Jutro Niedziela – III Adwentu C

PUNKT WYJŚCIA

TRZECIA NIEDZIELA ADWENTU • Rok C • Niedziela Gaudete • KOLOR: fioletowy lub różowy • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy z radością obchodzili tajemnicę naszego zbawienia • CZYTANIA: W niedzielę Gaudete czytania I i II oraz psalm niemal zawsze mówią o radości. Ewangelia, podobnie jak w II niedzielę Adwentu, opowiada o Janie Chrzcicielu • Księga Sofoniasza 3,14–17 • Psalm Iz 12,2.3 i 4-6 • List św. Pawła do Filipian 4,4–7 • Ewangelia wg św. Łukasza 3,10–18

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Bardzo często nie widzimy powodów do radości. Nie dlatego, że ich nie ma, lecz dlatego, że z powodu rutyny zatracamy zdolność ich dostrzegania. Nie widząc ich w szarości codziennego życia, próbujemy radość zastąpić emocjonalnym hałasem.

Liturgia Słowa pomaga nam raz jeszcze, ze świeżością, zobaczyć coś, co przestaliśmy już widzieć. I Sofoniasz, i Izajasz, i św. Paweł pokazują konkretne powody, dlaczego warto się cieszyć. Najważniejszy jest ten: Pan jest pośród Ciebie. Niewiele trzeba, by sobie to uświadomić, a w efekcie radość przychodzi sama.

Ale tym, co w pierwszej kolejności łączy wszystkie dzisiejsze czytania, jest – jeszcze przed radością – konkret. Czytania i psalm konkretnie ukazują powody do radowania się, a Jan Chrzciciel w Ewangelii mówi, co konkretnie zrobić, by się nawrócić. Wiara to nie kwestia tego, jakim się kto urodził. Ona przejawia się poprzez decyzje i wybory. Konkret – to jest klucz do przeżywanej dziś niedzieli Gaudete, Raduj się.

Czytanie z Księgi Sofoniasza

(So 3,14-18a)

Wyśpiewuj, Córo Syjońska! Podnieś radosny okrzyk, Izraelu! Ciesz się i wesel z całego serca, Córo Jeruzalem! Oddalił Pan wyroki na ciebie, usunął twego nieprzyjaciela: król Izraela, Pan, jest pośród ciebie, nie będziesz już bała się złego. Owego dnia powiedzą Jerozolimie: Nie bój się, Syjonie! Niech nie słabną twe ręce! Pan, twój Bóg jest pośród ciebie, Mocarz – On zbawi, uniesie się weselem nad tobą, odnowi swą miłość, wzniesie okrzyk radości, (jak w dniu uroczystego święta).

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Pan pośród ciebie • Sof 3,14-18

Sofoniasz kieruje do Jerozolimy wezwanie, by zaintonować radosny hymn. Dlaczego? Powód jest jeden, ale wystarczający: Z nami jest Pan.

KSIĘGA: Sofoniasza • AUTOR: Sofoniasz • CZAS POWSTANIA: II poł. VII w. przed Chr. • KATEGORIA: wyrocznia prorocka • KTO MÓWI: prorok • ADRESACI: Jerozolima

OSTATNI ZRYW • Jego imię – Sefanja – oznacza: Jahwe chroni. Prorok Sofoniasz działał w Królestwie Południowym w VII w., prawodopodobnie za czasów jednego z najbardziej pogańskich królów, Manassesa (640–630). Przedstawia się jako syn Kusziego, być może jest etiopskiego pochodzenia • Jego księga to niemal w całości zapowiedź nadchodzącego Dnia Jahwe, kary i sądu, która spadnie na narody pogańskie oraz Jerozolimę. Orędzie Sofoniasza piętnujące kulty pogańskie i niesprawiedliwość przyniosło skutek – przygotowało reformę religijną kraju za czasów następcy Manassesa, Jozjasza (622). Był to ostatni zryw Królestwa Judy przed pogrążeniem się w chaos i ostatecznym rozbiciem przez Babilończyków w 587 r.

OBIETNICA ZBAWIENIA • Księga Sofoniasza, jedna z dwunastu ksiąg tzw. proroków mniejszych, jest krótka: ma zaledwie trzy rozdziały. Rozdział 3 zapowiada sąd Boży nad Jerozolimą (👁 So 3,1–8). Po nim pojawiają się obietnice zbawienia skierowane do Reszty Izraela oraz narodów pogańskich (👁 So 3,9–20). Księga kończy się zapowiedzią zgromadzenia Reszty Izraela (👁 So 3,20) • Przypuszcza się, że ostatnia część zawierająca obietnice mesjańskie powstała już na Wygnaniu w Babilonii.

PIEŚŃ JEROZOLIMY • Podczas wygnania Izraelici zadawali sobie dramatyczne pytanie o to, czy Bóg jest nadal z nimi, czy też definitywnie ich porzucił. Przed nami fragment proroctwa, które jest na to odpowiedzią • Usłyszymy wezwanie skierowane do Jerozolimy, która razem z Izraelem ma zaintonować radosny hymn. Powodem radości jest Bóg, który mieszka pośrodku niej, oddalając od niej wszystkich wrogów. On, Mocarz i Zbawiciel, zabiera od swojej ukochanej wszelką niedolę.

(Ps: Iz 12,2-6)

REFREN: Głośmy z weselem, Bóg jest między nami.

Oto Bóg jest moim zbawieniem, będę miał ufność i bać się nie będę. Bo Pan jest moją mocą i pieśnią, On stał się dla mnie zbawieniem.

Wy zaś z weselem czerpać będziecie wodę ze zdrojów zbawienia. Chwalcie Pana, wzywajcie Jego imienia, dajcie poznać Jego dzieła między narodami, przypominajcie, że wspaniałe jest imię Jego.

Śpiewajcie Panu, bo uczynił wzniosłe rzeczy,
niech to będzie wiadome po całej ziemi.
Wznoś okrzyki i wołaj z radości, mieszkanko Syjonu,
bo wielki jest pośród ciebie, Święty Izraela.

•

PSALM

Pan jest pieśnią • Iz 12,2-6

Nieczęsto się zdarza, by psalm responsoryjny nie pochodził z Księgi Psalmów. Dziś usłyszymy psalm wdzięczności z Księgi Izajasza.

KSIĘGA: Izajasza • AUTOR: Proto-Izajasz • CZAS POWSTANIA: II poł. VIII w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa prorocka

PSALM U IZAJASZA • Psalm, który usłyszymy, nie pochodzi z Księgi Psalmów, lecz z Księgi Izajasza. Przypomnijmy, że to pierwsza spośród ksiąg tzw. proroków większych. Składa się z sześćdziesięciu sześciu rozdziałów. Chociaż całą księgę cechuje jedność teologiczna, zwykle dzieli się ją na trzy oddzielne części. Pierwsza część (rozdziały 1–39) dotyczy Izraela przed wygnaniem, bliskiego upadku z powodu niewierności • Autorem jest sam Izajasz. Chronologicznie sytuuje się ona pomiędzy rokiem 740 (powołanie Izajasza) i 701 – oblężenie Jerozolimy przez Sennacheryba. Mowy prorockie w tej części, w przeciwieństwie do pozostałych, mają charakter surowych upomnień. Izajasz krytykuje niesprawiedliwości i wyzysk mnożące się w bogacącym się Królestwie Judy.

KSIĘGA EMMANUELA • W pierwszej części księgi, czyli tej autorstwa samego Izajasza, znajdujemy też wiele proroctw mesjańskich, zapowiadających przyjście idealnego króla. Fragment ten nosi nazwę Księgi Emmanuela (👁 Iz 6–12). U jej końca został włączony psalm, pełniący rolę zakończenia Księgi Emmanuela.

PSALM OD IZAJASZA • To właśnie ten psalm usłyszymy w liturgii. Usłyszymy hymn wdzięczności udręczonego człowieka, któremu Bóg pomógł i którego wyzwolił • Zwróćmy uwagę na powody do radości, które wymienia autor psalmu.

(Flp 4,4-7)

Radujcie się zawsze w Panu; jeszcze raz powtarzam: radujcie się! Niech będzie znana wszystkim ludziom wasza wyrozumiała łagodność: Pan jest blisko! O nic się już zbytnio nie troskajcie, ale w każdej sprawie wasze prośby przedstawiajcie Bogu w modlitwie i błaganiu z dziękczynieniem! A pokój Boży, który przewyższa wszelki umysł, będzie strzegł waszych serc i myśli w Chrystusie Jezusie.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Pawłowe rady • Flp 4, 4-7

Radość nie zależy od zdrowia, powodzenia czy sukcesu. Paweł wzywa do radości, kiedy sam siedzi w więzieniu.

LIST DO FILIPIAN • NADAWCY: św. Paweł i Tymoteusz • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Filippi • MIEJSCE POWSTANIA: Efez, Cezarea lub Rzym • DATA: 54–57 r. (Efez), 57–59 r. (Cezarea) lub 60–64 r. (Rzym)

Z WIĘZIENIA • Pisząc List do Filipian, Paweł przebywał pod strażą pretorianów. Straż ta musiała bronić go, a zarazem nadzorować wykonywanie kary. Więzienie nie miało ścisłego reżimu, skoro Paweł mógł otrzymywać wieści z Filippi, przyjmować gości, dary lub też posyłać współtowarzyszy z listami • List do Filipian to podziękowanie za wsparcie i serdeczność okazaną Pawłowi przez wspólnotę • Apostoł zapewnia adresatów, że misja głoszenia Ewangelii pomimo jego uwięzienia nie została wstrzymana, a on sam ma się dobrze • W liście odnajdujemy jeden z najdojrzalszych opisów cierpienia Pawła łączącego się z Krzyżem Pana oraz przejmujące wezwanie do radości w Panu pośród przeciwności.

PAWEŁ O RADOŚCI • W Liście do Filipian szczególnie często pojawia się motyw radości. Wiąże się ona z postępami wspólnoty w wierze (👁 Flp 1,3–5), z poczuciem sensu życia Pawła, które jest ukierunkowane na niebo (👁 Flp 1,20–21) i które ma być miłą ofiarą dla Pana (👁 Flp 2,17–18). Radość, do której apostoł wzywa wspólnotę, wypływa wreszcie z bliskości Pana (👁 Flp 4,4).

WESELCIE SIĘ • Czytanie, które usłyszymy, to druga część egzorty, składającej się z trzech wezwań • po pierwsze, Paweł zachęca do porzucenia wszelkich trosk i przedstawiania wszystkiego Panu w ufnych modlitwach i dziękczynieniu. Nagrodą za to jest pokój Chrystusowy, którego żadna ludzka troska dać nie może • po drugie, wzywa do skupienia swych myśli to tym, co prawdziwe, czyste i szlachetne • po trzecie, przynagla wspólnotę do wprowadzania w życie jego nauki.

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 3,10-18)

Pytały go tłumy: Cóż więc mamy czynić? On im odpowiadał: Kto ma dwie suknie, niech (jedną) da temu, który nie ma; a kto ma żywność, niech tak samo czyni. Przychodzili także celnicy, żeby przyjąć chrzest, i pytali go: Nauczycielu, co mamy czynić? On im odpowiadał: Nie pobierajcie nic więcej ponad to, ile wam wyznaczono. Pytali go też i żołnierze: A my, co mamy czynić? On im odpowiadał: Nad nikim się nie znęcajcie i nikogo nie uciskajcie, lecz poprzestawajcie na swoim żołdzie. Gdy więc lud oczekiwał z napięciem i wszyscy snuli domysły w sercach co do Jana, czy nie jest Mesjaszem, on tak przemówił do wszystkich: Ja was chrzczę wodą; lecz idzie mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u sandałów. On chrzcić was będzie Duchem Świętym i ogniem. Ma On wiejadło w ręku dla oczyszczenia swego omłotu: pszenicę zbierze do spichlerza, a plewy spali w ogniu nieugaszonym. Wiele też innych napomnień dawał ludowi i głosił dobrą nowinę.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Prorok adwentowej radości • Łk 3,10-18

„Co mamy czynić?” – pytają Jana celnicy i żołnierze. Przejęci są jego słowami, że nawrócenie to konkret: przejawia się w postawie.

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: brzegi Jordanu • CZAS AKCJI: ok. 30 r. • BOHATEROWIE: Jan Chrzciciel, tłumy • WERSJE: (II część) Mt 3,11–12 • Mk 1,7–8 • J 1,24–28

JAN NA PUSTYNI • Przypomnijmy: w drugą i trzecią niedzielę Adwentu zawsze słyszymy słowa Ewangelii o działalności Jana na pustyni judzkiej: Adwent poprzedza Boże Narodzenie, tak jak Jan poprzedza Mesjasza • Jako że w roku C towarzyszy nam w głównej mierze Ewangelia wg św. Łukasza, przed nami kolejny fragment z rozdziału 3, usytuowanego pomiędzy Ewangelią Dzieciństwa a rozpoczęciem publicznej działalności przez Jezusa.

KROK PRZED JEZUSEM • W pierwszych trzech rozdziałach św. Łukasz wyraźnie zestawia św. Jana Chrzciciela i Jezusa. Chrzciciel poprzedza i zapowiada Jezusa swymi narodzinami, zwiastowanie Zachariaszowi, ojcu Jana, poprzedza zwiastowanie Maryi, Matce Jezusa • Jan Chrzciciel zapowiada Mesjasza na pustyni judzkiej, głosząc nawrócenie i chrzcząc. Poprzedzi też Jezusa swoją śmiercią – trzeci rozdział kończy się informacją o uwięzieniu Jana • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy początek trzeciego rozdziału: ukazywał Jana, który na pustyni głosił chrzest nawrócenia dla odpuszczenia grzechów.

BEZ USPRAWIEDLIWIEŃ • Usłyszymy dalszy ciąg opowieści o działalności Jana na pustyni judzkiej, z wyjątkiem pominiętych wersetów 7–9. Mówią o reakcji Jana na przychodzące tłumy: Kto wam pokazał, jak uciec przed nadchodzącym gniewem? – pyta prorok. Równocześnie pytając, odpowiada na ich liczne pytania: co mamy czynić? Jan odpowiada konkretnie każdej grupie społecznej • Rozwiewa także ich wątpliwości co do tego, czy jest Mesjaszem.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.