Nasze projekty

Jutro Niedziela – XXVII Zwykła A

Spustoszona winnica to obraz kary Bożej. Ale to człowiek ją opuścił…

Reklama

PUNKT WYJŚCIA


DWUDZIESTA SIÓDMA NIEDZIELA ZWYKŁA • rok A • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosili o miłosierdzie, odpuszczenie grzechów i o to, o co nie ośmielamy się prosić • CZYTANIA: Księga Izajasza 5, 1–7 • Psalm 80 (79), 9 i 12. 13–14.15–16. 19–20 • List do Filipian 4, 6–9 • Ewangelia wg św. Mateusza 21, 33–43

Reklama

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Reklama

Obraz winnicy jest przebogaty. Po pierwsze, pokazuje, że świat, całe stworzenie jest oddane w ręce człowieka jak winnica w ręce rolników.
Wszystko dostaliśmy gotowe od Boga, najlepsze, zadbane, dopieszczone. I gdy Bóg czekał tylko na owoce, zawiedliśmy.

Spustoszona winnica jest obrazem kary Bożej. Choć unikamy myśli o tym, że Bóg karze, pewnych prawd z Biblii nie wyjmiemy. Bóg pustoszy winnicę (Pierwsze czytanie) albo zaprasza do pracy w niej innych, gdy ci pierwsi zawiedli (Ewangelia).

Ale to nie znaczy, że Bóg jest Wielkim Pracodawcą, który domaga się efektów i wykonania zleconych zadań. Pieśń o winnicy nie mówi o zerwanej umowie o pracę, lecz jest pieśnią miłości Boga do Jego ludu. Boga, który został zdradzony.

Reklama

Nic nie może być większą karą dla człowieka niż to, że zlekceważy miłość.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Izajasza (Iz 5,1-7)

Chcę zaśpiewać memu Przyjacielowi pieśń o Jego miłości ku swojej winnicy! Przyjaciel mój miał winnicę na żyznym pagórku. Otóż okopał ją i oczyścił z kamieni, i zasadził w niej szlachetną winorośl; pośrodku niej zbudował wieżę, także i tłocznię w niej wykuł. I spodziewał się, że wyda winogrona, lecz ona cierpkie wydała jagody. «Teraz więc, o mieszkańcy Jeruzalem i mężowie z Judy, rozsądźcie, proszę, między Mną a winnicą moją. Co jeszcze miałem uczynić winnicy mojej, a nie uczyniłem w niej? Czemu, gdy czekałem, by winogrona wydała, ona cierpkie dała jagody? Więc dobrze! Pokażę wam, co uczynię winnicy mojej: rozbiorę jej żywopłot, by ją rozgrabiono, rozwalę jej ogrodzenie, by ją stratowano. Zamienię ją w pustynię, nie będzie przycinana ni plewiona, tak iż wzejdą osty i ciernie. Chmurom zakażę spuszczać na nią deszcz». Otóż winnicą Pana Zastępów jest dom Izraela, a ludzie z Judy szczepem Jego wybranym. Oczekiwał On tam sprawiedliwości, a oto rozlew krwi, i prawowierności, a oto krzyk grozy.

Oto Słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

Poemat o winnicy Iz 5, 1-7

Izajasz to nie tylko prorok, ale i utalentowany pisarz: wykorzystuje wiele rodzajów literackich, pięknych obrazów i żywych opisów. Jak ten o winnicy, obrazujący relację Boga ze swym ludem.

KSIĘGA: Księga Izajasza • AUTOR: Izajasz • CZAS POWSTANIA: II poł. VIII w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa prorocka • NADAWCA: prorok (w imieniu Boga) • ADRESACI: Izraelici


NAJWAŻNIEJSZA Z KSIĄG PROROCKICH • Ponownie usłyszymy fragment Księgi Izajasza. Wśród ksiąg Starego Testamentu Księga Izajasza jest pierwszą i najważniejszą z ksiąg prorockich. Składa się z sześćdziesięciu sześciu rozdziałów. Chociaż całą księgę cechuje jedność teologiczna, zwykle dzieli się ją na trzy części, którym przypisuje się różne autorstwo i czas powstania • Pierwsze czytanie pochodzi z pierwszej części Księgi Izajasza (rozdziały 1–39); jej autorem, w przeciwieństwie do drugiej i trzeciej części, jest Izajasz.

Z KSIĘGI GRÓŹB • Pierwsza część jest zwana Księgą gróźb ze względu na to, że zawarte w niej mowy są często ostrymi napomnieniami i ostrzeżeniami. Mało tu charakteryzujących pozostałe części pocieszeń. Izajasz to nie tylko prorok, ale i utalentowany pisarz: stosuje wiele rodzajów literackich, odwołuje się do pięknych obrazów i żywych opisów.

ZANIM USŁYSZYSZ • Wszystkie te elementy dostrzeżemy w Pieśni o winnicy. Izajasz napisał ją na początku swej działalności. Jak większość tekstów z tej księgi, ma charakter groźby i ostrzeżenia. Jednocześnie to przepiękna pieśń, w której Izajasz przywołuje obraz winnicy. Wyrażona w ten sposób myśl jest głęboka i poważna – tak jak głęboka i poważna jest więź między Bogiem i Izraelem: mówi o sporze Boga i Izraela; słyszymy, że Bóg może ukarać człowieka.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Psalmu

(Ps 80 (79), 9 i 12. 13–14. 15–16. 19–20)

REFREN: Winnicą Pana jest dom Izraela.

Przeniosłeś winorośl z Egiptu *  i zasadziłeś ją, wygnawszy pogan. Rozpostarła swe pędy aż do Morza, * aż do Rzeki swoje latorośle. Dlaczego zburzyłeś jej ogrodzenie *  i każdy przechodzień zrywa jej grona? Niszczy ją dzik leśny *  i obgryzają polne zwierzęta. Powróć, Boże Zastępów, * wejrzyj z nieba, spójrz i nawiedź tę winorośl. Chroń to, co zasadziła Twoja prawica, * latorośl, którą umocniłeś dla siebie. Już więcej nie odwrócimy się od Ciebie, * daj nam nowe życie, a będziemy Cię chwalili. Odnów nas, Panie, Boże Zastępów, † i rozjaśnij nad nami swoje oblicze, * a będziemy zbawieni.

PSALM

Spustoszona winnica  Ps 80 (79), 9 i 12. 13–14. 15–16. 19–20

Historia Izraela jak zasadzenie winnicy. Dlaczego doszło do jej spustoszenia? Psalm 80 to sugestywna modlitwa, by Bóg odnowił Izraela.

PSALM 80 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: czasy monarchii, VII w. przed Chr.


OKAŻ POGODNE OBLICZE • Psalm 80 to z jednej strony modlitwa do gniewającego się Boga: Panie, Boże Zastępów, jak długo gniewać się będziesz? Z drugiej zaś modlitwa ludzi potrzebujących pomocy: Przyjdź nam na pomoc. Chcą oni nie tylko zmiany nastawienia Boga: „Okaż Twe pogodne oblicze”. Obiecują też sami zmienić dotychczasową postawę: „Odnów nas”.

NIEPEWNOŚĆ • Psalm powstał być może w czasach Jozjasza, króla reformatora (650–609 r. przed Chrystusem). Charakteryzowała je nadzieja pokładana w odnowionym przez króla Przymierzu z Panem, a równocześnie niepewność życia narodu, wokół którego padały i pojawiały się wciąż nowe imperia i potężni wrogowie. Psalm należy do gatunku modlitwy błagalnej (tefillah), która była częścią rytuału wielkich dni postu i pokuty obchodzonych przez całą wspólnotę Izraela. Wyznawano wtedy grzechy i błagano o pomoc, gdy ludowi zagrażały nieszczęścia, takie jak: wojna, przegrana bitwa, głód, susza, epidemia.

WINNICA • Powodem wyboru tego psalmu do niedzielnej liturgii słowa jest obraz zburzonej winnicy. Pojawia się on dopiero w drugiej połowie tekstu i właśnie tę część (od 9 wersetu) usłyszymy. W poszczególnych zwrotkach różnie ujęto temat: • przedstawiono historię Izraela jako historię przeniesienia i zasadzenia winnicy z Egiptu • zapytano o powody opuszczenia winnicy • poproszono Boga, by powrócił i chronił winnicę. Ostatnia zwrotka nie nawiązuje już do obrazu winnicy.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu do Filipian

(Flp 4, 6–9)

Bracia: O nic się już nie martwcie, ale w każdej sprawie wasze prośby przedstawiajcie Bogu w modlitwie i błaganiu z dziękczynieniem. A pokój Boży, który przewyższa wszelki umysł, będzie strzegł waszych serc i myśli w Chrystusie Jezusie. Na koniec, bracia, wszystko, co jest prawdziwe, co godne, co sprawiedliwe, co czyste, co miłe, co zasługuje na uznanie: jeśli jest jakąś cnotą i czynem chwalebnym – to bierzcie pod rozwagę. Czyńcie to, czego się nauczyliście, co przejęliście, co usłyszeliście i co zobaczyliście u mnie, a Bóg pokoju będzie z wami.

Oto Słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Pawłowe rady  Flp 4, 6–9

Paweł ukazuje swój przykład jako wart naśladowania. Nie jest to megalomania, lecz raczej pewność, że w jego własnym życiu odbija się obraz Chrystusa.

LIST DO FILIPIAN • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Filippi • MIEJSCE POWSTANIA: Efez, Cezarea bądź Rzym • CZAS POWSTANIA: 54–57 r. (Efez), 57–59 r. (Cezarea) lub 60–64 r. (Rzym)


POD STRAŻĄ • Kiedy Paweł pisał list do mieszkańców Filippi, był pod strażą pretorianów – gwardii cesarskiej stacjonującej w pałacu rzymskiego gubernatora. Straż ta miała za zadanie bronić go, a także nadzorować wykonywanie kary. Więzienie to nie miało ścisłego reżimu, skoro Paweł mógł w miarę regularnie otrzymywać wieści z Filippi, przyjmować gości, otrzymywać dary, czy też posyłać współtowarzyszy z listami • W liście widać ożywioną wymianę informacji, co sugeruje, że odległość między miejscem napisania a miejscem zamieszkania odbiorców nie jest zbyt duża. Stąd też za miejsce powstania listu wielu naukowców przyjmuje raczej Efez niż Cezareę czy Rzym. Potwierdzałyby to niektóre teksty w listach do Koryntian (1 Kor 15, 32 i 2 Kor 1,8), które mówią o prześladowaniu i śmiertelnym niebezpieczeństwie, których Paweł doznał w Efezie.

MEGALOMANIA PAWŁA? • Dzisiejsze drugie czytanie to część tzw. parenezy autobiograficznej kończącej List do Filipian (Flp 4, 2–20), czyli tekstu o charakterze dydaktycznym, w którym Paweł ukazuje swój przykład jako wart naśladowania • Nie jest to megalomania Pawła, lecz raczej pewność, że w jego własnym życiu odbija się obraz Chrystusa. Naśladując apostoła, Filipianie mogą być pewni, że kroczą drogą Chrystusową. Od mężów stanu, nauczycieli i filozofów w starożytności oczekiwano zresztą, że ich nauka będzie się objawiała nie tylko w ich słowach, ale przede wszystkim w życiu.

NAUKA W ŻYCIU • Czytanie, które usłyszymy, to część składająca się z trzech wezwań • Po pierwsze, Paweł zachęca do porzucenia wszelkich trosk i przedstawiania wszystkiego Panu w ufnych modlitwach i dziękczynieniu. Nagrodą za to jest pokój Chrystusowy, którego żadna ludzka troska nie może dać • Po drugie, wzywa do skupienia swych myśli na tym, co prawdziwe, czyste i szlachetne • Po trzecie, przynagla wspólnotę do wprowadzania w życie jego nauki.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii wg św. Mateusza (Mt 21, 33–43)

Jezus powiedział do arcykapłanów i starszych ludu: «Posłuchajcie innej przypowieści. Był pewien gospodarz, który założył winnicę. Otoczył ją murem, wykopał w niej tłocznie, zbudował wieżę, w końcu oddał ją w dzierżawę rolnikom i wyjechał. Gdy nadszedł czas zbiorów, posłał swoje sługi do rolników, by odebrali plon jemu należny. Ale rolnicy chwycili jego sługi i jednego obili, drugiego zabili, trzeciego zaś ukamienowali. Wtedy posłał inne sługi, więcej niż za pierwszym razem, lecz i z nimi tak samo postąpili. W końcu posłał do nich swego syna, tak sobie myśląc: Uszanują mojego syna. Lecz rolnicy, zobaczywszy syna, mówili do siebie: „To jest dziedzic; chodźcie, zabijmy go, a posiądziemy jego dziedzictwo”. Chwyciwszy go, wyrzucili z winnicy i zabili. Kiedy więc przybędzie właściciel winnicy, co uczyni z owymi rolnikami?» Rzekli Mu: «Nędzników marnie wytraci, a winnicę odda w dzierżawę innym rolnikom, takim, którzy mu będą oddawali plon we właściwej porze». Jezus im rzekł: «Czy nigdy nie czytaliście w Piśmie: „Ten właśnie kamień, który odrzucili budujący, stał się głowicą węgła. Pan to sprawił, i jest cudem w naszych oczach”. Dlatego powiadam wam: Królestwo Boże będzie wam zabrane, a dane narodowi, który wyda jego owoce».

Oto Słowo Pańskie.

EWANGELIA

Przypowieść o winnicy Mt 21, 33–43

Przypowieść ta streszcza całą historię zbawienia – tę, która już nastąpiła, jak i tę, która dopiero miała nastąpić. Odpowiada na pytanie, dlaczego królestwo zostało zabrane Izraelowi.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: przypowieść • MIEJSCE NAUCZANIA: Jerozolima, świątynia • CZAS: 33 r. • NADAWCA: Jezus • ADRESACI: zgromadzeni w świątyni • WERSJE: Łk 20, 9–19


JEZUS W ŚWIĄTYNI • Przypomnijmy: 21 rozdział rozpoczyna się od opisu wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Pierwsze kroki skierował On do świątyni, skąd wyrzucił wszystkich sprzedających i kupujących; potem uzdrowił chorych i niewidomych. Nazajutrz, po nocy spędzonej w Betanii (werset 17), Jezus wrócił do Świątyni Jerozolimskiej: tam nauczał w przypowieściach oraz prowadził dysputy z faryzeuszami i saduceuszami (Mt 21, 23–23, 38). Te przypowieści to: • o dwóch synach • o przewrotnych rolnikach oraz • o uczcie królewskiej. Dziś usłyszymy przypowieść o dzierżawcach winnicy.

PARABOLA • Przypomnijmy jeszcze, że przypowieść (parabola) polega na zakodowaniu znaczeń w symbolach, obrazach łatwych do zapamiętania, wyrażeniach używanych przez słuchaczy w codziennym języku. Ich odkodowanie nie przysparza trudności – a jeśli tak, to Jezus przedstawia ich wykładnię, jak w przypadku przypowieści o siewcy. Są trzy powody, dla których Jezus mówi w przypowieściach: • poprzez historie uczy jak prawdziwy rabin, nauczyciel • wersja „odkodowana” byłaby trudna do zapamiętania dla słuchaczy, którzy byli prostymi, niepiśmiennymi ludźmi • Jezus przekłada tajemnice królestwa na prosty język codzienności, żeby uświadomić słuchającym, że królestwo rzeczywiście jest wśród nich: że Bóg jest obecny w tym świecie.

OBRAZ HISTORII • Usłyszymy jedną z opowiedzianych podczas nauczania w świątyni przypowieści: o winnicy albo – inna nazwa – o rolnikach-zabójcach. Zwróćmy uwagę: w przeciwieństwie do przypowieści z trzeciej części księgi (np. o ziarnie), które miały charakter uniwersalny, ta przypowieść spełnia inne zadanie: streszcza całą historię zbawienia – zarówno tę, która już nastąpiła, jak i tę, która dopiero miała nastąpić. Odpowiada na pytanie, dlaczego królestwo zostało zabrane Izraelowi.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

  • Mordujący winogrodnicy, mistrz Złotego Kodeksu z Echternach, ok. 1035-1040 r., Germanisches Nationalmuseum, Norymberga, Niemcy
  • Przypowieść o dzierżawcach winnicy. Antonio Francesco Meloni, miedzioryt, ok. 1712 r.
  • kadr z filmu Pasja, reż. Mel Gibson, 2004 r.
  • ilustracja do fr. Mt 21, 33-39, Jan Luyken, XVII-XVIII
  • Philipp Uffenbach, Rozległy krajobraz z rzeką z przypowieścią o najemcy i dzierżawcach winnicy, XVI-XVII w.

Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę