NALEŻY WIEDZIEĆ

---

Szósta niedziela zwykła roku A · KOLEKTA · W kolekcie modlimy się, byśmy stali się godnym mieszkaniem dla Boga · CZYTANIA · Mądrość Syracha 15,15-20 · Psalm 119,1-2.4-5.17-18.33-34 · Pierwszy list do Koryntian 2,6-10 · Ewangelia Mateusza 5,17-37

 

CHMURA SŁOWA

---

W liturgii słowa usłyszymy dużo, bo aż 657 słów. Które najczęściej? Odpowiedź jest zaskakująca. Najczęściej występuje słowo: NIE (22). Drugie co do częstotliwości, ANI (10), udowadnia, że mamy do czynienia z wieloma zdaniami o charakterze przeczącym, i to głównie w Ewangelii. Innymi słowy, Jezus staje się kimś, kto z uporem powtarza: nie, nie, nie. Inne dwa częste słowa to: POWIEDZIANO (3) i POWIADAM (7).

•

PIERWSZE CZYTANIE

Wolność i mądrość • Syr 15, 15-20

Bóg dał człowiekowi wolność wyboru. “Co zechcesz, po to wyciągniesz rękę”. Ale dał też mądrość: “Nie zezwolił zgrzeszyć” 

KSIĘGA: Mądrość Syracha (Syracydesa) • AUTOR: Jezus, syn Syracha • CZAS POWSTANIA: 190 rok przed Chrystusem • KATEGORIA: mądrość

---

JEZUS AUTOREM  • Słynne pytanie, na które czasem nie potrafią odpowiedzieć poprawnie nawet znani bibliści, brzmi: czy Jezus jest autorem którejś z ksiąg Pisma Świętego? Otóż tak, jest. A nazwa tej księgi – Księga Syracydesa. Inne nazwy to Mądrość Syracha albo Eklezjastyk. Jak przyświadcza 30 werset ostatniego rozdziału, jej autorem jest… Jezus. Jezus, syn Syracha

KSIĘGA MĄDROŚCI • To jedna z ksiąg mądrościowych. Jest dość długa, liczy aż 51 rozdziałów. Nie zawiera narracji, nie opowiada historii Izraela, jego królów, dziejów ludu Bożego. To luźny zbiór zasad, zapis doktryny, innymi słowy: prawdziwa mądrość, której źródłem, natchnieniem jest Bóg.

JEŚLI ZECHCESZ • Zwróćmy uwagę w pierwszym czytaniu na swoisty pojedynek pomiędzy ludzką wolnością a Bożą mądrością. “Wielka mądrość Pana”, który jest “władzą potężny” zestawione są ze słowami: “Jeśli zechcesz”, “co zechcesz”.

 

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Autor Księgi Syracha o Bogu i danej nam wolności wyboru: Położył przed tobą ogień i wodę, co zechcesz, po to wyciągniesz rękę

Jeszcze raz o tej samej prawdzie: Przed ludźmi życie i śmierć, co ci się podoba, to będzie ci dane.

By jednak nie zrozumieć opacznie wolności, autor precyzuje: Nikomu nie przykazał być bezbożnym i nikomu nie zezwolił grzeszyć

 

•

PSALM

Psalm długi jak księga • Ps 119, 1-2.4-5.17-18.33-34

Psalm 119 to najdłuższy psalm. Ale usłyszymy tylko jego fragment

PSALM 119 • AUTOR: autor • CZAS POWSTANIA: czas

---

CIEKAWOSTKI KONSTRUKCYJNE • Właściwie zawsze możemy rozpoznać psalm 119, choćby słysząc krótki fragment. Jak to możliwe? Z powodu jego zaskakującej budowy. Pierwsza ciekawostka dotyczy jedynie oryginału, polskie tłumaczenie jej nie oddaje. Jest to psalm alfabetyczny, rodzaj akrostychu. Jest podzielony na 22 części: osiem wierszy każdej kolejnej strofy rozpoczyna się jedną, tą samą, kolejną literą z dwudziestu dwu liter alfabetu hebrajskiego

SYNONIMY • Druga cecha jest widoczna także i w polskim przekładzie. W każdym ze 176 wersetów (a więc praktycznie w co drugim wierszu) występuje synonim wyrażenia „Prawo Pańskie”: pouczenie, przykazanie, ustawy, słowa, itp. Taka kompozycja, która z łatwością pozwala na rozpoznanie długiego psalmu 119, którejkolwiek jego części byśmy słuchali, służy pokreśleniu mądrości prawa i majestatu Słowa Bożego oraz tego, że może ono być pomocą i dla mnie.

BŁOGOSŁAWIENI • Psalm 119 to najdłuższy spośród 150 psalmów. Zawiera niemal 200 wersetów, stąd zwykle czytamy lub słuchamy jego fragmentów, tak jak i teraz. Usłyszymy zaś fragment, który jest swoistym spotkaniem wolności człowieka z Prawem Pańskim.

 

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

“Błogosławieństwa” z psalmu: Błogosławieni, których droga nieskalana, którzy postępują zgodnie z Prawem Pańskim

Modlitwa o mądrość człowieka wolnego: Otwórz moje oczy, abym podziwiał Twoje prawo

•

DRUGIE CZYTANIE

Ukryta mądrość • 1 Kor 2,6-10
Nie każda mądrość pochodzi od Boga. Paweł przestrzega mieszkańców Koryntu przed “mądrością tego świata”

KSIĘGA: Pierwszy list do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł • SKĄD: Efez • DATA: ok 54 r. • ADRESACI: mieszkańcy Koryntu

---

PROBLEMY W KORYNCIE • Podczas swojego pobytu w Koryncie, ważnym greckim mieście, Pawłowi udało się założyć wspólnotę chrześcijan. Doszło w niej jednak do sporów, stąd interwencja Pawła – Pierwszy List do Koryntian. Jakie to były problemy? • zagrożona jedność: spory i podziały wynikały z różnic majątkowych i społecznych • rozwiązłość seksualna • liderzy: poważnym niebezpieczeństwem było pojawienie się ludzi chełpiących się swoją wiedzą i doskonałością. To oni głosili swobodę obyczajów, zachowywali się nieodpowiedzialnie, poszukiwali spektakularnych duchowych darów, zaniedbując miłość • odrzucenie zmartwychwstania: niektórzy Koryntianie odrzucili tę prawdę, kierując się grecką filozofią.

NIE KAŻDA MĄDROŚĆ OD BOGA • znaczące pytanie: Czyż Chrystus jest podzielony? Jego odpowiedzią jest wykład o mądrości Boga, której przeciwstawia mądrość tego świata. Świat przez mądrość nie poznał Boga – przestrzega Paweł i dodaje: Przypatrzcie się, bracia, powołaniu waszemu! Według oceny ludzkiej niewielu tam mędrców, niewielu możnych, niewielu szlachetnie urodzonych. To prawda, chrześcijanie z Koryntu należeli przede wszystkim do niższych warstw społecznych. Ale pisze to nie po to, by ich poniżyć. Przeciwnie, Bóg wybrał właśnie to, co głupie w oczach świata.

BOSKA MĄDROŚĆ • W końcu docieramy do wyznania, które stanowi treść drugiego czytania: Paweł mówi o mądrości Boga, mądrości głoszonej przez niego, przez Kościół, przez chrześcijan. Jest to mądrość ukryta, której nie pojął żaden z władców.

 

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

 Św. Paweł do Koryntian o Ducha Świętym: Duch przenika wszystko, nawet głębokości Boga samego

Św. Paweł o Bożej nagrodzie: …ani ucho nie słyszało, ani serce człowieka nie zdołało pojąć, jak wielkie rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłują

I jeszcze raz św. Paweł: Głosimy mądrość ukrytą, której nie pojął żaden z władców tego świata; gdyby ją bowiem pojęli, nie ukrzyżowaliby Pana chwały

 

•

EWANGELIA

“Tak” pośród “nie” • Mt 5,17-37

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: po 70 r.
KATEGORIA: mowa• MIEJSCE: Góra Błogosławieństw • CZAS: ok. 30 r. • KTO MÓWI: Jezus• SŁUCHACZE: uczniowie, tłum

---

KONSTYTUCJA KRÓLESTWA • Przypomnijmy: każda z pięciu części Ewangelii Mateusza, wiodącej ewangelii dla roku A, dzieli się na dwie inne części: narracyjną oraz dydaktyczną. W tzw. “Programie Królestwa” fragmentem narracyjnym jest przepowiadanie Jana Chrzciciela, chrzest Jezusa w Jordanie oraz kuszenie. Część dydaktyczna zaś to słynne Kazanie na Górze: trzyrozdziałowa konstytucja Królestwa Niebieskiego, “fotografia” chrześcijanina, obietnica nowego sposobu życia. Przed nami trzeci jej fragment.

KAZANIE NA GÓRZE • Będzie to dalszy ciąg piątego rozdziału i trzecia już część Kazania na Górze. Tuż po Błogosławieństwach, zaraz po nazwaniu ubogich, cierpiących, płaczących „światłem świata” i „solą ziemi”, Jezus zwraca się do nich, mówiąc o właściwym rozumieniu przykazań i misji Jego samego: Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo… Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.

WYPEŁNIĆ, NIE ZNIEŚĆ • I to jest właśnie główna myśl całego fragmentu. Cała dalsza część to rozwinięcie tych słów. Jezus najpierw wskazuje, że słowa nie dotyczą tylko Jego (pierwszy akapit), ale (w drugim akapicie) każdego: Ktokolwiek więc zniósłby jedno z tych przykazań… i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w Królestwie Niebieskim. A w kolejnych akapitach znajdujemy konkretną ilustrację „wypełnić a nie znieść” na przykładzie trzech przykazań z Dekalogu: piątego (nie zabijaj), szóstego (nie cudzołóż) i ósmego (nie mów fałszywego świadectwa) • Znaczący jest ten fakt, że w kontekście piątego przykazania Jezus mówi nie tylko o zabójstwie, ale i gniewie, w kontekście szóstego – nie tylko o czynie cudzołóstwa, ale samym pożądliwym spojrzeniu na kobietę czy też oddaleniu żony, w kontekście ósmego – nie tylko o mówieniu kłamstw czy krzywoprzysięstwa, ale nawet o braku jasnej, zdecydowanej i jednoznacznej postawy.

TRANSLATOR

---

· Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo lub Proroków. Nie przyszedłem znieść, lecz wypełnić (Mt 5,17) · W oryginale słowo „znieść” jest mocniejsze: po prostu obalić. Jezus bardzo wyraźnie pozbawia złudzeń, jakoby był rewolucjonistą, który obala, burzy, niszczy.

· Ani jedna jota, ani jedna kreska nie zmieni się (Mt 5,18) · Dokładnie „ani jeden rożek”, czyli jakakolwiek nawet część hebrajskiej litery.

· Każdy, kto pożądliwie patrzy na kobietę, już w swoim sercu dopuścił się z nią cudzołóstwa (Mt 5,28) · Tłumaczenie interlinearne mówi o cudzołóstwie w sercu: Każdy patrzący na kobietę ku pożądaniu jej już scudzołożył ją w sercu jego.

· Jeśli więc prawe oko twoje jest ci powodem do grzechu, wyłup je i odrzuć od siebie (Mt 5,29) · W oryginale wyrażenie bardziej dynamiczne: Jeśli zaś oko twe prawe wiedzie do obrazy cię, wyrwij je i rzuć od ciebie.

· Każdy, kto oddala swoją żonę, poza wypadkiem nierządu, naraża ją na cudzołóstwo (Mt 5,32) · W tłumaczeniu interlinearnym ponownie pojawia się dziwnie brzmiące wyrażenie scudzołożyć kogoś, jest ono jednak bardziej dobitne niż dość bierne w wymowie „narazić kogoś na cudzołóstwo”: Każdy oddający żonę jego, poza sprawą rozpusty, czyni ją scudzołożoną.

 

LINKI

---

· Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo (Mt 5,17)

Rz 3,31: Czy więc przez wiarę obalamy Prawo? Żadną miarą! Tylko prawo właściwie ustawiamy

Rz 13, 8-9: Kto bowiem miłuje bliźniego, wypełnił Prawo. Albowiem przykazania: Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradnij, nie pożądaj i wszystkie inne – streszczają się w tym nakazie: Miłuj bliźniego swego jak siebie samego!

Jk 2, 10: Choćby ktoś przestrzegał całego Prawa, a przestąpiłby jedno tylko przykazanie, ponosi winę za wszystkie. Ten bowiem, który powiedział: Nie cudzołóż!, powiedział także: Nie zabijaj!

· GNIEW · A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi (Mt 5, 22)

Ef 4,26: Gniewajcie się, a nie grzeszcie. Niech nad waszym gniewem nie zachodzi słońce

Jk 1,19-20: Każdy człowiek winien być… nieskory do gniewu. Gniew bowiem męża nie wypełnia sprawiedliwości Bożej.

· ROZWODY · A Ja wam powiadam: Każdy kto oddala swoją żonę – poza wypadkiem nierządu – naraża ją na cudzołóstwo (Mt 5, 32)

Ml 2,14-16: …Pan był świadkiem pomiędzy tobą a żoną twojej młodości którą przeniewierczo opuściłeś. Ona była twoją towarzyszką i żoną twojego przymierza. Czyż nie uczynił On „jednego”, który ma ciało i tchnienie życia? A czego ten „jeden” pragnął? Potomstwa danego przez Boga. Strzeżcie się więc w duchu waszym: wobec żony młodości twojej nie postępuj zdradliwie! Jeśli ktoś, nienawidząc, oddalił żonę swoją – mówi Pan Bóg Izraela – wtedy stał się winny gwałtu.

1 Kor 7, 10-11: Tym zaś, którzy trwają w związkach małżeńskich, nakazuję nie ja, lecz Pan: Żona niech nie odchodzi od swego męża! Gdyby zaś odeszła, niech pozostanie samotna albo niech się pojedna ze swym mężem. Mąż również niech nie oddala żony.

· PRZYSIĘGA · Słyszeliście również, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, lecz dotrzymasz Panu swej przysięgi (Mt 5, 33)

Wj 20,16: Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek

Pwt 23,22: Jeśli złożysz ślub Panu, Bogu swemu, nie będziesz się ociągał z jego wypełnieniem, gdyż Pan, Bóg twój, będzie się tego domagał od ciebie, a na tobie będzie ciążył grzech.

Jk 5,12: Bracia moi, nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani w żaden inny sposób: wasze tak niech będzie tak, a nie niech będzie nie, abyście nie podpadli pod sąd.

· JEDNOZNACZNOŚĆ · Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie (Mt 5, 37)

2 Kor 1, 17-20: …czy postanawiałem według ciała w ten sposób, iżby „tak, tak” było u mnie równocześnie „nie, nie”? Bóg mi świadiem, że w tym, co mówię, nie ma równocześnie „tak” i „nie”. Syn Boży, Chrystus Jezus, Ten, którego głosiłem wam ja i Sylwan, i Tymoteusz, nie był „tak” i „nie”, lecz dokonało się w Nim „tak”. Albowiem ile tylko obietnic Bożych, wszystie w Nim są „tak”. Dlatego też przez Niego wypowiada się nasze „Amen” Bogu na chwałę.

Jk 5,12: Bracia moi, nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani w żaden inny sposób: wasze „tak” niech będzie „tak”, a „nie” niech będzie „nie”, abyście nie podpadli pod sąd.

Łk 1, 38: Na to Maryja rzekła: “Oto ja, służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa twego”

 

 

KRÓTKA WIADOMOŚĆ TEKSTOWA

---

o której powinniśmy pamiętać przed każdą Eucharystią: Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar twój przed ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim. Potem przyjdź i dar swój ofiaruj

 

STO SŁÓW

---

Liturgia słowa wprost nas bombarduje przeciwieństwami: powiedziano – powiadam, ogień – woda, życie – śmierć, znieść – wypełnić, w końcu tak i nie. Wszystkie je Bóg „kładzie” przed nami. Wyciągamy rękę po to, co zechcemy, a Bóg szanuje daną nam wolność. Jednak nikomu nie przykazał być bezbożnym i nikomu nie zezwolił grzeszyć.

Przykazania nie są nakazem, a propozycją. Więcej, nie powinny być gorsetem ciała, lecz pragnieniem serca. Stąd, wybór między tak i nie nie jest tylko zewnętrzny, dokonuje się w duszy. Idźmy za przykładem Jezusa, w którym – jak dowiadujemy się z linków – dokonało się Tak.

Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. Aby wybrzmiało wielkie Boże TAK, konieczne są liczne małe nie.