Jutro Niedziela – II Wielkanocna B
Przez osiem dni Tomasz był naszym bliźniakiem w wierze.
PUNKT WYJŚCIA
DRUGA NIEDZIELA WIELKANOCNA, ROK B • Święto Miłosierdzia Bożego, które kończy obchody Oktawy Wielkiej Nocy • Rok B • KOLOR SZAT: biały • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, abyśmy zrozumieli wagę naszego chrztu, moc Ducha, którego otrzymaliśmy i wartość Krwi Pana, którą zostaliśmy odkupieni • CZYTANIA: Dzieje Apostolskie 4,32–35 • Psalm 118,1.4.13–14.22.24 • Pierwszy List św. Jana Apostoła 5,1–6 • Ewangelia wg św. Jana 20,19–31
CHMURA SŁOWA
STO SŁÓW
Oto realia wiary rodzącego się Kościoła aż po nasze czasy: Nie będą widzieli Pana. I w takich realiach został postawiony na osiem dni – jako jedyny z apostołów – Tomasz.
W dzisiejszej liturgii słowa kluczowy jest drugi akapit Ewangelii. Jak każdy z nas, Tomasz nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus i wie, że tamci widzieli Pana, a on nie. Jak wielu z nas wątpi: Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ, […] nie uwierzę.
W trzecim akapicie, po ośmiu dniach, Tomasz znów przestaje być naszym bliźniakiem. Wraca do grona apostołów. Ujrzał Zmartwychwstałego. Szczęściarz? Nie do końca. Przecież Szczęśliwi, którzy nie widzieli, a uwierzyli. Kościół to wspólnota ludzi oczekujących ósmego dnia: ujrzenia
Pana.
Czytanie z Dziejów Apostolskich
(Dz 4,32-35)
Przeczytaj również
Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich wierzących. Żaden nie nazywał swoim tego, co posiadał, ale wszystko mieli wspólne. Apostołowie z wielką mocą świadczyli o zmartwychwstaniu Pana Jezusa, a wszyscy oni mieli wielką łaskę. Nikt z nich nie cierpiał niedostatku, bo właściciele pól albo domów sprzedawali je i przynosili pieniądze /uzyskane/ ze sprzedaży, i składali je u stóp Apostołów. Każdemu też rozdzielano według potrzeby.
Oto Słowo Boże.
•
PIERWSZE CZYTANIE
Jeden Duch • Dz 4,32-35
Niezwykły obraz Kościoła pierwszych dni, miesięcy. Jedność i wspólnota we wszystkim. Głoszą Ewangelię, a Bóg troszczy się o wszystko.
KSIĘGA: Dzieje Apostolskie • AUTOR: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80–85 r.
• KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 33 r., po zesłaniu Ducha Świętego •
MIEJSCE AKCJI: Jerozolima • BOHATEROWIE: Apostołowie, uczniowie
PIERWSZE CHWILE KOŚCIOŁA • W stosunku do zeszłej niedzieli, w lekturze Dziejów Apostolskich cofamy się o kilka rozdziałów. Przypomnijmy, że w czasie całego okresu wielkanocnego pierwsze czytanie zawsze pochodzi z Dziejów Apostolskich, gdyż opisują one rozwój i wzrost młodego Kościoła. Rodzi się on ze śmierci i zmartwychwstania Chrystusa oraz zesłania Ducha Świętego • Pierwszych dwanaście rozdziałów poświęconych jest historii Kościoła w Jerozolimie oraz misji Piotra. Widać w nich już, jak Dobra Nowina stopniowo przekracza granice Izraela, wychodząc ku poganom. Od rozdziału trzynastego uwaga Łukasza skupia się na św. Pawle, który staje się ewangelizatorem świata pogańskiego. Jego pobyt w Rzymie przed męczeńską śmiercią i głoszenie Ewangelii wszystkim narodom to ostatni obraz, z jakim Łukasz pozostawia nas w lekturze Dziejów Apostolskich.
TRZY STRESZCZENIA • W początkowych rozdziałach pośród innych wydarzeń napotykamy trzy streszczenia, w których Łukasz opisuje – za każdym razem w podobny sposób – życie pierwotnej wspólnoty chrześcijańskiej. W drugą niedzielę wielkanocną w ramach pierwszego czytania słyszymy zawsze jeden z tych tekstów: Dz 2,42–47 czytany w roku A, Dz 4,32–35 w roku B oraz Dz 5,12–16 w roku C • Wszystkie
trzy podkreślają niezwykłą wspólnotę apostołów i tych, którzy uwierzyli, oraz ich świadectwo, które promieniowało na innych.
WIARA I JEDNOŚĆ • Usłyszymy opis wspólnoty pierwszych uczniów – żyjącą razem i dzielącą się dobrami. Ich pierwszą misją jest odważne głoszenie Dobrej Nowiny. Nie cierpią oni niedostatku, ponieważ zdarza się, że właściciele pól i dóbr sprzedają je i przyłączają się do wspólnoty • Zwróćmy uwagę, jak Miłosierdzie Boga troszczy się o tych, którzy w Jego ręce złożyli swoje życie.
(Ps 118,1.4.13-14.22.24)
REFREN: Dziękujcie Panu, bo jest miłosierny.
Dziękujcie Panu, bo jest dobry, bo Jego łaska trwa na wieki. Niech bojący się Pana głoszą: „Jego łaska na wieki”.
Uderzono mnie i pchnięto, bym upadł, lecz Pan mnie podtrzymał. Pan moją mocą i pieśnią, On stał się moim Zbawcą.
Kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym. Oto dzień, który Pan uczynił, radujmy się w nim i weselmy.
•
PSALM
Odrzucony kamień • Ps 118,1–2.16–17.22–23
Psalm co prawda powstał kilkaset lat przed zmartwychwstaniem, ale… właśnie o tym mówi.
PSALM 118 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, po 538 r. przed Chr.
HALLELE • Wśród psalmów wyróżniamy Hallele: trzynaście modlitw przewidzianych na określone święta lub sytuacje. Najbardziej znane są Hallele egipskie, inaczej Mały Hallel (Psalmy 113–118), śpiewane podczas Święta Paschy. Wielki Hallel to z kolei Psalm 136, odmawiany również raz w roku podczas Paschy, zaraz po Małym Hallelu. Poza nimi istnieje trzecia grupa Hallelów: Psalmy 145–150.
PSALM O ZMARTWYCHWSTANIU • Usłyszymy dziś fragmenty Psalmu 118. To jeden z najważniejszych psalmów allelujatycznych, ze względu na swoją treść dominujący w okresie wielkanocnym • Przypomnijmy, należy do gatunku dziękczynienia indywidualnego. To modlitwa człowieka, który patrząc na swoje życie, przeżyte próby i cierpienia, wzywa zgromadzenie Izraela i wszystkich wierzących do oddania chwały Panu. Regularna rytmiczna struktura sugeruje, że Psalm 118 mógł być recytowany w świątyni jerozolimskiej na przemian: głos prowadzącego – odpowiedź chóru.
ODRZUCONY KAMIEŃ • Zwróćmy uwagę na piękną metaforę ukrytą w ostatniej zwrotce psalmu: Kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym. To nie tylko wyrażenie pewności, że Bóg, co wielokrotnie powtarza Biblia, wywyższa odrzuconych. To także proroctwo, które wypełniło się w śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa: odrzuconego Kamienia, który stał się Kamieniem węgielnym • Podobnie w drugiej strofie. Słowa: Nie umrę, ale żyć będę, zyskują nowe znaczenie w świetle zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.
Czytanie z I Listu św. Jana Apostoła
(1 J 5,1-6)
Każdy, kto wierzy, że Jezus jest Mesjaszem, z Boga się narodził, i każdy miłujący Tego, który dał życie, miłuje również tego, który życie od Niego otrzymał. Po tym poznajemy, że miłujemy dzieci Boże, gdy miłujemy Boga i wypełniamy Jego przykazania, albowiem miłość względem Boga polega na spełnianiu Jego przykazań, a przykazania Jego nie są ciężkie. Wszystko bowiem, co z Boga zrodzone, zwycięża świat; tym właśnie zwycięstwem, które zwyciężyło świat, jest nasza wiara. A kto zwycięża świat, jeśli nie ten, kto wierzy, że Jezus jest Synem Bożym? Jezus Chrystus jest tym, który przyszedł przez wodę i krew, i Ducha, nie tylko w wodzie, lecz w wodzie i we krwi. Duch daje świadectwo, bo jest prawdą.
Oto Słowo Boże..
•
DRUGIE CZYTANIE
Zwycięska wiara • 1 J 5,1–6
Jan opisuje wspólnotę chrześcijańską, którą łączy miłość do Boga oraz miłość do braci i sióstr. Ich wiara ma moc zwyciężyć świat.
KSIĘGA: Pierwszy List św. Jana • NADAWCA: św. Jan / uczeń ze szkoły Janowej • SKĄD: Efez / miejsce nieznane • DATA: koniec I w. / początek II w. • ADRESACI: kościoły w Azji Mniejszej
LISTY ŚWIĘTEGO JANA • W najbliższe niedziele będziemy w kościołach słuchać Pierwszego Listu św. Jana. Według tradycji jego autorem jest Jan Ewangelista. W pierwszych wersach listu mówi on sam o sobie jako o naocznym świadku nauczania Chrystusa (? 1 J 1,1–4) • Celem pisma skierowanego do chrześcijan w Azji Mniejszej jest walka z szerzącymi się herezjami i podziałami w młodych wspólnotach chrześcijańskich (np. doketyzm głoszący pozorne człowieczeństwo Chrystusa czy nauka Kerynta, przecząca bóstwu Jezusa). Autor, używając stylu i pojęć właściwych dla czwartej Ewangelii, mówi o Bogu jako światłości, która pociąga do życia w świetle, wystrzegania się wpływu świata i fałszywych nauczycieli (Jan nazywa ich antychrystami – 1 J 2,22) • Życie dzieci Bożych to nie tylko unikanie grzechu, lecz przede wszystkim praktykowanie najważniejszego przykazania miłości (? 1 J 3,18). To tu właśnie pojawia się najkrótsza i najbardziej wymowna definicja Boga: Bóg jest miłością (1 J 4,16).
TEMAT: MIŁOŚĆ • Lekturę rozpoczniemy od ostatniego, piątego rozdziału Listu. Autor nawiązuje w nim do najważniejszego tematu – miłości chrześcijańskiej, która jest znakiem przynależności do Boga i ma w Nim swoje źródło (5,1–3) • W tym samym kluczu mówi o wierze jako pochodzącej z wysoka sile, którą chrześcijanin zwycięża ten świat. Treścią dającej życie wiary jest Jezus, prawdziwy człowiek i Syn Boży (5,4–12) • W ostatnich słowach listu Jan wzywa do modlitwy za grzeszników i do wystrzegania się grzechu, Złego oraz fałszywych bogów, czyli ludzkich wizji Mesjasza (5,14–21).
NALEŻĄC DO BOGA • Zwróćmy uwagę na trzy kryteria przynależności do Boga, o których wspomni św. Jan: • wiara w Mesjasza, • ukochanie Jezusa oraz • wypełnianie Bożych przykazań • Kto wierzy w Jezusa, Syna Bożego, jest dzieckiem Boga i swoją wiarą zwycięża świat. W ostatnim wersie Jan opisuje Chrystusa przychodzącego przez wodę, krew i Ducha.
Słowa Ewangelii według św. Jana
(J 20,19-31)
Było to wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: Pokój wam! A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane. Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. Inni więc uczniowie mówili do niego: Widzieliśmy Pana! Ale on rzekł do nich: Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę. A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz /domu/ i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: Pokój wam! Następnie rzekł do Tomasza: Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż /ją/ do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym. Tomasz Mu odpowiedział: Pan mój i Bóg mój! Powiedział mu Jezus: Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli. I wiele innych znaków, których nie zapisano w tej książce, uczynił Jezus wobec uczniów. Te zaś zapisano, abyście wierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym, i abyście wierząc mieli życie w imię Jego.
Oto Słowo Pańskie.
•
EWANGELIA
Bliźniak w (nie)wierze • J 20,19–31
Didymos znaczy bliźniak, Tomasz zresztą też. Przez osiem dni Tomasz przeżywał to, co my przez całe życie: nie widział Pana.
EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80–90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r., Dzień Zmartwychwstania i tydzień po nim • BOHATEROWIE: Jezus, Tomasz, inni uczniowie • WERSJE: Łk 24,36–43 (pierwsza
część).
Z KSIĘGI KRZYŻA • Podobnie jak w Niedzielę Zmartwychwstania słuchamy zawsze relacji św. Jana o pustym grobie, tak w drugą niedzielę wielkanocną słuchamy Ewangelii o niewiernym Tomaszu. Fragment pochodzi z tzw. Księgi Krzyża (rozdziały 13–20), drugiej części Ewangelii Jana.
ZMARTWYCHWSTAŁY SIĘ UKAZUJE • W Ewangelii wg św. Jana po zmartwychwstaniu Jezus ukazuje się cztery razy. Pierwsza ujrzy Pana Maria Magdalena (? J 20,11–18). Następnie Jezus ukazuje się dziesięciu (Tomasz jest nieobecny, nie ma wśród nich już Judasza) zamkniętym w Wieczerniku z obawy przed Żydami i obdarza ich swoim Duchem, potem po tygodniu, już w obecności Tomasza. Wreszcie nad jeziorem Genezaret Zmartwychwstały spotyka Piotra, Natanaela oraz synów Zebedeusza wraz z innymi uczniami (? J 21,1–23)
DWIE NIEDZIELE • Usłyszymy dziś opis drugiego i trzeciego spotkania Zmartwychwstałego z uczniami. Doszło do nich w ciągu ośmiu dni • Pierwsze, z dziesięcioma uczniami (nieobecny był Tomasz), miało miejsce w samym dniu Zmartwychwstania, wieczorem • Drugie, już z Tomaszem, po ośmiu dniach, Liturgia drugiej niedzieli zmartwychwstania jest zatem odpowiednim dniem odczytania tej Ewangelii.
Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.