Jutro Niedziela – VI zwykła A

PUNKT WYJŚCIA

---

SZÓSTA NIEDZIELA ZWYKŁA • rok A • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się, byśmy stali się godnym mieszkaniem dla Boga • CZYTANIA: Mądrość Syracha 15, 15–20 • Psalm 119 (118), 1–2. 4–5. 17–18. 33–34 • Pierwszy list do Koryntian 2, 6–10 • Ewangelia Mateusza 5, 17–37.

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Liturgia Słowa wprost bombarduje nas przeciwieństwami: powiedziano–powiadam, ogień–woda, życie–śmierć, mądrość świata–mądrość Krzyża, znieść–wypełnić, w końcu tak i nie. Wszystkie sprzeczności Bóg stawia przed nami. Wyciągamy rękę po to, co zechcemy, a Bóg szanuje daną nam wolność. Jednak nikomu nie przykazał być bezbożnym i nikomu nie zezwolił grzeszyć.

Przykazania nie są nakazem, a propozycją. Więcej, nie powinny być gorsetem ciała, lecz pragnieniem serca. Stąd wybór między „tak” i „nie” nie jest tylko zewnętrzny. Dokonuje się w duszy. Idźmy za przykładem Jezusa, w którym – jak dowiemy się z punktu LINKI – dokonało się „tak”.

Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. Aby wybrzmiało wielkie Boże „tak”, konieczne są liczne małe „nie”.

---

(Syr 15,15-20)
Czytanie z Mądrości Syracha 

Jeżeli zechcesz, zachowasz przykazania, a dochowanie wierności zależy od Jego upodobania. Położył przed tobą ogień i wodę, po co zechcesz, wyciągniesz rękę. Przed ludźmi życie i śmierć, co ci się spodoba, to będzie ci dane. Ponieważ wielka jest mądrość Pana, ma ogromną władzę i widzi wszystko. Oczy Jego patrzą na tych, co się Go boją – On sam poznaje każdy czyn człowieka. Nikomu On nie przykazał być bezbożnym i nikomu nie zezwolił grzeszyć.

Oto słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Wolność wyboru • Syr 15, 15-20

Bóg dał człowiekowi wolność wyboru: Co zechcesz, po to wyciągniesz rękę. Ale dał też mądrość: Nie zezwolił grzeszyć.

KSIĘGA: Mądrość Syracha (Syracydesa) • AUTOR: Jezus, syn Syracha • CZAS POWSTANIA: ok. 180 r. przed Chr. (wersja hebrajska), 132–117 r. przed Chr. (wersja grecka) • KATEGORIA: mowa upersonifikowanej Mądrości.

---

EKLEZJASTA/EKLEZJASTES • Księga Syracydesa ma wiele nazw: inne to Księga Mądrości Syracha albo Eklezjastyka. Jak poświadcza trzydziesty werset ostatniego rozdziału, jej autorem jest Jezus. Jezus, syn Syracha • Autor był mędrcem, prawdopodobnie prowadził szkołę w Jerozolimie ok. 180 r. przed Chrystusem. Adresatami jego nauczania są uczniowie jego szkoły, wszyscy, którzy chcą pogłębić swoją więź z Panem za pośrednictwem Prawa, oraz ci, którzy żyjąc na obczyźnie, do Prawa chcą dostosować swoje obyczaje. Księgi nie ma w kanonie hebrajskim.

ŻYWA MĄDROŚĆ • To jedna z ksiąg mądrościowych. Jest dość długa, liczy aż 51 rozdziałów. Nie opowiada historii Izraela, jego królów, dziejów ludu Bożego. To luźny zbiór zasad, zapis doktryny, innymi słowy: prawdziwa mądrość, której źródłem, natchnieniem jest Bóg. Słuchając PIERWSZEGO CZYTANIA, zwróćmy uwagę, jak bardzo aktualne, żywe i potrzebne dla naszej wiary są działające na wyobraźnię słowa Mądrości Syracha.

JEŚLI ZECHCESZ • Zwróćmy uwagę na swoisty pojedynek pomiędzy ludzką wolnością a Bożą mądrością w pierwszym czytaniu. Wielka mądrość Pana, który jest władzą potężny, zestawiona została ze słowami: Jeśli zechcesz, co zechcesz.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Ps 119 (118), 1–2. 4–5. 17–18. 33–34)

Refren: Błogosławieni słuchający Pana.

Błogosławieni, których droga nieskalana, * którzy postępują zgodnie z Prawem Pańskim. Błogosławieni, którzy zachowują Jego napomnienia * i szukają Go całym sercem.

Ty po to dałeś swoje przykazania, * aby przestrzegano ich pilnie. Oby niezawodnie zmierzały moje drogi * ku przestrzeganiu Twych ustaw.

Czyń dobrze swemu słudze, Panie, * aby żył i przestrzegał słów Twoich. Otwórz moje oczy, * abym podziwiał Twoje Prawo.

Naucz mnie, Panie, drogi Twoich ustaw, * bym ich przestrzegał do końca. Ucz mnie, bym przestrzegał Twego Prawa * i zachował je całym sercem.

•

PSALM

Psalm długi jak księga • Ps 119 (118), 1–2. 4–5. 17–18. 33–34

Psalm 119 jest najdłuższy w Księdze Psalmów. Ma kunsztowną konstrukcję i zawiera głęboką myśl – przekonuje do mądrości Boga.

PSALM 119 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, po 536 r. przed Chr., czasy po Ezdraszu

---

PSALM MĄDROŚCIOWY • Psalm 119 to najdłuższy spośród 150 psalmów. Składa się z niemal 200 wersetów, stąd zwykle czytamy lub słuchamy jego fragmentów. Zalicza się go do psalmów mądrościowych z mocną nutą indywidualnej modlitwy błagalnej. Uczeni dopatrują się w nim swego rodzaju antologii odwołującej się do Księgi Powtórzonego Prawa, proroków i literatury mądrościowej. Podobnie jak Syrach psalmista wychwala w nim Boże Prawo jako szczyt mądrości i drogę do szczęśliwego życia • Właściwie zawsze możemy rozpoznać Psalm 119, choćby słysząc krótki fragment. Jak to możliwe? Z powodu jego zaskakującej budowy.

CIEKAWOSTKI KONSTRUKCYJNE • Pierwsza ciekawostka dotyczy jedynie oryginału, polskie tłumaczenie jej nie oddaje. Jest to psalm alfabetyczny. Psalm zawiera 22 strofy (tyle, ile jest liter alfabetu hebrajskiego), a każda z nich ma 8 wersów. Osiem wierszy składających się na każdą strofę rozpoczyna się jedną, tą samą, kolejną literą alfabetu hebrajskiego. Zastosowanie takiego rodzaju akrostychu nadaje tekstowi porządek i symetrię • Druga cecha jest widoczna także i w polskim przekładzie. W każdym ze 176 wersetów (a więc praktycznie w co drugim wierszu) występuje synonim wyrażenia „Prawo Pańskie”: pouczenie, przykazanie, ustawy, słowa itp. Taka kompozycja, pozwalająca z łatwością na rozpoznanie długiego Psalmu 119, którejkolwiek jego części byśmy słuchali, służy podkreśleniu mądrości Prawa i majestatu Słowa Bożego oraz tego, że może ono być pomocą i dla mnie.

BŁOGOSŁAWIENI • Usłyszymy zaledwie fragmencik długiego Psalmu 119. Zwróćmy uwagę, że psalm responsoryjny jest swoistym opisem spotkania wolności człowieka z Prawem Pańskim.

---

(1 Kor 2, 6–10)

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia:

Głosimy mądrość między doskonałymi, ale nie mądrość tego świata ani władców tego świata, zresztą przemijających. Lecz głosimy tajemnicę mądrości Bożej, mądrość ukrytą, tę, którą Bóg przed wiekami przeznaczył ku chwale naszej, tę, której nie pojął żaden z władców tego świata; gdyby ją bowiem pojęli, nie ukrzyżowaliby Pana chwały; lecz właśnie nauczamy, jak zostało napisane: «Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało pojąć, jak wielkie rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują».

Nam zaś objawił to Bóg przez Ducha. Duch przenika wszystko, nawet głębokości Boga samego.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Ukryta mądrość • 1 Kor 2, 6–10
Nie każda mądrość pochodzi od Boga. Paweł przestrzega mieszkańców Koryntu przed mądrością tego świata.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: Wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r.• MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

PODZIAŁY I MĄDROŚĆ • Przed nami kolejny fragment Pierwszego Listu do Koryntian, kolejna część traktatu św. Pawła o mądrości Bożej, której przeciwstawiona jest mądrość ludzka. To odpowiedź apostoła na pierwszy problem, który dostrzegł w założonej przez siebie wspólnocie w Koryncie: podziały.

BÓG WYBRAŁ GŁUPIE • Przypomnijmy pytanie, które podzielonym mieszkańcom Koryntu zadał Paweł: Czyż Chrystus jest podzielony? W odpowiedzi pisał między innymi: Świat przez mądrość nie poznał Boga. – I dodawał: – Przypatrzcie się, bracia, powołaniu waszemu! Według oceny ludzkiej niewielu tam mędrców, niewielu możnych, niewielu szlachetnie urodzonych. To prawda, chrześcijanie z Koryntu należeli przede wszystkim do niższych warstw społecznych. Ale pisał to nie po to, by ich zawstydzić. Przeciwnie: Bóg wybrał właśnie to, co głupie w oczach świata.

BOSKA MĄDROŚĆ • W końcu docieramy do wyznania, które stanowi treść drugiego czytania: Paweł mówi o mądrości Boga, mądrości głoszonej przez niego, przez Kościół, przez chrześcijan. Jest to mądrość ukryta, której nie pojął żaden z władców.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Mt 5, 17–37)

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus powiedział do swoich uczniów:

«Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. Zaprawdę bowiem, powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni. Ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebieskim. Bo powiadam wam: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego. Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”; a kto by się dopuścił zabójstwa, podlega sądowi. A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: „Raka”, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: „Bezbożniku”, podlega karze piekła ognistego. Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam sobie przypomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przed ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim. Potem przyjdź i dar swój ofiaruj. Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię przeciwnik nie wydał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia. Zaprawdę, powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd, dopóki nie zwrócisz ostatniego grosza. Słyszeliście, że powiedziano: „Nie cudzołóż”. A Ja wam powiadam: Każdy, kto pożądliwie patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią cudzołóstwa. Jeśli więc prawe twoje oko jest ci powodem do grzechu, wyłup je i odrzuć od siebie. Lepiej bowiem jest dla ciebie, gdy zginie jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało miało być wrzucone do piekła. I jeśli prawa twoja ręka jest ci powodem do grzechu, odetnij ją i odrzuć od siebie. Lepiej bowiem jest dla ciebie, gdy zginie jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało miało iść do piekła. Powiedziano też: „Jeśli ktoś chce oddalić swoją żonę, niech jej da list rozwodowy”. A Ja wam powiadam: Każdy, kto oddala swoją żonę – poza wypadkiem nierządu – naraża ją na cudzołóstwo; a kto by oddaloną wziął za żonę, dopuszcza się cudzołóstwa. Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: „Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi”. A Ja wam powiadam: Wcale nie przysięgajcie – ani na niebo, bo jest tronem Boga; ani na ziemię, bo jest podnóżkiem stóp Jego; ani na Jerozolimę, bo jest miastem wielkiego Króla. Ani na swoją głowę nie przysięgaj, bo nawet jednego włosa nie możesz uczynić białym albo czarnym. Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. A co nadto jest, od Złego pochodzi».

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

„Tak” pośród „nie” • Mt 5, 17–37

Nie „znieść”, lecz „wypełnić”. Jezus niczym wielki rabin „buduje ogrodzenie wokół Tory”. Uświadamia przez to, jak ważne jest Prawo dane Mojżeszowi.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: mowa• CZAS AKCJI: ok. 30 r. • MIEJSCE NAUCZANIA: Góra Błogosławieństw • KTO MÓWI: Jezus • SŁUCHACZE: uczniowie, tłum.

---

FOTO CHRZEŚCIJANINA • Przypomnijmy specyfikę Ewangelii Mateusza: każda z jej pięciu części dzieli się na dwie inne części: narracyjną
oraz dydaktyczną. W pierwszej części, programie królestwa, fragmentem narracyjnym jest przepowiadanie Jana Chrzciciela, chrzest Jezusa w Jordanie oraz kuszenie. Część dydaktyczna zaś to słynne Kazanie na górze: trzyrozdziałowa konstytucja królestwa niebieskiego, „fotografia” chrześcijanina, obietnica nowego sposobu życia. Przed nami kolejny jej fragment.

KAZANIE NA GÓRZE • Będzie to dalszy ciąg 5 rozdziału i trzecia już część Kazania na górze. Tuż po Błogosławieństwach, zaraz po nazwaniu ubogich, cierpiących, płaczących światłem świata i solą ziemi, Jezus zwraca się do nich, mówiąc o właściwym rozumieniu przykazań i Jego misji: Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo […]. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.

WYPEŁNIĆ, NIE ZNIEŚĆ • I to jest właśnie główna myśl całego fragmentu, która zostanie zilustrowana na przykładzie trzech przykazań z Dekalogu: piątego (nie zabijaj), szóstego (nie cudzołóż) i ósmego (nie mów fałszywego świadectwa). Zwróćmy uwagę na metodę obrony zapisów Prawa, którą Jezus stosuje. To tak zwane „budowanie ogrodzenia wokół Tory” • Ksiądz może wybrać dłuższą wersję, w której na uwagę zasługuje fakt, iż słowa Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić dotyczą nie tylko Jezusa, ale każdego Jego ucznia.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.