Jutro Niedziela – XXV zwykła C

PUNKT WYJŚCIA

DWUDZIESTA PIĄTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok C • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się do Boga, aby sprawił, byśmy zasłużyli na życie wieczne • CZYTANIA: Księga Amosa 8,4–7 • Psalm 113,1–2.4–8 • Pierwszy List św. Pawła do Tymoteusza 2,1–8 • Ewangelia wg św. Łukasza 16,1–13

STO SŁÓW

Liturgia Słowa dzieli dziś ludzkość na „możnych” i „bogatych” oraz „biednych”, „nędzarzy” – i trudno zaprzeczyć, by odwieczny podział na biednych i bogatych, wyzyskiwanych i wyzyskujących przestał być i dziś problemem na świecie. Widać wyraźnie, w obronie których staje Bóg: Pan podnosi z prochu nędzarza by go posadzić wśród książąt (PSALM). Jednocześnie słyszymy, że wyzysk posiłkujący się biedą i wykorzystywaniem człowieka będzie ukarany (PIERWSZE CZYTANIE).

I nagle spotykamy jednego z tej klasy „możnych”, rządcę (EWANGELIA). Okazał się nieuczciwy i przez swego pana – w którym przypowieść widzi najprawdopodobniej Boga – został za to ukarany. Widzimy też jego proces „nawrócenia”: wobec tych, których wcześniej wykorzystywał i oszukiwał, zmienił nastawienie. Szybko spostrzegł, że opłaca się mieć w nich przyjaciół. Synowie tego świata roztropniejsi są w stosunkach z podobnymi sobie ludźmi niż synowie światłości – konkluduje Jezus.

A my, „synowie światłości”, czy równie mocno, co w doczesność, angażujemy nasz spryt, zdolności, wiedzę i po prostu czas – w starania o przyjaźń z Bogiem i o niebo?

Czytanie z Księgi proroka Amosa

(Am 8, 4-7)

Słuchajcie tego wy, którzy gnębicie ubogiego, a bezrolnego pozostawiacie bez pracy, którzy mówicie: «Kiedyż minie nów księżyca, byśmy mogli sprzedawać zboże, i kiedy szabat, byśmy mogli otworzyć spichlerz? A będziemy zmniejszać efę, powiększać sykl i wagę podstępnie fałszować. Będziemy kupować biednego za srebro, a ubogiego za parę sandałów, i plewy pszeniczne będziemy sprzedawać». Poprzysiągł Pan na dumę Jakuba: «Nie zapomnę nigdy wszystkich ich uczynków».

Oto słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Zysk ponad wszystko • Am 8, 4-7

Bóg widzi ludzką nieuczciwość i nie zostawi jej bez odpowiedzi.

KSIĘGA: Amosa • AUTOR: Amos • CZAS POWSTANIA: VIII–VI w. przed Chr. (głoszenie Amosa ok. 760–750 r. przed Chr., VI w. przed Chr. redakcja księgi) • KATEGORIA: wydarzenie

PASTERZ Z TEKOA • Księga Amosa należy do ostatnich ksiąg Starego Testamentu, tak zwanych proroków mniejszych. To niewielkie dzieło, zawiera zaledwie dziewięć rozdziałów • Sam Amos żył ponad siedemset lat przed Chrystusem, w czasach, które są opisane w 14 i 15 rozdziale Drugiej Księgi Królewskiej. Był, jak sam się określa, jednym spośród pasterzy z Tekoa (👁 Am 1,1).

KSIĘGA WYROCZNI • W księdze spotykamy głównie wyrocznie. W pierwszej części (rozdziały 1–2) dominują groźby: przeciw obcym narodom, Izraelowi i Judzie. Część druga (rozdziały 3–6) to wyrocznie przeciw Izraelowi, rozpoczynające się od formuły „Słuchajcie” i odnoszące się do grzechów narodu wybranego. W końcu część trzecia (rozdziały 7–9) to wizje prorockie zapowiadające karę dla Judy • Niektórzy wyróżniają jeszcze część czwartą (👁 Am 9,11–15), która została dopisana już na wygnaniu i dotyczy obietnicy odbudowy królestwa Dawidowego.

NIESPRAWIEDLIWY ZYSK • Usłyszymy fragment z trzeciej części Księgi Amosa, jedną z zapowiedzi kary. Powodem gniewu Amosa jest nieuczciwość i wykorzystywanie ludzkiej biedy dla pomnażania własnych zysków.

(Ps 113)

REFREN:  Pana pochwalcie, On dźwiga biednego.

Chwalcie, słudzy Pańscy, chwalcie imię Pana. Niech imię Pana będzie błogosławione teraz i na wieki.

Pan jest wywyższony ponad wszystkie ludy, ponad niebiosa sięga Jego chwała. Kto jest jak nasz Pan Bóg, który mieszka w górze i w dół spogląda na niebo i na ziemię?

Podnosi z prochu nędzarza
i dźwiga z gnoju ubogiego,
by go posadzić wśród książąt,
wśród książąt swojego ludu.

•

PSALM

Bóg dźwiga ubogiego •  Ps 113 (112), 1-2. 4-6. 7-8

Bóg nie tylko widzi postępowanie człowieka, ale reaguje i przywraca biednym godność.

PSALM 113 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: ostateczna redakcja po 538 r. przed Chr.

UWIELBIENIE • Psalm 113 należy do gatunku hymnów (tehillah). To modlitwa bezinteresownego uwielbienia, w której wołający zachęca wszystkich wiernych do włączenia się w jego pieśń chwały na cześć Boga. Motywem uwielbienia jest dobroć Boga: Jego działanie w świecie stworzonym oraz w historii • Hymny zakorzenione są w kulcie sprawowanym w Świątyni Jerozolimskiej. Psalm 113 należy do tzw. Wielkiego Hallelu (Psalmy 113–118), grupy utworów towarzyszącej radosnym celebracjom Święta Paschy.

OBROŃCA UBOGICH • Usłyszymy niemal cały Psalm 113. Słuchając, zauważymy, że z pierwszym czytaniem łączy psalm wzmianka o Bogu, który podnosi z prochu nędzarza i dźwiga ubogiego • Bóg, który przywraca godność najbiedniejszym, oddając sprawiedliwość wbrew systemowi społecznemu, to częsty motyw obecny w Piśmie Świętym.

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Tymoteusza

(1 Tm 2, 1-8)

Polecam przede wszystkim, by prośby, modlitwy, wspólne błagania, dziękczynienia odprawiane były za wszystkich ludzi: za królów i za wszystkich sprawujących władzę, abyśmy mogli prowadzić życie ciche i spokojne z całą pobożnością i godnością. Jest to bowiem dobre i miłe w oczach Zbawiciela naszego, Boga, który pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy. Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus, który wydał siebie samego na okup za wszystkich, jako świadectwo, w oznaczonym czasie. Ze względu na nie ja zostałem ustanowiony głosicielem i apostołem – mówię prawdę, nie kłamię – nauczycielem pogan w wierze i prawdzie. Chcę więc, by mężczyźni modlili się na każdym miejscu, podnosząc ręce czyste, bez gniewu i sporów.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Modlitwa za wszystkich • 1 Tm 2, 1-8

Za kogo się modlić? Za wszystkich ludzi – odpowiada św. Paweł, ale wyszczególnia królów i wszystkich sprawujących władzę.

KSIĘGA: Pierwszy List do Tymoteusza • NADAWCA: św. Paweł lub jego uczeń • ADRESAT: Tymoteusz • MIEJSCE POWSTANIA: Macedonia, Rzym lub inne, nieznane miejsce • DATA POWSTANIA: ok. 63–67 r. (Paweł) lub koniec I – początek II w. (uczeń Pawła).

LIST DO TYMOTEUSZA • Kontynuujemy lekturę Pierwszego Listu do Tymoteusza. Przypomnijmy: oprócz listów do wspólnot chrześcijan w Rzymie, Koryncie, Efezie, Galacji, Salonikach, Kolosach i Filippi trzy listy św. Paweł skierował osobiście do swych współpracowników: Tymoteusza i Tytusa. To tak zwane listy pasterskie • Do Tymoteusza, stojącego na czele wspólnoty w Efezie, Paweł napisał dwa krótkie listy.

KONTEKST • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy fragment z 1 rozdziału, w którym Paweł umacniał swojego ucznia w głoszeniu zdrowej nauki Ewangelii – tej, której głosi sam Apostoł. Przypomniał również osobiste doświadczenie swego nawrócenia • W kolejnym rozdziale św. Paweł przechodzi do bardzo konkretnych zaleceń liturgicznych.

ZA KRÓLÓW I WŁADCÓW • Usłyszymy zalecenia Pawła dotyczące pytania, za kogo się modlić. Zwróćmy uwagę, iż szczególnie podkreślona jest waga modlitwy za rządzących. Padną również wskazania co do zachowania mężczyzn i kobiet podczas zgromadzeń liturgicznych.

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza
(Łk 16, 10-13)
Jezus powiedział do uczniów:
«Kto w bardzo małej sprawie jest wierny, ten i w wielkiej będzie wierny; a kto w bardzo małej sprawie jest nieuczciwy, ten i w wielkiej nieuczciwy będzie. Jeśli więc w zarządzaniu niegodziwą mamoną nie okazaliście się wierni, to kto wam prawdziwe dobro powierzy? Jeśli w zarządzaniu cudzym dobrem nie okazaliście się wierni, to któż wam da wasze?
Żaden sługa nie może dwom panom służyć. Gdyż albo jednego będzie nienawidził, a drugiego miłował; albo z tamtym będzie trzymał, a tym wzgardzi.
Nie możecie służyć Bogu i Mamonie!»
Oto słowo Boże.

•

EWANGELIA
(Nie)uczciwy rządca • Łk 16, 1-13

Jezus chwali nieuczciwego rządcę. Czyżby Ewangelia namawiała nas do nieetycznego działania? Przede wszystkim, na którym etapie życia rządca był „nieuczciwy”?

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: przypowieść • MIEJSCE AKCJI: w drodze do Jerozolimy • CZAS AKCJI: 30–33 r. • KTO MÓWI: Jezus • WERSJE: brak

PRZYPOWIEŚCI W DRODZE • Przypominamy: św. Łukasz konstruuje swoją Ewangelię wokół drogi Jezusa do Jerozolimy. To trzecia część Ewangelii Łukasza (rozdziały 9–19). Wstępowanie do Jerozolimy jest przeplatane nauczaniem o modlitwie, potrzebie wolności od bogactw, przebaczeniu, czy też o czasach ostatecznych, często ilustrowanym przypowieściami.

ROZDZIAŁ 16 • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy przypowieści: o zagubionej owcy, zgubionej drachmie i o synu marnotrawnym. Po tych trzech przypowieściach o Bożym miłosierdziu, w 16 rozdziale dominuje nauka o dobrym korzystaniu z pieniądza. Ilustrowana jest przypowieściami o nieuczciwym rządcy oraz o bogaczu i Łazarzu.

BÓG CZY MAMONA? • Usłyszymy Ewangelię składającą się z nauczania Jezusa o korzystaniu z dóbr doczesnych oraz z przypowieści o nieuczciwym rządcy. To kolejna z oryginalnych przypowieści Łukasza, których brak u innych ewangelistów • Zwróćmy uwagę na dwie możliwości interpretacji, czy opisany czyn rządcy był etyczny, czy też nie.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.