Jutro Niedziela – XII zwykła C
Trudno uznać, że droga Mesjasza i Jego uczniów to nie droga sukcesu, lecz krzyża.
PUNKT WYJŚCIA
DWUNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok C • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się do dobrego Boga, aby obdarzył nas ustawiczną bojaźnią i utwierdził w swojej miłości • CZYTANIA: Księga Zachariasza 12,10–11; 13,1 • Psalm 63,2.3–4.5–6.8–9 • List św. Pawła do Galatów 3,26–29 • Ewangelia wg św. Łukasza 9,18–24.
STO SŁÓW
Pod Cezareą Filipową, na granicy Izraela i świata pogańskiego, Jezus stawia swoim uczniom fundamentalne pytanie: a wy za kogo mnie uważacie? (EWANGELIA). Każdy tęskni za Bogiem i przeczuwa Jego obecność. Chyba każdy pragnie osobistego spotkania z Nim. Bóg zaś ciągle czeka na to, aż człowiek zda sobie sprawę z tego swojego podstawowego pragnienia (PSALM).
Trudno było rozpoznać Mesjasza zapowiadanego przez proroków (PIERWSZE CZYTANIE), Pana życia i śmierci, w ukrzyżowanym skazańcu, wydawało się – potępionym. Tak trudno rozpoznać Go w naszym skomplikowanym życiu. Trudno zgodzić się na to, iż droga Mesjasza i Jego uczniów to nie droga splendoru i sukcesów, ale droga krzyża i cierpienia.
A wy za kogo mnie uważacie? Każdy jest wezwany do własnej, osobistej odpowiedzi na to pytanie, do uznania Mesjasza w Jezusie.
Czytanie z Księgi Zachariasza
(Za 12, 10-11; 13, 1)
Przeczytaj również
Tak mówi Pan:
«Na dom Dawida i na mieszkańców Jeruzalem wyleję ducha łaski przebłagania. Będą patrzeć na tego, którego przebili, i boleć będą nad nim, jak się boleje nad jedynakiem, i płakać będą nad nim, jak się płacze nad pierworodnym.
W owym dniu będzie wielki płacz w Jeruzalem, podobny do płaczu w Hadad-Rimmon na równinie Megiddo.
W owym dniu wytryśnie źródło, dostępne dla domu Dawida i dla mieszkańców Jeruzalem, na obmycie grzechu i zmazy».
Oto Słowo Boże.
•
PIERWSZE CZYTANIE
Będzie przebity • Za 12, 10-11
Tajemniczy „Przebity” i obserwatorzy. Zachariasz zapowiada Chrystusa, Jego mękę i zbawienie w Jego krzyżu.
KSIĘGA: Zachariasza • AUTOR: Deutero-Zachariasz • CZAS POWSTANIA: rozdziały 9–14 – ok. 330 r. przed Chr. • KATEGORIA: mowa prorocka • KTO MÓWI: prorok • ADRESACI: Izraelici
KSIĘGI PROROCKIE • Aż osiemnaście z czterdziestu sześciu ksiąg Starego Testamentu to księgi prorockie. Są wśród nich przede wszystkim cztery księgi wielkich proroków: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela i Daniela (w ich kontekście należy wymienić także Księgę Barucha i Lamentacje) oraz dwanaście ksiąg proroków mniejszych. Do tej ostatniej kategorii należy Księga Zachariasza, przedostatnia księga Starego Testamentu, niedługa, składająca się z czternastu rozdziałów.
ZACHARIASZ • Po hebrajsku to znaczy: Jahwe pamięta. Imię nosiło wielu Izraelitów, m.in. ojciec Jana Chrzciciela. Ale Zachariasz-prorok żył pięćset lat wcześniej, jego działalność przypada m.in. na 520 r. To ważny rok w dziejach Izraela. Od szesnastu lat Izraelici byli już w Jerozolimie – po powrocie z niewoli babilońskiej. W tym roku wybudowali nową, tzw. drugą Świątynię Jerozolimską • To ważne dla zrozumienia specyfiki Księgi Aggeusza i Zachariasza właśnie. W przeciwieństwie do pozostałych proroków mniejszych tu tematem jest odnowienie, formowanie się nowej wspólnoty palestyńskiej, wzniecanie energii, by pomimo zniechęcenia świątynia szybko powstała.
WIZJA MĘKI JEZUSA • Jednak fragment, który usłyszymy, pochodzi z drugiej części księgi, która znacznie różni się od pierwszej. Dlatego jego autor zwany jest umownie Deutero-Zachariaszem, być może był uczniem Zachariasza. Deutero-Zachariasz dotyka spraw eschatologicznych, jego księga przybiera charakter apokalipsy, zawiera wiele proroctw mesjańskich • Usłyszymy jedną z nich: autor opisuje tajemniczą postać, przebijaną na oczach innych.
(Ps 63, 2. 3-4. 5-6. 8-9)
Refren: Ciebie, mój Boże, pragnie moja dusza.
Boże, mój Boże, szukam Ciebie i pragnie Ciebie moja dusza. Ciało moje tęskni za Tobą jak zeschła ziemia łaknąca wody.
Oto wpatruję się w Ciebie w świątyni, by ujrzeć Twą potęgę i chwałę. Twoja łaska jest cenniejsza od życia, więc sławić Cię będą moje wargi.
Będę Cię wielbił przez całe me życie i wzniosę ręce w imię Twoje. Moja dusza syci się obficie, a usta Cię wielbią radosnymi wargami.
Bo stałeś się dla mnie pomocą
i w cieniu Twych skrzydeł wołam radośnie:
Do Ciebie lgnie moja dusza,
prawica Twoja mnie wspiera.
PSALM
Tęsknota • Ps 63,2.3-4.5-6.8-9
Jeden z najpiękniejszych psalmów psałterza. Wyraża i potwierdza, że człowiek najbardziej i najgłębiej tęskni za Bogiem.
PSALM 63 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: późny okres monarchii lub czas wygnania (VI w. przed Chr.)
O PSALMIE • Psalm 63 należy do gatunku modlitwy błagalnej (tefillah). Przypisywany jest Dawidowi, który miał skomponować tę modlitwę, ukrywając się przed Saulem na Pustyni Judzkiej (👁 1 Sm 23,14–24,2). Mówi o tym sam tytuł (Psalm Dawidowy. Gdy przebywał na Pustyni Judzkiej) oraz zdaje się to potwierdzać sama treść (jak ziemia zeschła i łaknąca wody). Zdaniem innych obraz ten przywodzi na myśl krainę śmierci, na granicy której znajduje się modlący • Być może wykorzystuje on historię i doświadczenie duchowe króla Dawida, aby skomponować własną modlitwę w ucisku. Niektórzy w psalmie dopatrują się także modlącego się króla.
BLISKOŚĆ PANA • Psalm mógł znaleźć swoje zastosowanie w liturgii świątynnej, w tzw. praktyce inkubacji. Wspomnienie świątyni i modlitwy nocnej (Oto wpatruję się w Ciebie w świątyni, myślę o Tobie w czasie moich czuwań) może sugerować starożytną praktykę spędzania nocy w przybytku, podczas której wierzący oczekiwał na wizję lub słowo od Pana. • Izraelita, w chwili swej życiowej próby, znajduje schronienie w cieniu Bożych skrzydeł, w pobliżu Arki Przymierza, którą wieńczyły skrzydlate cherubiny. Tam, zapominając o niebezpieczeństwie, sławił łaskę Pana, która jest cenniejsza niż życie; pragnął Go uwielbiać i karmić swoją duszę Jego bliskością. Wierzył także, że Bóg, który wybawił Dawida z ręki Saula, także i jego wybawi z rąk nieprzyjaciół.
ZANIM USŁYSZYSZ • Usłyszymy prawie cały Psalm 63, z wyjątkiem kilku wersetów. Dlaczego został wybrany akurat ten psalm? Wydaje się podejmować to samo doświadczenie, o którym mówią pozostałe czytania: człowiek pragnie spotkania z Bogiem, tęskni za Nim, podczas gdy Bóg wciąż na niego czeka • To spotkanie musi być osobiste, takie spotkanie dokonuje w człowieku nawrócenia • W Chrystusie spotkały się i spełniły te pragnienia Boga i człowieka.
Czytanie z Listu do Galatów
(Ga 3, 26-29)
Bracia:
Wszyscy przez wiarę jesteście synami Bożymi – w Chrystusie Jezusie. Bo wy wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przyoblekliście się w Chrystusa. Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego, nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie.
Jeżeli zaś należycie do Chrystusa, to jesteście też potomstwem Abrahama, dziedzicami zgodnie z obietnicą.
Oto słowo Boże.
DRUGIE CZYTANIE
Być kimś jednym • Ga 3,26-29
Kontrowersyjne słowa Pawła. Nie ma już mężczyzn i kobiet – twierdzi. Nie ma też niewolników, ale i… ludzi wolnych.
KSIĘGA: List do Galatów • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: mieszkańcy Galacji • MIEJSCE POWSTANIA: Efez • DATA POWSTANIA: ok. 52/53 r.
PAWEŁ OBROŃCA • Przypomnijmy: list do Galatów powstał z konieczności obrony założonych przez Pawła w Galacji wspólnot chrześcijańskich przed napływem i działalnością judeochrześcijan. Co było tego powodem? • Galaci to prawdopodobnie potomkowie Celtów, którzy osiedlili się w Azji Mniejszej w III w. przed Chrystusem. Paweł głosił wśród nich ewangelię usprawiedliwienia przez wiarę w Chrystusa, bez uczynków Prawa. Po jego odejściu pojawili się jednak wśród nich misjonarze głoszący konieczność przyjęcia obrzezania i zachowywania Tory.
DLACZEGO BEZ PRAWA • Po przedstawieniu Bożego pochodzenia swojej Ewangelii (rozdział 1) i przypomnieniu, jak jej bronił w Antiochii, musząc spierać się nawet z Piotrem (rozdział 2), dowodzi teraz, dlaczego Prawo utraciło swoje znaczenie wobec łaski przychodzącej w Chrystusie (rozdziały 3–4) • Przed nami ostatnie, podsumowujące wersety 3 rozdziału.
BYĆ JEDNYM W CHRYSTUSIE • Usłyszymy krótkie drugie czytanie. Paweł bardzo konkretnie wyjaśni, co daje wiara (usynowienie), gdzie staje się ona rzeczywistością (podczas chrztu) i do czego prowadzi w konkretnym życiu (do jedności) • Zwróćmy uwagę na konsekwencje chrztu i wiary: Chrystus przełamuje wszelkie podziały i różnice.
Słowa Ewangelii według świętego Łukasza
(Łk 9, 18-24)
Wyznanie wiary w Chrystusa i zapowiedź męki
Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza
Gdy Jezus modlił się na osobności, a byli z Nim uczniowie, zwrócił się do nich z zapytaniem: «Za kogo uważają Mnie tłumy?» Oni odpowiedzieli: «Za Jana Chrzciciela; inni za Eliasza; jeszcze inni mówią, że któryś z dawnych proroków zmartwychwstał». Zapytał ich: «A wy za kogo Mnie uważacie?» Piotr odpowiedział: «Za Mesjasza Bożego». Wtedy surowo im przykazał i napominał ich, żeby nikomu o tym nie mówili. I dodał: «Syn Człowieczy musi wiele wycierpieć: będzie odrzucony przez starszyznę, arcykapłanów i uczonych w Piśmie; zostanie zabity, a trzeciego dnia zmartwychwstanie». Potem mówił do wszystkich: «Jeśli ktoś chce iść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech co dnia bierze krzyż swój i niech Mnie naśladuje. Bo kto chce zachować swoje życie, straci je, a kto straci swe życie z mego powodu, ten je zachowa».
Oto słowo Pańskie.
EWANGELIA
Jedno z najważniejszych pytań • Łk 9,18-24
Pod Cezareą Filipową Jezus zadaje swoim uczniom pytanie „Za kogo Mnie uważacie”? To jedno z najważniejszych pytań.
EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Galilea • CZAS AKCJI: 30–33 r.• BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie • WERSJE: Mt 16,13–20 • Mk 8,27–30
PIERWSZA KSIĘGA ŁUKASZA • Kilka tygodni temu powróciliśmy do „ciągłej” lektury Ewangelii św. Łukasza. Przypomnijmy, św. Łukasz był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Pochodził z Antiochii Syryjskiej, z wykształcenia był lekarzem. Jego dzieło dzieli się na dwie księgi: Ewangelię i jej kontynuację − Dzieje Apostolskie. Łukasz, któremu bliskie są idee i przepowiadanie Pawła, adresuje swoją Ewangelię do chrześcijan pochodzenia pogańskiego • Mówi się o Łukaszu, że jest Ewangelistą Bożego miłosierdzia, ponieważ ze szczególną uwagą opisuje Jezusa pochylającego się nad chorymi i grzesznikami.
W GALILEI • Znajdujemy się nadal w części nazwanej „ewangelią cudów i przypowieści” w Galilei (👁 Łk 4,14–9,50). Łukasz przeplata cuda dokonane przez Jezusa Jego mowami i przypowieściami • Istotne, że w tej części przeważają epizody i mowy, o których piszą również Mateusz i Marek, a jednak ciekawi oryginalny styl Łukasza.
DIALOG • Usłyszymy dialog Jezusa z Apostołami pod Cezareą Filipową. Z ust Jezusa padnie ważne pytanie. Zauważmy, że ogólne pytanie o zdanie o Nim staje się dla Jezusa okazją do przejścia na poziom dużo bardziej osobisty (a wy…?) • Zwróćmy uwagę na słowa Jezusa, w których wyjaśnia, na czym będzie polegać Jego misja.
Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.