Jutro Niedziela – XIII zwykła B
Obudź się. Wstań. Wcale nie umarłeś, lecz śpisz.
Polub nas na Facebooku!
Śmierć, pierwotnie rozumianą po prostu jako zakończenie życia, dzisiejsza Liturgia Słowa redefiniuje. Po pierwsze wyjaśnia, że Bóg śmierci nie uczynił (I CZYTANIE). Nie cieszy się ze zguby żyjących. Kiedy Jezus dowiaduje się o umierającej dwunastoletniej dziewczynce, bezzwłocznie rusza na ratunek. Skąd zatem śmierć weszła na świat? Przez zawiść diabła – odpowiada Słowo, i przez zgodę człowieka na grzech.
Ale człowiek nie do końca podlega śmierci. Autor Księgi Mądrości przeczuwa, że sprawiedliwy jakoś inaczej przeżyje rzeczywistość śmierci niż niesprawiedliwy. Jak to możliwe? Bo istnieje jeszcze inna śmierć, gorsza, (PSALM), przy której ta fizyczna to sen. Człowiek daleki od śmierci, w może błądzić w krainie umarłych. Do tej drugiej śmierci prowadzi choroba grzechu.
Jezus tak samo spieszy się do domu umierającej dziewczynki (EWANGELIA), jak do człowieka pogrążonego w grzechu. I do jednego, i do drugiego mówi: Thalita kum: obudź się, powstań z choroby, powstań z martwych.
PUNKT WYJŚCIA
TRZYNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, aby obdarzył nas bojaźnią i miłością swego świętego imienia • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Mądrości 1, 13-15; 2,23-24 • Psalm 30, 2.4.5-6.11.12a.13b • Drugi List do Koryntian 8, 7.9.13-15 • Ewangelia wg św. Marka 5,21-43
• CHMURA SŁÓW •
•
PIERWSZE CZYTANIE
Mądrze o śmierci • Mdr 1, 13-15; 2, 23-24
KSIĘGA: Mądrości • AUTOR: anonimowy mędrzec • CZAS POWSTANIA: czasy hellenistyczne, I w. przed Chr. • KATEGORIA: literatura mądrościowa
JEDNAK NIE SALOMON • Dawniej księga nazywana była “Mądrością Salomona” – uważano bowiem, że to właśnie król Salomon, postać stojąca u początków literatury mądrościowej Starego Testamentu, był jej autorem. Jednak szczegółowe badania językowe nad księgą dowiodły, że autorem księgi jest prawdopodobnie zhellenizowany Żyd żyjący w Aleksandrii. Są też teorie mówiące o tym, że pierwsza część dzieła powstała w Palestynie. W tradycyjnym podziale Starego Testamentu umieszczona jest w grupie siedmiu ksiąg dydaktycznych. Księga dzieli się na trzy części: • pierwsza część (rozdziały 1-5) mówi o Mądrości kierującej życiem człowieka • druga (rozdziały 6-9) to hymn pochwalny na cześć spersonifikowanej Mądrości • trzecia zaś (10-19) skupia się na roli, jaką Mądrość Boża odgrywa w historii Izraela.
LUDZIE BEZBOŻNI • Czytanie pochodzi z pierwszej części Księgi. Usłyszymy w rzeczywistości dwa krótkie, odległe fragmenty. Pomiędzy nimi znajduje się – pominięta w czytaniu – przypowieść o ludziach bezbożnych, którzy ściągają śmierć słowem i czynem (PATRZ: 1,16-2,22). Swoje istnienie rozumieją jako przypadkowe, życie traktują incydentalnie: Nuże więc, korzystajmy z tego, co dobre, skwapliwie używajmy świata w młodości! • Jednak nie poprzestają tylko na tym: Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego – postanawiają. – Dotknijmy go obelgą i katuszą. Ten tekst jest traktowany jako proroctwo mesjańskie.
PRAWDA O ŚMIERCI • Usłyszymy dwa fragmenty – sprzed i po tej opowieści. To słowa mądrości o śmierci i nieśmiertelności. Zwróćmy uwagę, że autor jasno pokazuje, iż śmierć nie jest pomysłem Boga. Z drugiej strony, choć jest nieunikniona, nie podlega jej w takim samym stopniu człowiek sprawiedliwy, co ten grzeszący. Ta różnica jest na razie bardziej przeczuwana niż w pełnej prawdzie pokazana.
LINKI
Trzy najważniejsze zdania z pierwszego czytania są głęboko osadzone w prawdzie biblijnej:
Bóg nie uczynił śmierci (Mdr 1,13)
• Ez 18,32: Ja nie mam żadnego upodobania w śmierci – wyrocznia Pana Boga
• Ez 33,11: Ja nie pragnę śmierci występnego, ale jedynie tego, by występny zawrócił ze swej drogi i żył
Dla nieśmiertelności bowiem Bóg stworzył człowieka (Mdr 2,23)
• Rdz 1,26: “Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam”
• 2 P 1,4: Zostały nam udzielone drogocenne obietnice, abyście dzięki nim stali się uczestnikami Boskiej natury
A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła (Mdr 2, 24)
• Rz, 5,12: Jak przez jednego człowieka grzech wszedł do świata, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi…
• Rdz 3,17: “Ponieważ zjadłeś z drzewa… w pocie więc oblicza twego będziesz musiał zdobywać pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty, bo prochem jesteś i w proch się obrócisz”
TWEETY
Autor Księgi Mądrości przypomina: Bóg nie uczynił śmierci
Mędrzec o prawdziwym zamyśle Boga: Dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka
Mędrzec o sposobie na nieśmiertelność: Sprawiedliwość nie podlega śmierci
•
PSALM
Kraina umarłych • Ps 30, 2.4.5-6.11.12a.13b
PSALM 30 • AUTOR: anonimowy lewita (wg starożytnej tradycji – Dawid) • CZAS POWSTANIA: przedwygnaniowy
CUDOWNE OCALENIE • Dziękczynienie po śmiertelnym niebezpieczeństwie – tak zatytułowany jest Psalm 30 w Biblii Tysiąclecia. Należy do gatunku modlitwy dziękczynienia jednostki (hebr. todah). Psalmy tego typu wykonywano w świątyni jerozolimskiej, dziękując Bogu za cudowną interwencję, składając Mu ofiarę i ucztując z bliskimi • Mówi o doświadczeniu człowieka cudem ocalonego od śmierci, który dziękuje Bogu za wybawienie. Jakiego niebezpieczeństwa uniknął? Z treści psalmu tego nie wiemy dokładnie, może było to • zagrożenie zewnętrzne, np. od ludzi (Nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie) • może groźna choroba (Tyś mnie uzdrowił) • a może też choroba duchowa (Z krainy umarłych wywołałeś… Ocaliłeś mi życie spośród schodzących do grobu).
GORSZE NIŻ ŚMIERĆ • Wysłuchamy fragmentów Psalmu 30. Wybrano te wersety, które nawiązują do tematu Liturgii Słowa. Pokazują, że istnieje jeszcze inna śmierć, gorsza. Człowiek, w pełni sił i zdrowia, w rzeczywistości może błądzić w krainie umarłych. Ale Bóg i z takiej śmierci wybawia.
TWEETY DAWIDA
Psalmista o tym, za co dziękuje Bogu: nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie
Psalmista o śmierci innej niż ta fizyczna: Z krainy umarłych wywołałeś moją duszę
•
DRUGIE CZYTANIE
Bogactwo. Co to? • 2 Kor 8,7.9.13-15
KSIĘGA: List do Koryntian· NADAWCA: św. Paweł · SKĄD: Efez lub w drodze między Troadą a Macedonią · DATA: 54/55 r. · ADRESACI: gmina w Koryncie
TRZY CZĘŚCI LISTU • Kontynuujemy lekturę Drugiego Listu do Koryntian. W zeszłym tygodniu usłyszeliśmy ostatni fragment z pierwszej części (rozdziały 1-7), gdzie Paweł ukazał wzór apostoła opierającego się na Bożej mocy i bez reszty oddanego misji pojednania. Tym razem usłyszymy fragment z części drugiej (8-9), w której Paweł przygotowuje koryncką wspólnotę do zbiórki na rzecz wiernych w Jerozolimie. Jest jeszcze trzecia część (rozdziały 10-13), w której Paweł zdecydowanie rozprawia się z fałszywymi apostołami w Koryncie, którzy bardziej niż Ukrzyżowanego głoszą ewangelię sukcesu.
WEZWANIE DO ZBIÓRKI • O zbiórce na rzecz wiernych z Jerozolimy mowa w Nowym Testamencie dość często. Wspominają o niej: Pierwszy List do Koryntian, List do Galatów, do Rzymian, a nawet Dzieje Apostolskie. Dlaczego potrzebna była zbiórka? W. latach 49-50 Grecję, a Rzym, a potem Judeę dotknęła klęska głodu. O organizacji zbiórki na rzecz chrześcijan w Jerozolimie pisze już Paweł szczegółowo w pierwszym Liście do Koryntian (PATRZ 1 Kor 16)
REDEFINICJA BOGACTWA • Planowana zbiórka pieniężna jest zatem kontekstem, o którym powinniśmy pamiętać słysząc treść drugiego czytania. Paweł swoich adresatów prosi o pomoc finansową: Niech wasz dostatek przyjdzie z pomocą ich potrzebom • Zwróćmy uwagę, że bogactwo nie ma dla Pawła wymiaru tylko finansowego. Jasno pisze, że mieszkańcy Jerozolimy, choć biedni finansowo, pełni są innego bogactwa • Zauważmy też, że bogactwo (dostatek finansowy) wtedy jest łaską, kiedy towarzyszy mu chęć dzielenia się.
TWEETY ŚW. PAWŁA
Paweł o bogactwie Jezusa: Będąc bogaty, dla was stał się ubogim, aby was ubóstwem swoim ubogacić
Paweł tweetuje starożytne przysłowie, nadal aktualne: Nie miał za wiele ten, kto miał dużo. Nie miał za mało ten, kto miał niewiele
•
EWANGELIA
Córka Jaira • Mk 5,21-43
EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.
KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30-33 r. • MIEJSCE AKCJI: Galilea • BOHATEROWIE: Jezus, Jair, córka Jaira, cierpiąca kobieta, Piotr, Jakub, Jan • WERSJE: Mt 9,18-26, Łk 8,40-56
WŁADZA JEZUSA • Punktem centralnym Ewangelii św. Marka jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową (PATRZ 8,27-30). To do niego prowadzi pierwsza część, w której Jezus objawia się jako Mesjasz. U Marka mało jest mów Jezusa – dominuje opis wydarzeń. Marek opowiada, co widział i słyszał, chcąc przez to odpowiedzieć na pytanie, kim jest Jezus. Pokazuje wielką mądrość Jezusa, ale przede wszystkim cudotwórczą moc i władzę nad szatanem.
WSKRZESZENIA • W ewangeliach napotykamy na trzy wskrzeszenia dokonane przez Jezusa: wskrzeszeni zostali córka Jaira, młodzieniec z Naim oraz jedyny znany z imienia Łazarz • Usłyszymy dziś o wskrzeszeniu córki Jaira. Przypomnijmy, że po nauczaniu o Królestwie Niebieskim w przypowieściach Jezus zaczął ukazywać swoją moc przez cuda. W zeszłym tygodniu słyszeliśmy o uciszeniu burzy na jeziorze. Kolejnym cudem – pominiętym jednak w niedzielnej Liturgii Słowa – było wydarzenie w kraju Gerazeńczyków: uwolnienie opętanego od ducha nieczystego (PATRZ 5, 1-20).
DWA CUDA • Księża będą mieli do wyboru krótszą bądź dłuższą wersję ewangelii. Jeśli wybiorą dłuższą, usłyszymy dziś o dwóch cudach dokonanych przez Jezusa, w tym o uzdrowieniu kobiety cierpiącej na krwotok. Z całą pewnością usłyszymy o wskrzeszeniu córki Jaira, co łączy się z naczelnym tematem dzisiejszej liturgii Słowa – śmierci • W rzeczywistości to jedna, pełna dramatycznych zwrotów akcji historia.
WERSJE
O obu powiązanych wydarzeniach piszą również Mateusz i Łukasz. Jednak relacja Marka jest zdecydowanie najdłuższa (używa 370 słów, podczas gdy Marek 138, a Łukasz 279). Porównanie wersji prowadzi do niezwykle ciekawych wniosków:
• MAREK WSZECHWIEDZĄCY • Ewangelista Marek przypomina współczesnego reportera, który nie tylko relacjonuje to, co widzi, ale o jego przebieg i przeżywane emocje pyta uczestników, a potem konstruuje tekst, korzystając z różnych punktów widzenia. Widać to po pierwsze po szczegółowych informacjach, o których nie wspominają pozostali synoptycy. Tylko on informuje szczegółowo o chorobie kobiety, o wieku dziewczynki i bardzo dokładnie przytacza przebieg rozmów. Taki typ narracji nazywa się narracją wszechwiedzącą • A pewna kobieta od dwunastu lat cierpiała na upływ krwi. Wiele przecierpiała od różnych lekarzy i całe swe mienie wydała, a nic jej nie pomogło, lecz miała się jeszcze gorzej. Słyszała ona o Jezusie.
• CZYTAĆ W MYŚLACH • Drugim dobitnym przykładem “reporterskiego” stylu Marka jest opis subiektywnych odczuć bohaterów. Tego zaskakującego ujęcia nie znajdziemy w opisach Mateusza i Łukasza. Marek zdaje się nawet znać to, co się dzieje w sercu Jezusa: • Mówiła bowiem: «Żebym się choć Jego płaszcza dotknęła, a będę zdrowa» • Poczuła w ciele, że jest uzdrowiona z dolegliwości • Jezus także poznał zaraz w sobie, że moc wyszła od Niego.
• KTO MNIE DOTKNĄŁ? • O ile Marek jest tzw. narratorem wszechwiedzącym, o tyle Jezus o dziwo wszechwiedzący nie jest – a przynajmniej takim się wydaje. Jego pytanie: Kto mnie dotknął i poszukiwanie osoby, która dotknęła płaszcza, przytacza jednak nie tylko Marek, ale także Łukasz. Również Łukasz wspomina o niezwykłości tej sytuacji: przecież Jezusa dosłownie dusił tłum, tak wiele osób Go dotykało. Dotyk tej jednej kobiety był jednak inny, intencjonalny, wynikający z wiary w Jego moc.
• CÓRKA UMARŁA • U Mateusza córka Jaira (nie pada tam jego imię) jest martwa już na początku: urzędnik prosi Jezusa o wskrzeszenie. U Łukasza i Marka jest inaczej – na początku dziewczynka jeszcze żyje. O jej śmierci Jair dowiaduje się w chwili uzdrowienia kobiety cierpiącej na krwotok.
• TALITHA KUM • Opis wydarzeń w domu Jaira znów jest najbardziej szczegółowy u Marka: zamieszanie, płacz, głośne zawodzenie domowników z powodu śmierci dziewczynki. Razem z Łukaszem relacjonuje wywołujące szyderstwo słowa Jezusa, że dziewczynka nie umarła, a śpi, i jako jedyny przytacza słowa “thalita kum” oznaczające “podnieś się”.
TRANSLATOR
• Zaraz też ustał jej krwotok i poczuła w ciele, że jest uzdrowiona z dolegliwości (Mk 5,29) • W oryginale cierpienie kobiety jest opisane metaforą “batoga” – tzn. bicza, rzemienia, bata: I zaraz wysuszyło się źródło jej krwi i poznała ciałem, że jest uleczona z tego batoga
• Twoja córka umarła, czemu jeszcze trudzisz Nauczyciela? (Mk 5, 35) • Dosłownie: dlaczego jeszcze szarpiesz nauczyciela?
• Talitha kum (Mk 5, 41) • To wyrażenie w języku aramejskim, które jednocześnie znaczy: podnieś się, zbudź się, powstań z martwych
TWEETY JEZUSA
Jezus do osoby postawionej w dramatycznej sytuacji: Nie bój się, wierz tylko
Jezus o prawdziwym lekarstwie: Twoja wiara cię ocaliła
Polecane przez nas:
Dodaj komentarz