Jutro Niedziela – III Wielkiego Postu B

PUNKT WYJŚCIA

---

TRZECIA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • Rok B • Tradycyjnie nosi ona nazwę Oculi. Antyfona na wejście przywołuje słowa Psalmu 25: Oculi mei semper ad Dominum (Oczy moje są zwrócone ku Panu) • KOLOR SZAT: fioletowy • KOLEKTA: Modlimy się, aby dobry Bóg przyjął nasze pokorne przyznanie się do przewinień i podźwignął • CZYTANIA: Księga Wyjścia 20,1–17 • Psalm 19,8–11 • Pierwszy List św. Pawła do Koryntian 1,22–25 • Ewangelia wg św. Jana 2,13–25.

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Tylko dziesięć zdań wystarczyło, by na świecie zbudować porządek. Dekalog, warunek Przymierza z Bogiem (PIERWSZE CZYTANIE), doskonałe prawo, które pokrzepia duszę i raduje serce. Słuszne nakazy cenniejsze i czystsze niż złoto (PSALM). Przymierze z góry Synaj gwarantowało nam, że staniemy się Świątynią, jeśli zachowamy przykazania.

Tylko trzy dni wystarczyły, by Jezus odbudował Świątynię. Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzech dniach wzniosę ją na nowo – powiedział, gdy pełen gniewu, żalu i rozpaczy przyszedł do domu Ojca i zastał tam targowisko (EWANGELIA). To zapowiedź nowego Przymierza i nowej Świątyni, którą jest On sam.

Dziesięć najważniejszych zdań, które otrzymaliśmy na górze Synaj, trzy dni Jezusa kluczowe dla naszego zbawienia. Co robimy z tym cennym dziedzictwem?

•

PIERWSZE CZYTANIE

Dekalog • Wj 20,1-17

Dla chrześcijan to moralny fundament, dla cywilizowanego świata – wzorzec prawa stanowionego. Nawet niewierzący uznają część tych zasad. Oto Bóg ogłasza Dekalog.

KSIĘGA: Księga Wyjścia • AUTOR: kapłan (ostateczna redakcja) • CZAS POWSTANIA: ok. VI–V w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: XIII w. przed Chr. • MIEJSCE AKCJI: Góra Synaj • BOHATEROWIE: Bóg, Mojżesz • WERSJE: Pwt 5,6–21

---

EXODUS • Księga Wyjścia, Exodus, opisuje uwolnienie Izraelitów z ziemi egipskiej oraz przymierze zawarte na Synaju, a także zawiera jedną z wersji Dekalogu • W jej pierwszej części (rozdz. 1–15) rozstrzyga się, kto jest królem Izraela: faraon i bogowie Egiptu czy Jahwe? • Dalej, już po wyjściu z Egiptu, Pan rozwiązuje problemy swego ludu i karmi go na pustyni, okazując, że należą do Niego (rozdz. 15–18) • Wreszcie nadaje prawa (rozdz. 19–24) i rozbija swój namiot (rozdz. 24–40), potwierdzając w ten sposób swoje królowanie w narodzie wybranym.

PRZYMIERZE NA SYNAJU • Dekalog należy do tej części Księgi Wyjścia, w której Bóg nadaje Izraelowi prawa świadczące o tym, że są oni jego ludem • Dekalog (Wj 20) zostaje ogłoszony tuż po zawarciu Przymierza na górze Synaj (Wj 19) i stanowi wstęp do tzw. Kodeksu Przymierza, gdzie będzie mowa o prawie rodzinnym oraz prawach dotyczących kultu i świętach Izraela (Wj 21–24) • Dekalog i następujące po nim przepisy są ściśle związane z darem Przymierza i określają warunki, na jakich może ono trwać.

„DZIESIĘĆ SŁÓW” • Dla chrześcijan to moralny fundament, dla cywilizowanego świata – wzorzec prawa stanowionego. Nawet niewierzący uznają część jego zasad. Usłyszymy, jak Bóg ogłasza Dekalog • Zwróćmy uwagę, że dzieli się na trzy części: • Prolog, przypominający wydarzenie Wyjścia • trzy przykazania dotyczące Boga oraz • siedem przykazań dotyczących relacji międzyludzkich • Dekalog to Prawo Przymierza, które gwarantuje trwałość relacji Izraela z Bogiem. Jeśli będą go przestrzegać, pozostaną prawdziwie wolni.

•

PSALM

Prawo doskonałe • Ps 19,8-11

Doskonałe, słuszne, pewne. Olśniewa oczy i jaśnieje. Tak psalmista opisuje prawo Boże. To niewątpliwe nawiązanie do Dekalogu.

PSALM 19 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: czasy monarchii lub okres wygnania i po nim (po 587 r. przed Chr.)

---

HYMN UWIELBIENIA • Psalm 19 należy do gatunku hymnu (hebr. tehillah), bezinteresownej modlitwy uwielbienia. To typowy rodzaj modlitw zanoszonych przed niewolą babilońską. Hymny zakorzenione były w kulcie jerozolimskim • Święta obchodzone uroczyście w świątyni stwarzały specyficzny klimat jedności i uwielbienia Jahwe. W Psalmie 19 wierzący wychwala najpierw Boże dzieło stworzenia, tchnące porządkiem i harmonią (w. 2–7). Następnie psalmista przechodzi do Prawa Bożego, które podobny porządek wprowadza w ludzkie życie (w. 8–11). Ostatnia część psalmu to modlitwa sprawiedliwego, który krocząc drogami Prawa, prosi Boga, aby ten ustrzegł go od grzechu • Płynne połączenie dwóch tematów, lekkość i metaforyka psalmu sprawiły, że jego autora porównywano do Goethego, Haydna czy Beethovena.

KIEDY POWSTAŁ • Trudno określić czas powstania psalmu. Choć hymny sławiące słońce należą w starożytności do bardzo starych utworów, teologia stworzenia, którą znajdujemy w psalmie, może zbliżać go także do okresu wygnania i czasu po nim. Na datację tę może też wskazywać temat Prawa wychwalanego jako droga postępowania człowieka • Psalm odwołuje się do geniuszu i dziedzictwa wiary wielkiego króla Dawida i w swojej pierwotnej formie może sięgać czasów monarchii.

PRAWO PAŃSKIE • Usłyszymy środkowy fragment psalmu, który zachwala Prawo Pańskie, określa je jako doskonałe. To niewątpliwe nawiązanie do pierwszego czytania z Księgi Wyjścia, do Dekalogu.

•

DRUGIE CZYTANIE

Hagia Sophia • 1 Kor 1,22-25

Według Pawła w krzyżu streszcza się Prawo Nowego Przymierza. Ukrzyżowany Jezus to mądrość i moc chrześcijanina.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

PAWEŁ I KORYNT • Podczas swojego pobytu w Koryncie Pawłowi udało się założyć wspólnotę chrześcijan. Młoda wspólnota funkcjonująca w dużym mieście pogańskim entuzjastycznie przyjęła Ewangelię, miała jednak poważne problemy z wdrożeniem jej w życie: • spory i podziały wynikające z różnic majątkowych i społecznych • konkurujący ze sobą liderzy (1 Kor 1–4; 6) • rozwiązłość seksualna i libertynizm (1 Kor 5) • sens małżeństwa i celibatu (1 Kor 7) • udział w ucztach pogańskich i ofiarach składanych bożkom, zaniedbywanie miłości braterskiej i Eucharystii (1 Kor 8–11) • poszukiwanie spektakularnych duchowych darów, a zaniedbywanie miłości (1 Kor 12–14) • odrzucenie prawdy o Zmartwychwstaniu • List św. Pawła to odpowiedź na pismo otrzymane od Koryntian. Apostoł rozpoczyna naukę na temat Ewangelii Krzyża (1 Kor 1–4) i kończy wizją Zmartwychwstania (1 Kor 15).

EWANGELIA KRZYŻA • Pierwsze czytanie to część większej jednostki retorycznej zawartej w rozdziałach 1–4, w której Paweł przedstawia swoją Ewangelię Krzyża • Krzyż Chrystusa, przez który dokonało się nasze zbawienie, ale także swego rodzaju przewrót wartości, ma być dla chrześcijan w Koryncie motywacją do odejścia od życia na sposób tego świata • Teza, która prowadzi myśl Pawła w rozdziałach 1–4, zostaje wyrażona na początku: Nauka bowiem krzyża głupstwem jest dla tych, co idą na zatracenie, mocą Bożą zaś dla nas, którzy dostępujemy zbawienia (1 Kor 1,18) • Paweł ukazywać będzie najpierw paradoksalną mądrość Krzyża objawioną w Chrystusie (1 Kor 1,19–25), następnie w Koryntianach (1 Kor 1,26–31) i wreszcie w swoim życiu (1 Kor 2,1–5). Mądrość ta dostępna jest dla tych, których prowadzi Duch (1 Kor 2,6-3,4) i realizuje się w Kościele (1 Kor 3,5–17). Jej żywą ilustracją jest życie Pawła i apostołów (1 Kor 4).

MĄDROŚĆ I MOC • Paweł przedstawia różne reakcje na Ewangelię Krzyża: • Żydzi odrzucają ją, gdyż szukają znaków Bożej mocy • Grecy pogardzają nią, ponieważ przeczy ludzkiej mądrości • Ci, którzy przyjmują objawienie Krzyża, to powołani przez Boga. Oni znajdują w Krzyżu swoją moc i mądrość.

•

EWANGELIA

W trzy dni • J 2,13-25

Jezus wypędza ze Świątyni tych wszystkich, którzy zrobili z niej targowisko. Zapowiada, że w trzy dni wzniesie nową Świątynię. Będzie to Świątynia Jego Ciała.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80–90 r. • KATEGORIA: wydarzenie• CZAS AKCJI: początek publicznej działalności Jezusa, ok. 30 r., blisko święta Paschy • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, świątynia • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie, Żydzi • WERSJE: Mt 21,12–13 • Mk 11,15–17 • Łk 19,45–46

---

KSIĘDZE • Najpóźniejsza z Ewangelii została napisana przez Jana, a następnie zredagowana przez jego uczniów ok. 90 r. Ewangelia Janowa zdecydowanie różni się od Ewangelii synoptycznych. Podczas gdy synoptycy kładą nacisk na wierne i możliwie kompletne zebranie w całość wydarzeń z życia Jezusa, Jan koncentruje się na misterium Jego osoby, wybierając tylko niektóre z jego znaków i rozwijając dialogi. Jezus, opisując swoją misję, używa formuły JA JESTEM, co nawiązuje do objawienia Boga w Księdze Wyjścia (? 3,14) • Ewangelię św. Jana dzieli się na • Księgę Znaków (rozdz. 1–12, gdzie mowa nie o cudach, lecz siedmiu znakach objawiających misterium Pana) oraz • Księgę Krzyża, który dla Jana jest najważniejszym znakiem Mesjasza (rozdz. 13–20).

DRUGI ZNAK • Epizod oczyszczenia świątyni znajdujemy w drugim rozdziale Ewangelii Jana, na początku publicznej działalności Jezusa. To drugi znak, jaki czyni Pan, bezpośrednio po przemienieniu wody w wino w Kanie Galilejskiej (? J 2,1–12) • Pobyt Jezusa w Jerozolimie wiąże się ze świętem Paschy. Jego obecność i symboliczne znaki ściągają na niego uwagę ludzi i sprawiają, że wielu zaczyna w Niego wierzyć.

OCZYSZCZENIE ŚWIĄTYNI • Usłyszymy o gniewie Jezusa w Świątyni Jerozolimskiej i wypędzeniu z niej kupców. Skupmy się nie tylko na samym opisie wydarzenia, co następującej po nim rozmowie z Żydami. Jezus zapowie, że Jego ciało stanie się nową Świątynią.