Jak pandemia wpłynęła na życie religijne Polaków? Nowe dane

W 2021 r. w niedzielnej Mszy św. uczestniczyło 28,3 proc. zobowiązanych katolików a 12,9 proc. przystępowało do Komunii św. – wynika z danych Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego w Polsce zaprezentowanych dzisiaj w najnowszym Roczniku Statystycznym. Na dane te znacząco wpłynęła pandemia COVID-19.

Badania niezbędne do sporządzenia raportu na temat praktyk niedzielnych w roku 2021 odbyło się 26 września. W Polsce obowiązywały wówczas obostrzenia związane z pandemią covid-19: wierni mogli zajmować połowę wszystkich miejsc w świątyniach (limit nie dotyczył osób w pełni zaszczepionych) oraz funkcjonował obowiązek zakrywania ust i nosa.

Mimo tych okoliczności, znacząco wpływających na otrzymane dane, wskaźnik dominicantes (osób uczestniczących w niedzielnej Mszy św.) wyniósł 28,3%. Natomiast wskaźnik communicantes (osób przystępujących do komunii św.) wyniósł 12,9%.

W 2021 roku zauważyć można między innymi wzrost udzielonych sakramentów. Sakrament chrztu został udzielony 315 tys. osób, co stanowi wzrost o ponad 1% w porównaniu z rokiem 2020. Wzrost nastąpił także w przypadku osób przystępujących do pierwszej Komunii Świętej, bierzmowania czy zawierających związek małżeński.

Poniżej publikujemy szczegółowe podsumowanie 2021 roku:

W 2021  roku,  w  Polsce  działalność  duszpasterską  prowadziło  10 352  parafii  katolickich,  z czego 672 stanowiły parafie zakonne. Największa liczba parafii znajdowała się na terenie diecezji tarnowskiej (453,  w  tym  17  parafii  zakonnych),  krakowskiej  (448,  w  tym  56  parafii  zakonnych)  i poznańskiej (415, w tym 21 parafii zakonnych). Najwięcej parafii zakonnych znajduje się na terenie diecezji krakowskiej, szczecińsko-kamieńskiej i wrocławskiej. Najmniejszymi, pod względem liczby parafii, diecezjami łacińskimi są: Ordynariat Polowy WP, diecezja drohiczyńska, białostocka, bydgoska i ełcka.

Znaczący spadek liczby księży

Do diecezji inkardynowanych (obligatoryjna przynależność duchownego do diecezji lub innej wspólnoty kościelnej) było 23 984 księży w 2021 roku, czyli o ponad 200 księży mniej niż w roku poprzednim. Najwięcej księży było w diecezji tarnowskiej (1 512), krakowskiej (1 145) oraz katowickiej (1 007). Najmniejszymi diecezjami pod względem liczby księży (nie wliczając Ordynariatu Polowego WP) były: drohiczyńska (253), elbląska (262) i ełcka (302). Liczba alumnów diecezjalnych w 2021 roku  wynosiła  1,3  tys.  i  jest  to  znaczący  spadek  w  porównaniu  do  roku  poprzedniego  (z wartości 1,6 tys.). Najwięcej  alumnów  diecezjalnych  przygotowuje  się  do  święceń  kapłańskich w diecezjach warszawskiej (100), tarnowskiej (98) oraz poznańskiej (51). W przeliczeniu na 100 księży inkardynowanych, najwięcej alumnów diecezjalnych studiuje w diecezji warszawskiej (11/100), elbląskiej (9/100) oraz warszawsko-praskiej (9/100), najmniej zaś w diecezjach bydgoskiej (2/100) oraz zielogórsko-gorzowskiej (3/100).

Z roku na rok spada liczba sióstr zakonnych

Według danych Konsulty Wyższych Przełożonych Zakonów  Żeńskich, w 2021 roku działały 2 032 domy zgromadzeń czynnych, które gromadziły ogółem 16,3 tys. sióstr zakonnych. W roku 2020 zakony żeńskie skupiały blisko 16,8 tys. sióstr, co potwierdza postępujący spadek liczby sióstr zakonnych rok do roku. Suma czynnych zgromadzeń żeńskich wynosiła 105. Najliczniejszymi zakonami żeńskimi w Polsce są: służebniczki  NMP  starowiejskie,  elżbietanki  oraz  szarytki.  Blisko 1,9 tys. sióstr w 2021 roku pracowało poza granicami kraju.

Z danych dotyczących zgromadzeń męskich wynika, że w 2021 roku liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego wynosiła łącznie 10703. Za granicą przebywało 26% zakonników z polskich prowincji. Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami w 2021 roku byli franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni.

Wzrost liczby osób przyjmujących sakramenty

Pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na skalę uczestnictwa w niedzielnej Mszy św. oraz życie sakramentalne polskich katolików. W 2021 roku sakrament chrztu został udzielony 315 tys. osobom, co stanowi wzrost o ponad 1% w porównaniu z rokiem 2020. Względem poprzedniego  roku, w 2021 roku wzrosła również liczba osób przystępujących do pierwszej Komunii Świętej i wyniosła 331,7 tys. osób, czyli o 11,3% więcej niż w roku poprzednim. Do bierzmowania przystąpiło 265,7 tys. osób, co również oznacza wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. Wzrost zaobserwowano również w przypadku liczby udzielonych sakramentów małżeństwa w 2021 roku, która wynosiła 103,9 tys.

Wskaźnik dominicantes (odsetek katolików uczęszczających na niedzielną Eucharystię w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych) w 2021 r. wyniósł 28,3%, zaś communicantes (odsetek katolików przyjmujących Komunię św. w trakcie niedzielnej Eucharystii w odniesieniu do ogólnej liczby zobowiązanych) 12,9%¹. Najwyższy poziom wskaźnika dominicantes odnotowano tradycyjnie w diecezji tarnowskiej  (59,1%), rzeszowskiej (49,7%) oraz przemyskiej (46,9%). Najwyższy wskaźnik communicnates odnotowano również w diecezji tarnowskiej (21,9%), kolejno w białostockiej (19,2%) oraz drohiczyńskiej (18,4%).

82% uczniów uczęszczało na lekcje religii

W roku szkolnym 2021/22 na lekcje religii we wszystkich typach placówek edukacyjnych uczęszczało 82% uczniów, co stanowi spadek o 3,3 punktu procentowego w porównaniu z rokiem poprzednim. Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii w szkole odnotowano w diecezjach: tarnowskiej (97%), przemyskiej (97%) i rzeszowskiej (96%), zaś najniższy w diecezji wrocławskiej (63%) i warszawskiej (66%).

W 2021 roku działało 2 360 poradni życia rodzinnego, które współpracowały z blisko 4 tys. doradcami. Na terenie polskich diecezji działało również 121 katolickich specjalistycznych poradni rodzinnych, które łącznie udzieliły wsparcia ponad 34 tys. osób.

źródło: podsumowanie raportu ANNUARIUM STATISTICUM ECCLESIAE IN POLONIA/Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego

iskk.pl, episkopat.pl/Stacja7