Krzyż pełen paradoksów. Właśnie tam dokonuje się zbawienie

PUNKT WYJŚCIA

ŚWIĘTO PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚWIĘTEGO • ŚWIĘTO NIENAKAZANE • KOLOR SZAT: czerwony • KOLEKTA: Będziemy prosili, abyśmy w niebie otrzymali owoce odkupienia • CZYTANIA: Księga Liczb 21,4b–9 • Psalm 78,1–2.34–38 • List do Filipian 2,6–11 • Ewangelia wg św. Jana 3,13–17

---

STO SŁÓW

Zagadkowe to wydarzenie: umierający od ukąszeń plagi węży Izraelici, utworzenie miedzianego węża, który umieszczony na palu okazał się wybawieniem, bo wszyscy ci, którzy nań spojrzeli, odzyskiwali zdrowie (PIERWSZE CZYTANIE). Paradoksalnie, spojrzenie na węża, symbol grzechu i śmierci, przynosi uzdrowienie.

Jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak potrzeba, by wywyższono Syna Człowieczego. Jezus odnosząc się do tamtego wydarzenia, nazywa je „wywyższeniem”. Z drugiej strony, zapowiada nie tylko krzyż, na którym sam zawiśnie, ale że Wywyższony odzyska już nie tylko zdrowie, lecz życie wieczne (EWANGELIA). Paradoksalnie, śmierć nie zabija, lecz daje życie.

Jezusa, posłusznego aż do śmierci krzyżowej Bóg nad wszystko wywyższył (DRUGIE CZYTANIE). Paradoksalnie, krzyż egzekucji jest miejscem wywyższenia.

Pełen paradoksów jest Krzyż. Ale zbawienne to paradoksy, bo zwróćmy uwagę, że cokolwiek Bóg robi, robi to dla uzdrowienia, zbawienia człowieka. Patrzmy na Krzyż, Tron Wywyższonego, bo właśnie tam dokonuje się nasze zbawienie.

---

---

Czytanie z Księgi Liczb

W owych dniach podczas drogi lud stracił cierpliwość. I zaczęli mówić przeciw Bogu i Mojżeszowi: «Czemu wyprowadziliście nas z Egiptu, byśmy tu na pustyni pomarli? Nie ma chleba ani wody, a uprzykrzył się nam już ten pokarm mizerny».

Zesłał więc Pan na lud węże o jadzie palącym, które kąsały ludzi, tak że wielka liczba Izraelitów zmarła. Przybyli więc ludzie do Mojżesza, mówiąc: «Zgrzeszyliśmy, szemrząc przeciw Panu i przeciwko tobie. Wstaw się za nami do Pana, aby oddalił od nas węże». I wstawił się Mojżesz za ludem.

Wtedy rzekł Pan do Mojżesza: «Sporządź węża i umieść go na wysokim palu; wtedy każdy ukąszony, jeśli tylko spojrzy na niego, zostanie przy życiu». Sporządził więc Mojżesz węża miedzianego i umieścił go na wysokim palu. I rzeczywiście, jeśli kogoś wąż ukąsił, a ukąszony spojrzał na węża miedzianego, zostawał przy życiu.

Oto słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

Wąż na palu • Lb 21,4b–9

Plaga węszy i ukąszeń, a potem „wywyższenie miedzianego węża”. To jedna z tych scen biblijnych, które zapowiadały krzyż, na którym zawisł Jezus Chrystus.

KSIĘGA LICZB • AUTOR: anonimowy kapłan • CZAS POWSTANIA: 538 r. przed Chr., tradycje sięgające XII w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: szlak od góry Hor ku Morzu Czerwonemu • CZAS: XII w. przed Chr. • BOHATEROWIE: Mojżesz, lud Izraela • WERSJE: brak

---

WYDARZENIA I LICZBY • Księga Liczb to czwarta księga Pięcioksięgu. Po Księdze Wyjścia, opowiadającej o wyjściu Izraelitów z Egiptu i zawarciu przymierza na Synaju, pojawia się niejako przerwa w narracji wędrówki ku Ziemi Obiecanej: następuje „prawnicza” Księga Kapłańska. Po niej Księga Liczb, która wznawia opowiadanie • Skąd jednakże jej nazwa: Liczb? Otóż nie od razu następuje opowiadanie. Pierwsze rozdziały to spis Izraelitów, szczegółowe wyliczenie poszczególnych pokoleń. Jednak Księga Liczb to nie same liczby – to również udramatyzowana historia ludu w drodze.

LATA WĘDRÓWKI • W części narracyjnej Księga Liczb skupia się przede wszystkim na przejściu przez pustynię. Izrael, posiadacz doskonałego Prawa, zamiast dotrzeć do Ziemi Obiecanej, wędruje do niej przez 38 lat. Po drodze zdarzają się wypadki – 14 000, a następnie 24 000 osób spośród ludu ginie (👁 Lb 16,49 • Lb 25,9) • Wierność Izraela przeplata się z momentami utraty cierpliwości i skarg kierowanych wobec Boga oraz Mojżesza i Aarona. Ciągle powtarza się skarga Izraelitów: Czemu wyprowadziliście nas na pustynię?

UKĄSZENI • Wśród tych sytuacji wystawiania Pana na próbę wyróżnia się jedna. Skarga Izraelitów spowodowała tym razem ciąg wydarzeń, które zyskały znaczenie ponadczasowe. Wąż na palu, na który mieli spojrzeć Izraelici, dzięki czemu pozostawali przy życiu – to jedna z tych scen biblijnych, które zapowiadały krzyż, na którym zawisł Jezus Chrystus.

---

Ref. Wielkich dzieł Boga nie zapominajmy.

Słuchaj, mój ludu, nauki mojej, * 

nakłońcie wasze uszy na słowa ust moich.

Do przypowieści otworzę me usta, * 

wyjawię tajemnice zamierzchłego czasu.

Gdy ich zabijał, wtedy Go szukali, * 

nawróceni, garnęli się do Boga.

Przypominali sobie, że Bóg jest ich opoką, * 

że Bóg Najwyższy jest ich Zbawicielem.

Lecz oszukiwali Go swymi ustami * 

i kłamali Mu swoim językiem.

Ich serce nie było Mu wierne, * 

w przymierzu z Nim nie byli stali.

On jednak w swym miłosierdziu * 

odpuszczał im winę i nie zatracał. 

Gniew swój często powściągał * 

i powstrzymywał swoje oburzenie.

PSALM

Twarde serca • Ps 78,1–2.34–38

Oni oszukiwali, kłamali, On odpuszczał im winę. Psalm 78 opisuje dramatyczne relacje Boga z ludem Izraela podczas wędrówki na pustyni, choć zyskuje charakter uniwersalny.

PSALM 78 • AUTOR: lewita z kręgu Asafa • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, VI w. przed Chr.

---

HISTORIA NAUCZYCIELKĄ… • Psalm 78 można zakwalifikować do gatunku pieśni dydaktycznej lub homilii. Słuchaj, mój ludu, nauki mojej… Do przypowieści otworzę me usta, wyjawię tajemnicę zamierzchłego wieku. Celem tego długiego, liczącego ponad 70 wersów utworu jest wspominanie wydarzeń z przeszłości i wyciągnięcie z nich lekcji dotyczącej teraźniejszości narodu wybranego • Autor chce doprowadzić współczesnych mu słuchaczy do ważnej konkluzji: będziemy wierni przykazaniom Pana i nie powtórzymy błędów naszych ojców.

…I KOŁEM SIĘ TOCZY • Utwór nie jest systematycznym wykładem historii narodu wybranego, lecz homilią, która skupia się na wybranych wydarzeniach. Zachęca on do wierności Bożym drogom i przykazaniom. Autor skupia się na historii Wyjścia, przedstawiając ją na zasadzie zamykającego się koła, znanego choćby z Księgi Sędziów: grzech ludu – kara – wołanie do Pana – wybawienie – grzech ludu itd. • W całości psalm stanowi medytację nad Bożą wiernością i miłosierdziem większym niż grzech i niewierność Izraela.

BUNT I MIŁOŚĆ • To jeden z najdłuższych utworów Psałterza (dłuższy jest tylko Psalm 119). Dlatego usłyszymy zaledwie fragment wspominający bunt Izraelitów na pustyni i miłosierdzie Boga.

---

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Filipian

Bracia:

Chrystus Jezus, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stając się podobnym do ludzi. A w zewnętrznej postaci uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stając się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej.

Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył i darował Mu imię ponad wszelkie imię, aby na imię Jezusa zgięło się każde kolano istot niebieskich i ziemskich, i podziemnych. I aby wszelki język wyznał, że Jezus Chrystus jest Panem – ku chwale Boga Ojca.

Oto słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Krzyż oczami nieba • Flp 2,6–11

Liturgia Słowa pokaże sens Krzyża z perspektywy nieba. To „kenoza”: Syn, nieśmiertelny Bóg, staje się człowiekiem, umiera, ale Ojciec Go wywyższa.

LIST DO FILIPIAN • NADAWCY: św. Paweł i Tymoteusz • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Filippi • MIEJSCE POWSTANIA: Efez, Cezarea bądź Rzym • CZAS POWSTANIA: 54–57 r. (Efez), 57–59 r. (Cezarea) lub 60–64 r. (Rzym).

---

LIST WIĘZIENNY • Pisząc list do mieszkańców Filippi, Paweł przebywał pod strażą pretorianów. Straż ta musiała bronić go, a zarazem nadzorować wykonywanie kary. Więzienie nie miało ścisłego reżimu, skoro Paweł mógł otrzymywać wieści z Filippi, przyjmować gości, dary lub też posyłać współtowarzyszy z listami • W krótkim, czterorozdziałowym Liście do Filipian brak systematycznej teologii, znanej z innych dzieł św. Pawła. To raczej list-podziękowanie za wsparcie i serdeczność okazane mu przez wspólnotę • Apostoł zapewnia Filipian, że misja głoszenia Ewangelii, pomimo jego uwięzienia, nie została wstrzymana, a on sam ma się dobrze. W liście odnajdujemy jeden z najdojrzalszych opisów cierpienia Pawła łączącego się z krzyżem.

HYMN O UNIŻENIU • List zawiera piękny hymn umieszczony w 2 rozdziale, który usłyszymy w ramach drugiego czytania. To hymn o kenozie Chrystusa. Opisuje uniżenie Syna Bożego • Hymn ten stanowi serce skierowanych do Filipan wezwań (👁1,27–2,18) zachęcających do jedności, która pozwala owocniej głosić Ewangelię i sprawia, że chrześcijanie dają dobre świadectwo poganom • Wzorem, który Filipianie mają naśladować, jest sam Chrystus.

WYWYŻSZENIE • Od strony teologicznej znajdujemy tu jasne stwierdzenie o boskiej naturze Jezusa (istniejąc w postaci Bożej) – jak twierdzą niektórzy – Jego egzystencji przed narodzeniem • Zwróćmy uwagę, że hymn ukazuje wywyższenie Jezusa, które dokonało się przez Krzyż.

---

Słowa Ewangelii według Świętego Jana

Jezus powiedział do Nikodema: «Nikt nie wstąpił do nieba, oprócz Tego, który z nieba zstąpił – Syna Człowieczego.

Jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak trzeba, by wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał życie wieczne. Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony».

Oto słowo Pańskie.

EWANGELIA

Jezus wywyższony • J 3,13–17

Jezus porównuje scenę opisaną w Księdze Liczb do swojego wywyższenia na krzyżu. Jego wywyższenie przyniesie ludziom życie wieczne.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, Nikodem • Wersje: brak

---

NIKODEM • O Nikodemie, dostojniku żydowskim, faryzeuszu, wspomina tylko św. Jan. W jego Ewangelii pojawia się trzy razy: • rozmowa z Jezusem (3 rozdział) • podczas dyskusji strażników z arcykapłanami i faryzeuszami, czy pojmać Jezusa (7 rozdział): Nikodem stanął wtedy w Jego obronie, mówiąc: Czy Prawo nasze potępia człowieka, zanim go wpierw nie przesłucha i nie zbada, co czyni? • podczas pogrzebu Jezusa (rozdział 19): Józef z Arymatei poprosił Piłata o ciało Jezusa, a Nikodem przyniósł sto funtów mieszaniny mirry i aloesu.

NOCNE ROZMOWY • Podczas nocnej rozmowy Jezusa z Nikodemem pojawia się odniesienie do historii węża wywyższonego na pustyni przez Mojżesza (👁 PIERWSZE CZYTANIE). Usłyszymy fragment, gdy Jezus porównuje scenę opisaną w Księdze Liczb do swojego wywyższenia na krzyżu. W Synu przybitym do drzewa Bóg pokona zło i grzech wraz z jego śmiercionośnym jadem • Spojrzenie z wiarą na Ukrzyżowanego
będzie niosło życie grzesznikom, tak jak spojrzenie na węża wywyższonego na pustyni ocalało ginących Izraelitów.

---

Fragment książki „Jutro Święto”