2018-06-29

Jutro Niedziela – XIII zwykła B

Obudź się. Wstań. Wcale nie umarłeś, lecz śpisz.

ks. Przemysław
Śliwiński

zobacz artykuly tego autora >

Śmierć, pierwotnie rozumianą po prostu jako zakończenie życia, dzisiejsza Liturgia Słowa redefiniuje. Po pierwsze wyjaśnia, że Bóg śmierci nie uczynił (I CZYTANIE). Nie cieszy się ze zguby żyjących. Kiedy Jezus dowiaduje się o umierającej dwunastoletniej dziewczynce, bezzwłocznie rusza na ratunek. Skąd zatem śmierć weszła na świat? Przez zawiść diabła – odpowiada Słowo, i przez zgodę człowieka na grzech.

Ale człowiek nie do końca podlega śmierci. Autor Księgi Mądrości przeczuwa, że sprawiedliwy jakoś inaczej przeżyje rzeczywistość śmierci niż niesprawiedliwy. Jak to możliwe? Bo istnieje jeszcze inna śmierć, gorsza, (PSALM), przy której ta fizyczna to sen. Człowiek daleki od śmierci, w może błądzić w krainie umarłych. Do tej drugiej śmierci prowadzi choroba grzechu.

Jezus tak samo spieszy się do domu umierającej dziewczynki (EWANGELIA), jak do człowieka pogrążonego w grzechu. I do jednego, i do drugiego mówi: Thalita kum: obudź się, powstań z choroby, powstań z martwych.

PUNKT WYJŚCIA

TRZYNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, aby obdarzył nas bojaźnią i miłością swego świętego imienia • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Mądrości 1, 13-15; 2,23-24 • Psalm 30, 2.4.5-6.11.12a.13b • Drugi List do Koryntian 8, 7.9.13-15 • Ewangelia wg św. Marka 5,21-43

• CHMURA SŁÓW •

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Mądrości

(Mdr 1,13-15; 2,23-24)

Bóg nie uczynił śmierci i nie cieszy się ze zguby żyjących. Stworzył bowiem wszystko po to, aby było, i byty tego świata niosą zdrowie: nie ma w nich śmiercionośnego jadu ani władania Otchłani na tej ziemi. Bo sprawiedliwość nie podlega śmierci. Bo dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka - uczynił go obrazem swej własnej wieczności. A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła i doświadczają jej ci, którzy do niego należą.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Mądrze o śmierci • Mdr 1, 13-15; 2, 23-24

KSIĘGA: Mądrości • AUTOR: anonimowy mędrzec • CZAS POWSTANIA: czasy hellenistyczne, I w. przed Chr. • KATEGORIA: literatura mądrościowa

JEDNAK NIE SALOMON • Dawniej księga nazywana była “Mądrością Salomona” – uważano bowiem, że to właśnie król Salomon, postać stojąca u początków literatury mądrościowej Starego Testamentu, był jej autorem. Jednak szczegółowe badania językowe nad księgą dowiodły, że autorem księgi jest prawdopodobnie zhellenizowany Żyd żyjący w Aleksandrii. Są też teorie mówiące o tym, że pierwsza część dzieła powstała w Palestynie. W tradycyjnym podziale Starego Testamentu umieszczona jest w grupie siedmiu ksiąg dydaktycznych. Księga dzieli się na trzy części: • pierwsza część (rozdziały 1-5) mówi o Mądrości kierującej życiem człowieka • druga (rozdziały 6-9) to hymn pochwalny na cześć spersonifikowanej Mądrości • trzecia zaś (10-19) skupia się na roli, jaką Mądrość Boża odgrywa w historii Izraela.

LUDZIE BEZBOŻNI • Czytanie pochodzi z pierwszej części Księgi. Usłyszymy w rzeczywistości dwa krótkie, odległe fragmenty. Pomiędzy nimi znajduje się – pominięta w czytaniu – przypowieść o ludziach bezbożnych, którzy ściągają śmierć słowem i czynem (PATRZ: 1,16-2,22). Swoje istnienie rozumieją jako przypadkowe, życie traktują incydentalnie: Nuże więc, korzystajmy z tego, co dobre, skwapliwie używajmy świata w młodości! • Jednak nie poprzestają tylko na tym: Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego – postanawiają. – Dotknijmy go obelgą i katuszą. Ten tekst jest traktowany jako proroctwo mesjańskie.

PRAWDA O ŚMIERCI • Usłyszymy dwa fragmenty – sprzed i po tej opowieści. To słowa mądrości o śmierci i nieśmiertelności. Zwróćmy uwagę, że autor jasno pokazuje, iż śmierć nie jest pomysłem Boga. Z drugiej strony, choć jest nieunikniona, nie podlega jej w takim samym stopniu człowiek sprawiedliwy, co ten grzeszący. Ta różnica jest na razie bardziej przeczuwana niż w pełnej prawdzie pokazana.

LINKI

Trzy najważniejsze zdania z pierwszego czytania są głęboko osadzone w prawdzie biblijnej:

Bóg nie uczynił śmierci (Mdr 1,13)

• Ez 18,32: Ja nie mam żadnego upodobania w śmierci – wyrocznia Pana Boga

• Ez 33,11: Ja nie pragnę śmierci występnego, ale jedynie tego, by występny zawrócił ze swej drogi i żył

Dla nieśmiertelności bowiem Bóg stworzył człowieka (Mdr 2,23)

• Rdz 1,26: “Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam”

• 2 P 1,4: Zostały nam udzielone drogocenne obietnice, abyście dzięki nim stali się uczestnikami Boskiej natury

A śmierć weszła na świat przez zawiść diabła (Mdr 2, 24)

• Rz, 5,12: Jak przez jednego człowieka grzech wszedł do świata, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi…

• Rdz 3,17: “Ponieważ zjadłeś z drzewa… w pocie więc oblicza twego będziesz musiał zdobywać pożywienie, póki nie wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty, bo prochem jesteś i w proch się obrócisz”

TWEETY

Autor Księgi Mądrości przypomina: Bóg nie uczynił śmierci

Mędrzec o prawdziwym zamyśle Boga: Dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka

Mędrzec o sposobie na nieśmiertelność: Sprawiedliwość nie podlega śmierci

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

(Ps 30,2.4-6.11-13)

REFREN: Sławię Cię, Panie, bo mnie wybawiłeś

Sławię Cię, Panie, bo mnie wybawiłeś

i nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie.

Panie, Boże mój, z krainy umarłych wywołałeś moją duszę

i ocaliłeś mi życie spośród schodzących do grobu.

Śpiewajcie psalm wszyscy miłujący Pana

i pamiętajcie o Jego świętości.

Gniew Jego bowiem trwa tylko przez chwilę,

a Jego łaska przez całe życie.

Wysłuchaj mnie, Panie, zmiłuj się nade mną,

Panie, bądź moją pomocą.

Zamieniłeś w taniec mój żałobny lament.

Boże mój i Panie, będę Cię sławił na wieki.

[01][02]

•

PSALM

Kraina umarłych • Ps 30, 2.4.5-6.11.12a.13b

PSALM 30 • AUTOR: anonimowy lewita (wg starożytnej tradycji – Dawid) • CZAS POWSTANIA: przedwygnaniowy

CUDOWNE OCALENIE • Dziękczynienie po śmiertelnym niebezpieczeństwie – tak zatytułowany jest Psalm 30 w Biblii Tysiąclecia. Należy do gatunku modlitwy dziękczynienia jednostki (hebr. todah). Psalmy tego typu wykonywano w świątyni jerozolimskiej, dziękując Bogu za cudowną interwencję, składając Mu ofiarę i ucztując z bliskimi • Mówi o doświadczeniu człowieka cudem ocalonego od śmierci, który dziękuje Bogu za wybawienie. Jakiego niebezpieczeństwa uniknął? Z treści psalmu tego nie wiemy dokładnie, może było to • zagrożenie zewnętrzne, np. od ludzi (Nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie) • może groźna choroba (Tyś mnie uzdrowił) • a może też choroba duchowa (Z krainy umarłych wywołałeś… Ocaliłeś mi życie spośród schodzących do grobu).

GORSZE NIŻ ŚMIERĆ • Wysłuchamy fragmentów Psalmu 30. Wybrano te wersety, które nawiązują do tematu Liturgii Słowa. Pokazują, że istnieje jeszcze inna śmierć, gorsza. Człowiek, w pełni sił i zdrowia, w rzeczywistości może błądzić w krainie umarłych. Ale Bóg i z takiej śmierci wybawia.

TWEETY DAWIDA

Psalmista o tym, za co dziękuje Bogu: nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie

Psalmista o śmierci innej niż ta fizyczna: Z krainy umarłych wywołałeś moją duszę

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z II Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian

(2 Kor 8,7.9.13-15)

Podobnie jak obfitujecie we wszystko, w wiarę, w mowę, w wiedzę, we wszelką gorliwość, w miłość naszą do was, tak też obyście i w tę łaskę obfitowali. Znacie przecież łaskę Pana naszego Jezusa Chrystusa, który będąc bogaty, dla was stał się ubogim, aby was ubóstwem swoim ubogacić. Nie o to bowiem idzie, żeby innym sprawiać ulgę, a sobie utrapienie, lecz żeby była równość. Teraz więc niech wasz dostatek przyjdzie z pomocą ich potrzebom, aby ich bogactwo było wam pomocą w waszych niedostatkach i aby nastała równość według tego, co jest napisane: Nie miał za wiele ten, kto miał dużo. Nie miał za mało ten, kto miał niewiele.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Bogactwo. Co to? • 2 Kor 8,7.9.13-15

KSIĘGA: List do Koryntian· NADAWCA: św. Paweł · SKĄD: Efez lub w drodze między Troadą a Macedonią · DATA: 54/55 r. · ADRESACI: gmina w Koryncie

TRZY CZĘŚCI LISTU • Kontynuujemy lekturę Drugiego Listu do Koryntian. W zeszłym tygodniu usłyszeliśmy ostatni fragment z pierwszej części (rozdziały 1-7), gdzie Paweł ukazał wzór apostoła opierającego się na Bożej mocy i bez reszty oddanego misji pojednania. Tym razem usłyszymy fragment z części drugiej (8-9), w której Paweł przygotowuje koryncką wspólnotę do zbiórki na rzecz wiernych w Jerozolimie. Jest jeszcze trzecia część (rozdziały 10-13), w której Paweł zdecydowanie rozprawia się z fałszywymi apostołami w Koryncie, którzy bardziej niż Ukrzyżowanego głoszą ewangelię sukcesu.

WEZWANIE DO ZBIÓRKI • O zbiórce na rzecz wiernych z Jerozolimy mowa w Nowym Testamencie dość często. Wspominają o niej: Pierwszy List do Koryntian, List do Galatów, do Rzymian, a nawet Dzieje Apostolskie. Dlaczego potrzebna była zbiórka? W. latach 49-50 Grecję, a Rzym, a potem Judeę dotknęła klęska głodu. O organizacji zbiórki na rzecz chrześcijan w Jerozolimie pisze już Paweł szczegółowo w pierwszym Liście do Koryntian (PATRZ 1 Kor 16)

REDEFINICJA BOGACTWA • Planowana zbiórka pieniężna jest zatem kontekstem, o którym powinniśmy pamiętać słysząc treść drugiego czytania. Paweł swoich adresatów prosi o pomoc finansową: Niech wasz dostatek przyjdzie z pomocą ich potrzebom • Zwróćmy uwagę, że bogactwo nie ma dla Pawła wymiaru tylko finansowego. Jasno pisze, że mieszkańcy Jerozolimy, choć biedni finansowo, pełni są innego bogactwa • Zauważmy też, że bogactwo (dostatek finansowy) wtedy jest łaską, kiedy towarzyszy mu chęć dzielenia się.

TWEETY ŚW. PAWŁA

Paweł o bogactwie Jezusa: Będąc bogaty, dla was stał się ubogim, aby was ubóstwem swoim ubogacić

Paweł tweetuje starożytne przysłowie, nadal aktualne: Nie miał za wiele ten, kto miał dużo. Nie miał za mało ten, kto miał niewiele

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii wg św. Marka

(Mk 5,21-43)

Gdy Jezus przeprawił się z powrotem w łodzi na drugi brzeg, zebrał się wielki tłum wokół Niego, a On był jeszcze nad jeziorem. Wtedy przyszedł jeden z przełożonych synagogi, imieniem Jair. Gdy Go ujrzał, upadł Mu do nóg i prosił usilnie: Moja córeczka dogorywa, przyjdź i połóż na nią ręce, aby ocalała i żyła. Poszedł więc z nim, a wielki tłum szedł za Nim i zewsząd na Niego napierał. A pewna kobieta od dwunastu lat cierpiała na upływ krwi. Wiele przecierpiała od różnych lekarzy i całe swe mienie wydała, a nic jej nie pomogło, lecz miała się jeszcze gorzej. Słyszała ona o Jezusie, więc przyszła od tyłu, między tłumem, i dotknęła się Jego płaszcza. Mówiła bowiem: żebym się choć Jego płaszcza dotknęła, a będę zdrowa. Zaraz też ustał jej krwotok i poczuła w ciele, że jest uzdrowiona z dolegliwości. A Jezus natychmiast uświadomił sobie, że moc wyszła od Niego. Obrócił się w tłumie i zapytał: Kto się dotknął mojego płaszcza? Odpowiedzieli Mu uczniowie: Widzisz, że tłum zewsząd Cię ściska, a pytasz: Kto się Mnie dotknął. On jednak rozglądał się, by ujrzeć tę, która to uczyniła. Wtedy kobieta przyszła zalękniona i drżąca, gdyż wiedziała, co się z nią stało, upadła przed Nim i wyznała Mu całą prawdę. On zaś rzekł do niej: Córko, twoja wiara cię ocaliła, idź w pokoju i bądź uzdrowiona ze swej dolegliwości! Gdy On jeszcze mówił, przyszli ludzie od przełożonego synagogi i donieśli: Twoja córka umarła, czemu jeszcze trudzisz Nauczyciela? Lecz Jezus słysząc, co mówiono, rzekł przełożonemu synagogi: Nie bój się, wierz tylko! I nie pozwolił nikomu iść z sobą z wyjątkiem Piotra, Jakuba i Jana, brata Jakubowego. Tak przyszli do domu przełożonego synagogi. Wobec zamieszania, płaczu i głośnego zawodzenia, wszedł i rzekł do nich: Czemu robicie zgiełk i płaczecie? Dziecko nie umarło, tylko śpi. I wyśmiewali Go. Lecz On odsunął wszystkich, wziął z sobą tylko ojca, matkę dziecka oraz tych, którzy z Nim byli, i wszedł tam, gdzie dziecko leżało. Ująwszy dziewczynkę za rękę, rzekł do niej: Talitha kum, to znaczy: Dziewczynko, mówię ci, wstań! Dziewczynka natychmiast wstała i chodziła, miała bowiem dwanaście lat. I osłupieli wprost ze zdumienia. Przykazał im też z naciskiem, żeby nikt o tym nie wiedział, i polecił, aby jej dano jeść.

Oto Słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Córka Jaira • Mk 5,21-43

EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.

KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30-33 r. • MIEJSCE AKCJI: Galilea • BOHATEROWIE: Jezus, Jair, córka Jaira, cierpiąca kobieta, Piotr, Jakub, Jan • WERSJE: Mt 9,18-26, Łk 8,40-56

WŁADZA JEZUSA • Punktem centralnym Ewangelii św. Marka jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową (PATRZ 8,27-30). To do niego prowadzi pierwsza część, w której Jezus objawia się jako Mesjasz. U Marka mało jest mów Jezusa – dominuje opis wydarzeń. Marek opowiada, co widział i słyszał, chcąc przez to odpowiedzieć na pytanie, kim jest Jezus. Pokazuje wielką mądrość Jezusa, ale przede wszystkim cudotwórczą moc i władzę nad szatanem.

WSKRZESZENIA • W ewangeliach napotykamy na trzy wskrzeszenia dokonane przez Jezusa: wskrzeszeni zostali córka Jaira, młodzieniec z Naim oraz jedyny znany z imienia Łazarz • Usłyszymy dziś o wskrzeszeniu córki Jaira. Przypomnijmy, że po nauczaniu o Królestwie Niebieskim w przypowieściach Jezus zaczął ukazywać swoją moc przez cuda. W zeszłym tygodniu słyszeliśmy o uciszeniu burzy na jeziorze. Kolejnym cudem – pominiętym jednak w niedzielnej Liturgii Słowa – było wydarzenie w kraju Gerazeńczyków: uwolnienie opętanego od ducha nieczystego (PATRZ 5, 1-20).

DWA CUDA • Księża będą mieli do wyboru krótszą bądź dłuższą wersję ewangelii. Jeśli wybiorą dłuższą, usłyszymy dziś o dwóch cudach dokonanych przez Jezusa, w tym o uzdrowieniu kobiety cierpiącej na krwotok. Z całą pewnością usłyszymy o wskrzeszeniu córki Jaira, co łączy się z naczelnym tematem dzisiejszej liturgii Słowa – śmierci • W rzeczywistości to jedna, pełna dramatycznych zwrotów akcji historia.

WERSJE

O obu powiązanych wydarzeniach piszą również Mateusz i Łukasz. Jednak relacja Marka jest zdecydowanie najdłuższa (używa 370 słów, podczas gdy Marek 138, a Łukasz 279). Porównanie wersji prowadzi do niezwykle ciekawych wniosków:

• MAREK WSZECHWIEDZĄCY • Ewangelista Marek przypomina współczesnego reportera, który nie tylko relacjonuje to, co widzi, ale o jego przebieg i przeżywane emocje pyta uczestników, a potem konstruuje tekst, korzystając z różnych punktów widzenia. Widać to po pierwsze po szczegółowych informacjach, o których nie wspominają pozostali synoptycy. Tylko on informuje szczegółowo o chorobie kobiety, o wieku dziewczynki i bardzo dokładnie przytacza przebieg rozmów. Taki typ narracji nazywa się narracją wszechwiedzącą • A pewna kobieta od dwunastu lat cierpiała na upływ krwi. Wiele przecierpiała od różnych lekarzy i całe swe mienie wydała, a nic jej nie pomogło, lecz miała się jeszcze gorzej. Słyszała ona o Jezusie.

• CZYTAĆ W MYŚLACH • Drugim dobitnym przykładem “reporterskiego” stylu Marka jest opis subiektywnych odczuć bohaterów. Tego zaskakującego ujęcia nie znajdziemy w opisach Mateusza i Łukasza. Marek zdaje się nawet znać to, co się dzieje w sercu Jezusa: • Mówiła bowiem: «Żebym się choć Jego płaszcza dotknęła, a będę zdrowa» • Poczuła w ciele, że jest uzdrowiona z dolegliwości • Jezus także poznał zaraz w sobie, że moc wyszła od Niego.

• KTO MNIE DOTKNĄŁ? • O ile Marek jest tzw. narratorem wszechwiedzącym, o tyle Jezus o dziwo wszechwiedzący nie jest – a przynajmniej takim się wydaje. Jego pytanie: Kto mnie dotknął i poszukiwanie osoby, która dotknęła płaszcza, przytacza jednak nie tylko Marek, ale także Łukasz. Również Łukasz wspomina o niezwykłości tej sytuacji: przecież Jezusa dosłownie dusił tłum, tak wiele osób Go dotykało. Dotyk tej jednej kobiety był jednak inny, intencjonalny, wynikający z wiary w Jego moc.

• CÓRKA UMARŁA • U Mateusza córka Jaira (nie pada tam jego imię) jest martwa już na początku: urzędnik prosi Jezusa o wskrzeszenie. U Łukasza i Marka jest inaczej – na początku dziewczynka jeszcze żyje. O jej śmierci Jair dowiaduje się w chwili uzdrowienia kobiety cierpiącej na krwotok.

• TALITHA KUM • Opis wydarzeń w domu Jaira znów jest najbardziej szczegółowy u Marka: zamieszanie, płacz, głośne zawodzenie domowników z powodu śmierci dziewczynki. Razem z Łukaszem relacjonuje wywołujące szyderstwo słowa Jezusa, że dziewczynka nie umarła, a śpi, i jako jedyny przytacza słowa “thalita kum” oznaczające “podnieś się”.

TRANSLATOR

• Zaraz też ustał jej krwotok i poczuła w ciele, że jest uzdrowiona z dolegliwości (Mk 5,29) • W oryginale cierpienie kobiety jest opisane metaforą “batoga” – tzn. bicza, rzemienia, bata: I zaraz wysuszyło się źródło jej krwi i poznała ciałem, że jest uleczona z tego batoga

• Twoja córka umarła, czemu jeszcze trudzisz Nauczyciela? (Mk 5, 35) • Dosłownie: dlaczego jeszcze szarpiesz nauczyciela?

• Talitha kum (Mk 5, 41) • To wyrażenie w języku aramejskim, które jednocześnie znaczy: podnieś się, zbudź się, powstań z martwych

TWEETY JEZUSA

Jezus do osoby postawionej w dramatycznej sytuacji: Nie bój się, wierz tylko

Jezus o prawdziwym lekarstwie: Twoja wiara cię ocaliła

1/6

Chrystus uzdrawia kobietę cierpiącą na krwotok, rzymskie katakumby, VI w.

2/6

Córka Jaira, Ilja Riepin, 1871 r., Muzeum Rosyjskie w Sankt Petersburgu

3/6

Wskrzeszenie córki Jaira, Gabriel von Max, 1881 r., Walters Art Museum

4/6

Wskrzeszenie córki Jaira, Gustave Doré, XIX w.

5/6

Król David, Giovanni Francesco Barbieri, 1768 r.

6/6

Król Dawid z Psałterza księcia de Berry, André Beauneveu, przed 1402 r.

poprzednie

następne

ks. Przemysław Śliwiński

Kapłan Archidiecezji Warszawskiej. Pochodzi z Lubawy. Ukończył studia specjalistyczne na Wydziale Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Santa Croce w Rzymie. Jesienią 2013 roku, objął stanowisko rzecznika prasowego Archidiecezji Warszawskiej oraz dyrektora Archidiecezjalnego Centrum Informacji. Wykłada edukację medialną w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Na Stacji7.pl jest autorem wielu artykułów oraz popularnego cyklu Jutro Niedziela.

Zobacz inne artykuły tego autora >

Komentarze

ks. Przemysław
Śliwiński

zobacz artykuly tego autora >

2018-06-16

Jutro Niedziela – XI Zwykła B

Historia zbawienia toczy się wśród drzew. Historia drzewa - to nasza historia

ks. Przemysław
Śliwiński

zobacz artykuly tego autora >

Historia zbawienia toczy się wśród drzew. Od drzewa życia poprzez drzewo poznania dobra i zła, aż do Drzewa Krzyża. A i historia drzewa – od ziarna po dorodny okaz – obrazuje wiele. Tak wyrażano nadzieję na przyjście Mesjasza, Odrośli Dawida (pierwsze czytanie). Taka jest logika wiary: z Królestwem Niebieskim dzieje się tak, jak z rozwojem roślin czy drzew (Ewangelia).

Dzisiejsza liturgia zaskakuje, bo uświadamia, że nie tylko wśród tych drzew żyjemy, ale nimi jesteśmy. Starotestamentalny postulat brzmi: być jak zielone, dorodne drzewo (pierwsze czytanie, psalm). Zielone drzewo ukazuje, że czerpie skądś siły, że gdzieś blisko jest źródło. Jakim drzewem jestem? Zielonym, dorodnym, dającym innym owoc i schronienie (drugie czytanie), ukazującym źródło?

PUNKT WYJŚCIA

JEDENASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, aby nasza wola i nasze czyny były poddane Jego przykazaniom • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Ezechiela 17,22-24 • Psalm 92,2-3.13-16 • Drugi List do Koryntian 5,6-10 • Ewangelia wg św. Marka 4,26-34

• CHMURA SŁÓW • Słowem dnia dzisiejszej liturgii jest DRZEWO (5). Drzewo, które ZASADZA (4) PAN (7). Czytania wspominają o CEDRACH (3), PALMIE (1) i dających schronienie GAŁĘZIACH (4). Obraz drzewa powraca w pierwszym czytaniu, psalmie, a także w Ewangelii.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Ezechiela

(Ez 17,22-24)

Tak mówi Pan Bóg: Ja także wezmę wierzchołek z wysokiego cedru i zasadzę, z najwyższych jego pędów ułamię gałązkę i zasadzę ją na górze wyniosłej i wysokiej. Na wysokiej górze izraelskiej ją zasadzę. Ona wypuści gałązki i wyda owoc i stanie się cedrem wspaniałym. Wszystko ptactwo pod nim zamieszka, wszystkie istoty skrzydlate zamieszkają w cieniu jego gałęzi. I wszystkie drzewa polne poznają, że Ja jestem Pan, który poniża drzewo wysokie, który drzewo niskie wywyższa, który sprawia, że drzewo zielone usycha, który zieloność daje drzewu suchemu. Ja, Pan, rzekłem i to uczynię.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Przypowieść o cedrze • Ez 17,22-24

KSIĘGA: Ezechiel• AUTOR: Ezechiel • CZAS POWSTANIA: VI w. przed Chr. • MIEJSCE: Babilonia (wygnanie) • KATEGORIA: wyrocznia prorocka

WIZJE I WYROCZNIE • Trzecia z wielkich ksiąg prorockich – obok Izajasza i Jeremiasza – zawiera 48 rozdziałów. Jej autorem jest prorok Ezechiel, deportowany wraz z Izraelem do Babilonii. Tam właśnie otrzymuje wyrocznie. To dlatego w Księdze Ezechiela dominują wizje i wyrocznie prorockie – to najczęściej spotykany tu gatunek literacki. Najbardziej znana jest ta o wyschłych kościach (rozdział 37). • Księgę dzieli się przeważnie na trzy części, ze względu na charakter proroctw tam zawartych: • rozdziały 1-24 zapowiadają upadek Judy, • 25-32 skierowane są przeciw pozostałym ludom świata, zaś • rozdziały 33-48 to zapowiedź odnowy Izraela.

PRZYPOWIEŚĆ O ORŁACH I DRZEWIE • W rozdziale 17 Ezechiel przedstawia przypowieść o dwóch orłach i o wierzchołku cedru. Pierwszy wielki, różnobarwny orzeł nadleciał nad Liban i ułamawszy czubek pędu cedrowego zasadził go w mieście kupców, w Babilonie – to teologiczna interpretacja znanej Izraelitom historii: Orzeł to król Babilonii, Nabuchodonozor który w 597 roku uprowadził Jojakina – wierzchołek cedru – i wybranych z Judy • Następnie inne nasienie zasadził na urodzajnym polu, gdzie wyrosła z niego piękna winnica – to Sedecjasz, którego król osadził w Jerozolimie. • Wówczas nadleciał drugi orzeł, ku któremu winnica wyciągnęła swe gałęzie, aby ją nawadniał – drugi orzeł to Egipt. Sedecjasz rzeczywiście wstąpił w sojusz z Egiptem przeciw Nabuchodonozorowi. Wszystko kończy się klęską: gdy Babilon wyruszył przeciw Izraelowi, Egipt nie stanął w jego obronie. Co jest istotą tej alegorii? Sedecjasz nie dotrzymał zobowiązań wobec Babilonu zaciągniętych pod przysięgą. Ich złamanie przyniosło klęskę.

NOWA OBIETNICA • Usłyszymy zakończenie tej wyroczni, zapowiedź. Będzie ona związana z przytoczoną wyżej przypowieścią: Bóg zapowiada, że postąpi dokładnie tak samo, jak pierwszy orzeł z przypowieści: Wezmę wierzchołek z wysokiego cedru. Ale zasadzi go nie “w mieście handlowym” – w Babilonie, lecz na górze izraelskiej. To kolejna Boża obietnica.

LINKI

Zasadzone przez Pana • Na wysokiej górze izraelskiej ją zasadzę. Ona wypuści gałązki i wyda owoc, i stanie się cedrem wspaniałym (Ez 17,23)

• W Starym Testamencie drzewo jest znakiem siły życiowej, którą Bóg wszczepił w naturę – każdego roku na wiosnę zapowiada nowe odrodzenie tej siły, na wysuszonej pustyni ukazuje miejsca, gdzie jest woda, żywi człowieka owocami. Stąd drzewo przyrównywane jest do człowieka sprawiedliwego, którego Bóg darzy swym błogosławieństwem:

• Ps 1,3: Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą, które wydaje owoc w swoim czasie, a liście jego nie więdną

• Ps 92,13-14 (PSALM): Sprawiedliwy zakwitnie jak palma, rozrośnie się jak cedr na Libanie

• Jer 17,7: Błogosławiony mąż… jest on podobny do drzewa zasadzonego nad sodą, co swe korzenie puszcza ku strumieniowi

Mk 4, 31-32 (EWANGELIA): …jest najmniejsze ze wszystkich nasion na ziemi. Lecz wsiane, wyrasta i staje się większe od innych jarzyn; wypuszcza wielkie gałęzie

Bóg wywyższa pokornych • Ja jestem Pan, który poniża drzewo wysokie, który drzewo niskie wywyższa, który sprawia, że drzewo zielone usycha, który zieloność daje drzewu suchemu (Ez 17,24)

• Drzewa – i ludzi – rozpoznaje się po owocach – są drzewa dobre (zielone) i złe (suche). Tu jednak spotykamy przeciwstawienie się biblijnej regule: Pan wywyższa to, co w oczach ludzkich jest bezowocne:

• Ps 113,7-9: Podnosi nędzarza z prochu, a dźwiga z gnoju ubogiego, by go posadzić wśród książąt, wśród książąt swojego ludu

• Łk 1,51-53: Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych, głodnych syci dobrami, a bogaczy odprawia z niczym

Proroctwo • Na wysokiej górze izraelskiej ją zasadzę (Ez 17,24)

• W czytaniu odnajdziemy też proroctwo mesjańskie, zapowiedź powrotu potomków Dawida na tron Jerozolimy. Historia pokazała, że już żaden potomek Dawida nie zasiadł na tronie w Jerozolimie. Mowa więc o Jezusie i o królestwie nie z tego świata. Odrośl Dawida – tu nie nazwana wprost – obecna jest w proroctwach Starego Testamentu bardzo często:

• Iz 4,2: W owym dniu Odrośl Pana stanie się ozdobą i chwałą, a owoc ziemi przepychem i krasą dla ocalałych z Izraela.

• Iz 60,21: Cały twój lud będzie ludem sprawiedliwych, którzy posiądą kraj na zawsze, nowa odrośl z mojego szczepu, dzieło rąk moich, abym się wsławił

• Ap 5,5: “Przestań płakać! Oto zwyciężył Lew z pokolenia Judy, Odrośl Dawida, tak że otworzy księgę i siedem pieczęci”

TWEETY

Bóg o tym, że popiera pokorę: Ja jestem Panem, który poniża drzewo wysokie, który drzewo niskie wywyższa

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

(Ps 92,2-3.13-16)

REFREN: Dobrze jest śpiewać, Tobie, Panie Boże

Dobrze jest dziękować Panu

i śpiewać Twemu imieniu, Najwyższy:

z rana głosić Twoją łaskawość,

a wierność Twoją nocami.

Sprawiedliwy zakwitnie jak palma,

rozrośnie się jak cedr na Libanie.

Zasadzeni w domu Pańskim

rozkwitną na dziedzińcach naszego Boga.

Nawet i w starości wydadzą owoc,

zawsze pełni życiodajnych soków,

aby świadczyć, że Pan jest sprawiedliwy,

On Opoką moją i nie ma w Nim nieprawości.

[01][02]

•

PSALM

Jak palma • Ps 92,2-3.13-16

PSALM 92 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: IV-III w. przed Chr.

DOBRZE JEST DZIĘKOWAĆ • Psalm 92 należy do gatunku dziękczynienia indywidualnego, hebr. todah. W utworach tego typu Izraelici dziękowali Bogu za wysłuchane modlitwy, wspominali nieszczęścia, od których zostali uwolnieni i wzywali do uwielbienia Jahwe. Psalmy te towarzyszyły modlitwom w świątyni, podczas których dopełniano złożonych ślubów i składano ofiary dziękczynne. W tytule psalmu znajdujemy wzmiankę o tym, że służył on jako pieśń podczas celebracji liturgicznej szabatu.

SPRAWIEDLIWY JAK PALMA • Usłyszymy trzy fragmenty psalmu, w tym wersety rozpoczynające psalm: Dobrze jest dziękować Panu… z rana głosić Twoją łaskawość, a wierność Twoją nocami. Psalm ten został wybrany z powodu dwóch pozostałych fragmentów, które nawiązują do tematu, o którym wspomina już pierwsze czytanie: zasadzonego cedru, który staje się wielkim drzewem.

TWEETY DAWIDA

Psalmista o modlitwie dziękczynnej: Dobrze jest dziękować Panu

Psalmista o ludziach-drzewach: Sprawiedliwy zakwitnie jak palma, rozrośnie się jak cedr na Libanie

Psalmista raz jeszcze: Zasadzeni w domu Pańskim rozkwitną na dziedzińcach naszego Boga

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z II Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian

(2 Kor 5,6-10)

Tak więc, mając tę ufność, wiemy, że jak długo pozostajemy w ciele, jesteśmy pielgrzymami, z daleka od Pana. Albowiem według wiary, a nie dzięki widzeniu postępujemy. Mamy jednak nadzieję... i chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana. Dlatego też staramy się Jemu podobać czy to gdy z Nim, czy gdy z daleka od Niego jesteśmy. Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, złe lub dobre.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Z daleka od Pana • 2 Kor 5,6-10

KSIĘGA: List do Koryntian · NADAWCA: św. Paweł · SKĄD: Efez lub w drodze między Troadą a Macedonią · DATA: 54/55 r. · ADRESACI: gmina w Koryncie

TAJEMNICZY INCYDENT W KORYNCIE • Okoliczności napisania Drugiego Listu do Koryntian związane są z pewnym incydentem, który zdarzył się w Koryncie po pierwszej wizycie Pawła. Nie wiemy, co się stało. Wiadomo, że Paweł zrezygnował z powtórnej wizyty. Zamiast tego przysłał do Koryntian List we łzach – pismo, które jednak nie przetrwało. Kiedy winny tajemniczego tzw. przestępstwa korynckiego został ukarany, Paweł w odpowiedzi pisze list, zwany dziś Drugim Listem do Koryntian.

KIERUJE ŁASKA • Kontynuujemy myśl Pawła, którą słyszeliśmy już w zeszłym tygodniu. Przypomnijmy: Paweł próbuje wykazać, że jego apostolatem kieruje łaska. Oponuje przeciw twierdzeniom przeciwników, którzy twierdzą, że cierpienia, niepowodzenia są znakiem braku bożego Błogosławieństwa. Przeciwnie, Paweł tłumaczy, że cierpienia są dowodem na autentyczność posługi.

BYĆ W CIELE • Usłyszymy kolejny fragment wywodu Pawła. Wyjaśnia w nim, dlaczego doświadczamy cierpień i niedostatków: wynika to z pozostawania w ciele, z daleka od Pana. • Pozostawianie w ciele jest dla nas nie karą, a zadaniem: mamy się Mu podobać, mamy dbać o uczynki dokonane w ciele.

TRANSLATOR

• Mając ufność, wiemy, że jak długo pozostajemy w ciele, jesteśmy pielgrzymami z daleka od Pana (2 Kor 5,6) • Dosłownie w tekście greckim: Pozostajemy odważni, wiedząc, że będąc w domu w tym ciele, pozostajemy w obcej ziemi, z dala od Pana. Paweł żyje na ziemi jako pielgrzym i obcy, podążając do prawdziwego domu w niebie.

• Albowiem według wiary, a nie dzięki widzeniu postępujemy (2 Kor 5,7) • Dosłownie: Za pomocą wiary bowiem kroczymy, nie za pomocą wzroku. Paweł nie wpatruje się w to, co fizyczne i powierzchowne, lecz w to, co ukazuje mu wzrok wiary.

TWEETY ŚW. PAWŁA

Pawłowa rada dla kobiet, wróć, chrześcijan: Dlatego też staramy się Jemu podobać, czy to gdy z Nim jesteśmy, czy gdy z daleka od Niego

Św. Paweł prawie jak Platon (prawie robi różnicę): Mamy jednak nadzieję i chcielibyśmy raczej opuścić nasze ciało i stanąć w obliczu Pana

Paweł o tym, że czeka nas sprawa w sądzie: Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, złe lub dobre.

•

EWANGELIA

Zasiewać Królestwo • Mk 4,26-34

EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.

KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30-33 • MIEJSCE AKCJI: Galilea • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie • WERSJE: Mt 13,31-32, Łk 13,18-19 (przypowieść o ziarnku gorczycy)

KIM JEST JEZUS • Kontynuujemy lekturę Ewangelii według św. Marka. Przypomnijmy, ta ewangelia powstała jako pierwsza. Korzystali z niej także Łukasz i Jan, gdy pisali swoją Ewangelię. Według Hieronima Marek napisał swoją Ewangelię na prośbę braci w Rzymie • W pierwszej części Marek odpowiada na pytanie: kim jest Jezus. To dlatego Jezus objawia się przez cuda jako Mesjasz. Punktem centralnym Ewangelii jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową (patrz Mk 8,27-30).

KRÓLESTWO W PRZYPOWIEŚCIACH • U św. Marka praktycznie wszystkie przypowieści znajdują się w czwartym rozdziale. W tej wersji Ewangelii znajdziemy pięć przypowieści: o ziarnie, o lampie, o mierze, zasiewie i ziarnku gorczycy. Celem nauczania w przypowieściach jest objawienie tajemnic Królestwa Bożego.

OD ZIARNA • Usłyszymy dwie z pięciu markowych przypowieści przypowieści: • o zasiewie i • znaną nam doskonale przypowieść o ziarnku gorczycy. Pierwszą z nich przytacza tylko Marek. Przypowieść o ziarnku gorczycy podają ponadto Mateusz i Łukasz

LINKI

Czy śpi, czy czuwa, we dnie i w nocy nasienie kiełkuje i rośnie, on sam nie wie jak (Mk 4,27

• Jk 5,7-8: Oto rolnik czeka wytrwale na cenny plon ziemi, dopóki nie spadnie deszcz wczesny i późny. Tak i wy bądźcie cierpliwi…

Lecz wsiane, wyrasta i staje się większe od innych jarzyn; wypuszcza wielkie gałęzie, tak że ptaki powietrzne gnieżdżą się w jego cieniu (Mk 4,32)

• Dn 4,9: Drzewo wzrastało potężnie, wysokością swą sięgało nieba, widać je było aż po krańce ziemi… Pod nim szukały cienia dzikie zwierzęta, na jego gałęziach mieszkały ptaki podniebne… (Sen Nabuchodonozora)

TRANSLATOR

Czy śpi, czy czuwa, we dnie i w nocy nasienie kiełkuje i rośnie, on sam nie wie jak • W oryginale ciekawiej: I będzie spał, i się budził, nocą i dniem, a ten siew będzie kiełkował i będzie wydłużał się…