Jutro Niedziela – Święto Świętej Rodziny Rok B

PUNKT WYJŚCIA

---

NIEDZIELA ŚWIĘTEJ RODZINY: JEZUSA, MARYI, JÓZEFA • Rok B • KOLOR SZAT: biały • KOLEKTA: Będziemy prosić, abyśmy złączeni wzajemną miłością i naśladując w naszych rodzinach cnoty Świętej Rodziny, doszli do wiecznej radości w domu Pana • CZYTANIA: Księga Rodzaju 15,1–6; 21,1–3 • Psalm 105 (104),1–2.3–4.5–6.8–9 • List do Hebrajczyków 11,1–2.8–19 • Ewangelia wg św. Łukasza 2,22–40

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

„Spójrz na niebo”. Dziś wiemy, że kiedy Abraham spojrzał w niebo, nie widział gwiazd „na żywo”, lecz ich stan z przeszłości. Najbliższa z gwiazd (poza słońcem) jest w odległości ponad 4 lat świetlnych od Ziemi. To oznacza, że patrząc na nią, widzimy jej stan sprzed 4 lat. A jak wyglądała Gwiazda Polarna, Abraham dowiedziałby się dopiero po 430 latach.

W niedzielę Świętej Rodziny Liturgia Słowa podsuwa podwójny wzór rodziny: rodziny Abrahama i rodziny Maryi, w której wzrastał Jezus. Jest coś jeszcze, co łączy obydwa wzorce: długo oczekiwana, a potem spełniona obietnica Boga. Rodzina jest konstelacją Bożych obietnic, Bożych historii przeprowadzanych w życiu każdego z jej członków.

„Spójrz na niebo”. Kiedy patrzymy na niebo Bożych obietnic, często jest z nimi podobnie jak z gwiazdami: widzimy ich stan obietnic z przeszłości, z momentu zapowiedzi, nie doczekawszy się jeszcze spełnienia, nie wiedząc nawet, jak wiele Bóg już zdziałał. Abraham potrzebował kilkudziesięciu lat, by w końcu przekonać się, że Boża obietnica o jego potomstwu była prawdziwa.

Potrzeba czasem lat „zwlekania”, by przekonać się, że Bóg pamięta o swoim przymierzu. Dowiemy się tego, jak Mu zaufamy, odpowiemy i uwierzymy w Jego obietnice. „Spójrz na niebo”.

---

Czytanie z Księgi Rodzaju

(Rdz 15, 1-6; 21, 1-3)

Pan tak powiedział do Abrama podczas widzenia: «Nie obawiaj się, Abramie, bo Ja jestem twoim obrońcą; nagroda twoja będzie sowita». Abram rzekł: «O Panie, mój Boże, na cóż mi ona, skoro zbliżam się do kresu mego życia, nie mając potomka; przyszłym zaś spadkobiercą mojej majętności jest Damasceńczyk Eliezer». I mówił: «Ponieważ nie dałeś mi potomka, ten właśnie, zrodzony u mnie sługa mój, zostanie moim spadkobiercą». Ale oto usłyszał słowa: «Nie on będzie twoim spadkobiercą, lecz ten po tobie dziedziczyć będzie, który od ciebie będzie pochodził». I poleciwszy Abramowi wyjść z namiotu, rzekł: «Spójrz na niebo i policz gwiazdy, jeśli zdołasz to uczynić»; potem dodał: «Tak liczne będzie twoje potomstwo». Abram uwierzył i Pan poczytał mu to za zasługę. Pan okazał Sarze łaskawość, jak to obiecał, i uczynił jej to, co zapowiedział. Sara stała się brzemienną i urodziła sędziwemu Abrahamowi syna w tym właśnie czasie, jaki Bóg wyznaczył. Abraham dał swemu synowi, który mu się urodził, a którego mu zrodziła Sara, imię Izaak.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Spójrz i policz gwiazdy • Rdz 15,1–6; 21,1–3
Bóg obiecuje Abrahamowi żołd wiernego żołnierza. Czy chodzi o nagrodę za prowadzone wojny? Nie, chodzi o zupełnie inną walkę, w której patriarcha czuje się przegrany. Ale… wygrywa.

KSIĘGA RODZAJU • AUTOR: kapłan (ostateczny redaktor) • CZAS POWSTANIA: wygnanie w Babilonii (587–538 r. przed Chr.) i czas po powrocie (VI–V w. przed Chr.) • KATEGORIA: wydarzenie • BOHATEROWIE: Bóg, Abraham • MIEJSCE: Kanaan

---

GENESIS • Księga Rodzaju to pierwsza z ksiąg biblijnych. Za jej ostateczną redakcję odpowiada szkoła kapłańska tworząca podczas wygnania w Babilonii i po powrocie z niego, łącząca w całość różne starożytne tradycje. Dzieło odpowiada na pytanie o tożsamość Izraela wywodzącego swoje korzenie z historii patriarchów • Dzieli się na dwie części • Pierwsza z nich to historia początków (protohistoria), obejmująca stworzenie świata i dzieje pierwszych ludzi aż do przymierza z Noem (rozdziały 1–11) • W drugiej części (rozdziały 12–50) zapisano koleje losów Abrahama, Izaaka i Jakuba (historia „Bożej rodziny”). Część tę kończy opis śmierci Józefa w Egipcie. Przed nami czytanie pochodzące z tej właśnie części Genesis.

ABRAHAM • Historia Abrahama to obszerna część Księgi Rodzaju (rozdziały12–25). Tworzą ją opisy trzech powołań: • gdy Abram opuszcza
swoją ziemię rodzinną i oddaje w ręce Boże swoją przeszłość (? Rdz 12,1–4) • gdy Bóg nakazuje mu wyjść z namiotu i spojrzeć w niebo, porzucić ludzkie kalkulacje (? Rdz 15,1–6); Abraham oddał Mu wówczas swoją pełną obaw i wyczekiwania teraźniejszość • gdy Bóg chce, aby patriarcha wraz z Izaakiem powierzył w Jego ręce swoją przyszłość (? Rdz 22) • Rozdział 15 przedstawia jeden z decydujących momentów historii Abrahama. Pomimo obietnic złożonych przez Boga patriarcha wciąż pozostaje bez potomka.

SPÓJRZ W NIEBO • Czytanie będzie składało się z dwóch części, pochodzących z odległych od siebie fragmentów historii Abrahama. Pierwsza dotyczy czasów, gdy imię patriarchy brzmiało jeszcze Abram. To konfrontacja obietnicy Boga dotyczącej potomka ze skargą Abrama, iż nie ma syna (? Rdz 15) • W narracji nastąpi następnie skok w przyszłość, do chwili, gdy Abraham doczekał się upragnionego dziedzica.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Ps 105, 1-2. 3-4. 5-6. 8-9)

REFREN: Pan Bóg pamięta o swoim przymierzu

Sławcie Pana, wzywajcie Jego imienia,
głoście Jego dzieła wśród narodów.
Śpiewajcie i grajcie Mu psalmy,
rozgłaszajcie wszystkie Jego cuda.

Szczyćcie się Jego świętym imieniem,
niech się weseli serce szukających Pana.
Rozmyślajcie o Panu i Jego potędze,
zawsze szukajcie Jego oblicza.

Pamiętajcie o cudach, które On uczynił,
o Jego znakach, o wyrokach ust Jego.
Potomkowie Abrahama, słudzy Jego,
synowie Jakuba, Jego wybrańcy.

Na wieki pamięta o swoim przymierzu,
obietnicy danej tysiącu pokoleń,
o przymierzu, które zawarł z Abrahamem,
przysiędze danej Izaakowi.

•

PSALM

Bóg pamięta o przysiędze • Ps 105 (104),1–2.3–4.5–6.8–9
Potomkowie Abrahama, pamiętajcie o cudach, które On uczynił – głosi Psalm 105. Przypomina – i dowodzi – że Bóg jest wierny swoim obietnicom i przymierzu.

PSALM 105 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: po powrocie z niewoli, po 538 r. przed Chr.

---

HYMN • Psalm 105 należy do gatunku hymnu (hebr. tehillah). To modlitwa bezinteresownego uwielbienia. Hymny we wstępie zawierają wezwanie do uwielbienia Pana, w części zasadniczej podając motywy uwielbienia, którymi są działanie Boga w stworzonym świecie i w historii. Końcówka hymnu zawiera zazwyczaj wezwanie do podjęcia modlitwy przez wszystkich lub prośbę skierowaną do Boga o przyjęcie uwielbienia • Hymny w sposób szczególny związane są z liturgią świątynną, towarzyszyły świętom i wielkim uroczystościom • Według tego schematu Psalm 105 zawiera wezwanie do uwielbienia (wersety 1–6), uwielbienie Boga działającego w historii (wersety 7–45) oraz wezwanie do uwielbienia (werset 45). Wspomina się w nim wydarzenia z dziejów Izraela: Przymierze (wersety 7–11), wędrówkę ludu Pana (wersety 12–15), dzieje Józefa (wersety 16–23), plagi (wersety 24–36), Wyjście z Egiptu (wersety 37–42) i dar ziemi (wersety 43–45).

PRZED CZY PO NIEWOLI? • Niektórzy uważali, że Psalm 105 powstał przed niewolą babilońską i ma związek z monarchią Dawidową. Ze względu na wzmianki o przymierzu umieszczano go w kontekście ceremonii Odnowy Przymierza, która byłaby obchodzona corocznie w Jerozolimie. Inni sytuowali go w okresie obchodów Paschy, z którą wiąże go wspomnienie plag i Wyjścia z Egiptu • Jednak najbardziej prawdopodobną datą powstania jest czas po wygnaniu, na co wydaje się wskazywać znajomość uformowanego już Pięcioksięgu. W sytuacji powygnaniowej, kiedy nie ma już dynastii Dawida, psalmista uwielbia Boga wciąż wiernego swojemu Przymierzu, obietnicy danej dla tysiąca pokoleń.

ZANIM USŁYSZYSZ • Usłyszymy zaledwie pierwszą część psalmu, w którym znajdzie się wezwanie do uwielbienia oraz ten fragment uwielbienia Boga działającego w historii, gdzie psalmista wspomina przymierze zawarte z Abrahamem • Biorąc pod uwagę wątpliwości Abrahama wobec zapowiedzi, którą Bóg mu dał, słowa psalmu stają się dowodem wiarygodności obietnic Pana.

---

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Hebrajczyków

(Hbr 11, 8. 11-12. 17-19)

Bracia: Dzięki wierze ten, którego nazwano Abrahamem, usłuchał wezwania, by wyruszyć do ziemi, którą miał objąć w posiadanie. Wyszedł, nie wiedząc, dokąd idzie. Dzięki wierze także i sama Sara, mimo podeszłego wieku, otrzymała moc poczęcia. Uznała bowiem za godnego wiary Tego, który udzielił obietnicy. Przeto z człowieka jednego, i to już niemal obumarłego, powstało potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie, jak niezliczone ziarnka piasku na wybrzeżu morza. Dzięki wierze Abraham, wystawiony na próbę, ofiarował Izaaka, i to jedynego syna składał na ofiarę, on, który otrzymał obietnicę, któremu powiedziane było: «Z Izaaka będzie dla ciebie potomstwo». Pomyślał bowiem, iż Bóg mocen jest wskrzesić także umarłych, i dlatego odzyskał go, na podobieństwo śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Mama, tata, syn • Hbr 11,1–2.8–19
Autor Listu do Hebrajczyków opisuje skutki wiary, które uwydatniły się w życiu rodziny: Abrahama, Sary i Izaaka.

KSIĘGA: List do Hebrajczyków • AUTOR: anonimowy, chrześcijanin pochodzenia żydowskiego • CZAS POWSTANIA: 70–95 r. • SKĄD: miejsce nieznane • DO KOGO: chrześcijanie w Azji Mniejszej

---

JEZUS. OSOBA I DZIEŁO • List do Hebrajczyków przez wieki przypisywany był Pawłowi. Różnice w stylu i tematach teologicznych wskazują jednak na innego, nieznanego bliżej autora. Podejrzewano, że mogli nim być: Łukasz, Apollos, Barnaba, Klemens Rzymski bądź inny uczeń Pawła. Autor to prawdopodobnie Żyd ze środowiska aleksandryjskiego, należący do drugiego pokolenia uczniów Jezusa. Swoje pismo kieruje do chrześcijan pochodzenia żydowskiego i pogańskiego w Azji Mniejszej • Głównym tematem listu jest osoba i dzieło Jezusa, Arcykapłana i Ofiary Nowego Przymierza, które wypełnia i przewyższa Przymierze Mojżeszowe.

BOHATEROWIE WIARY • Od rozdziału 11 autor podaje przykłady wiary zaczerpnięte ze Starego Testamentu. Abel, Henoch, Noe, Abraham, Mojżesz, ale także Gedeon, Barak, Samson, Jefte, Dawid, Samule i prorocy. Wszyscy oni mają być dla wspólnoty chrześcijańskiej, cierpiącej próby i prześladowania, przykładem wiary i wytrwałości.

ABRAHAM I SARA • Spośród bohaterów wiary Starego Testamentu drugie czytanie wspomni Abrahama i Sarę. Pierwszy z wiarą w sercu wyruszył w nieznane, do Ziemi Obiecanej, i oddał Bogu w ofierze swego syna. Sara dzięki wierze w Słowo Boga poczęła Izaaka. Oboje mieszkając pod namiotami, oczekiwali na Nowe Miasto, zbudowane rękoma Boga, do którego szukali drogi.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

Słowa Ewangelii wg św. Łukasza

(Łk 2, 22-40)

Gdy upłynęły dni ich oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, Rodzice przynieśli Jezusa do Jerozolimy, aby przedstawić Go Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: «Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu». Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego. A żył w Jeruzalem człowiek imieniem Symeon. Był to człowiek sprawiedliwy i pobożny, wyczekujący pociechy Izraela; a Duch Święty spoczywał na nim. Jemu Duch Święty objawił, że nie ujrzy śmierci, aż zobaczy Mesjasza Pańskiego. Z natchnienia więc Ducha przyszedł do świątyni. A gdy Rodzice wnosili Dzieciątko Jezus, aby postąpić z Nim według zwyczaju Prawa, on wziął Je w objęcia, błogosławił Boga i mówił: «Teraz, o Władco, pozwalasz odejść słudze Twemu w pokoju, według Twojego słowa. Bo moje oczy ujrzały Twoje zbawienie, które przygotowałeś wobec wszystkich narodów: światło na oświecenie pogan i chwałę ludu Twego, Izraela». A Jego ojciec i Matka dziwili się temu, co o Nim mówiono. Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: «Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą – a Twoją duszę miecz przeniknie – aby na jaw wyszły zamysły serc wielu». Była tam również prorokini Anna, córka Fanuela z pokolenia Asera, bardzo podeszła w latach. Od swego panieństwa siedem lat żyła z mężem i pozostała wdową. Liczyła już sobie osiemdziesiąt cztery lata. Nie rozstawała się ze świątynią, służąc Bogu w postach i modlitwach dniem i nocą. Przyszedłszy w tej właśnie chwili, sławiła Boga i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali wyzwolenia Jeruzalem. A gdy wypełnili wszystko według Prawa Pańskiego, wrócili do Galilei, do swego miasta – Nazaretu. Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Rodzina w świątyni • Łk 2,22–40
Zgodnie z przepisami Prawa Jezus jest ofiarowany w Świątyni Jerozolimskiej. Tymczasem Symeon i Anna rozpoznają w Nim Mesjasza.

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: wydarzenie• CZAS AKCJI: rok 1 (datacja tradycyjna) • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, świątynia• BOHATEROWIE: Jezus, Maryja, Józef, Symeon, Anna • WERSJE: brak

---

EWANGELIA I DZIEJE APOSTOLSKIE • Tak jak w zeszłym tygodniu, usłyszymy fragment Ewangelii Łukasza. Łukasz, na wzór Apostoła Pawła, przygotowuje ludzi do podjęcia zadania głoszenia Chrystusa tym, którzy Go jeszcze nie znają. Napisał dwie księgi – bezpośrednią kontynuacją jego Ewangelii są Dzieje Apostolskie • W Ewangelii Łukasza można wyróżnić kilka części: • ewangelię dzieciństwa (1,5–2,52) • ewangelię cudów i przypowieści w Galilei (4,14– 9,50) • wypełnioną nauczaniem podróż do Jerozolimy (9,51–19,28) • nauczanie o charakterze eschatologicznym w Jerozolimie (19,29– 21,38) • ewangelię Męki i Zmartwychwstania zakończoną wezwaniem do głoszenia (22,1–24,53).

ŚWIĘTA RODZINA • Święto Świętej Rodziny, w zależności od roku, jest ilustrowane jednym z trzech opowiadań – dotyczą one rzadkich w Ewangeliach opisów dorastającego Jezusa. W roku A czytamy o ucieczce św. Rodziny do Egiptu na skutek represji wymierzonych przez Heroda, w roku C natomiast – gdy Jezus ma już 12 lat – o pielgrzymce Rodziny do Jerozolimy i zagubieniu, a potem odnalezieniu Jezusa w Świątyni • W tym roku usłyszymy o ofiarowaniu Jezusa w Świątyni Jerozolimskiej.

OFIAROWANIE, ANNA, SYMEON • W Ewangelii spotkamy Symeona i Annę oraz Józefa i Maryję. Pierwsi symbolizują lud Starego Testamentu, oczekujący na Mesjasza, drudzy należą już do historii Nowego Testamentu – są opiekunami Jezusa. Tym, który zbiera ich w jednym miejscu, jest Nowonarodzony. Fragment składa się z dwóch części: • Symeonowego hymnu uwielbienia Boga oraz • hymnu wdzięczności Anny. Ewangelista zapisał jedynie pierwszą z pieśni. Jest ona zwana Kantykiem Symeona. Po oddaniu chwały Bogu Symeon wygłasza proroctwo, w którym zapowiada los Jezusa oraz Maryi.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.