PUNKT WYJŚCIA

---

CZWARTA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • Rok B • Niedziela Laetare • Antyfona na wejście przywołuje słowa Izajasza (66,10): Laetare, Jerusalem (Raduj się, Jerozolimo, zbierzcie się wszyscy, którzy ją kochacie. Cieszcie się wy, którzy byliście smutni, weselcie się i nasycajcie u źródła waszej pociechy) • KOLOR SZAT: fioletowy lub różowy • KOLEKTA: Będziemy się modlić, abyśmy z żywą wiarą spieszyli ku nadchodzącym świętom wielkanocnym • CZYTANIA: Druga Księga Kronik 36,14–16.19–23 • Psalm 137,1–6 • Pierwszy List św. Pawła do Efezjan 2,4–10 • Ewangelia wg św. Jana 3,14–21

STO SŁÓW

---

„Jutro” nie musi napawać optymizmem. Wiedzieli o tym Izraelici, doświadczywszy wygnania. Nie wiedzieli, co będzie, a najbardziej lękali się zaprzepaszczonej szansy, jaką było złamane przez nich przymierze. Byli przekonani, że Bóg się od nich odwrócił. Nikodem też bał się przyszłości. Wychowany w pobożności „liczenia uczynków”, wcale nie był pewny, czy na sądzie Bóg uzna zgromadzoną liczbę za wystarczającą. To rodzi lęk.

A odpowiedź Bożego Słowa jest zaskakująca. Święty Paweł o wydarzeniach przyszłych pisze w czasie przeszłym: Jesteście zbawieni przez wiarę. Bóg powołuje Cyrusa i zapowiada Izraelitom nową przyszłość, w końcu Jezus obwieszcza Nikodemowi, że Bóg nie jest kimś, kto potępia.

Bóg usuwa lęk, dzięki temu wracamy do marzeń o przyszłości.

---

Czytanie z II Księgi Kronik

(2 Krn 36,14-16.19-23)

Wszyscy naczelnicy Judy, kapłani i lud, mnożyli nieprawości, naśladując wszelkie obrzydliwości narodów pogańskich i bezczeszcząc świątynię, którą Pan poświęcił w Jerozolimie. Pan, Bóg ich ojców, bez wytchnienia wysłał do nich swoich posłańców, albowiem litował się nad swym ludem i nad swym mieszkaniem. Oni jednak szydzili z Bożych wysłanników, lekceważyli ich słowa i wyśmiewali się z Jego proroków, aż wzmógł się gniew Pana na swój naród do tego stopnia, iż nie było już ocalenia. Spalili też Chaldejczycy świątynię Bożą i zburzyli mury Jerozolimy, wszystkie jej pałace spalili ogniem i wzięli się do niszczenia wszystkich kosztownych sprzętów. Ocalałą spod miecza resztę król uprowadził do Babilonu i stali się niewolnikami jego i jego synów, aż do nadejścia panowania perskiego. I tak się spełniło słowo Pańskie, wypowiedziane przez usta Jeremiasza: Dokąd kraj nie wywiąże się ze swych szabatów, będzie leżał odłogiem przez cały czas swego zniszczenia, to jest przez siedemdziesiąt lat. Aby się spełniło słowo Pańskie, z ust Jeremiasza, pobudził Pan ducha Cyrusa, króla perskiego, w pierwszym roku jego panowania, tak iż obwieścił on również na piśmie w całym państwie swoim, co następuje: Tak mówi Cyrus, król perski: Wszystkie państwa ziemi dał mi Pan, Bóg niebios. I On mi rozkazał zbudować Mu dom w Jerozolimie, w Judzie. Jeśli z całego ludu Jego jest między wami jeszcze ktoś, to niech Bóg jego będzie z nim, a niech idzie!

Oto Słowo Boże.

---

•

PIERWSZE CZYTANIE

Nowa przyszłość • 2 Krn 36,14-16.19-23

Jak doszło do niewoli babilońskiej? Dlaczego została zburzona Jerozolima, a nawet świątynia jerozolimska? Księga Kronik podaje przyczyny – i zapowiada ocalenie.

KSIĘGA: Druga Księga Kronik • AUTOR: kronikarz/lewita • CZAS POWSTANIA: epoka perska (IV w. przed Chr.) • KATEGORIA: opowiadanie • CZAS: 587–538 r. przed Chr.

---

KRONIKI • Księga Kronik w kanonie chrześcijańskim umieszczona została za pierwszą i drugą Księgą Królewską i należy do ksiąg historycznych • W kanonie hebrajskim znajduje się na końcu Biblii, jako część tzw. Pism (ketubim). Księgi nie darzono wielkim szacunkiem, uważano bowiem, że zbiera i powtarza informacje z innych ksiąg historycznych (por. grecka nazwa księgi paraleipomena – to, co pozostało, skrawki) • Talmud przypisywał jej autorstwo Ezdraszowi, ponieważ stylem przypomina ona Ezdrasza i Nehemiasza i tworzy z nim całość. Autor Ksiąg Kronik to jednak raczej lewita żyjący w spokojnych czasach perskich, ok. 350 r. przed Chr. • Opowiada on historię narodu wybranego z perspektywy Judy i Jerozolimy, w której centralne miejsce zajmuje świątynia, miejsce Bożej obecności i źródło błogosławieństwa • Dzieło dzieli się na cztery części: I. Genealogie od Adama do Dawida (1 Krn 1–9), II. Historia Dawida (1 Krn 10–29), III. Historia Salomona (2 Krn 1–9), IV. Historia dziewiętnastu królów z dynastii Dawida (2 Krn 10–36).

EPILOG • Przed nami epilog Drugiej Księgi Kronik – fragment ostatniego rozdziału drugiej księgi. Po opisaniu historii królów Judy w czwartej części kronikarz podsumowuje krótko ten okres dziejów narodu, tłumaczy tragedię zniszczenia Jerozolimy oraz sens wygnania, po czym przechodzi do wizji wyzwolenia z Babilonii i powołania Cyrusa • Ostatnie słowa księgi zostaną powtórzone na początku Księgi Ezdrasza, stanowiąc łącznik między dwoma dziełami i dwoma etapami historii zbawienia.

NIEWIERNOŚĆ, KARA, CYRUS • Usłyszymy teologiczne wyjaśnienie tragicznych wydarzeń w historii Izraela. Będzie to krótkie podsumowanie dziejów Królestwa Południowego – historia pogłębiającej się niewierności ludu, wzmianka o powodach zniszczenia Jerozolimy, świątyni jerozolimskiej i zapowiedź siedemdziesięciu lat kary. Ostatni fragment dotyczy Cyrusa, króla perskiego. Przywołane jego rozporządzenie dotyczy m.in. odbudowy świątyni jerozolimskiej • Zwróćmy uwagę, że pogański władca, który zakończył okres niewoli babilońskiej, jest przedstawiony jako narzędzie w ręku Boga.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Ps 137,1-6)

REFREN: Kościele święty, nie zapomnę ciebie.

Nad rzekami Babilonu siedzieliśmy i płakali

wspominając Syjon.

Na topolach tamtej krainy

zawiesiliśmy nasze harfy.

Bo ci, którzy nas uprowadzili,

żądali od nas pieśni.

Nasi gnębiciele żądali pieśni radosnej:

„Zaśpiewajcie nam którąś z pieśni syjońskich”.

Jakże możemy śpiewać pieśń Pańską

w obcej krainie?

Jeruzalem, jeśli zapomnę o tobie,

niech uschnie moja prawica.

Niech mi język przyschnie do gardła,

jeśli nie będę o tobie pamiętał,

jeśli nie wyniosę Jeruzalem

ponad wszystką swą radość.

---

•

PSALM

Rzeki Babilonu • Ps 137,1-6

Jeden z najpiękniejszych psalmów wygnania babilońskiego, wyraża niewypowiedzianą tęsknotę za Jerozolimą. Jakże możemy śpiewać pieśń Pańską w obcej krainie?

PSALM 137 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: okres niewoli w Babilonii (587–538 r. przed Chr.) lub tuż po powrocie

---

BY THE RIVERS OF BABYLON • Ten liryczny fragment stał się obiektem niezliczonych interpretacji literackich i muzycznych, z których jedna z najpiękniejszych to Va, pensiero (Chór Niewolników) z opery Nabucco G. Verdiego • Co dla wielu może okazać się zaskakujące, jedną z dość wiernych – acz niepozbawionych dodatkowego kontekstu – parafraz psalmu jest przebój z lat siedemdziesiątych zespołu Boney M. „By the rivers of Babylon”.

O PSALMIE • Psalm 137 należy do gatunku lamentacji zbiorowej, jego metrum przypomina słynne Lamentacje Jeremiaszowe (Lm 3,48; 4,21– 22; 5,14) • Utwór rodzi się z doświadczenia wygnania w Babilonii, nad kanałami Tygrysu i Eufratu, gdzie Izrael zanosi swoje modlitwy do Pana, podczas gdy świątynia leży w gruzach • Psalm napisany został zapewne przez naocznego świadka tragedii wygnania, prawdopodobnie muzyka, lewitę służącego w liturgii świątynnej, który zawiesza swą niemą harfę na drzewie. • Ostatnia część psalmu to złorzeczenie w stylu wyroczni prorockich, skierowane przeciw okrutnej Babilonii.

TĘSKNOTA ZA JEROZOLIMĄ • W liturgii usłyszymy najbardziej poruszające, przepełnione tęsknotą części pierwszą i drugą psalmu, bez przekleństwa pod adresem Babilonii • Tęsknota, z jaką Izraelita wypatruje nad kanałami Babilonii ukochanej Jerozolimy, odmawiając śpiewania radosnej pieśni w obcej ziemi, zostanie przez Boga uleczona.

---

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Efezjan

(Ef 2,4-10)

Bóg, będąc bogaty w miłosierdzie, przez wielką swą miłość, jaką nas umiłował, i to nas, umarłych na skutek występków, razem z Chrystusem przywrócił do życia. Łaską bowiem jesteście zbawieni. Razem też wskrzesił i razem posadził na wyżynach niebieskich – w Chrystusie Jezusie, aby w nadchodzących wiekach przemożne bogactwo Jego łaski wykazać na przykładzie dobroci względem nas, w Chrystusie Jezusie. Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił. Jesteśmy bowiem Jego dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie dla dobrych czynów, które Bóg z góry przygotował, abyśmy je pełnili.

Oto Słowo Boże.

---

•

DRUGIE CZYTANIE

Zbawieni łaską • Ef 2,4-10

Aż dwukrotnie Paweł powtarza: Łaską bowiem jesteście zbawieni, i dodaje: przez wiarę. To bardzo ważna zmiana akcentu.

KSIĘGA: List do Efezjan • NADAWCA: św. Paweł lub uczeń z jego szkoły • ADRESACI: chrześcijanie w Efezie / inne wspólnoty chrześcijańskie • CZAS POWSTANIA: między 58 a 62 r. (lub po śmierci Pawła) • MIEJSCE POWSTANIA: Rzym lub inne, nieznane miejsce

---

LIST Z WIĘZIENIA • Istnieją dwie hipotezy co do autorstwa oraz czasu i miejsca napisania listu • Według pierwszej, tradycyjnej, List do Efezjan uznawany jest za jeden z czterech listów więziennych św. Pawła i powstał w ostatnim okresie jego życia, w Rzymie • Według drugiej pochodzi z jego szkoły i może być dziełem ucznia zainspirowanego myślą Apostoła • List do Efezjan adresowany był prawdopodobnie nie tylko do mieszkańców Efezu, o czym świadczy brak adresatów w niektórych rękopisach. Sercem i myślą przewodnią listu jest Pawłowa nauka o Kościele, która tutaj osiąga szczyt rozwoju. Apostoł, opierając się na Kor 1–2, ukazuje Kościół uniwersalny i kosmiczny, w którym znajduje swoje miejsce Izrael i wszystkie narody.

MISTERIUM KOŚCIOŁA • W pierwszej części listu Paweł opisuje Misterium Chrystusa w Kościele (1,3–3,21). Po hymnie przedstawiającym Boży plan zbawienia w Chrystusie (1,3–14) Paweł składa dzięki za duchowe dary, jakimi zostali obdarzeni wierzący (1,15–20) i kończy wizją uwielbionego Chrystusa, Głowy Kościoła (1,20–23). Częścią tegoż Kościoła stali się pociągnięci przez łaskę wierzący (2,1–10). Dalej Apostoł rozwija motyw wspólnoty, w której Bóg jednoczy Żydów i pogan.

CZAS PRZESZŁY • Usłyszymy fragment listu Pawła dotyczący darów, jakie otrzymał każdy chrześcijanin. Słuchając, zwróćmy uwagę, że przywrócenie do życia, wskrzeszenie i zasiadanie po prawicy Boga to rzeczywistości, które dotyczą przyszłości, tymczasem Paweł używa czasu przeszłego (? BIBLIJNY INSIDER) • Zwróćmy też uwagę na powtarzające się stwierdzenie Apostoła, że zbawieni jesteśmy przez łaskę, to znaczy nie w wyniku naszych zasług.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

Słowa Ewangelii według św. Jana

(J 3,14-21)

A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak potrzeba, by wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał życie wieczne. Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony. Kto wierzy w Niego, nie podlega potępieniu; a kto nie wierzy, już został potępiony, bo nie uwierzył w imię Jednorodzonego Syna Bożego. A sąd polega na tym, że światło przyszło na świat, lecz ludzie bardziej umiłowali ciemność aniżeli światło: bo złe były ich uczynki. Każdy bowiem, kto się dopuszcza nieprawości, nienawidzi światła i nie zbliża się do światła, aby nie potępiono jego uczynków. Kto spełnia wymagania prawdy, zbliża się do światła, aby się okazało, że jego uczynki są dokonane w Bogu.

Oto Słowo Pańskie.

---

•

EWANGELIA

Rozmowa z Nikodemem • J 3,14-21

Nikodem boi się tego, czy Bóg w chwili sądu go nie potępi. Jezus uzdrawia jego lęk, oznajmiając, że nie przyszedł, aby świat potępić.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: 30–33 r., blisko święta Paschy • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima • BOHATEROWIE: Jezus, Nikodem

---

EWANGELIA WYJĄTKOWA • Tak jak w zeszłym tygodniu, wysłuchamy fragmentu z Ewangelii św. Jana. Przypomnijmy, że zdecydowanie różni się ona od Ewangelii synoptycznych. Podczas gdy synoptycy kładą nacisk na wierne i możliwie kompletne zebranie w całość wydarzeń z życia Jezusa, Jan koncentruje się na misterium Jego osoby, wybierając tylko niektóre z jego znaków i rozwijając dialogi • W Ewangelii Jana znajdziemy wiele epizodów, o których nie wspominają pozostali Ewangeliści: wesele w Kanie Galilejskiej, wskrzeszenie Łazarza czy obmycie nóg podczas Ostatniej Wieczerzy.

NIKODEM • O Nikodemie, dostojniku żydowskim, faryzeuszu, również wspomina tylko św. Jan. W jego Ewangelii pojawia się on trzy razy: • rozmowa z Jezusem (rozdz. 3) • podczas dyskusji strażników z arcykapłanami i faryzeuszami, czy pojmać Jezusa (rozdz. 7): Nikodem stanął wtedy w Jego obronie, mówiąc: Czy Prawo nasze potępia człowieka, zanim go wpierw nie przesłucha i nie zbada, co czyni? • Podczas pogrzebu Jezusa (rozdz. 19) Józef z Arymatei poprosił Piłata o ciało Jezusa, a Nikodem przyniósł sto funtów mieszaniny mirry i aloesu.

ZANIM USŁYSZYSZ • Usłyszymy fragment rozmowy Jezusa z Nikodemem. Jezus tłumaczy Nikodemowi cel swojej misji: przyszedł, aby zbawić, a nie potępić, świat, i przywołuje obraz z historii narodu wybranego, który ma to zilustrować – wywyższenie węża na pustyni • Potem mówi jednak o sądzie, który czeka świat odrzucający światło Bożego Syna.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---