Jutro Niedziela – XV zwykła B

PUNKT WYJŚCIA

PIĘTNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, aby ci, którzy uważają się za chrześcijan, odrzucili wszystko, co się sprzeciwia tej godności • CZYTANIA: Księga Amosa 7,12–15 • Psalm 85,9ab–10–14 • List do Efezjan 1,3–14 • Ewangelia wg św. Marka 6,7–13

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Idź, prorokuj – takimi słowami Bóg posyła Amosa. Jezus posyła Dwunastu, mówiąc: Idźcie, podwiązawszy sandały. Po co? By powtarzali Jego słowa i czyny. By kontynuowali Jego misję. Tak Jezus buduje Kościół.

Idź, prorokuj. Jezus instruuje Apostołów przed ich rozesłaniem: mają głosić Jego Słowo, odtąd mają moc uzdrawiać, nawet wskrzeszać i wypędzać duchy nieczyste. Ale mówi im też o postawie oddania wszystkiego Bogu: ani chleba, ani torby. Prócz laski. Chciałoby się rzec – próc Łaski.

Idź, prorokuj. To niełatwe zadanie, bo słowo Boga nie zawsze będzie przyjmowane przez ludzi. Przed takim dylematem stanął Amos. Takich trudności doświadczyli zapewne apostołowie. Mimo wielu sukcesów na pewno doświadczyli oporu ze strony niejednego.

Idź, prorokuj – to słowo skierowane dziś również do nas. Podwójne wezwanie: do słuchania Boga i do budowania Kościoła. Możesz mówić innym to, co chcą usłyszeć, albo to, co mówi Bóg. Wybór należy do Ciebie.

Czytanie z Księgi proroka Amosa

(Am 7, 12-15)

Amazjasz, kapłan w Betel, rzekł do Amosa: «„Widzący”, idź, uciekaj sobie do ziemi Judy. I tam jedz chleb, i tam prorokuj. A w Betel więcej nie prorokuj, bo jest ono królewską świątynią i królewską budowlą».

I odpowiedział Amos Amazjaszowi: «Nie jestem ja prorokiem ani nie jestem uczniem proroków, gdyż jestem pasterzem i tym, który nacina sykomory. Od trzody bowiem wziął mnie Pan i Pan rzekł do mnie: „Idź, prorokuj do narodu mego, izraelskiego”».

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Kim jest prorok • Am 7, 12-15

Oskarżony o karierowiczostwo Amos broni swoich racji. Jest prawdziwym prorokiem – bo mówi to, co mówi mu Bóg. Bezkompromisowo.

KSIĘGA: Amosa • AUTOR: Amos • CZAS POWSTANIA: VIII–VI w. przed Chr. (głoszenie Amosa ok. 760–750 przed Chr., VI w. przed Chr. redakcja księgi) • KATEGORIA: wydarzenie

PASTERZ Z TEKOA • Dziś po raz pierwszy w cyklu Jutro Niedziela spotykamy Księgę Amosa. To niewielkie dzieło, zawiera zaledwie dziewięć rozdziałów i należy do tzw. proroków mniejszych • Sam Amos żył siedemset lat przed Chrystusem, w czasach, które opisują czternasty i piętnasty rozdział Drugiej Księgi Królewskiej. Był, jak sam się określa, jednym spośród pasterzy z Tekoa (Am 1,1) • W księdze spotykamy głównie wyrocznie – są trojakiego charakteru. W pierwszej części (rozdz. 1–2) dominują groźby: przeciw obcym narodom, Izraelowi i Judzie. Część druga (rozdz. 3–6) to sześć wyroczni przeciw Izraelowi, rozpoczynających się od formuły Słuchajcie i odnoszących się do grzechów narodu wybranego. W końcu część trzecia (rozdz. 7–9) to wizje prorockie (szarańcza, ogień, ołowiany pion, kosz pełen dojrzałych owoców, Pan stojący na ołtarzem) zapowiadające karę dla Judy. Niektórzy wyróżniają jeszcze cz. czwartą (Am 9,11–15), która została dopisana już na wygnaniu i dotyczy obietnicy odbudowy królestwa Dawidowego.

PROROCTWO I REAKCJA • Choć w księdze przeważają wyrocznie, zdarzają się wątki narracyjne. W rozdziale siódmym dowiadujemy się o Amazjaszu, kapłanie z Betel. Powiadomił on króla Jeroboama: Spiskuje przeciw tobie Amos […]. Nie może ziemia znieść wszystkich mów jego. Przytacza też słowa Amosa: Od miecza umrze Jeroboam i Izrael będzie uprowadzony ze swej ziemi • To nerwowa reakcja Amazjasza na proroctwo Amosa, opisane zresztą chwilę wcześniej: Spustoszone będą wyżyny Izaaka i świątynie Izraela zniszczone. Wystąpię z mieczem przeciwko domowi Jeroboama (👁 Am 7,9). Dalszą część usłyszymy w dzisiejszym czytaniu.

PRAWDZIWY BUNT • Zaledwie trzy fragmenty w Księdze Amosa mówią o Amosie. Jednym z nich jest ten, który usłyszymy w pierwszym czytaniu • To scena, w której Amazjasz zakazuje Amosowi posługi prorockiej w Izraelu. Zwróćmy jednak uwagę na odpowiedź Amosa: z punktu widzenia ludzkiego jest to bunt przeciwko kapłanowi. Z punktu widzenia religijnego – przestroga dla Amazjasza i ukazanie prawdziwego celu misji prorockiej.

Ps 85 (84), 9ab-10. 11-12. 13-14

REFREN: Okaż swą łaskę i daj nam zbawienie

Będę słuchał tego, co mówi Pan Bóg:

oto ogłasza pokój ludowi i świętym swoim.

Zaprawdę bliskie jest Jego zbawienie

dla tych, którzy się Go boją,

i chwała zamieszka w naszej ziemi.

Spotkają się ze sobą łaska i wierność,

ucałują się sprawiedliwość i pokój.

Wierność z ziemi wyrośnie,

a sprawiedliwość spojrzy z nieba.

Pan sam obdarzy szczęściem,

a nasza ziemia wyda swój owoc.

Przed Nim będzie kroczyć sprawiedliwość,

a śladami Jego kroków zbawienie.

•

PSALM

Łaska i wierność • Ps 85, 9-14

Pan obiecuje wiele. Ale do realizacji obietnic potrzebne jest coś jeszcze: Twoja wierność.

PSALM 85 • AUTOR: lewita z grupy Korachitów • CZAS POWSTANIA: czasy po wygnaniu, VI–V w. przed Chr.

TRZY CZASY • Psalm 85 zalicza się zazwyczaj do gatunku lamentacji zbiorowej lub lepiej modlitwy błagalnej (tefillah). Powszechnie umieszcza się go w kontekście kultu świątynnego. Mowinckel wiązał go ze świętem Nowego Roku, modlitwą o pokój i powodzenie. Inni umieszczali go w kontekście Święta Namiotów, wspominającego Boże prowadzenie Izraela przez pustynię po wyjściu z Egiptu. Psalm może także nawiązywać do liturgii pokutnej lub prorockiej (w. 2–4), a jego powstanie sytuuje się najprawdopodobniej u końca wygnania, w czasie powrotu z Babilonii (VI–V w.). Stanowi modlitwę i słowo nadziei dla powracających wygnańców wobec ciężkich warunków życia w odradzającym się kraju. Psalm streszcza to, co częste w psalmach: łączy ze sobą wspomnienie dawnych dzieł Pana (w. 2–4), modlitwę prośby w aktualnej, trudnej sytuacji (w. 5–8), a w trzeciej części sięga ku przyszłości • Przeszłość i pamięć o dawnych czasach niewoli babilońskiej są dla wierzących źródłem nadziei w trudnych czasach powygnaniowych, gdzie Izrael mierzy się z głodem, zniszczeniem, niezgodą i wewnętrznymi sporami.

BÓG i TY • Podczas Liturgii wysłuchamy połowy Psalmu 85, dokładnie – drugiej połowy. To ta część, która dotyczy przyszłości. Obietnica Boga mówi o obdarzeniu szczęściem i pokojem, pobrzmiewa zapowiedź przyjścia Pana • Z tematem Liturgii Słowa łączy się w dwóch aspektach: • Pierwsze wersety mówią o posłuszeństwie proroka • Do realizacji dzieła Boga potrzeba spotkania Boga i człowieka, spotkania
łaski i wierności.

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Efezjan

(Ef 1, 3-14)

Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który napełnił nas wszelkim błogosławieństwem duchowym na wyżynach niebieskich w Chrystusie. W Nim bowiem wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nieskalani przed Jego obliczem. Z miłości przeznaczył nas dla siebie jako przybranych synów przez Jezusa Chrystusa, według postanowienia swej woli, ku chwale majestatu swej łaski, którą obdarzył nas w Umiłowanym.

W Nim mamy odkupienie przez Jego krew, odpuszczenie występków według bogactwa Jego łaski. Szczodrze ją na nas wylał w postaci wszelkiej mądrości i zrozumienia, przez to, że nam oznajmił tajemnicę swej woli według swego postanowienia, które przedtem w Nim powziął dla dokonania pełni czasów, aby wszystko na nowo zjednoczyć w Chrystusie jako Głowie: to, co w niebiosach, i to, co na ziemi.

W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swej woli, po to, byśmy istnieli ku chwale Jego majestatu, my, którzyśmy już przedtem nadzieję złożyli w Chrystusie. W Nim także wy usłyszeliście słowo prawdy, Dobrą Nowinę o waszym zbawieniu. W Nim również uwierzyliście i zostaliście naznaczeni pieczęcią Ducha Świętego, który był obiecany. On jest zadatkiem naszego dziedzictwa w oczekiwaniu na ostateczne odkupienie, które nas uczyni własnością Boga ku chwale Jego majestatu.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Błogosławiona Trójca • Ef 1, 3-14

To jedno z pism, które Apostoł napisał z więzienia. Paweł rozpoczyna List do Efezjan od hymnu o Ojcu, Synu i Duchu. I o Tobie.

KSIĘGA: List do Efezjan • NADAWCA: św. Paweł lub jego uczeń • ADRESACI: wspólnota w Efezie, chrześcijanie w Azji Mniejszej • DATA: 62–64 r. lub ok. 70–95 r. • SKĄD: Rzym lub inne nieznane miejsce

LIST WIĘZIENNY • W zeszłym tygodniu zakończyliśmy w niedzielnej Liturgii Słowa lekturę Drugiego Listu do Koryntian. W ramach drugiego czytania, zazwyczaj niezależnego od tematyki niedzielnej Liturgii Słowa, rozpoczynamy czytanie Listu do Efezjan • To dość krótki, składający się z sześciu rozdziałów list. Tradycja uznaje go za jeden z czterech listów więziennych św. Pawła – pisanych z więzienia w Rzymie • Niektórzy uważają, że list został skomponowany przez ucznia z jego szkoły. Świadczyć o tym mają styl pisma i odmienna od tzw. niekwestionowanych listów Pawła teologia. Różnice w stylu można wytłumaczyć faktem, że w więzieniu Paweł korzysta więcej z pomocy sekretarza, a tzw. wysoka chrystologia i eklezjologia Listu do Efezjan pojawia się także w korespondencji korynckiej i Liście do Rzymian. Coraz więcej badaczy skłania się dziś ku uznaniu Listu do Efezjan za Pawłowy.

SZCZYTY TEOLOGII • W tym liście teologia św. Pawła osiąga szczyt rozwoju. Paweł podejmuje i rozwija tematy z Listu do Kolosan. Ukazuje Kościół uniwersalny i kosmiczny, w którym znajduje swoje miejsce Izrael i wszystkie narody • List dzieli się na dwie części: • pierwsze trzy rozdziały prezentują misterium Chrystusa w Kościele • Ostatnie trzy rozdziały to wnioski praktyczne.

NAJPIERW BŁOGOSŁAWIEŃSTWO • Usłyszymy dziś otwierające list błogosławieństwo (berakah). Wychwala ono Boga, ukazuje pośrednictwo Jezusa Chrystusa, w końcu wymienia Ducha Świętego. Jest to zatem hymn trynitarny, choć przede wszystkim chrystologiczny – opisuje rolę Jezusa w dziele zbawienia. Zwróćmy uwagę na to, jak Paweł w tym pięknym hymnie ukazuje, że Trójca Święta działa razem.

Słowa Ewangelii wg św. Marka

(Mk 6, 7-13)

Jezus przywołał do siebie Dwunastu i zaczął rozsyłać ich po dwóch. Dał im też władzę nad duchami nieczystymi.

I przykazał im, żeby nic z sobą nie brali na drogę prócz laski: ani chleba, ani torby, ani pieniędzy w trzosie. «Ale idźcie obuci w sandały i nie wdziewajcie dwóch sukien».

I mówił do nich: «Gdy do jakiego domu wejdziecie, zostańcie tam, aż stamtąd wyjdziecie. Jeśli w jakim miejscu was nie przyjmą i nie będą was słuchać, wychodząc stamtąd strząśnijcie proch z nóg waszych na świadectwo dla nich».

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Rozesłanie dwunastu • Mk 6, 7-13

Jezus, choć jest Bogiem zdolnym nawet wskrzeszać, zaprasza do współpracy ludzi. Poucza ich jak postępować, by robili dokładnie to, co On.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30–33 • MIEJSCE AKCJI: Galilea • BOHATEROWIE: Jezus, dwunastu apostołów

JEZUS TWORZY KOŚCIÓŁ • W pierwszej części Ewangelii Marka Jezus ukazuje, kim jest: przez pełne mocy Słowo (👁 DWUNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA) oraz znaki i cuda (👁 TRZYNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA). W pierwszych rozdziałach objawia swą moc przede wszystkim powołanym przez siebie uczniom.

DWUNASTU • Podczas lektury Ewangelii byliśmy świadkami nie tylko tego, jak Jezus objawia się światu. Równolegle działo się coś równie ważnego: Jezus wprowadzał uczniów w tajemnicę swojej Osoby i misji • Uczniowie byli obecni przy Mistrzu od samego początku Ewangelii Marka, od pierwszego rozdziału: powołanie pierwszych czterech opisuje Mk 1,16–20, powołanie piątego, Mateusza, opisuje Mk 2,13–17. O siedmiu kolejnych uczniach wspomina Mk 3,13–19. Odtąd uczniowie określani są mianem Dwunastu. Ich zadaniem – co potwierdził Jezus przez wybranie tych, których sam chciał (👁 Mk 3,14–15) – jest • towarzyszenie Mu • głoszenie jego nauki i • wypędzanie złych duchów.

OD DWUNASTU DO APOSTOŁÓW • Dotąd w Ewangelii Marka uczniowie realizowali pierwsze z zadań: towarzyszyli Jezusowi. W rozdziale szóstym ich misja wkracza w nowy etap: zostają posłani, aby głosić Ewangelię. Usłyszymy dziś o rozesłaniu Dwunastu. Stają się oni apostołami – posłanymi. Mają robić dokładnie to, co Jezus • słowem (wzywanie do nawrócenia) i • czynem (wyrzucanie złych duchów, namaszczanie olejem, uzdrawianie), a przede wszystkim • świadectwem życia głosić Królestwo Boże • Usłyszymy dziś mowę Jezusa skierowaną do uczniów tuż przed posłaniem.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.