Jutro Niedziela – VII zwykła C

PUNKT WYJŚCIA

SIÓDMA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok C • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy modlili się, abyśmy słowem i czynem spełniali to, co się podoba Bogu • CZYTANIA: Pierwsza Księga Samuela 26,2.7–9.12–13.22–23 • Psalm 103,1–4.8 i 10.12–13 • Pierwszy List św. Pawła do Koryntian 15,45–49 • Ewangelia wg św. Łukasza 6,27–38.

STO SŁÓW

Dawni przyjaciele mogą stać się wrogami. Dotyczy to zarówno relacji międzyludzkich (PIERWSZE CZYTANIE), jak i relacji między Bogiem a człowiekiem.

„Miłujcie waszych nieprzyjaciół” – to coś więcej niż przykazanie. Przede wszystkim to postawa Boga w stosunku do człowieka. Ten, odwróciwszy się, zerwawszy relację, stał się Jego „wrogiem”. Bóg kocha nawet swych wrogów: dąży do pojednania, odpuszcza grzech (PSALM), do tego stopnia, że Jezus Chrystus, Syn Boży, oddał za nas wszystkich
swoje życie.

Żadna to zasługa kochać tych, których się kocha. Jezus pokazuje miłość przez duże M. Miłość nieprzyjaciół, miłość, która nie spodziewa się zwrotu, rewanżu, nagrody, to prawdziwa miara miłości (EWANGELIA). Tak kocha nas Bóg. Tak my możemy kochać.

---

---

Czytanie z Pierwszej Księgi Samuela

Saul wyruszył ku pustyni Zif, a wraz z nim trzy tysiące doborowych Izraelitów, aby wpaść na trop Dawida na pustyni Zif.
Dawid wraz z Abiszajem zakradli się w nocy do obozu; Saul właśnie spał w środku obozowiska, a jego dzida była wbita w ziemię obok głowy. Abner i ludzie leżeli uśpieni dokoła niego. Rzekł więc Abiszaj do Dawida: «Dziś Bóg oddaje wroga twojego w twe ręce. Teraz pozwól, że przybiję go dzidą do ziemi, jednym pchnięciem, drugiego nie będzie trzeba». Dawid odparł Abiszajowi: «Nie zabijaj go! Któż bowiem podniósłby rękę na pomazańca Pańskiego, a nie poniósł kary?»
Wziął więc Dawid dzidę i bukłak na wodę od wezgłowia Saula i poszli sobie. Nikt ich nie spostrzegł, nikt o nich nie wiedział, nikt się nie obudził. Wszyscy spali, gdyż Pan zesłał na nich twardy sen.
Dawid oddalił się na przeciwległą stronę i stanął na wierzchołku góry w oddali, a dzieliła go od nich spora odległość.
Wtedy Dawid zawołał do Saula: «Oto dzida królewska, niech przyjdzie który z pachołków i weźmie ją. Pan nagradza człowieka za sprawiedliwość i wierność: Pan dał mi ciebie w ręce, lecz ja nie podniosłem ich przeciw pomazańcowi Pańskiemu».

Oto słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Wobec wroga • 1 Sm 26,2.7–9.12–13.22–23

Król Saul próbuje zabić Dawida. Ten ucieka przed nim, lecz w pewnym momencie ma możliwość wyeliminować niebezpieczeństwo. Jednak Dawid nie zabija Saula.

KSIĘGA: Pierwsza Księga Samuela • AUTOR: Deuteronomista (szkoła historyczna) • CZAS POWSTANIA: VII–VI w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: pustynia Zif • CZAS AKCJI: koniec XI w. przed Chr. • BOHATEROWIE: Saul, Dawid, Abiszaj.

---

PLAN: KRÓL • Obie księgi Samuela stanowiły wcześniej całość. Opowiadają o tym, jak Naród Wybrany otrzymuje kogoś, kto go zjednoczy: króla. Dotychczasową sytuację opisuje wcześniejsza Księga Sędziów: ludem rządzili sędziowie, bo królem był sam Bóg • Księgi Samuela opowiadają zatem najpierw o samym Samuelu – ostatnim z sędziów (👁 1 Sm 1–12), następnie o Saulu – pierwszym królu judzkim (👁 1 Sm 13 – 2 Sm 1), w końcu o Dawidzie (👁 2 Sm 2–24). Śmierć Saula, którego trudną relację z Dawidem również opisuje księga, otwiera Dawidowi drogę do królowania. Ale to treść już Drugiej Księgi Samuela.

ZMIERZCH SAULA • Choć pierwsze czytanie pochodzi z części dotyczącej królowania Saula, Dawid został już wybrany i namaszczony na przyszłego króla (👁 1 Sm 16). Panowanie Saula zmierza już ku dramatycznemu końcowi, który zwieńczy śmierć króla na wzgórzach Gilba (👁 1 Sm 31). Teraz Dawid ucieka przed Saulem. Sprzyja mu Mikal, Jonatan, Dawida chroni sam Bóg. Przyszły król nie podniesienie ręki na pomazańca. Karę Saulowi wymierzy sam Bóg.

MIŁOSIERNY DAWID • A oto jeden z epizodów z Księgi Samuela, który opisuje dramatyczną batalię Saula z dawnym przyjacielem Dawidem. Przyszły król, choć ma okazję zabić czyhającego na jego życie przeciwnika – nie robi tego. To gest miłosierdzia.

---

Refren: Pan jest łaskawy, pełen miłosierdzia.

Błogosław, duszo moja, Pana, *
i wszystko, co jest we mnie, święte imię Jego.
Błogosław, duszo moja, Pana *
i nie zapominaj o wszystkich Jego dobrodziejstwach.

On odpuszcza wszystkie twoje winy *
i leczy wszystkie choroby.
On twoje życie ratuje od zguby, *
obdarza cię łaską i zmiłowaniem.

Miłosierny jest Pan i łaskawy, *
nieskory do gniewu i bardzo cierpliwy.
Nie postępuje z nami według naszych grzechów *
ani według win naszych nam nie odpłaca.

Jak odległy jest wschód od zachodu, *
tak daleko odsuwa od nas nasze winy.
Jak ojciec lituje się nad dziećmi, *
tak Pan się lituje nad tymi, którzy cześć Mu oddają.

•

PSALM

Miłosierny jest Pan • Ps 103 (102),1b–2.3–4.8 i 10.12–13

Opatrzność i miłosierdzie. Psalm 103 to pieśń ku czci Boga. Pomimo grzechu człowieka Bóg nieustannie odnawia swoje Przymierze.

PSALM 103 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, po 538 r. przed Chr.

---

HYMNY NA CZEŚĆ BOGA • Wśród stu pięćdziesięciu psalmów około trzydziestu to hymny (hebr. tehillah). Są do siebie podobne: zaczynają się od zaproszenia do wielbienia Pana, po czym wymieniają przyczyny tegoż uwielbienia: działanie Boga w stworzeniu i historii. Hymny skupiają się na różnych godnych uwielbienia cechach i czynach Stwórcy • Tego typu utwory były recytowane w liturgii świątynnej, często podczas wielkich świąt. Niektórzy egzegeci umieszczają Psalm 103 w kontekście radosnego Święta Namiotów.

PSALM DAWIDOWY • Psalm 103 należy do zbioru psalmów Dawidowych, które tradycja żydowska przypisywała wielkiemu królowi Izraela z XI–X w. przed Chrystusem Modlitwa związana z odpuszczeniem grzechów i Bożym zmiłowaniem pozwala jednak ulokować psalm bliżej czasów Ezdrasza i Nehemiasza.

MIŁOSIERDZIE • Usłyszymy pierwszą część Psalmu 103. Wspólnota uwielbia w psalmie Boga, którego miłosierdzie ocala od śmierci i zapewnia nieustanne błogosławieństwo w niepewnych czasach naznaczonych wojnami i wrogością sąsiadów • Zwróćmy uwagę, że psalm ukazuje Boga, który mimo niewierności i grzechu człowieka ponownie zawiera z nim przymierze. W podobny sposób, kierując się bożą logiką, a nie ludzką, postąpił Dawid (👁 PIERWSZE CZYTANIE).

---

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia: Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, a ostatni Adam duchem ożywiającym.
Nie było jednak wpierw tego, co duchowe, ale to, co ziemskie; duchowe było potem. Pierwszy człowiek z ziemi – ziemski, Drugi Człowiek – z nieba. Jaki ów ziemski, tacy i ziemscy; jaki Ten niebieski, tacy i niebiescy.
A jak nosiliśmy obraz ziemskiego człowieka, tak też nosić będziemy obraz Człowieka niebieskiego.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Adam i Chrystus • 1 Kor 15,45–49

Paweł zestawia pierwszego człowieka i Pierwszego Zmartwychwstałego, aby pokazać adresatom listu różnicę między ciałem ziemskim a ciałem zmartwychwstały.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

DYSKURS O ZMARTWYCHWSTANIU • Kontynuujemy lekturę rozdziału 15, w którym Paweł porusza temat zmartwychwstania. Pamiętajmy, że wykład Pawła o zmartwychwstaniu stanowi uzupełnienie dla nauki o Krzyżu, która otwiera list (👁 1 Kor 1–4). Krzyż u Pawła zyskuje swój sens tylko w świetle tajemnicy zmartwychwstania • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy dyskurs Pawła o tym, do jakich konsekwencji doprowadziłby fakt, że Chrystus nie zmartwychwstał. Jednocześnie Apostoł przedstawił zmartwychwstanie Chrystusa jako zapowiedź losu wszystkich wierzących (👁 1 Kor 15,12–34) • W dalszej części dyskursu Paweł odpowiada na drugie pytanie: Jak zmartwychwstają umarli? W jakim ukazują się ciele? – opisując nowe ciało zmartwychwstałe (👁 1 Kor 15,35–58). To pominięte fragmenty w niedzielnej lekturze listu.

CIAŁA ZIEMSKIE I NIEBIESKIE • Paweł pokazuje w nich, że istnieją ciała ziemskie, podlegające śmierci, i niebieskie. Ciało zmartwychwstałe – to ciało niebieskie. To Chrystus pokazuje i umożliwia przejście od ciała naturalnego do duchowego. Paweł pisze: Zasiewa się zniszczalne – powstaje zaś niezniszczalne; sieje się niechwalebne – powstaje chwalebne; sieje się słabe – powstaje mocne; zasiewa się ciało zmysłowe – powstaje ciało duchowe. Jeżeli jest ciało zmysłowe, jest też ciało duchowe (👁 1 Kor 15,42–44). W tym celu Paweł stosuje również porównanie Adama – człowieka ziemskiego, i Chrystusa – człowieka niebieskiego.

ADAM I CHRYSTUS • Usłyszymy fragment argumentacji, za pomocą której Paweł wyjaśnia różnicę między ciałem naturalnym (ziemskim), a duchowym (niebieskim), dając za przykład Adama i Chrystusa. W ten sposób tłumaczy adresatom naturę ciała zmartwychwstałego • Słuchając, zwróćmy uwagę na to, że Paweł nazywa Chrystusa duchem ożywiającym.

---

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

Jezus powiedział do swoich uczniów: «Powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie się za tych, którzy was oczerniają. Jeśli cię kto uderzy w policzek, nadstaw mu i drugi. Jeśli zabiera ci płaszcz, nie broń mu i szaty. Dawaj każdemu, kto cię prosi, a nie dopominaj się zwrotu od tego, który bierze twoje. Jak chcecie, żeby ludzie wam czynili, podobnie wy im czyńcie.
Jeśli bowiem miłujecie tych tylko, którzy was miłują, jakaż za to należy się wam wdzięczność? Przecież i grzesznicy okazują miłość tym, którzy ich miłują. I jeśli dobrze czynicie tym tylko, którzy wam dobrze czynią, jaka za to należy się wam wdzięczność? I grzesznicy to samo czynią. Jeśli pożyczek udzielacie tym, od których spodziewacie się zwrotu, jakaż za to należy się wam wdzięczność? I grzesznicy pożyczają grzesznikom, żeby tyleż samo otrzymać.
Wy natomiast miłujcie waszych nieprzyjaciół, czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego się za to nie spodziewając. A wasza nagroda będzie wielka i będziecie synami Najwyższego; ponieważ On jest dobry dla niewdzięcznych i złych. Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny. Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone. Dawajcie, a będzie wam dane; miarę dobrą, ubitą, utrzęsioną i wypełnioną ponad brzegi wsypią w zanadrza wasze. Odmierzą wam bowiem taką miarą, jaką wy mierzycie».

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Miłujcie waszych nieprzyjaciół • Łk 6,27–38

Oto znak rozpoznawczy chrześcijaństwa, a zarazem jedno z najtrudniejszych zdań Nowego Testamentu: Jezus ogłasza przykazanie miłości nieprzyjaciół

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: mowa • MIEJSCE AKCJI: Galilea • CZAS AKCJI: ok. 30 r. • KTO MÓWI: Jezus • SŁUCHACZE: uczniowie i tłum • WERSJE: Mt 5,43–48

---

EWANGELIE SYNOPTYCZNE • Trzy Ewangelie zwane są synoptycznymi, ze względu na ich podobieństwo oraz fakt, że odróżniają się od Ewangelii św. Jana. Należy do nich Ewangelia św. Łukasza. Zawierają wiele relacji tych samych wydarzeń, choć to nie znaczy, że relacje są identyczne. Każdy Ewangelista stworzył własną kompozycję Ewangelii, pisał w innym celu, do innych adresatów i przeprowadził oryginalną myśl teologiczną • Zatem słuchając Ewangelii Łukasza, odnajdujemy wiele fragmentów podobnych z Ewangeliami zwłaszcza Marka i Mateusza, a jednak zawsze dostrzeżemy oryginalność trzeciego Ewangelisty.

MOWA INAUGURACYJNA • W zeszłym tygodniu słuchaliśmy „błogosławieństw” wg św. Łukasza. Choć podobne do tych spisanych przez św. Mateusza, odróżniają się strukturą i stylem: np. obok błogosławieństw zawierają też przestrogi • Tak jak Osiem błogosławieństw rozpoczyna u św. Mateusza Kazanie na górze, również u św. Łukasza błogosławieństwa to pierwsza część tzw. Mowy inauguracyjnej. „Kazanie” u Łukasza jest krótsze, skoncentrowane wokół nakazu miłości nieprzyjaciół, miłosierdzia i wprowadzania słowa w czyn.

KOCHAĆ WROGÓW • Usłyszymy fragment mowy inauguracyjnej Jezusa. W jej centrum znajduje się wezwanie Jezusa do miłości wrogów • Zwróćmy uwagę, że w perspektywie Łukasza błogosławieństwa i przekleństwa podporządkowane są najważniejszemu przykazaniu miłości, które w Ewangelii postępuje w ślad za nimi.

---

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---