Nasze projekty

Wielki Czwartek. Przygotuj się do Mszy Wieczerzy Pańskiej

Kiedy na niebie jaśnieje księżyc w pierwszej wiosennej pełni, w liturgii jaśnieje Boża historia Eucharystii.

Reklama

PUNKT WYJŚCIA


WIELKI CZWARTEKMSZA WIECZERZY PAŃSKIEJ KOLOR SZAT: biały • KOLEKTA: Będziemy modlili się, abyśmy z tak wielkiego misterium czerpali pełnię miłości i życia • CZYTANIA: Księga Wyjścia 12, 1-8. 11-14 • Księga Psalmów 116B,10.15.16-17.18-19 • Pierwszy list św. Pawła do Koryntian 11, 23-26 • Ewangelia wg św. Jana 13, 1-15.

CHMURA SŁOWA

Reklama

Zaktualizowana i rozszerzona treść poniższej analizy znajduje się w książce “Jutro Święto” dostępnej TUTAJ oraz w wersji EBOOK.


(Wj 12, 1–8. 11–14)

Czytanie z Księgi Wyjścia 

Reklama

Pan powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej: «Miesiąc ten będzie dla was początkiem miesięcy, będzie pierwszym miesiącem roku! Powiedzcie całemu zgromadzeniu Izraela tak: 

„Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu. Jeśliby zaś rodzina była za mała do spożycia baranka, to niech się postara o niego razem ze swym sąsiadem, który mieszka najbliżej jego domu, aby była odpowiednia liczba osób. Liczyć je zaś będziecie dla spożycia baranka według tego, co każdy może spożyć. Baranek będzie bez skazy, samiec, jednoroczny; wziąć możecie jagnię albo koźlę. Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca, a wtedy zabije go całe zgromadzenie Izraela o zmierzchu. I wezmą krew baranka, i pokropią nią odrzwia i progi domu, w którym będą go spożywać. I tej samej nocy spożyją mięso pieczone w ogniu, i chleby przaśne będą spożywali z gorzkimi ziołami. 

Tak zaś spożywać go będziecie: biodra wasze będą przepasane, sandały na waszych nogach i laska w waszym ręku. Spożywać będziecie pośpiesznie, gdyż jest to Pascha na cześć Pana. 

Reklama

Tej nocy przejdę przez Egipt, zabiję wszystko pierworodne w ziemi egipskiej, od człowieka aż po bydło, i odbędę sąd nad wszystkimi bogami Egiptu – Ja, Pan. Krew posłuży wam do oznaczenia domów, w których będziecie przebywać. Gdy ujrzę krew, przejdę obok i nie będzie pośród was plagi niszczycielskiej, gdy będę karał ziemię egipską. 

Dzień ten będzie dla was dniem pamiętnym i obchodzić go będziecie jako święto dla uczczenia Pana. Po wszystkie pokolenia – na zawsze w tym dniu będziecie obchodzić święto”». 

Oto słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

Piętnasty dzień pierwszego miesiąca Wj 12, 18. 1114

W ten dzień, ale kilkaset lat wcześniej. Bóg Izraelitom nakazał przygotować ucztę z baranka, aby zaraz po niej mogli wyzwolić się z niewoli egipskiej.

KSIĘGA: Wyjścia • AUTOR: anonimowy kapłan (ostateczna redakcja) • CZAS POWSTANIA: VI-V w. przed Chr. KATEGORIA: mowaCZAS AKCJI: XIII w. przed Chr. tuż przed ucieczką • MIEJSCE AKCJI: Egipt • KTO MÓWI: Bóg • SŁUCHACZE: Mojżesz, Izraelici


NARODZINY IZRAELA • Księga Wyjścia, Exodus, druga z ksiąg Pięcioksięgu, opisuje to, na co wskazuje jej nazwa – wyjście Izraelitów z ziemi egipskiej. Drugim opisanym w niej ważnym wydarzeniem jest przymierze zawarte na Synaju i Dekalog • Głównym tematem księgi są narodziny Izraela jako narodu i Boże panowanie nad nim. W pierwszej części (rozdziały 1-15) rozstrzyga się, kto jest Panem Izraela: faraon i bogowie Egiptu czy Jahwe. Dalej, już po wyjściu z Egiptu, Pan rozwiązuje problemy swego ludu i karmi go na pustyni (15-18), wreszcie nadaje prawa (19-24) i rozbija swój namiot (24-40), potwierdzając w ten sposób swoje królowanie w Izraelu. Do ludu wybranego należy ten, kto doświadczył cudu Wyjścia i kto chodzi drogami Bożego Prawa, przyjmując panowanie Jahwe.

NOC PASCHY • Fragment pierwszego czytania z pierwszej części księgi. Akcja rozgrywa się w Egipcie, księga opowiada o powołaniu Mojżesza i o tym, jak staje się on przywódcą Izraelitów w Egipcie. Jednocześnie księga opisuje trudny los Izraelitów pod panowaniem Faraona • Misją Mojżesza było doprowadzenie do uwolnienia Izraelitów. Zgodnie z poleceniem Boga, przekonywał do tego faraona, ten jednak pozostawał nieugięty. Nawet siedem plag egipskich (rozdziały 7-10) nie zmieniło jego decyzji. 

UCZTA Z BARANKIEM • Ale Bóg zapowiedział: Jeszcze jedną plagę ześlę na faraona i Egipt. Potem uwolni was stąd (11,1). Stanie się tak, niebawem, a noc ta zostanie nazwana nocą paschalną. W czytaniu usłyszymy pouczenie Boga, w jaki sposób Izraelici mają przygotować się na ten moment • Chodzi przede wszystkim o przygotowanie uczty, której głównym elementem będzie baranek. Pascha opisana w Wj 12 to liturgiczne przygotowanie do Wyjścia z Egiptu i celebracja mająca upamiętniać to Wyjście.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Po wszystkie pokolenia – na zawsze w tym dniu będziecie obchodzić święto

BIBLIJNY INSIDER


Miesiąc WyjściaMa być dla Izraela pierwszym miesiącem roku. Nie ma konkretnej nazwy. Nie jest ona istotna – miesiąc weźmie swe znaczenie od Wyjścia, narodzin wolnego Izraela. Wraz z Paschą rozpoczyna się nowa rachuba czasu ludzi wolnych. 

Dziesiąty dzień To dzień wejścia do Kanaanu (Joz 4,19), obrzezania pokoleń pustyni (Joz 5,2-9). Dziesiątego dnia Ezechiel otrzymuje wizję nowej świątyni (Ez 40), Dzień Przebłagania i przepisy Jubileuszy wiążą się z tym dniem (Kpł 16,29-32; 25,9).

Rodzinna celebracja Historyk żydowski Józef Flawiusz mówi o minimum 10 osobach, wśród których znaleźć się mogą bliscy, krewni, sąsiedzi. 

Zabicie baranka W zabiciu baranka bierze udział całe zgromadzenie Izraela – kol qehal adat. Kładziono na boku i podrzynano gardło. Zabicie dokonywało się między dwoma wieczorami – ben haarbaim. Chodzi o późne popołudnie lub wczesny wieczór, kiedy zapada już zmrok. Zwyczajem kapłańskim nowy dzień zaczynał się po zmroku.

Krew i odrzwia domu Drzwi to granica dwóch światów, ochrona przed demonami zagrażającymi życiu mieszkańców domu. Krew to znak zabezpieczający wejście. W ubogich domostwach zamiast drzwi wisiała kurtyna lub kawałek materiału. Odrzwia to inaczej nadproża, boczne słupki, na których zawieszone były drzwi. 

Pieczeń Posiłek ma miejsce tej samej nocy, po zabiciu zwierzęcia. Mięso ma być upieczone na ogniu. Przepisy rabiniczne wskazywały na drzewo granatowe. Większość ofiar pokarmowych gotowana była w wodzie Poza ofiarą paschalną są tylko dwa miejsca, gdzie wspomina się ofiary pieczone na ogniu i obie mają konotacje nielegalności (Iz 44,16; 1 Sm 2,13-16) Pieczenie wiąże się z pośpiechem (Wj 12,11). Ofiara nie powinna być rozczłonkowana. Nie można spożywać nic surowego ani gotowanego. Zakaz spożywania surowego mięsa wiąże się z krwią, która w nim jest (Rdz 9,4; Kpł 3,17).

Przaśny chleb W skład pokarmów paschalnych wchodzą także przaśny chleb (maasot) i gorzkie zioła (meorim) Chleb tego typu (jęczmienny) pojawia się w Biblii w dwóch kontekstach: w opowieściach o niespodziewanych gościach (Rdz 19,3; Sdz 6,19; 1 Sm 28,24) lub podczas ofiar składanych dla Jahwe (Wj 23,18; 29,2) Chleb przaśny używany jest przy okazjach wymagających szybkich przygotowań. 

Gorzkie zioła rodzaj gorzkiej sałaty – meorim od mrr – wspomnienie ucisku doznanego w Egipcie (Wj 12,34; Pwt 16,3).

Pośpiech Sposób spożycia Paschy uwidacznia pośpiech i napięcie. Pas okalający biodra to symbol pracy, udawania się w podróż 1 Krl 18,46; 2 Krl 4,29; 9,1) lub służby wojskowej (1 Sm 2,4p Iz 8,9). Sandały zakładano przy wyjściu na zewnątrz (Wj 3,5). Razem symbolizują gotowość do działania (1 Krl 2,5). 

Pascha na cześć Pana Tej nocy Pan przechodzi (abar), aby dokonać sądu nad bogami Egiptu. Krew jest znakiem dla Jahwe, wyrazem posłuszeństwa ludu. Anioł przechodzący nad Egiptem, maszhit, to postać nadnaturalna, anioł zniszczenia (2 Sm 24,16; 1 Krn 21,12.15). Dzień ten jest pamiątką zikkaron, obchodzony jako święto (hag) dla uczczenia Pana na zawsze (leolam). 

CZY WIESZ, ŻE…


ZA OKNEM PEŁNIA Święto Paschy jest obchodzone 14-15 dnia miesiąca Nisan. Wówczas, inaczej niż obecnie, obowiązywał kalendarz księżycowy, co oznacza, że 14-15 dnia każdego miesiąca przypadała pełnia księżyca. Konsekwencją zmiany kalendarzy z księżycowych na słoneczne było to, że odtąd cykl miesięcy przestał się pokrywać z cyklem księżyca i przez to właśnie Wielkanoc jest dziś świętem ruchomym. Choć z punktu widzenia kalendarza lunarnego nie: w wielkanoc zawsze na niebie dostrzeżemy pełnię i będzie to pierwsza wiosenna pełnia księżyca

PASCHA I PRZAŚNIKI • Obchodzone 14-15 dnia miesiąca Nisan święto w Biblii Hebrajskiej ma dwie nazwy: święto Paschy oraz święto Przaśników. Dlaczego? • Świętowanie składało się z trzech rytów Pierwszy to ryt baranka, którego zabija się, piecze i spożywa w rodzinie, a jego krwią skrapia progi i odrzwia domów (o tym za chwilę) Drugi to ryt przaśników. Kapłan dodał go do celebracji razem z nakazem celebrowania Paschy co roku (Wj 13,3-10). Stąd także druga nazwa święta – „Święto Przaśników”. Maassot oznacza dosłownie niekwaszony chleb. Pascha to święto „niekwaszonych chlebów” Wreszcie trzeci ryt to ryt ofiarowania pierworodnych na pamiątkę tego, że Pan ocalił ich podczas rzezi Egipcjan (Wj 13,1-2.11-16) Choć po niewoli babilońskiej w jednym obrzędzie świątecznym pojawią się ryty związane z barankiem i przaśnikami (2 Krn 30,1.2.5.13.21), w czasach Jezusa te dwa obrzędy splatają się ze sobą tak ściśle, że nazw Pascha i Przaśniki używa się zamiennie: (PATRZ: Łk 22,1)

PASCHA • Nazwa Pascha pochodzi od czasownika pasah, który można przetłumaczyć na wiele sposobów: wyprowadzony od syryjskiego rdzenia psch znaczy „być zadowolonym”. To sugeruje święto, świętowanie od akadyjskiego paskahu – oznacza uspokajać, to obrzęd ekspiacyjny psh po egipsku oznacza pamiątkę. W tym przypadku Pascha byłaby pamiątką Wyjścia W Piśmie Świętym rdzeń psch występuje w dwóch kontekstach znaczeniowych: „osłaniać” (PATRZ: Iz 31,5) albo „utykać” (PATRZ: 2 Sm 4,4) 

PASCHA-PRZEJŚCIE • Od tego drugiego znaczenia wywodzi się najczęściej sens rzeczownika pesah. Pascha to „przejście” Pana, który uderza Egipcjan, a przechodzi obok domów Izraela. Pascha to „przejście” ludu z niewoli do wolności W najnowszych badaniach zwraca się dziś uwagę na rdzeń w pierwszym znaczeniu. Pascha to celebracja i uobecnienie wydarzenia, w którym Bóg „osłonił” swój lud przed niszczycielskim działaniem Anioła. Taką interpretację Paschy znajdujemy w Ps 91,1-10. 

ZWRÓĆ UWAGĘ


Co oznacza i skąd się wziął ryt baranka?

Święto nomadów Izraelici wykorzystują stary ryt związany ze świętem nomadów, wyruszających w równonoc na nowe pastwiska. Krwią skrapiano wówczas namioty. Baranek z gorzkimi ziołami i prażonym ziarnem miał charakter ofiarny. Miał zjednoczyć klan, rodzinę z bóstwem opiekuńczym. Synowie Jakuba zapewne praktykowali ten zwyczaj myśliwsko-pasterski, prosząc o opiekę Boga ojców. Ryt zapobiegał niebezpieczeństwom i chorobom bydła. Mojżesz mógł nawiązać do tych zwyczajów nadając im nową historyczną interpretację.

Krew Szczególne znaczenie w obrzędzie ma krew. U Semitów odpędza ona demona sprowadzającego chorobę i nieszczęście. Dom, łoże chorego, odrzwia świątyni pomazywano krwią. Dzięki krwi baranka paschalnego Bóg osłonił swój lud przed ciosem Niszczyciela, kiedy ten uderzał na Egipt. Opis Paschy ma kształtować zaufanie do Boga. Kto ufa Jahwe i chodzi jego drogami, może być pewnym, że ominie go Niszczyciel. Takie jest najstarsze orędzie płynące z Paschy. 

Spożycie baranka W okresie niewoli szkoła kapłańska dołącza do celebracji ryt rodzinny spożywania baranka. Nie ma świątyni, gdzie można by składać ofiary Po powrocie z niewoli Paschę celebruje się jako święto rodzinne. Późniejsza tradycja zwraca uwagę na fakt, że każdy ma je przeżywać jako część Bożej rodziny, którą Bóg swoją ręką uwolnił z Egiptu. W traktacie talmudycznym Pesachim X,5: czytamy, że Izraelita „w każdym czasie jest zobowiązany patrzeć na siebie tak, jakby to on sam wyszedł z Egiptu. Dlatego jesteśmy zobowiązani dziękować, wysławiać, wychwalać, uwielbiać i wywyższać tego, który uczynił nam i naszym ojcom wszystkie te cuda. On nas przeprowadził z niewoli na wolność, ze zgryzoty do radości, ze smutku do świętowania, z ciemności do wielkiego światła, i z niewoli w zbawienie. Mówmy przed Nim: Alleluja!”.

(Ps 116B, 12–13, 15 i 16bc, 17–18)

Czym się Panu odpłacę * 

za wszystko, co mi wyświadczył?

Podniosę kielich zbawienia * 

i wezwę imienia Pana.

Cenna jest w oczach Pana * 

śmierć Jego wyznawców.

Jestem Twym sługą, synem Twojej służebnicy, * 

Ty rozerwałeś moje kajdany.

Tobie złożę ofiarę pochwalną * 

i wezwę imienia Pana.

Wypełnię me śluby dla Pana * 

przed całym Jego ludem.

PSALM

Podniosę kielich zbawieniaPs 116B, 12–13, 15 i 16bc, 17–18

Psalm przeczuwa rzeczywistość Eucharystii: dziękczynienie, ofiarowanie, źródło prawdziwej wolności, w końcu – wydanie się, do końca.

PSALM 116 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: po wygnaniu (po 538 r. przed Chr.)


O PSALMIE • O Panie, jestem Twoim sługą, jam sługa Twój, syn Twojej służebnicy – te charakterystyczne słowa wskażą Psalm 116. Należy on do gatunku dziękczynienia indywidualnego (hebr. todah). To modlitwa wyrażająca radosną wdzięczność człowieka, który został wysłuchany przez Pana, ocalony od niebezpieczeństwa, nieszczęścia, choroby lub wrogów. Psalm towarzyszył świątynnej ceremonii wypełnienia złożonego ślubu lub ofierze dziękczynnej. Wyraża wiarę i ufność człowieka stojącego u progu śmierci.

PRZECZUCIE DOSKONAŁEJ OFIARY • Psalm wyraża doświadczenie Izraelitów doświadczających ucieczki. Tyś rozerwał moje kajdany to werset chyba najtrafniej oddający przeżycia Izraela w chwili interwencji Boga. A słowa podniosę kielich zbawienia i wezwę imienia Pana nawiązują niewątpliwie do uczty paschalnejJednocześnie pobrzmiewa w psalmie przeczucie ofiary Eucharystycznej: dziękczynienie, ofiarowanie się – wydanie się, aż do końca, po śmierć, źródło prawdziwej wolności.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Czym się Panu odpłacę za wszystko, co mi wyświadczył?

Podniosę kielich zbawienia

Tyś rozerwał moje kajdany

(1 Kor 11, 23–26)

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia:

Ja otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy, połamał i rzekł: «To jest Ciało moje za was wydane. Czyńcie to na moją pamiątkę!» Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: «Kielich ten jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę!»

Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb i pijecie kielich, śmierć Pana głosicie, aż przyjdzie.

Oto słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Ustanowienie Eucharystii 1 Kor 11, 23–26

Nie tylko Ewangeliści, ale i św. Paweł, przekazali opis ustanowienia Eucharystii. Usłyszymy relację Apostoła Narodów. Sam nie był obecny w Wieczerniku.

KSIĘGA: PIERWSZY LIST DO KORYNTIAN • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: Wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r.• MIEJSCE POWSTANIA: Efez • WERSJE: Mt 26,26-29 • Mk 14,22-25 • Łk 22,19-20 • J 13-17


PODZIAŁY PRZY STOLE Wśród wielu podziałów we wspólnocie w Koryncie jeden dotyczył Eucharystii. Kiedy wspólnota zbierała się na jej celebrację, lepiej sytuowani przybywali wcześniej, około czwartej po południu, przynosząc swoje jedzenie. Ubożsi członkowie wspólnoty przybywali później wieczorem, kiedy skończyli swoje prace, przynosząc skromniejsze zapasy. W efekcie bogatsi ucztowali już od kilku godzin, podczas gdy ubożsi przybywali głodniPonieważ nie dla wszystkich wystarczało miejsca przy głównym stole w triclinium, patron, gospodarz domu, zapraszał tam najlepszych gości, podczas gdy inni musieli zadowolić się miejscami przy ścianach lub w innych miejscach domu. Efektem były pogłębiające się nierówności. Eucharystia zamiast łączyć, dzieliła. 

PODZIELENI • W 11 rozdziale pierwszego Listu do Koryntian Paweł podejmuje ten problem. Zwraca uwagę na jedną sprawę: Gdy się zbieracie, nie ma u was spożywania Wieczerzy Pańskiej… Nie, za to was nie chwalę (1 Kor 11, 20-22). Zwraca uwagę również na znieważanie Bożego zgromadzenia Paweł w ostrych słowach krytykuje Koryntian za ich praktyki. Przypomina, jak wielkim skarbem jest Eucharystia, którą otrzymał od samego Pana, za pośrednictwem innych apostołów. Ten, kto spożywa ją niegodnie, staje się winnym Ciała i Krwi Pana i spożywa swój wyrok (1 Kor 11,29-30). Jak można celebrować ucztę braterskiej miłości bez miłości? 

WIELKI CZWARTEK • Usłyszymy niewielki fragment tej części listu św. Pawła. Słowa, które usłyszymy, to przypomnienie Koryntianom przebiegu Ostatniej Wieczerzy. Zwróćmy uwagę, że Paweł nie uczestniczył w niej – ale w pełni zrozumiał i jako Apostoł przekazuje prawdziwe znaczenie tego wielkoczwartkowego wydarzenia.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY


Ja otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem

Kielich ten jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej

Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę

BIBLIJNY INSIDER


Pan Jezus tej nocy, której został wydany… Eucharystia rodzi się w noc, w którą Jezus wraz ze swoimi uczniami celebruje Paschę, pamiątkę wyjścia Izraela z Egiptu. Uczta, którą sprawuje Jezus, z pamiątki Izraela przeistacza się w zapowiedź jego własnej śmierci i zmartwychwstania

wziął chleb i dzięki uczyniwszy, połamał i rzekł: “To jest Ciało moje za was wydane… Niekwaszony chleb, który Pan błogosławi, łamie i rozdaje swoim uczniom, to już nie tylko wspomnienie pośpiechu, z jakim Izrael opuszczał Egipt (ciasto nie zdążyło się zakwasić). To symbol czystego, pozbawionego kwasu grzechu ciała Chrystusa, które zostaje wydane za grzeszników (1 Kor 5,7). To prawdziwy chleb życia (J 6)

…wziął kielichKielich wina błogosławiony i wznoszony przez Jezusa podczas uczty to nie tylko część paschalnego rytuału (takich kielichów podczas Paschy wznoszono cztery); to znak Nowego Przymierza, które zawiązuje się we krwi Pana (1 Kor 11,25).

…mówiąc: Kielich ten jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej Izraelici krwią baranka kropili odrzwia swoich domów, aby ominął ich anioł zniszczenia (Wj 12,22). Mojżesz na górze Synaj, podczas ceremonii zawarcia przymierza, krwią ofiarną kropił lud, który stał się rodziną, krewnymi samego Boga (Wj 24,8). Ta krew ustanowiła przymierze, które oni jednak złamaliKrew Starego Przymierza nie miała mocy przemieniania ich serc. Dlatego Bóg przez Jeremiasza zapowiedział swojemu ludowi zawarcie Nowego Przymierza, które miało przepalić i zmienić ich przesiąkniętą buntem i bałwochwalstwem naturęW przymierzu tym Bóg miał odpuścić wszystkie ich grzechy i przemienić ich serca tak, że będą znały Pana i zachowywały jego Prawo (Jr 31,34)Cytując proroka Jeremiasza Jezus podczas sprawowanej przez siebie uczty paschalnej widzi i zapowiada Nowe Przymierze rodzące się z jego ofiary (1 Kor 11,25). To jego Krew, spływając z Krzyża, przepali ludzkie serca i oczyści je z grzechu. Da im poznać miłość Boga, jakiej człowiek jeszcze nie znał. 

Czyńcie to na moją pamiątkę!…. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę! W uczcie Nowego Przymierza, podczas sprawowania Eucharystii Bóg daje nam nowe serce i nowego Ducha (Ez 36,26). Jego Ciało i Krew, które przyjmujemy, przemieniają naszą naturę. Uzdalniają nas do życia nowym życiem, które otrzymujemy w jego SynuSprawując Eucharystię wkraczamy w wieczność, ponieważ Nowego Przymierza nie jest w stanie zerwać żaden grzech i niewierność ludzka. 

Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb i pijecie kielich, śmierć Pana głosicie, aż przyjdzie Sprawując Eucharystię, przyzywamy ostatecznego przyjścia Pana na nasz ludzki świat, głosimy śmierć Pana aż przyjdzie (1 Kor 11,26)Pierwsi chrześcijanie wierzyli, że Chrystus powróci podczas Eucharystii, w czasie sprawowania liturgii Wielkiej Nocy. Przyjdzie, aby dokończyć dzieła, które rozpoczął w swoich uczniach, pociągając ich za sobą do pełni życia, do zmartwychwstania, którego przedsmak daje Eucharystia. 

WERSJE


• Opis Eucharystii, który znajdujemy u Pawła jest podobny do opisu Łukasza (Łk 22,16-20). Oba pochodzą z tzw. tradycji antiocheńskiej, przekazu starożytnego Kościoła misyjnego, z którym związany był i w którym pracował Paweł Opisy Marka i Mateusza należą do tzw. tradycji jerozolimskiej i różnią się nieznacznie od Łukasza i Pawła. 

• Według tradycji, którą zna Paweł Jezus łamie między uczniów chleb, nakazując im to czynić to na swoją pamiątkę. Podobnie postępuje z kielichem. Brak tego u Marka i Mateusza Chleb to prawdziwe Ciało Pana, a kielich to Nowe Przymierze w jego Krwi (PATRZ: BIBLIJNY INSIDER)

• W tradycji antiocheńskiej Jego Ciało i Krew zostają wydane/wylane za was, czyli za uczniów Jezusa wszystkich czasów Tylko przynależność do Niego gwarantuje pełen udział w owocach jego Męki i Zmartwychwstania. Pan chce, aby wszyscy zasiedli przy jego eucharystycznym stole, aby wszystkich wprowadzić do swojego Królestwa. 

• W tradycji jerozolimskiej – u Mateusza i Marka – Jezus wypowiada słowa Bierzcie i jedzcie… bierzcie i pijcie, pominięte u Łukasza i Pawła. Ponadto, Krew przymierza będzie wylana za wielu.

• Zwróćmy uwagę, że słowa konsekracji, które słyszymy podczas każdej Mszy św., są kompilacją tradycji jerozolimskiej i antiocheńskiej, połączeniem wszystkich elementów obecnych w relacjach Pawła, Łukasza, Mateusza i Marka.

(J 13, 1–15)

Słowa Ewangelii według Świętego Jana

Było to przed Świętem Paschy. Jezus, wiedząc, że nadeszła godzina Jego, by przeszedł z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował.

W czasie wieczerzy, gdy diabeł już nakłonił serce Judasza Iskarioty, syna Szymona, aby Go wydał, Jezus, wiedząc, że Ojciec oddał Mu wszystko w ręce oraz że od Boga wyszedł i do Boga idzie, wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło, nim się przepasał. Potem nalał wody do misy. I zaczął obmywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany.

Podszedł więc do Szymona Piotra, a on rzekł do Niego: «Panie, Ty chcesz mi umyć nogi?» Jezus mu odpowiedział: «Tego, co Ja czynię, ty teraz nie rozumiesz, ale poznasz to później». Rzekł do Niego Piotr: «Nie, nigdy mi nie będziesz nóg umywał».

Odpowiedział mu Jezus: «Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną». Rzekł do Niego Szymon Piotr: «Panie, nie tylko nogi moje, ale i ręce, i głowę!»

Powiedział do niego Jezus: «Wykąpany potrzebuje tylko nogi sobie umyć, bo cały jest czysty. I wy jesteście czyści, ale nie wszyscy». Wiedział bowiem, kto Go wyda, dlatego powiedział: «Nie wszyscy jesteście czyści».

A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: «Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie „Nauczycielem” i „Panem”, i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wy powinniście sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem».

Oto słowo Pańskie.

EWANGELIA

Uczta Baranka J 13, 1–15

W Ewangelii Jana brak słów ustanowienia Eucharystii. Pozornie brak też baranka. Żywą ofiarą i barankiem paschalnym jest Jezus. Jego życie, śmierć i zmartwychwstanie to Eucharystia.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80-90 r. • KATEGORIA: wydarzenie MIEJSCE: Jerozolima, wieczernik • CZAS: ok 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, apostołowie • WERSJE: Mt 26,26-29 • Mk 14,22-25 • Łk 22,19-20 • 1 Kor 11, 23-26


KSIĘGA • Ewangelia Jana to najmłodsza ze wszystkich Ewangelii, napisana przez Jana, umiłowanego ucznia Jezusa i opracowana później przez jego uczniów w Efezie ok. 90 r. W przeciwieństwie do pozostałych trzech ewangelistów, Jana interesuje nie tyle chronologia życia Jezusa, co misterium osoby Syna Bożego. W jego dziele usłyszeć można bicie serca Jezusa, w które wsłuchiwał się apostoł spoczywający podczas uczt na piersi Pana (J 13,23). Symbolem Jana jest orzeł, ponieważ zaczyna on od “wysokiej Chrystologii”, od przedstawienia Jezusa jako Logosu, boskiego, preegzystującego Słowa (1,1-14). Jan wymienia tylko siedem cudów Jezusa, które mają wymiar symboliczny i które nazywa znakami. 

KSIĘGA KRZYŻA Ewangelię św. Jana dzieli się zazwyczaj na dwie części – Księgę Znaków (J 1 – 11) i Księgę Krzyża (13 – 21). Usłyszymy dziś fragment, który rozpoczyna właśnie Księgę Krzyża. 

OSTATNIA WIECZERZA Usłyszymy opis św. Jana Ostatniej Wieczerzy. Ostatnia Wieczerza wg św. Jana ma inny przebieg niż u pozostałych ewangelistów. Zajmuje aż 5 rozdziałów (13-17). Rozpoczyna się od umywania nóg, zawiera zapowiedź zdrady Judasza i innych uczniów, potem zaś modlitwę arcykapłańską i wołanie o jedność. U św. Jana brakuje natomiast słów ustanowienia Eucharystii Dlaczego zatem podczas Mszy św. Wieczerzy Pańskiej słuchamy relacji św. Jana? Gdyż jej oryginalnym elementem, który zostanie powtórzony podczas tej wyjątkowej Mszy św, jest obmycie nóg uczniom.

BIBLIJNY INSIDER


Gest niewolnikaGest umycia nóg, który Pan wykonuje wobec swoich uczniów, to gest niewolnika. Chrystus Pan i Nauczyciel staje pośród swoich w pokornej postawie sługi. Jego wydane za nas życie jest służbąCo tym bardziej zadziwiające, jest to życie wydane z pełną świadomością za grzeszników. Pan staje wobec Judasza, o którym wie, że szatan już nakłonił jego serce do zdrady i reszty, która także Go porzuci (J 13,2). Miłość do końca objawia się w tym, że Chrystus do końca kocha i daje się tym, którzy go zdradzają.

Opór PiotraPiotr, opierając się przed Jezusowym obmyciem, wyraża zupełne niezrozumienie tej naiwnej miłości Pana do grzeszników (J 13,6-8). Nie rozumie życia tak radykalnie oddanego drugiemuPiotr wierzy w Mesjasza mocnego i pełnego chwały, widząc także samego siebie jego boku. Wciąż ma nadzieję, że swoją piersią i mieczem ocali Pana od niebezpieczeństwa, od śmierci, która rysuje się na horyzoncie (J 18,10). Wreszcie z prawdziwą zgrozą spogląda Piotr na Jezusa schylającego się do jego nóg. Co za cios w samo serce autorytetu Mistrza. Dlaczego zachowuje się jak niewolnik?Ostatecznie Piotr zgadza się na obmycie nóg, tylko pod wpływem słów Jezusa, który uzależnia od tego ich dalszą wspólną drogę (J 13,8). Bez przyjęcia stylu życia Mistrza, który stał się sługą, Piotr nie będzie miał z nim nic wspólnego.

Długa droga uczniówPierwszemu z apostołów i całej reszcie zrozumienie tej prawdy zajmie sporo czasu. Jeszcze wówczas, kiedy Jezus ukaże się po zmartwychwstaniu nad brzegu Jeziora Genezaret, Piotr będzie wzbraniał się przed misją prowadzenia innych i oddawania swojego życia za braci (J 21,15-17). W tym sensie jesteśmy do niego bardzo podobniDziwnie poruszającym i niepokojącym jest gest kapłana, który w Wielki Czwartek schyla się do nóg wiernych, aby je symbolicznie obmyć. Jeszcze trudniej powtórzyć go w życiu, kiedy my sami musimy schylać się do nóg naszych starszych rodziców, małżonków, dzieci, chorych, potrzebujących, żeby służyć im jako księża, nauczyciele, lekarze, policjanci, urzędnicy, ludzie.

SiłaSiły do takiej służby i postawy życiowej nie daje egoistyczna ludzka natura. Otrzymujemy ją tu, w Eucharystii. W Eucharystii, którą Jezus pozostawia swojemu Kościołowi, zapisuje się Jego obraz, obraz Mistrza pochylonego u stóp uczniów i obmywającego je. Ilekroć sprawujemy Eucharystię staje przed nami Jezus Sługa. Daje nam przykład i siłę do naśladowania Go w życiu.

STO SŁÓW


Czytania Wielkiego Czwartku pokazują szczególny wymiar historii Zbawienia – historię Eucharystii. Dla jej uwydatnienia Bóg sprawił, że wszystko – choć przez wiele lat – dzieje się tego samego dnia. To dzień pierwszej wiosennej pełni księżyca.

W tę noc, zanim Bóg wyprowadził Izraelitów z niewoli, nakazał przygotować ucztę z baranka (PIERWSZE CZYTANIE). 

Przez wiele setek lat, dla upamiętnienia tego wydarzenia, Izraelici obchodząc Paschę, przygotowywali ucztę z baranka. Również Jezus. Ostatnia wieczerza była tą właśnie ucztą. Nastąpiło wtedy coś wielkiego. W wieczerniku zabrakło baranka, ale w rzeczywistości – nie. Zamiast zwierzęcia, wydał się za nas Baranek Boży, Jezus Chrystus. Wtedy, dwa tysiące lat temu nakazał, byśmy czynili to, spożywali chleb – Jego Ciało i wino – Jego Krew (DRUGIE CZYTANIE).

Jan dopełnia obrazu Jezusa, Baranka, ustanawiającego Eucharystię. Obmycie nóg to nie rytuał, lecz postawa uniżenia i służby, zwykła postawa Boga, którą nam poleca (EWANGELIA).

Historia Eucharystii trwa do dziś, to nie–ostatnia wieczerza. Dzieje się zawsze i wszędzie. Ale szczególnie wtedy, gdy na niebie świeci księżyc pierwszy raz tej wiosny, jaśnieje jej historia, jej droga od Egiptu po wieczernik, aż do dziś. Niech też jaśnieje nasza postawa, służby, a nie władzy.

Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę