Statystycznie najwięcej zgonów następuje między trzecią a piątą nad ranem. Wtedy najłatwiej zasnąć za kierownicą. Złodzieje właśnie wtedy zabierają się za „czyszczenie” pociągów. Między trzecią a piątą. Czas słabości. Czwarta straż nocna.

Wtedy przychodzi Pan. Odwagi! Ja jestem… Bóg jest blisko nas w czasie naszej słabości, o czwartej straży nocnej naszego życia. Panuje nad żywiołami: sceneria pierwszego czytania to wichura, trzęsienie ziemi, ogień, Ewangelii – burza i otaczające fale.  Ten mocny Bóg jest równocześnie łagodny: przychodzi do Eliasza w łagodnym powiewie. Jezus nie narzuca się uczniom, staje w pewnej odległości od łodzi.

Po co ten znak Boga mocnego, który przychodzi łagodnie? Zdolnego uciszyć burze, który jej nie ucisza? Pod koniec Ewangelii uczniowie wyznają coś, co do tej pory jeszcze nie przeszło im przez gardło – Prawdziwie jesteś Synem Bożym.

 

NALEŻY WIEDZIEĆ

---

DZIEWIĘTNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok A • KOLEKTA: Będziemy prosili, abyśmy osiągnęli obiecane dziedzictwo • CZYTANIA: Pierwsza Księga Królewska 19,9a.11-13 • Psalm 85,9-14 • List do Rzymian 9,1-5 • Ewangelia wg św. Mateusza 14,22-33

 

 

•

PIERWSZE CZYTANIE

Góra Horeb • 1Krl 19,9a.11-13

KSIĘGA: Pierwsza Księga Królewska • AUTOR: deuteronomista • CZAS POWSTANIA: 586-538 przed Wygnaniem, ostateczna redakcja po 561 przed Chr.

KATEGORIA: wydarzenie • Czas: I poł. IX w. przed Chr. • MIEJSCE: północ Izraela, góra Horeb  • BOHATEROWIE: Eliasz, Bóg

---

Przypomnijmy: dwie Księgi Królewskie to kontynuacja historii poznanych w Księgach Samuela. Pierwsza i Druga Księga Samuela opisują wybór króla i scalanie królestwa Izraela pod rządami Dawida. Pierwsza Księga Królewska rozpoczyna się od opowiadania o starości Dawida i wyborze jego następcy – Salomona. Od trzeciego rozdziału poznajemy dzieje Salomona, mądrego króla, budowniczego Świątyni Jerozolimskiej. Obok historii Salomona i jego następców, Pierwsza Księga Królewska – podobnie jak Druga – opowiada dzieje jeszcze dwóch wielkich proroków: Eliasza i Elizeusza.

Dziś widzimy Eliasza w ważnym momencie jego życia. Spotyka się z Panem na górze Horeb. Aby zrozumieć to, co dzieje się na górze Horeb, przypomnijmy dotychczasową drogę Eliasza: • Na górze Karmel Eliasz rzucił wyzwanie pogańskiemu Baalowi i jego prorokom (1 Krl 18,39-40) • W odpowiedzi pogańska królowa Izebel rzuciła wyzwanie Bogu Izraela i Eliaszowi (1 Krl 19,2), Eliasz musiał salwować się ucieczką • Przerażony prorok ukrył się na pustyni w okolicach Beer-Szeby (1 Krl 19,3). Prosił, aby Pan skończył jego mękę i odebrał mu życie • Bóg posłał swojego anioła, aby przygotował Eliasza do długiej drogi (1 Krl 19,5-8). Po czterdziestu dniach wędrówki Eliasz dociera do Bożej góry Horeb.

Tu ma nastąpić długo oczekiwany moment spotkania pomiędzy Bogiem i Jego prorokiem. Spotkanie powinno wytłumaczyć niespodziewaną odmianę losu Eliasza.

 

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

---

W trakcie spotkania na górze Bóg nie przychodzi do Eliasza w wichurze, trzęsieniu ziemi i ogniu, które są znakami Jego objawienia w ST. Prorok czułby się znacznie lepiej, gdyby przekonał się, że Pan jest jak huragan; że może wstrząsnąć posadami ziemi; że jest jak ogień, który pochłonie Izebel. Tymczasem Pan przychodzi do Eliasza w lekkim powiewie (1 Krl 19,12). W Psalmie 107 czytamy, że Bóg potrafi zamienić gwałtowną burzę w łagodny powiew wiatru (Ps 107,29). Być może na górze Horeb Pan próbuje dać do zrozumienia Eliaszowi, że potrafi rozproszyć burzę zbierającą się nad jego głową? Ten sam obraz „łagodnego powiewu” pojawia się u Hioba, który opowiada o tym, jak Bóg przychodzi do niego w nocnych widzeniach, mówiąc szeptem (Hi 4,16).

Bóg mocny, który przychodzi w łagodnym powiewie wiatru i mówi szeptem, to paradoks. To Bóg, który nie usuwa wszystkich przeszkód z drogi Eliasza, chociaż ma moc to zrobić. To Bóg, który daje prorokowi poznać chwile słabości, klęski, ale równocześnie niezwykłej z Nim bliskości. Czy Eliasz zgodzi się na Boga, który mówi łagodnie do ludzkiego serca? Czy zgodzi się na doświadczenie słabości, aby mogła w nim działać Boża moc? Historia Eliasza przygotowuje historię Jezusa.

 

 

•

PSALM

Bóg zapowiada pokój • Ps 85, 9-14

PSALM 85 • AUTOR: lewita z grupy Korachitów • CZAS POWSTANIA: czasy po Wygnaniu, VI-Vw. przed Chr.

---

Psalm 85 to modlitwa prośby, skierowana do Boga przez wspólnotę wspominającą wielkie dzieła Jahwe: wyzwolenie z niewoli w Babilonie (ww. 2-4). Przeszłość i pamięć o niewoli są dla wierzących źródłem nadziei w trudnych czasach powygnaniowych. Powracający do swej ziemi Izrael musiał zmierzyć się z głodem, zniszczeniem, niezgodą i wewnętrznymi sporami.

Psalm jest być może zapisem modlitwy wspólnoty gromadzącej się w czasach powygnaniowych w Świątyni Jerozolimskiej. Na ich wołania i prośby kapłan, występujący w roli proroka kultowego, odpowiada słowami psalmu, w których Bóg zapowiada pokój (szalom), czyli dobrobyt i błogosławieństwo. W wizji spotykających się ze sobą niebiańskich wysłanników przypomina także, że szczęście Izraela związane jest nie tylko z ludzkimi wysiłkami, ale przede wszystkim z bezinteresowną Bożą miłością (hesed) i wiernością (emet) wobec swego narodu. To one sprawią, że życie wierzących rozkwitnie błogosławieństwem.

Odbudowa świątyni i kraju nie przebiegała tak pomyślnie, jak wyobrażali to sobie Izraelici, kiedy  wyruszali z Babilonu. W tej sytuacji psalmista wzywa Boga, aby pomny na to, co już uczynił dla swego ludu, dokończył dzieła odnowy. W odpowiedzi na modlitwę zanoszoną do Pana w imieniu narodu psalmista słyszy Boga, który ogłasza Izraelowi pokój (szalom). Widzi Bożą łaskawość i bezinteresowną miłość (hesed), wierność (emet), sprawiedliwość (tsedakah) oraz pokój (szalom), które niczym Boży wysłannicy spotykają się w Ziemi Obiecanej, aby użyczyć jej błogosławieństwa.

 

 

•

DRUGIE CZYTANIE

Ból Pawła • Rz 9,1-5

KSIĘGA: List do Rzymian · NADAWCA: św. Paweł · SKĄD: Korynt · DATA: 57-58 r. · ADRESACI: mieszkańcy Rzymu

---

Kolejny fragment z Listu do Rzymian. Przypomnijmy: Paweł pisze do wspólnoty znajdującej się w stolicy imperium, w Rzymie, w sercu antycznego świata – i  głosi jej ewangelię. Rzym ma być kołem zamachowym dla głoszonej przez Pawła nowiny o usprawiedliwieniu z wiary w Chrystusa.

Tym razem dowiadujemy się o smutku Pawła i jego nieprzerwanym bólu. Powodem bólu Pawła jest los jego rodaków, Izraelitów. To wstęp do nowej części Listu do Rzymian (Rz 9-11), w której Paweł zastanawia się nad Bożą sprawiedliwością objawioną w historii Izraela: czy można nazwać sprawiedliwym Boga, który tak łatwo zmienia Przymierze i obiekt swojej miłości, porzucając Żydów a przygarniając pogan?

Tezą, która będzie prowadziła myśl Pawła w poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie, jest stwierdzenie: Słowo Boże nie zawiodło (Rz 9,6a). Na przykładzie obecnego losu Izraela apostoł będzie tłumaczył, jak Bóg w swojej nieskończonej wolności posługuje się upadkiem Izraela, aby otworzyć zbawienie dla pogan, i jak ostatecznie zdobędzie serca swojego narodu.

 

 

ZWRÓĆ UWAGĘ

---

Warto przyjrzeć się postawie św. Pawła. Pisząc o losie Izraela, nie sili się na rozważania o słusznej karze, jaka przyszła na tych, którzy odrzucili Przymierze w Chrystusie. Paweł wchodzi w serce samego Boga i razem z Nim odczuwa smutek i nieprzerwany ból z powodu odrzucenia swoich braci: Wolałbym bowiem sam być pod klątwą i odłączonym od Chrystusa dla zbawienia braci moich, którzy według ciała są moimi rodakami.

Ta modlitwa przypomina postawę Mojżesza czy Dawida, którzy w ten sposób wstawiają się za ludem. Izrael, pisze dalej apostoł, wciąż pozostaje ludem Boga, do niego należy objawienie Bożej chwały i nieustannie aktualne Boże obietnice. Z Niego wywodzi się wreszcie Chrystus, Bóg błogosławiony na wieki. Paweł stwierdza jasno, że chrześcijanie nie zajęli miejsca Izraela. Wciąż pozostaje on Bożym ludem i ma w historii zbawienia swoją misję do wypełnienia. Chrystus, wywodzący się z narodu wybranego, jest nadzieją na to, że misja ta zostanie wypełniona.

 

 

•

EWANGELIA

Czwarta straż nocna • Mt 14, 22-23

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: po 70 r.
KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: jezioro Genezaret • CZAS: 30-33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie

---

Od zeszłej niedzieli czytamy czwartą część Ewangelii św. Mateusza. Przypomnijmy: podział Ewangelii Mateusza, według wielu naukowców, poza wstępem i epilogiem odpowiada Pięcioksięgowi Mojżesza. Jezus przedstawiony jest jako Nowy Mojżesz, ustanawiający na Górze Błogosławieństw Prawo Królestwa Bożego:  • księga pierwsza: Program królestwa (Mt 3-7) • księga druga: Przepowiadanie królestwa (Mt 8-10) • księga trzecia: Tajemnice królestwa (Mt 11,1-13,52) • księga czwarta: Kościół jako zaczątek królestwa (Mt 13,53-18,35) • księga piąta: Wypełnianie się królestwa (Mt 19-25).

W rozdziale 14 Ewangelii Mateusza Jezus przez swoje cuda ukazuje rzeczywistość Królestwa Bożego. Rozmnożenie chleba na pustyni, o którym słuchaliśmy w zeszłym tygodniu, to znak obfitości czasów mesjańskich, która przychodzi w Nim, a w pełni objawi się w niebie. Dziś czas na kolejny znak – Jezus kroczy po falach jeziora Genezaret.

 

TRANSLATOR

---

• “Czemu zwątpiłeś, małej wiary?” (Mt 14,31) • Oryginał sugeruje, że nie chodzi raczej o to, co było powodem zwątpienia: Małej wiary, na co zwątpiłeś?

 

CZY WIESZ, ŻE…

---

JEZIORO GENEZARET ze względu na swoje rozmiary nazywane jest także morzem (Jam Kinneret). Otaczają je góry i wzniesienia, które sprawiają, że rozgrzewające się powietrze spada tu z ogromną prędkością, wywołując burze, gwałtowne wiatry i fale sięgające kilku metrów.

 

JESZCZE O EWANGELII

---

• CZWARTA STRAŻ NOCNA • Pan decyduje się dołączyć do będących na środku jeziora uczniów dopiero w środku nocy. I robi to w dość oryginalny sposób… krocząc po wodzie • Przychodzi o czwartej straży nocnej. Czwarta straż nocna (wprowadzona przez Rzymian) rozciągała się od trzeciej w nocy do szóstej nad ranem – Jezus przychodzi więc około trzeciej nad ranem • Z biologicznego punktu widzenia to szczególna pora: w tym czasie, organizm ludzki jest najsłabszy.

• BURZA • Zastanawia, że Jezus przez długi czas pozwala uczniom zmagać się z burzą. Nie ucisza jej, a przychodzi po cichu, pojawia się pośrodku rozkołysanego silnym wiatrem jeziora •  Na nic zdają się Jego słowa: „Odwagi!” i zapewnienia „To ja jestem”. Między apostołami panują strach i konsternacja.

• W PEWNEJ ODLEGŁOŚCI • Jakby tego było mało, Jezus nie zbliża się do łodzi, aby natychmiast rozwiać wątpliwości swoich uczniów, lecz zatrzymuje się w pewnej odległości, jakby ich obserwował. Można to wywnioskować z prośby Piotra: Panie, jeśli to Ty jesteś, każ mi przyjść do siebie po wodzie!

• PRÓBA PIOTRA • Z tego zdania można wywnioskować coś jeszcze: Piotr chce podejść do Jezusa, gdyż chce się dowiedzieć, czy uczniowie mają do czynienia ze zjawą. Jezus zgadza się na tę próbę Piotra. Piotr przekona się jednak szybko, że karkołomny wyczyn, na który się zdecydował, jest bardziej próbą dla niego niż dla Mistrza • Kiedy, ufając słowu Jezusa, staje przed Nim, uświadamia sobie nagle, że jego położenie jest nieprawdopodobne, wręcz absurdalne. Nic się nie zmieniło. Wokół niego szaleje burza, a on kroczy po falach, a przecież – według wszelkiej logiki – powinien tonąć! Na szczęście wie, kogo wezwać na pomoc. Ratuje go wyciągnięta ręka Jezusa.