pokojem.

Oto słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

„Porodzi mająca porodzić” • Mi 5,1–4a

Już prorok Micheasz ogłasza narodziny Mesjasza, precyzyjnie wskazując nie tylko miejsce urodzenia, ale również pochodzenie „od początku, od dni wieczności”.

KSIĘGA MICHEASZA • AUTOR: Micheasz • CZAS POWSTANIA: II poł. VIII w. przed Chr. KATEGORIA: wyrocznia prorocka • KTO MÓWI: Micheasz • ADRESACI: Juda

---

POKUTA I ODRODZENIE • Prorok Micheasz (hebr. Mikah znaczy Któż jak Bóg) żył w VIII w. przed Chr., za panowania królów Jotama, Achaza i Ezechiasza, w czasach proroka Izajasza. Jego księga należy do tzw. proroków mniejszych • W jego wyroczniach przeplatają się motywy upadku Judy i Samarii oraz obietnica ocalenia narodu. Ostrzegając rodaków przed nadchodzącą karą, Micheasz kładzie nacisk na sprawiedliwość społeczną i wierność przymierzu z Jahwe • Liturgia korzysta z proroctw Micheasza w Wielki Piątek (przywołuje przejmujące wezwanie do pokuty, (👁 Mi 6,3) oraz w Adwencie (zapowiedź Mesjasza pochodzącego z Betlejem).

KRÓLESTWO MESJAŃSKIE • Rozdział 5 Księgi Micheasza to zapowiedź narodzin Mesjasza. Prorok opisuje Jego przyjście i panowanie, które zapewni pokój targanej wojnami Samarii i Judzie. W Jego czasach – pisze Micheasz – Asyria i Babilon zostaną pokonane • Izrael zatriumfuje nad swymi wrogami Bóg oczyści swój lud z bożków oraz • dokona sądu nad narodami.

OD DNI WIECZNOŚCI • Usłyszymy początek 5 rozdziału, w którym Micheasz opisuje narodziny Mesjasza. Zwróćmy uwagę na jego dwie charakterystyki: narodzenie w Betlejem oraz pochodzenie sięgające wieczności • Zauważmy, że pierwsza z nich precyzyjnie wskazuje, skąd ma pochodzić władca Izraela. Druga – w sposób niezrozumiały dla ówczesnych, ale zrozumiały już dla nas – pokazuje, że ma być to Syn Boży. Proroctwo w zaskakujący sposób opisze też Jego Matkę, pokazując Jej udział w planie zbawienia.

---

Ps 13 (12), 6 (R.: por. Iz 61, 10b)

Ref. Raduj się, duszo, w Bogu, Zbawcy moim.

Ja zaufałem Twemu miłosierdziu, * 

niech się moje serce cieszy z Twej pomocy. 

Będę śpiewał Panu, * 

który obdarzył mnie dobrem.

PSALM

Bóg obdarzył dobrem • Ps 13, 6

Usłyszymy dosłownie jeden, ostatni, szósty werset Psalmu 13. Wyraża radość człowieka, który zaufał Miłosierdziu Boga.

PSALM 13 • AUTOR: anonimowy Izraelita • CZAS POWSTANIA: trudny do określenia

---

O OCALENIE • Psalm 13 należy do gatunku indywidualnej modlitwy błagalnej (hebr. tefillah). Psalm może być bardzo antyczny, ale określenie daty jego powstania uznaje się za niemożliwe, ze względu na uniwersalność tematu cierpienia • Bo właśnie z cierpieniem wiąże się treść psalmu, być może to choroba wierzącego. Wspomina także o jego konfrontacji z nieprzyjaciółmi. Nie ma podstaw, aby kwalifikować go jako modlitwę całego Izraela lub cierpiącego monarchy. Wierzący mógł zanieść swoją modlitwę przed Bogiem w świątyni, otrzymując słowo pociechy.

JAK DŁUGO, PANIE • Wierzący, posługując się klasyczną dla tego typu utworów formułą jak długo, Panie, wzywa Boga do działania i opisuje swoje cierpienia (👁 Ps 13,2–3). Prosi o ocalenie od śmierci i od wroga (👁 Ps 13,4–5).

SZÓSTY WERSET • Usłyszymy dosłownie jeden, szósty, ostatni werset Psalmu 13. To charakterystyczne wyznanie ufności w Boże miłosierdzie i dziękczynienie wypowiedziane wobec Boga, który obdarza modlącego się dobrem.

---

Rz 8, 28-30

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Rzymian

Bracia:

Wiemy, że Bóg z tymi, którzy Go miłują, współdziała we wszystkim dla ich dobra, z tymi, którzy są powołani według Jego zamysłu. Albowiem tych, których przedtem poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był Pierworodnym między wielu braćmi.

Tych zaś, których przeznaczył, tych też powołał, a których powołał – tych też usprawiedliwił, a których usprawiedliwił – tych też obdarzył chwałą.

Oto słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Przeznaczenie • Rz 8,28–30

Św. Paweł przedstawia Boży plan wobec człowieka. Pisze o współpracy Boga z człowiekiem: On z nami współdziała, powołuje nas, a nawet nas przeznacza. Szczególnie odnosi się to do Maryi.

LIST DO RZYMIAN • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • CZAS POWSTANIA: 57–58 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

---

EWANGELIA O USPRAWIEDLIWIENIU • Kiedy Paweł pisał List do Rzymian, nie znał jeszcze Rzymu. Przybył tam dwa lata później. W liście głosi Rzymianom Ewangelię: pisze do wspólnoty znajdującej się w stolicy imperium, w sercu antycznego świata, bo Rzym ma być kołem zamachowym dla głoszonej przez Pawła Ewangelii o usprawiedliwieniu z wiary w Chrystusa • List ma charakter wykładu teologicznego, choć często jest polemiczny. Liczne pytania stawiane przez Apostoła Narodów, na które potem odpowiada, to prawdopodobnie prawdziwe wątpliwości i oskarżenia rzucane przez oponentów pod jego adresem.

ROZDZIAŁ 8 • W 8 rozdziale odnajdujemy rozważania o Duchu Świętym. Paweł zwraca uwagę na Ducha – Dawcę nowego życia. Wcześniej pisał, że przyjęcie Jezusa jako Pana i Zbawiciela to pierwszy konieczny krok ku temu, aby stać się wolnym (👁 Rz 7,25) • Nowe życie jest jednak na początku podobne do małego ziarna, które musi
rosnąć i się rozwijać. Tym, który daje wzrost, jest właśnie Duch. Jeśli otwieramy się na Jego obecność, On czyni nas własnością Boga (👁 Rz 8,9–11), prowadzi nas, przekonuje, że jesteśmy synami Bożymi, oraz modli się w nas (👁 Rz 8,14–17).

PROWADZI DO ZBAWIENIA • Usłyszymy krótki fragment listu, w którym Paweł przypomni, że Duch współdziała we wszystkim dla naszego dobra i ostatecznie prowadzi do zbawienia • Zwróćmy uwagę na słowa o przeznaczeniu – wywołały one dyskusję o tym, czy Paweł potwierdza koncepcję predestynacji.

---

EWANGELIA DŁUŻSZA Mt 1, 1-16. 18-23

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Rodowód Jezusa Chrystusa, syna Dawida, syna Abrahama. Abraham był ojcem Izaaka; Izaak ojcem Jakuba;

Jakub ojcem Judy i jego braci; Juda zaś był ojcem Faresa i Zary, których matką była Tamar. Fares był ojcem Esroma; Esrom ojcem Arama; Aram ojcem Aminadaba; Aminadab ojcem Naassona; Naasson ojcem Salmona; Salmon ojcem Booza, a matką była Rachab. Booz był

ojcem Obeda, a matką była Rut. Obed był ojcem Jessego, a Jesse ojcem króla Dawida.

Dawid był ojcem Salomona, a matką była dawna żona Uriasza. Salomon był ojcem Roboama; Roboam ojcem Abiasza; Abiasz ojcem Asy; Asa ojcem Jozafata; Jozafat ojcem Jorama; Joram ojcem Ozjasza; Ozjasz ojcem Joatama; Joatam ojcem Achaza; Achaz ojcem Ezechiasza; Ezechiasz ojcem Manassesa; Manasses ojcem Amosa; Amos ojcem Jozjasza; Jozjasz ojcem Jechoniasza i jego braci w czasie przesiedlenia babilońskiego.

Po przesiedleniu babilońskim Jechoniasz był ojcem Salatiela; Salatiel ojcem Zorobabela; Zorobabel ojcem Abiuda; Abiud ojcem Eliakima; Eliakim ojcem Azora; Azor ojcem Sadoka; Sadok ojcem Achima; Achim ojcem Eliuda; Eliud ojcem Eleazara; Eleazar ojcem Mattana; Mattan ojcem Jakuba; Jakub ojcem Józefa, męża Maryi, z której narodził się Jezus, zwany Chrystusem.

Z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak.

Po zaślubinach Matki Jego, Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego. Mąż Jej, Józef, który był człowiekiem sprawiedliwym i nie chciał narazić Jej na zniesławienie, zamierzał oddalić Ją potajemnie.

Gdy powziął tę myśl, oto anioł Pański ukazał mu się we śnie i rzekł: «Józefie, synu Dawida, nie bój się wziąć do siebie Maryi, twej Małżonki; albowiem z Ducha Świętego jest to, co się w Niej poczęło. Porodzi Syna, któremu nadasz imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów».

A stało się to wszystko, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka: «Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel», to znaczy Bóg z nami.

Oto słowo Pańskie.

EWANGELIA

Z narodzeniem Jezusa było tak… • Mt 1,1-16.18-23

Genealogie pokazują efekt domina: bez któregoś z elementów pod znakiem zapytania stoją kolejne wydarzenia. Narodziny Maryi były konieczne, by urodził się Jezus.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: wydarzenie CZAS AKCJI: 1 r. (datacja tradycyjna) • MIEJSCE AKCJI: Nazaret • BOHATEROWIE: Józef, Anioł Pański • WERSJE: brak

---

EWANGELIA MATEUSZA • Autor Ewangelii wg św. Mateusza ani razu nie zdradza się w tekście księgi. Tradycyjnie autorstwo przypisuje się Mateuszowi – jednemu z Dwunastu. Adresatem Ewangelii jest wspólnota składająca się w głównej mierze z judeochrześcijan (choć znajdują się w niej również nawróceni poganie). To wpływa na charakter księgi, która ma zabarwienie judaistyczne • W układzie księgi wyróżniamy pięć wielkich mów Jezusa – taki układ nawiązuje do Pięcioksięgu – a Jezus jest przedstawiony jako Nowy Mojżesz.

JAK NARODZIŁ SIĘ JEZUS • Tylko dwie Ewangelie przedstawiają sceny sprzed narodzenia Jezusa oraz Jego dzieciństwo: św. Łukasza i św. Mateusza. Przed nami początek Ewangelii Mateusza. Ewangelista rozpoczyna swoje dzieło genealogią Jezusa, po której następuje opis Jego narodzenia.

---

Fragment książki „Jutro Święto”