Jutro Niedziela – XII zwykła A

PUNKT WYJŚCIA

DWUNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • rok A • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się, aby Bóg obdarzył nas ustawiczną bojaźnią i miłością do Jego imienia • CZYTANIA: Księga Jeremiasza 20, 10–13 • Psalm 69, 8–10. 14. 17. 33–35 • List do Rzymian 5, 12–15 • Ewangelia wg św. Mateusza 10, 26–33

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Choć ani razu nie pojawia się ten wyraz, dzisiejsza Liturgia Słowa mówi o odwadze. Prawdziwa odwaga nie polega na tym, by nie bać się niczego. Przeciwnie, odwaga to wiedzieć, czego się bać: Bójcie się […] Tego, który duszę i ciało może zatracić w piekle.

To mocne zdanie wprowadza perspektywę, z poziomu której rzeczywiście nie trzeba bać się tych, którzy zabijają ciało, choć duszy zabić nie mogą. To wielkie pocieszenie Jezusa znajduje potwierdzenie w doświadczeniu Jeremiasza i psalmisty: mimo iż znajdowali się w sytuacji beznadziejnej, byli prześladowani przez ludzi – nigdy nie stracili nadziei, bo zaufali Panu.

Zaufać Panu to być nieustraszonym.

Czytanie z Księgi Jeremiasza

(Jr 20, 10–13)

Rzekł Jeremiasz: «Słyszałem oszczerstwo wielu: „Trwoga dokoła! Donieście, donieśmy na niego!” Wszyscy zaprzyjaźnieni ze mną wypatrują mojego upadku: „Może on da się zwieść, tak że go zwyciężymy i wywrzemy pomstę na nim!” Ale Pan jest przy mnie jako potężny mocarz; dlatego moi prześladowcy ustaną i nie zwyciężą. Będą bardzo zawstydzeni swoją porażką, okryci wieczną i niezapomnianą hańbą. Panie Zastępów, Ty, który doświadczasz sprawiedliwego i który patrzysz na nerki i serce, dozwól, bym zobaczył Twoją pomstę na nich. Tobie bowiem powierzyłem swą sprawę. Śpiewajcie Panu, wysławiajcie Pana! Uratował bowiem życie ubogiego z ręki złoczyńców».

Oto Słowo Boże

•

PIERWSZE CZYTANIE

Modlitwa Jeremiasza • Jr 20, 10–13

Jeremiasz zostaje poddany chłoście za to, że przepowiadał miastu nieszczęście. Oto jak się modli w sytuacji cierpienia i strachu.

KSIĘGA: Księga Jeremiasza • AUTOR: Jeremiasz • CZAS POWSTANIA: ok. 626–587 r. przed Chr. (dalsza redakcja po śmierci proroka) • KATEGORIA: modlitwa • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: 609–605 r. przed Chr., czasy Jojakima

O KSIĘDZE JEREMIASZA • Pod względem liczby słów to najobszerniejsza księga Starego Testamentu. Zawiera aż 52 rozdziały. Podobnie jak
Księga Izajasza i inne księgi prorockie, nosi nazwę jej głównego bohatera – Jeremiasza • Jeremiasz (jego imię znaczy: „niech Jahwe wytraci nieprzyjaciół” lub „Jahwe dźwiga”) to wielki i kontrowersyjny dla ówczesnych prorok, oglądający upadek Judy i Jerozolimy (586 r. przed Chr.). Za życia był uznawany za bluźniercę i zdrajcę narodu (Jr 26, 7–9), po śmierci wywyższony przez Boga przeszedł do historii jako orędownik narodu (2 Mch 15, 14–16) • Księga wzywa do nawrócenia i zapowiada bezwzględną karę przychodzącą na Judę z powodu łamania Przymierza z Jahwe. Narodu nie zbawi pusty kult; jedyny ratunek to zawierzenie Bogu i poddanie się Babilończykom. Księga zawiera także wizję odnowy Izraela i Nowego Przymierza.

CHŁOSTA • Jak dowiadujemy się z poprzedzających wersetów, na dziedzińcu domu Pańskiego Jeremiasz przepowiedział nieszczęście, które miało przyjść na miasto, gdyż jego mieszkańcy nie słuchali Boga. W efekcie kapłan Paszchur poddał Jeremiasza chłoście i uwięził • Modlitwa Jeremiasza Uwiodłeś mnie, Panie, a ja pozwoliłem się uwieść (Jr 20, 7–18) funkcjonuje właśnie w tym kontekście. To głęboka skarga proroka, który ciągle doświadcza trudności podczas swojej posługi: Słowo Pańskie stało się dla mnie codzienną zniewagą i pośmiewiskiem – skarży się. Jeremiasz narzeka Bogu na oszczerstwa i na zapowiedzi zemsty – a przecież ich powodem jest to, że głosi Jego Słowo.

MODLITWA JEREMIASZA • Usłyszymy fragment modlitwy Jeremiasza. Zwróćmy uwagę, że to nie tylko lament. To także wyznanie nadziei w sytuacji z pozoru beznadziejnej: prześladowcy ustaną i nie zwyciężą – mówi Jeremiasz.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Psalmu

(Ps 69 (68), 8–10. 14. 17 i 33. 34–35)

REFREN: W dobroci Twojej wysłuchaj mnie, Panie

Dla Ciebie znoszę urąganie, hańba twarz mi okrywa, † dla braci moich stałem się obcym * i cudzoziemcem dla synów mej matki. Bo gorliwość o dom Twój mnie pożera * i spadły na mnie obelgi złorzeczących Tobie. Panie, modlę się do Ciebie * w czas łaski, o Boże. Wysłuchaj mnie w Twojej wielkiej dobroci, * w Twojej zbawczej wierności. Wysłuchaj mnie, Panie, †  bo miłość Twoja jest łaskawa, * spójrz na mnie w ogromie swego miłosierdzia. Patrzcie i cieszcie się, ubodzy, * niech ożyje serce szukających Boga. Bo Pan wysłuchuje biednych * i swoimi więźniami nie gardzi. Niechaj Go chwalą niebiosa i ziemia, *  morze i wszystko, co w nim żyje.

•

PSALM

Skarga i pewność • Ps 69 (68), 8–10. 14. 17 i 33. 34–35

Psalm 69 to lamentacja: opisuje doświadczenie cierpienia oraz pewność, że zostanie ocalony. My, chrześcijanie, widzimy w psalmie opis cierpień Chrystusa.

PSALM 69 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: okres po niewoli babilońskiej, VI–III w. p.n.e

MODLITWA OCALONEGO • Psalm 69 to modlitwa błagalna (tefillah). Wierzący opisuje w niej swe cierpienie i błaga Boga o ratunek, wyrażając pewność, że zostanie wysłuchany • W starożytnych Babilonii i Izraelu utwory tego typu towarzyszyły rytom i modlitwom o uzdrowienie. W czasach powygnaniowych stały się modlitwą całej wspólnoty, która oczekuje wybawienia i pomocy od Boga. Chrześcijańscy komentatorzy widzieli tu opis cierpień Jezusa.

DWA PSALMY • Psalm 69 to w rzeczywistości synteza dwóch różnych lamentacji o podobnej strukturze: każda najpierw przedstawia • skargę, która przeradza się w • modlitwę uwielbienia. Skąd o tym wiemy? Hebraiści poznają to po dwóch różnych rytmach ukrytych w psalmie. Ci, którzy nie znają hebrajskiego, też z łatwością wychwycą różnicę, gdyż każda lamentacja ma inną tematykę. • Pierwsza skarga dotyczy człowieka, który ugrzązł w mule topieli (patrz: Ps 69, 2–7). Jego modlitwa rozpoczyna się w wersecie czternastym: Wyrwij mnie z bagna! To obraz przytłoczenia sytuacją bez wyjścia. Co to za sytuacja? To tzw. wody piekielne, fale śmierci. Innymi słowy bohatera lamentacji opanowała pokusa grzechu • Druga skarga to lament zhańbionego (wersety 8–13). Modlitwa, która wypływa z tej skargi, rozpoczyna się od wersetu siedemnastego: Ty znasz moją hańbę, mój wstyd i mą niesławę. Tu winna jest nie sytuacja, nie grzech, lecz ludzie. Bohater pozostaje bez winy.

DOŚWIADCZENIE MIŁOSIERDZIA • Usłyszymy pojedyncze wersety pochodzące z obu lamentacji. Dlaczego Psalm 69 został wybrany jako jeden z dwóch możliwych psalmów na piętnastą niedzielę zwykłą? Ze względu na opis doświadczenia miłosierdzia, które wyśpiewuje znajdujący się w trudnej sytuacji psalmista. Lamentację mógłby wyśpiewać ocalony przez miłosiernego Samarytanina człowiek z dzisiejszej przypowieści.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Rzymian

(Rz 5, 12–15)

Bracia: Przez jednego człowieka grzech wszedł do świata, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli. Bo i przed Prawem grzech był na świecie, grzechu się jednak nie poczytuje, gdy nie ma Prawa. A przecież śmierć rozpanoszyła się od Adama do Mojżesza nawet nad tymi, którzy nie zgrzeszyli przestępstwem na wzór Adama. On to jest typem Tego, który miał przyjść. Ale nie tak samo ma się rzecz z przestępstwem, jak z darem łaski. Jeżeli bowiem przestępstwo jednego sprowadziło na wszystkich śmierć, to o ileż obficiej spłynęła na nich wszystkich łaska i dar Boży, łaskawie udzielony przez jednego Człowieka, Jezusa Chrystusa.

Oto Słowo Boże

•

DRUGIE CZYTANIE

Przez Jednego • Rz 5, 12–15

Święty Paweł zestawia dwóch sprawców: przez pierwszego „jednego” świat niczym wirus zaraził grzech. Przez drugiego Jednego spłynęła łaska uzdrowienia.

KSIĘGA: List do Rzymian • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • CZAS POWSTANIA: 57–58 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

PROBLEMY W RZYMIE • Przypomnijmy, że w Rzymie św. Paweł dostrzegł zagrożenie w typowym dla starotestamentalnego ducha zaufaniu do Prawa – którego przestrzeganie miałoby wystarczyć do usprawiedliwienia. Skąd taki problem w odległym geograficznie od Izraela miejscu? • Wśród wierzących w Rzymie były dwie grupy: żydzi i chrześcijanie pochodzenia pogańskiego, a między nimi powstały spore napięcia. Z relacji Swetoniusza wiemy, że prowadziły one ze sobą spór dotyczący tożsamości Chrystusa, zakończony wypędzeniem żydów z Rzymu przez Klaudiusza ok. 49 r.

JEDYNA DROGA • Paweł chce przyczynić się do wyciszenia napięć. Jednym z zasadniczych tematów, które porusza, jest Boża sprawiedliwość. W jaki sposób dowieść, że Chrystus jest uniwersalną drogą zbawienia zarówno dla żydów, jak i dla pogan? Czy Bóg, który odrzuca swój lud i „zmienia” narzędzia usprawiedliwienia, może być nazwany sprawiedliwym? Oto zasadnicze pytania, na które Paweł musi udzielić odpowiedzi w Liście do Rzymian.

NOWY ADAM • W ramach drugiego czytania usłyszymy zakończenie pierwszej części Listu do Rzymian syntetycznie mówiącej o przyczynach grzechu i śmierci. To słowa istotne dla zrozumienia grzechu pierworodnego: przez jednego, Adama, grzech stał się udziałem wszystkich. W analogiczny sposób przez Jednego na wszystkich przychodzi jednak również zwycięstwo nad grzechem, obfitość łaski, usprawiedliwienie.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii według św. Mateusza

(Mt 10, 26–33)

Jezus powiedział do swoich apostołów: «Nie bójcie się ludzi! Nie ma bowiem nic skrytego, co by nie miało być wyjawione, ani nic tajemnego, o czym by się nie miano dowiedzieć. Co mówię wam w ciemności, powtarzajcie w świetle, a co słyszycie na ucho, rozgłaszajcie na dachach. Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz duszy zabić nie mogą. Bójcie się raczej Tego, który duszę i ciało może zatracić w piekle. Czyż nie sprzedają dwóch wróbli za asa? A przecież bez woli Ojca waszego żaden z nich nie spadnie na ziemię. U was zaś policzone są nawet wszystkie włosy na głowie. Dlatego nie bójcie się: jesteście ważniejsi niż wiele wróbli. Do każdego więc, kto się przyzna do Mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie. Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie».

Oto Słowo Pańskie

•

EWANGELIA

Duszy zabić nie mogą • Mt 10, 26–33

Głoszenie Ewangelii to tylko z pozoru łatwe zadanie. Rozsyłanym uczniom Jezus mówi o odwadze: czego nie warto się bać i czego bać się trzeba.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: mowa• MIEJSCE: Galilea • CZAS: ok. 33 r. • BOHATER: Jezus • SŁUCHACZE: apostołowie • WERSJE: Łk 12, 2–9

DRUGA KSIĘGA • Przypomnijmy: kontynuujemy lekturę drugiej części Ewangelii Mateusza. Skupia się ona na przepowiadaniu królestwa. Jezus, Nowy Mojżesz, rozpoczyna głoszenie Ewangelii, chodząc po ziemi galilejskiej. Wieńczy tę część rozesłanie apostołów, o którym słyszeliśmy w zeszłą niedzielę. Rozsyłając uczniów, Jezus poleca im wykonywać zadania identyczne z Jego dziełami.

ROZESŁANIE • Głoszenie Ewangelii, do którego Jezus posyła apostołów, jest tylko z pozoru łatwym zadaniem. Usłyszymy dziś drugą część mowy – ostrzeżenie przed niebezpieczeństwami. Mowa jest o prześladowaniach: Będą was wydawać sądom, Będziecie w nienawiści u wszystkich z powodu mego imienia. To ostrzeżenie jest jednak pełne nadziei: Kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony.

NIE BÓJCIE SIĘ • W podobnym świetle, w świetle nadziei, warto odczytywać fragment, który usłyszymy. Jezus mówi o prawdziwej odwadze: objaśnia, czego nie warto się bać. Aż trzy razy usłyszymy zwrot: nie bójcie się. Jednocześnie Jezus oznajmia, czego bać się trzeba.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.