2018-07-13

Jutro Niedziela – XV zwykła B

Możesz mówić innym to, co chcą usłyszeć albo to, co mówi Bóg. Wybór należy do Ciebie.

ks. Przemysław
Śliwiński

zobacz artykuly tego autora >

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

#IdzProrokuj – takimi słowami Bóg posyła Amosa. Jezus posyła Dwunastu, mówiąc: Idźcie, podwiązawszy sandały. Po co? By powtarzali Jego słowa i czyny. By kontynuowali Jego misję. Tak Jezus buduje Kościół.

#IdzProrokuj. Jezus instruuje Apostołów przed ich rozesłaniem: mają głosić Jego Słowo, odtąd mają moc uzdrawiać, nawet wskrzeszać i wypędzać duchy nieczyste. Ale mówi im też o postawie oddania wszystkiego Bogu: ani chleba, ani torby. Prócz laski. Chciałoby się rzec – prócz Łaski
#IdzProrokuj. To niełatwe zadanie, bo słowo Boga nie zawsze będzie przyjmowane przez ludzi. Przed takim dylematem stanął Amos. Takich trudności doświadczyli zapewne apostołowie. Mimo wielu sukcesów na pewno doświadczyli oporu ze strony niejednego.

#IdzProrokuj – to słowo skierowane również dziś, do nas. Podwójne wezwanie: do słuchania Boga i do budowania Kościoła. Możesz mówić innym to, co chcą usłyszeć albo to, co mówi Bóg. Wybór należy do Ciebie.

•

PUNKT WYJŚCIA

#IdźProrokuj

To coś w rodzaju przeszkolenia. Liturgia Słowa pokaże, że Bóg nie działa sam. Włącza ludzi do swojej misji

PIĘTNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, aby ci, którzy uważają się za chrześcijan, odrzucili wszystko, co się sprzeciwia tej godności • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Amosa 7, 12-15 • Psalm 85, 9ab-10-14 • List do Efezjan 1, 3-14 • Ewangelia wg św. Marka 6,7-13

• CHMURA SŁÓW • W niedzielę najczęściej usłyszymy słowa z dwóch różnych światów: ZIEMIA (5) oraz PAN i CHRYSTUS (5). Ziemia, choć to mieszkanie ludzi, to miejsce działania Boga. Juź to można potraktować jako zapowiedź współpracy Boga z ludźmi. Często pojawią się wyrażenia: CHWAŁA (4) i MAJESTAT (3), głównie w drugim czytaniu, oraz SPRAWIEDLIWOŚĆ (3), WOLA (3), ZBAWIENIE (3). Warto odnotować, że trzy razy powtórzy się wezwanie: PROROKUJ.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi proroka Amosa

(Am 7, 12-15)

Amazjasz, kapłan w Betel, rzekł do Amosa: «„Widzący”, idź, uciekaj sobie do ziemi Judy. I tam jedz chleb, i tam prorokuj. A w Betel więcej nie prorokuj, bo jest ono królewską świątynią i królewską budowlą».

I odpowiedział Amos Amazjaszowi: «Nie jestem ja prorokiem ani nie jestem uczniem proroków, gdyż jestem pasterzem i tym, który nacina sykomory. Od trzody bowiem wziął mnie Pan i Pan rzekł do mnie: „Idź, prorokuj do narodu mego, izraelskiego”».

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Kim jest prorok • Am 7, 12-15

Oskarżony o karierowiczostwo Amos broni swoich racji. Jest prawdziwym prorokiem – bo mówi to, co mówi mu Bóg. Bezkompromisowo

KSIĘGA: Amosa • AUTOR: Amos • CZAS POWSTANIA: 760-750 przed Chrystusem

KATEGORIA: wydarzenie

PASTERZ Z TEKOA • Księgę Amosa po raz pierwszy spotykamy w cyklu Jutro Niedziela. To niewielka księga, zawiera zaledwie dziewięć rozdziałów. Należy do ostatnich ksiąg Starego Testamentu, tak zwanych proroków mniejszych • Sam Amos żył jednak siedemset lat przed Chrystusem, w czasach, które opisują 14 i 15 rozdział Drugiej Księgi Królewskiej. Był jednym spośród pasterzy z Tekoa • W księdze spotykamy głównie wyrocznie – są trojakiego charakteru. W pierwszej części (rozdziały 1-2) dominują groźby: przeciw obcym narodom, Izraelowi i Judzie. Druga (rozdziały 3-6) to sześć wyroczni Słuchajcie, odnoszących się do grzechów Narodu Wybranego. W końcu trzecia część (od 7 do 9) to wizje prorockie.

PROROCTWO I REAKCJA • Choć w księdze przeważają wyrocznie, zdarzają się wątki narracyjne. W rozdziale siódmym dowiadujemy się o Amazjaszu, kapłanie z Betel. Powiadomił on króla Jeroboama: Spiskuje przeciw tobie Amos…. Nie może ziemia znieść wszystkich mów jego. Przytacza też słowa Amosa: Od miecza umrze Jeroboam i Izrael będzie uprowadzony ze swej ziemi • To nerwowa reakcja Amazjasza na proroctwo Amosa, opisane zresztą chwilę wcześniej: Spustoszone będą wyżyny Izaaka i świątynie Izraela zniszczone. Wystąpię z mieczem przeciwko domowi Jeroboama (PATRZ Am 7,9). Dalszą część usłyszymy w dzisiejszym czytaniu.

PRAWDZIWY BUNT • Zaledwie trzy fragmenty w Księdze Amosa mówią o Amosie. Jednym z nich jest fragment, który usłyszymy w pierwszym czytaniu • To scena, w której Amazjasz zakazuje Amosowi posługi prorockiej w Izraelu. Zwróćmy jednak uwagę na odpowiedź Amosa: z punktu widzenia ludzkiego jest to bunt przeciwko kapłanowi. Z punktu widzenia religijnego – przestroga dla Amazjasza i ukazanie prawdziwych założeń misji prorockiej.

TRANSLATOR

• „Widzący”, idź, uciekaj sobie do ziemi Judy (Am 7,12) • To pogardliwe określenie: nie prorok, lecz widzący, wizjoner. Chodzi prawdopodobnie o proroków-karierowiczów, żyjących z uprawiania swej profesji (PATRZ: Jeszcze o drugim czytaniu)

• “Nie jestem ja prorokiem… (Am 7,14) • Wg oryginału równie dobrze możemy przetłumaczyć: nie byłem.

• “…ani nie jestem uczniem proroków” (Am 7,14) • W oryginale: synem. To semityzm wskazujący na przynależność do grupy proroków. Całe zdanie można rozumieć: “nie jestem prorokiem w sensie takim, jak wy to pojmujecie”

• “i tym, który nacina sykomory” (Am 7,14) • Może chodzić o pewnego rodzaju specjalizację, cenioną umiejętność nakłuwania szypułek owoców sykomory, by przyspieszyć ich dojrzewanie

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

AMAZJASZ STAWIA ZARZUTY • Postawę kapłana Amazjasza możemy porównać do przełożonego, który czuje się odpowiedzialny za Amosa: Zwalnia go, przenosi w inne miejsce za godzące w majestat króla proroctwo. Ujawnia swoje zastrzeżenia:

• Amazjasz nie traktuje Amosa jako fałszywego proroka. Oskarża go o coś innego: że jest prorokiem-karierowiczem, który na tym też zarabia. Wyganiając go, mówi: I tam jedz chleb, i tam prorokuj

• Warto też zauważyć pewnego rodzaju odpowiedzialność religijną Amazjasza-kapłana wobec króla albo inaczej – polityczną poprawność. To z tego powodu Amazjasz stawia się najpierw przed królem, aby uzgodnić z nim strategię postępowania przeciw krnąbrnemu prorokowi

AMOS ODPOWIADA • Odpowiedź Amosa jest z tego punktu widzenia zaskakująca

• Amos broni się przed zarzutem karierowiczostwa. Ma zawód, potrafi zarabiać na chleb i nie potrzebuje używać do tego “prorokowania”: jestem pasterzem i tym, który nacina sykomory

• Amos ukazuje swoją niezależność od Amazjasza. Nie wywodzi się z jakiegoś zorganizowanego grona proroków: Nie jestem uczniem proroków

• Jego “pracodawcą” jest w istocie Bóg: Od trzody bowiem wziął mnie Pan i rzekł… “Idź, prorokuj do narodu mego izraelskiego”

• W dalszej części, nieujętej już w pierwszym czytaniu, Amos oskarża – w imieniu Boga – Amazjasza o wystąpienie przeciw woli Boga i informuje o karze, jaka go spotka (PATRZ: Am 7,16-17)

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

Ps 85 (84), 9ab-10. 11-12. 13-14

REFREN: Okaż swą łaskę i daj nam zbawienie

Będę słuchał tego, co mówi Pan Bóg:

oto ogłasza pokój ludowi i świętym swoim.

Zaprawdę bliskie jest Jego zbawienie

dla tych, którzy się Go boją,

i chwała zamieszka w naszej ziemi.

Spotkają się ze sobą łaska i wierność,

ucałują się sprawiedliwość i pokój.

Wierność z ziemi wyrośnie,

a sprawiedliwość spojrzy z nieba.

Pan sam obdarzy szczęściem,

a nasza ziemia wyda swój owoc.

Przed Nim będzie kroczyć sprawiedliwość,

a śladami Jego kroków zbawienie.

[01][02]

•

PSALM

Łaska i wierność • Ps 85, 9-14

Pan obiecuje wiele. Ale do realizacji obietnic potrzebne jest coś jeszcze: Twoja wierność

PSALM 85 • AUTOR: lewita z grupy Korachitów • CZAS POWSTANIA: czasy po Wygnaniu, VI-Vw. przed Chr.

TRZY CZASY • Psalm 85 streszcza to, co częste w psalmach: łączy ze sobą wspomnienie dawnych dzieł Pana (wersety 2-4), modlitwę prośby w aktualnej, trudnej sytuacji (wersety 5-8), a w trzeciej części sięga ku przyszłości • Przeszłość i pamięć o dawnych czasach niewoli babilońskiej są dla wierzących źródłem nadziei w trudnych czasach powygnaniowych, gdzie Izrael mierzy się z głodem, zniszczeniem, niezgodą i wewnętrznymi sporami.

BÓG i TY • Podczas Liturgii wysłuchamy połowy Psalmu 85, dokładnie – drugiej połowy. To ta część, która dotyczy przyszłości. Obietnica Boga mówi obdarzeniu szczęściem i pokojem, pobrzmiewa zapowiedź przyjścia Pana • Z tematem Liturgii Słowa łączy się w dwóch aspektach: • Pierwsze wersety mówią o posłuszeństwie proroka • Do realizacji dzieła Boga potrzeba spotkania Boga i człowieka, spotkania łaski i wierności.

TWEETY

Psalmista o niezależności prawdziwego proroka: Będę słuchał tego, co mówi Pan Bóg

…i o współpracy Boga z człowiekiem: Spotkają się ze sobą łaska i wierność… Wierność z ziemi wyrośnie, a sprawiedliwość spojrzy z nieba

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Efezjan

(Ef 1, 3-14)

Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który napełnił nas wszelkim błogosławieństwem duchowym na wyżynach niebieskich w Chrystusie. W Nim bowiem wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nieskalani przed Jego obliczem. Z miłości przeznaczył nas dla siebie jako przybranych synów przez Jezusa Chrystusa, według postanowienia swej woli, ku chwale majestatu swej łaski, którą obdarzył nas w Umiłowanym.

W Nim mamy odkupienie przez Jego krew, odpuszczenie występków według bogactwa Jego łaski. Szczodrze ją na nas wylał w postaci wszelkiej mądrości i zrozumienia, przez to, że nam oznajmił tajemnicę swej woli według swego postanowienia, które przedtem w Nim powziął dla dokonania pełni czasów, aby wszystko na nowo zjednoczyć w Chrystusie jako Głowie: to, co w niebiosach, i to, co na ziemi.

W Nim dostąpiliśmy udziału my również, z góry przeznaczeni zamiarem Tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swej woli, po to, byśmy istnieli ku chwale Jego majestatu, my, którzyśmy już przedtem nadzieję złożyli w Chrystusie. W Nim także wy usłyszeliście słowo prawdy, Dobrą Nowinę o waszym zbawieniu. W Nim również uwierzyliście i zostaliście naznaczeni pieczęcią Ducha Świętego, który był obiecany. On jest zadatkiem naszego dziedzictwa w oczekiwaniu na ostateczne odkupienie, które nas uczyni własnością Boga ku chwale Jego majestatu.

Oto Słowo Boże.

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Błogosławiona Trójca • Ef 1, 3-14

Paweł rozpoczyna List do Efezjan od hymnu o Ojcu, Synu i Duchu. I o Tobie

LIST DO EFEZJAN • NADAWCA: św. Paweł (lub jego uczeń) • ADRESACI: mieszkańcy Efezu i nie tylko • DATA: 61-63 (lub ok. 100) • SKĄD: Rzym (albo Cezarea lub inne nieznane miejsce)

LIST WIĘZIENNY • W zeszłym tygodniu zakończyliśmy w niedzielnej Liturgii Słowa lekturę Drugiego Listu do Koryntian. W ramach drugiego czytania, zazwyczaj niezależnego od tematyki niedzielnej Liturgii Słowa, rozpoczynamy czytanie Listu do Efezjan • To dość krótki, składający się z sześciu rozdziałów list. Tradycja uznaje go za jeden z czterech listów więziennych św. Pawła – pisanych z więzienia w Rzymie • Wielu badaczy uważa, że list został skomponowany przez ucznia z jego szkoły. Świadczyć mają o tym styl listu i odmienna od tzw. niekwestionowanych listów Pawła teologia.

SZCZYTY TEOLOGII • W tym liście teologia św. Pawła osiąga szczyt rozwoju. Paweł podejmuje i rozwija tematy z Listu do Kolosan. Ukazuje Kościół uniwersalny i kosmiczny, w którym znajduje swoje miejsce Izrael i wszystkie narody • List dzieli się na dwie części: • pierwsze trzy rozdziały prezentują teologię: misterium Chrystusa w Kościele • Ostatnie trzy rozdziały to wnioski praktyczne.

NAJPIERW BŁOGOSŁAWIEŃSTWO • Usłyszymy otwierające list błogosławieństwo (berakah). Wychwala ono Boga, ukazuje pośrednictwo Jezusa Chrystusa, w końcu wymienia Ducha Świętego. Jest to zatem hymn trynitarny, choć przede wszystkim chrystologiczny – opisuje rolę Jezusa w dziele zbawienia. Zwróćmy jednak uwagę, jak Paweł w tym pięknym hymnie ukazuje, że Trójca Święta działa razem, niejako nierozłącznie.

TRANSLATOR

• …napełnił nas wszelkim błogosławieństwem duchowym na wyżynach niebieskich w Chrystusie (Ef 1,3) • Wyżyny niebieskie (epourania) to niebo jako fenomen astronomiczny, ale także obszar należący do sfery Boskiej, siedziba istot duchowych i skarbiec Bożych tajemnic. Tam właśnie, jeszcze przed założeniem świata, Bóg rozpoczyna realizację swego planu wobec nas.

• W Nim bowiem wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nieskalani przed Jego obliczem (Ef 1,4) • Przed stworzeniem kosmosu Bóg wybrał nas do świętości (hagioi), czyli do uczestniczenia w swojej naturze, i do bycia bez skazy (amomoi). Terminy te wyraźnie nawiązują do kultu Starego Testamentu. Jako chrześcijanie jesteśmy szczególną Bożą własnością.

• Z miłości przeznaczył nas dla siebie (Ef 1,5) • Przeznaczenie (prooridzo) to ponadczasowy plan Boga wobec nas bycia synami Bożymi. Nie ma ono nic wspólnego z greckim fatum. Działającym jest bowiem nie ślepy los, lecz kochający Bóg i jego Syn. Determinacja ludzkiego życia jest bardzo ogólna i jak najbardziej pozytywna. Dotyczy uczynienia nas dziećmi Bożymi i uwielbienia Jezusa.

CYTATY

Paweł do tych, którzy czują pustkę: napełnił nas wszelkim błogosławieństwem duchowym

Do tych, którzy czują się przypadkowi, niezauważeni, niechciani: W Nim bowiem wybrał nas przez założeniem świata

Bo są ważni: Niech da wam światłe oczy serca tak, byście wiedzieli, czym jest nadzieja waszego powołania

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii wg św. Marka

(Mk 6, 7-13)

Jezus przywołał do siebie Dwunastu i zaczął rozsyłać ich po dwóch. Dał im też władzę nad duchami nieczystymi.

I przykazał im, żeby nic z sobą nie brali na drogę prócz laski: ani chleba, ani torby, ani pieniędzy w trzosie. «Ale idźcie obuci w sandały i nie wdziewajcie dwóch sukien».

I mówił do nich: «Gdy do jakiego domu wejdziecie, zostańcie tam, aż stamtąd wyjdziecie. Jeśli w jakim miejscu was nie przyjmą i nie będą was słuchać, wychodząc stamtąd strząśnijcie proch z nóg waszych na świadectwo dla nich».

Oto Słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Rozesłanie dwunastu • Mk 6, 7-13

Jezus, choć jest Bogiem zdolnym nawet wskrzeszać, zaprasza do współpracy ludzi. Poucza ich jak postępować, by robili dokładnie to, co On

EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.

KATEGORIA: mowa • CZAS AKCJI: ok. 30-33 • MIEJSCE AKCJI: Galilea • BOHATEROWIE: Jezus, dwunastu apostołów

JEZUS TWORZY KOŚCIÓŁ • W pierwszej części Ewangelii Marka Jezus ukazuje, kim jest: przez głoszone Słowo, które ma moc (PATRZ: dwunasta niedziela zwykła) oraz znaki i cuda (PATRZ: trzynasta niedziela zwykła). W pierwszych rozdziałach objawia swą moc przede wszystkim powołanym przez siebie uczniom.

DWUNASTU • Podczas lektury Ewangelii byliśmy świadkami nie tylko tego, jak Jezus objawia się światu. Równolegle działo się coś równie ważnego: Jezus wprowadzał uczniów w tajemnicę swojej Osoby i misji • Uczniowie byli obecni przy Jezusie właściwie od samego początku Ewangelii Marka, od pierwszego rozdziału: powołanie pierwszych czterech opisuje Mk 1,16-20, powołanie piątego, Mateusza, opisuje Mk 2,13-17. O siedmiu kolejnych uczniach wspomina Mk 3,13-19. Odtąd uczniowie określani są nazwą Dwunastu. Ich zadaniem – co potwierdził Jezus przez wybranie tych, których sam chciał (PATRZ: Mk 3,14-15) – jest • towarzyszenie • głoszenie nauki • wypędzanie złych duchów.

OD DWUNASTU DO APOSTOŁÓW • Dotąd uczniowie realizowali pierwsze z zadań: towarzyszyli. W rozdziale szóstym następuje przełom: to pierwsze kroki w kontynuowaniu misji Jezusa. Usłyszymy o rozesłaniu dwunastu uczniów. Stają się apostołami – posłanymi. Mają robić dokładnie to, co On • słowem (wzywanie do nawrócenia) i • czynem (wyrzucanie złych duchów, namaszczanie olejem, uzdrawianie), a przede wszystkim • świadectwem • Usłyszymy mowę Jezusa skierowaną do uczniów tuż przed posłaniem.

WYBORY I ROZESŁANIA

Istnieją trzy podobne do siebie pod pewnymi względami wydarzenia: • wybór Dwunastu • rozesłanie Dwunastu i • rozesłanie Siedemdziesięciu. O wszystkich trzech wspomina tylko Łukasz

• Wybór Dwunastu i rozesłanie Dwunastu • Te dwa wydarzenia w jedno łączy Mateusz. U Marka dzielą je trzy rozdziały • Już podczas wyboru Dwunastu Marek opisuje, po co są ustanowieni: aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki i by mieli władzę wypędzać złe duchy (Mk 3, 14-15). Rozesłanie, o którym mówi dziś Ewangelia, to realizacja drugiego zadania Dwunastu.

• Rozesłanie Dwunastu i rozesłanie Siedemdziesięciu • Łukasz pisze o jeszcze jednym wydarzeniu: rozesłaniu Siedemdziesięciu. Być może po to, by podkreślić powszechny zasięg posłannictwa Chrystusa – innymi słowy, posłanymi, apostołami są nie tylko uczniowie. Oba wydarzenia różni nie tylko liczba posłanych • Pierwsze posłanie miało miejsce jeszcze w Galilei, drugie – w drodze do Jerozolimy, a uczniowie mieli iść do tych miast, dokąd sam iść zamierzał. To podczas rozesłania Siedemdziesięciu Jezus mówi, że żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników mało, mówi o wysyłaniu jak owce między wilki • Jest dużo podobieństw między tymi rozesłaniami. I w jednym, i w drugim wypadku Jezus wysyła po dwóch.

WERSJE

Samo rozesłanie Dwunastu Marek opisuje oszczędnie, podobnie zresztą jak Łukasz. Najwięcej przekazał Mateusz.

Marek nie pisze, że:

• Uczniowie mieli unikać miast pogańskich. Najpierw mieli dotrzeć do owiec, które poginęły z domu Izraela

• Nie określa dokładnie zadań uczniów. Robi to precyzyjnie Mateusz: uzdrawiajcie chorych, wskrzeszajcie umarłych, oczyszczajcie trędowatych, wyrzucajcie złe duchy.

• Mateusz wplata również dwa znane motta: Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie – jako konkluzję polecenia uzdrawiania oraz Godny jest robotnik swojej zapłaty – jako konkluzję polecenia, by nie brać złota ani srebra.

Marek wspomina, że chorych apostołowie namaszczali olejem

TRANSLATOR

• Ale idźcie obuci w sandały (Mk 6,9) • W oryginale: ale podwiązawszy sandały

CZY WIESZ, ŻE…

Fragment: Wyrzucali też wiele złych duchów oraz wielu chorych namaszczali olejem i uzdrawiali (Mk 6,13) to jedna z dwóch biblijnych podstaw sakramentu namaszczenia chorych. Drugą jest fragment z Listu św. Jakuba 5,14-15

1/5

Adoracja Imienia Jezus, El Greco, m. 1578 a 1579 r., Escorial, Hiszpania

2/5

Rozesłanie apostołów, pracownia Michała Wolgemuta, ilustracja z Kroniki norymberskiej, 1493 r.,

3/5

Salvator Mundi, Jacopo Palma starszy, 1520 r., Musée des Beaux-Arts de Strasbourg, Francja

4/5

5/5

Pantokrator, VI w., klasztor św. Katarzyny na górze Synaj, Egipt

poprzednie

następne

ks. Przemysław Śliwiński

Kapłan Archidiecezji Warszawskiej. Pochodzi z Lubawy. Ukończył studia specjalistyczne na Wydziale Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Santa Croce w Rzymie. Jesienią 2013 roku, objął stanowisko rzecznika prasowego Archidiecezji Warszawskiej oraz dyrektora Archidiecezjalnego Centrum Informacji. Wykłada edukację medialną w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Na Stacji7.pl jest autorem wielu artykułów oraz popularnego cyklu Jutro Niedziela.

Zobacz inne artykuły tego autora >

ks. Marcin Kowalski

prezbiter diecezji kieleckiej, doktor nauk biblijnych, doktorat obronił na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, wykładowca Pisma Świętego w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach oraz w Lublinie, adiunkt przy katedrze Teologii Biblijnej i Proforystyki w Instytucie Nauk Biblijnych KUL, redaktor naczelny kwartalnika biblijnego The Biblical Annals, sekretarz Stowarzyszenia Biblistów Polskich III kadencji. Jego pasją naukową i duszpasterską jest Biblia, w szczególności listy św. Pawła. Moderator Dzieła Biblijnego, autor scenariuszy i prowadzący programy telewizyjne i radiowe, współpracownik Stacji 7 i współtwórca cyklu Jutro Niedziela.

Zobacz inne artykuły tego autora >

Komentarze

ks. Przemysław
Śliwiński

zobacz artykuly tego autora >

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

2018-07-6

Jutro Niedziela – XIV zwykła B

Misją proroka nie jest nawracanie tysięcy, ale odwaga w głoszeniu Słowa. Nawet za cenę odrzucenia

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

Mamy misję.

Każdy nasz krok to krok po doskonałość, po świętość. I to nie tylko dla nas, ale dla wszystkich wokół. Dla każdego, kogo spotykamy na swojej drodze. Im bardziej jest to trudne, im więcej ludzi o bezczelnych twarzach i zatwardziałych sercach, tym bardziej możemy być pewni, że wystarczy nam łaski Boga. Im bardziej niedomagamy, tym bardziej jesteśmy mocni. Bo Moc w słabości się doskonali. Misją proroka jest głoszenie Słowa. Czy będą zatem słuchać, czy też zaprzestaną, będą wiedzieli, że prorok jest wśród nich.

Jezus dziś pokazuje, że najtrudniejsza misja jest wśród swoich. Ciężko powiedzieć światu, w którym wyrośliśmy, że nie należymy do niego, że nasze miejsce jest gdzie indziej. Ciężko udowodnić (nawet sobie), że jesteśmy dojrzali. Dojrzali do bycia prorokiem. Do odważnego mówienia o Bogu. Nawet za cenę odrzucenia.

PUNKT WYJŚCIA

CZTERNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, aby obdarzył nas duchową radością i dał nam osiągnąć życie wieczne • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Ezechiela 2,2-5 • Psalm 123,1-4 • Drugi List do Koryntian 12,7-10 • Ewangelia wg św. Marka 6,1-6

• CHMURA SŁÓW •

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Ezechiela

(Ez 2,2-5)

Wstąpił we mnie duch i postawił mnie na nogi; potem słuchałem Tego, który do mnie mówił. Powiedział mi: Synu człowieczy, posyłam cię do synów Izraela, do ludu buntowników, którzy Mi się sprzeciwili. Oni i przodkowie ich występowali przeciwko Mnie aż do dnia dzisiejszego. To ludzie o bezczelnych twarzach i zatwardziałych sercach; posyłam cię do nich, abyś im powiedział: Tak mówi Pan Bóg. A oni czy będą słuchać, czy też zaprzestaną - są bowiem ludem opornym - przecież będą wiedzieli, że prorok jest wśród nich.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Czy będą słuchać? • Ez 2, 2-5

KSIĘGA: Ezechiel • AUTOR: Ezechiel • CZAS POWSTANIA: VI w. przed Chr. • MIEJSCE: Babilonia (wygnanie) • KATEGORIA: wyrocznia prorocka

O KSIĘDZE • Księga Ezechiela została spisana na wygnaniu w Babilonii, dokąd prorok został deportowany wraz ze swoim ludem w 597 r. przed Chr. (pierwsza deportacja). Tam Ezechiel prorok-kapłan, otrzymuje Słowo zapowiadające rychły upadek królestwa Judy. Księga Ezechiela dzieli się na części • wprowadzenie (1-3) – opis powołania proroka • część I (4-24) – wyrocznie przeciw Jerozolimie • część II (25-32) – mowy przeciw narodom pogańskim • część III (33-48) – zapowiedź odrodzenia Izraela. W stylu Ezechiela dominują wyrocznie oraz pełne rozmachu wizje • wizja rydwanu Jahwe i powołanie proroka (1-3) • odejście Pana z Jerozolimy (8-11) • dolina pełna wyschłych kości (37,1-14) i wizja Nowej Świątyni i nowego ogrodu Eden (40-48). Księga, kończąca się wizją Nowej Ziemi Obiecanej, sytuuje się na granicy proroctwa klasycznego i apokaliptyki.

KONTEKST • W drugim rozdziale Księgi Ezechiela prorok kontynuuje opis swojego powołania. Po monumentalnej wizji rydwanu Jahwe (Ez 1) słyszy skierowane bezpośrednio do siebie Słowo Pana posyłającego go do Izraela. Bóg opisuje trudności, jakie Ezechiel napotka na swojej drodze i zachęca do wytrwałości. Następnie podaje mu zwój, który prorok zjada, słodki jak miód (Ez 3). Po wizji powołania Duch Pański przenosi Ezechiela do wygnańców. Tam prorok zaczyna swoją misję.

ZANIM USŁYSZYSZ • Słyszymy dziś fragment powołania Ezechiela. Duch wstępuje w proroka i uzdalnia go do słuchania Słowa Pana. Bóg posyła Ezechiela do swojego ludu, zapowiadając, że jest to lud buntowników, który już wielokrotnie odrzucał Boże pouczenia. Ezechiel ma im głosić Słowo Pana niezależnie od tego, czy będą go chcieli słuchać.

CZY WIESZ, ŻE…

Ezehiel – imię Jehezkel znaczy ‘Bóg jest mocny’

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

• Bezczelne twarze i dumne serca. Bóg posyła swojego proroka do synów Izraela, nie ukrywając przed nim tego, że misja nie będzie łatwa. To lud buntowników. Wcześniej sprzeciwiali się Panu, Mojżeszowi i wielu innym prorokom (Eliasz, Izajasz, Jeremiasz). Bóg zna ich nie od dzisiaj. To ludzie o bezczelnych twarzach, dosłownie w tekście hebrajskim „twardych twarzach”. Nie widać na nich wzruszenia ani skruchy. To ludzie o „zatwardziałych”, lub jak w hebrajskim oryginale – „mocnych”, „dumnych” sercach, które wolą chodzić swoimi drogami (Ez 2,4).

• Być ze Słowem. Po co głosić tym, których uszy i tak pozostaną zamknięte? Pan od razu odpowiada na tę wątpliwość. Po to, aby wiedzieli, że jest wśród nich prorok (Ez 2,5). Obecność proroka, to nie obecność zwykłego człowieka. Ta obecność wskazuje na obecność samego Boga. Istotą misji proroka nie jest sukces polegający na nawracaniu tysięcy. Jego misja to po prostu być ze Słowem Bożym między swoimi. Być wtedy, kiedy będą Słowa potrzebowali.

TWEETY

Warto rozmawiać: czy będą słuchać, czy też zaprzestaną…, będą wiedzieli, że prorok jest wśród nich

The Mission – fragment filmu

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

(Ps 123,1-4)

REFREN: Do Ciebie, Boże, wznoszę moje oczy

Do Ciebie wznoszę oczy,

który mieszkasz w niebie.

Jak oczy sług są zwrócone

na ręce ich panów.

Jak oczy służebnicy

na ręce jej pani,

tak oczy nasze ku Panu, Bogu naszemu,

dopóki nie zmiłuje się nad nami.

Zmiłuj się nad nami, zmiłuj się, Panie,

bo mamy już dosyć pogardy.

Ponad miarę nasza dusza jest nasycona

szyderstwem zarozumialców i pogardą pysznych.

[01][02]

•

PSALM

Oczy utkwione w Nim • Psalm 123, 1-4

PSALM 123 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: po powrocie z wygnania, po 538 r. przed Chr.

KSIĘGA • Psalm 123 nosi w sobie cechy charakterystyczne dla zbiorowej lamentacji oraz modlitwy zawierzenia • Należy do zbioru pieśni wstępowań (szir hamaalot), które pielgrzymi wykonywali, gdy wstępowali do świątyni Jahwe na Syjonie • Według niektórych odzwierciedla gorzką sytuację Izraela na wygnaniu (VI w. przed Chr.), mierzącego się ze swoimi dumnymi prześladowcami • Dla innych opisuje sytuację po powrocie z wygnania, kiedy odbudowa świątyni i kraju natrafiła na poważne przeszkody ze strony potężnych sąsiadów Izraela • Wreszcie inni jeszcze sytuują go w czasach prześladowań Antiocha IV Epifanesa (II w. przed Chr.).

KONTEKST • W pierwszej i drugiej strofie wierny opisuje swą postawę sługi wpatrzonego w ręce swojego Pana. Wytrwale czeka na jego działanie i miłosierdzie • W strofie trzeciej modlitwa ufności zmienia się w wołanie o zmiłowanie wobec arogancji i pogardy ze strony pysznych • Izraelita modli się o uwolnienie od nich. Modlitwę taką równie dobrze mógł do Boga zanosić prorok Ezechiel posłany ze Słowem do “szyderców” i “zarozumialców” • Ps 123 można także odczytać jako modlitwę Jezusa lekceważonego w Nazarecie. Odrzucenie i prześladowanie ze strony ludzi tym bardziej każe wierzącemu oprzeć się na Bogu.

TWEETY

Modlitwa psalmisty o siłę w przetrzymaniu: szyderstwa zarozumialców i pogardy pysznych.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z II Listu św. Pawła Apostoła do Koryntian

(2 Kor 12,7-10)

Aby zaś nie wynosił mnie zbytnio ogrom objawień, dany mi został oścień dla ciała, wysłannik szatana, aby mnie policzkował - żebym się nie unosił pychą. Dlatego trzykrotnie prosiłem Pana, aby odszedł ode mnie, lecz /Pan/ mi powiedział: Wystarczy ci mojej łaski. Moc bowiem w słabości się doskonali. Najchętniej więc będę się chlubił z moich słabości, aby zamieszkała we mnie moc Chrystusa. Dlatego mam upodobanie w moich słabościach, w obelgach, w niedostatkach, w prześladowaniach, w uciskach z powodu Chrystusa. Albowiem ilekroć niedomagam, tylekroć jestem mocny.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Moc w słabości • 2 Kor 12, 7-10

KSIĘGA: List do Koryntian· NADAWCA: św. Paweł · SKĄD: Efez lub w drodze między Troadą a Macedonią · DATA: 54/55 r. · ADRESACI: gmina w Koryncie

KSIĘGA • Drugi List do Koryntian powstał w ciekawych i nie do końca jasnych okolicznościach. Podczas jednej z wizyt w Koryncie Paweł został znieważony przez jednego z członków wspólnoty. Koryntianie nie okazali przy tym dostatecznego wsparcia apostołowi, który musiał opuścić miasto, niezdolny do ukarania winowajcy. Zamiast kolejnej wizyty przysłał do Koryntian tzw. List we łzach – pismo, które nie zachowało się do naszych czasów. Kiedy winny wykroczenia został ukarany, Paweł w odpowiedzi pisze list, zwany dziś Drugim Listem do Koryntian • Znajdujemy w nim obraz apostolatu Pawła opartego na Bożej łasce, nie na ludzkiej sile.

KONTEKST • Dwunasty rozdział należy do trzeciej części 2 Listu do Koryntian (10-13), gdzie Paweł broni swojej Ewangelii przed przybyszami ze zewnątrz, głoszącymi “innego Jezusa” • Po opisie swojego powołania (10) • głoszenia bez zapłaty oraz trudów i przeciwności znoszonych dla Ewangelii (11) • Paweł przechodzi do wizji i objawień (12). Mają one ukazać jego wyższość wobec przybyłych z zewnątrz “pseudoapostołów”. Apostoł opisuje najpierw swoje porwanie do trzeciego nieba (12,1-4), a po nim doświadczenie “ościenia” oraz Słowo otrzymane od Pana (12,7-9). Ostatecznie Paweł wycofuje się z chlubienia się swoją mocą, przechodząc do chluby ze słabości, przez którą działa w nim moc Pana • Apostoł najpierw udowodnił swoim przeciwnikom, że przewyższa ich pod każdym względem w wytrwałości i sile • Teraz pokazuje, że jest ona wyłącznym darem Pana – sam jest tylko kruchym ludzkim naczyniem.

ZANIM USŁYSZYSZ • Paweł wspomina oścień dla ciała, dany mu przez Pana, wysłannika Szatana, który go policzkuje • Pan trzykrotnie odrzuca modlitwę apostoła proszącego o uwolnienie od słabości. Zamiast tego otrzymuje Słowo mówiące, że wystarczy mu Bożej mocy, która osiąga swój szczyt w ludzkiej słabości • Konkludując, Paweł postanawia chlubić się ze swoich słabości, z cierpienia, niedostatku i prześladowania, ponieważ wówczas najpełniej może doświadczać Bożej mocy.

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

• Słabość – sposób na naśladowanie Pana. Niestrudzony apostoł, któremu zawdzięczamy zewangelizowanie znacznej części cywilizowanego świata I w., także musiał zmagać się ze swą słabością. W 2 Liście do Koryntian, gdzie opisuje przed oczyma wspólnoty istotę misji apostoła, Paweł paradoksalnie czyni ze swej słabości powód do chluby (11,30; 12,5.9.10). Czyni to, gdyż chce pokazać, jak wielka jest różnica pomiędzy autentycznym apostołem Chrystusa a tymi, którzy głoszą Słowo dla własnej pustej chwały i zysku (11–12). Apostoł Chrystusa naśladuje Pana także w pokornym znoszeniu krzyża słabości i własnych ograniczeń.

• Oścień dla ciała. Paweł wspomina tajemniczy „oścień dla ciała”, „wysłannika Szatana”, który policzkuje go nieustannie, przypominając mu jak jest słaby (12,7). Dwie połączone ze sobą metafory „ościenia” i „wysłannika Szatana” od wieków rozpalały wyobraźnię czytelników 2 Listu do Koryntian. Co może się ukrywać za tymi obrazami? „Oścień”, greckie skolops, może oznaczać cierń, jak te na pustyni, bądź zaostrzony pal, fragment palisady lub belkę, na której wieszano skazańca. Niektórzy dopatrywali się tu obrazu krzyża. Można przyjąć, że „cierń”, czy też „zaostrzony pal”, sprawiał apostołowi dojmujący, fizyczny i psychiczno-duchowy ból.

• „Wysłannik Szatana” policzkujący go przywodzi na myśl doświadczenie być może związane z jakąś osobą, która poniża Pawła i napełnia go wstydem. Dwie najbardziej prawdopodobne interpretacje podwójnej metafory to choroba lub konkretna osoba, które są dla Pawła przyczyną cierpienia. Jeśli chodzi o chorobę, proponowane były najróżniejsze – od utraty wzroku po epilepsję. Osoba, która byłaby dla Pawła źródłem nieustannego poniżenia, to być może któryś z jego przeciwników, których opisuje wcześniej w 2 Kor 11,13-15 jako sługi Szatana, lub ktoś ze wspólnoty w Koryncie.

• Tajemnica Pawła. Prawdopodobnie będziemy do końca skazani na wątpliwości, Paweł bowiem wyraźnie nie chciał odkryć przed nami źródła swojej słabości. Chciał natomiast, byśmy jej „doświadczyli razem z nim”, wprowadza nas w jej psychiczny i duchowy wymiar. Czujemy ból, wstyd i poniżenie apostoła, który nie czuje się na siłach, aby pełnić dalej swoją misję. Dlatego właśnie prosi Pana, aby zabrał od niego tę próbę (12,8). Trzykrotna modlitwa apostoła zostaje jednak odrzucona. Moc Pana może działać tylko wówczas, kiedy człowiek uznaje się za słabe pustynie naczynie, które musi zostać wypełnione łaską.

TWEETY ŚWIĘTEGO PAWŁA

Odpowiedź na prośby Pawła: Wystarczy ci mojej łaski

Paweł o tym, dlaczego chlubi się w słabości: ilekroć niedomagam, tylekroć jestem mocny

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii wg św. Marka

(Mk 6,1-6)

Jezus przyszedł do swego rodzinnego miasta. A towarzyszyli Mu Jego uczniowie. Gdy nadszedł szabat, zaczął nauczać w synagodze; a wielu, przysłuchując się, pytało ze zdziwieniem: Skąd On to ma? I co za mądrość, która Mu jest dana? I takie cuda dzieją się przez Jego ręce. Czy nie jest to cieśla, syn Maryi, a brat Jakuba, Józefa, Judy i Szymona? Czyż nie żyją tu u nas także Jego siostry? I powątpiewali o Nim. A Jezus mówił im: Tylko w swojej ojczyźnie, wśród swoich krewnych i w swoim domu może być prorok tak lekceważony. I nie mógł tam zdziałać żadnego cudu, jedynie na kilku chorych położył ręce i uzdrowił ich. Dziwił się też ich niedowiarstwu. Potem obchodził okoliczne wsie i nauczał.

Oto Słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Prorok z Nazaretu • Mk 6, 1-6

EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.

KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30-33 r. • MIEJSCE AKCJI: Nazaret • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie, mieszkańcy Nazaretu • WERSJE: Mt 13,53-58; Łk 4,15-30

O KSIĘDZE • Ewangelia według św. Marka to najstarsza z Ewangelii, z której korzystać mieli także Łukasz i Jan • Według Hieronima Marek napisał swoją Ewangelię na prośbę braci w Rzymie • Punktem centralnym Ewangelii jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową (8,27-30). Podsumowuje ono pierwszą część i wskazuje na główny temat Marka: kim jest Jezus • W pierwszej części Ewangelii Marka (1,1-8,30) Jezus przez cuda objawia się jako Mesjasz i zaprasza swoich uczniów do zrozumienia Królestwa Bożego (4,12; 6,52; 7,14; 8,17.21) • W części drugiej wyjaśnia uczniom swoją misję przez odwołanie do cierpiącego i uwielbionego Syna Człowieczego i wyraźnie wzywa do wejścia do Królestwa Bożego (9,47; 10,15.23-25).

KONTEKST • W szóstym rozdziale Ewangelii Marka Jezus głosi Królestwo Boże, dokonując spektakularnych cudów rozmnożenia chleba (6,30-44), chodząc po jeziorze (6,45-52) i uzdrawiając w Genezaret (6,53-56). Jego misja natrafia jednak także na opór, co opisuje Marek na początku rozdziału. Zostaje wyśmiany i odrzucony przez swoich w Nazarecie (6,1-6). Śmiercią męczeńską ginie jego poprzednik, Jan Chrzciciel (Mk 6,14-29). Coraz wyraźniej na horyzoncie rysuje się niebezpieczeństwo czekające na Jezusa, który jak każdy autentyczny prorok musi liczyć się z prześladowaniem i śmiercią.

ZANIM USŁYSZYSZ • Wizyta w Nazarecie, gdzie Jezus pojawił się ze swoimi uczniami, rozpoczyna się od nabożeństwa w synagodze. Jezus naucza w szabat. Jego słowa i wcześniejsze cuda wywołują zdziwienie mieszkańców rodzinnej miejscowości Jezusa, którzy nie mogą uwierzyć w jego misję prorocką. Jezus z kolei dziwi się ich niedowiarstwu, wygłasza komentarz o proroku, który zazwyczaj lekceważony jest wśród swoich. Z tego powodu opuszcza Nazaret, nie dokonawszy wielu cudów.

JESZCZE O EWANGELII

Prorok bywa także odrzucany dlatego, że wyrasta z tego świata, który traktuje go jako swoją część, swoje dziecko. Skąd On to ma? I co za mądrość, która Mu jest dana? I takie cuda dzieją się przez Jego ręce (Mk 6,2) – mówią ludzie w rodzinnym mieście Jezusa, w Nazarecie. Dla nich był zawsze cieślą, synem Maryi. Jego „bracia i siostry” żyją wciąż w Nazarecie (Mk 6,3). Jezus, do którego tak się przyzwyczaili; ten, którego – jak im się wydaje – dobrze znają, nie może być Mesjaszem, Synem Bożym. Ta scena to uniwersalny komentarz na temat losu proroka.

CZY WIESZ, ŻE…

Bracia i siostry Jezusa. W Mk 6,3 zostają z imienia wyliczeni bracia i siostry Jezusa: Jakub, Jozes, Szymon i Juda (zob. także Mt 13,55nn). Z opisów ewangelicznych wiemy, że byli sceptyczni co do misji Jezusa (Mk 3,31/Mt 12,46/Łk 8,19; J 7,3-5), lecz nawrócili się po zmartwychwstaniu, wchodząc w skład gminy jerozolimskiej, a nawet sprawując w niej ważne funkcje (Dz 1,14; 1 Kor 9,5; Ga 1,19).

W jakim stopniu pokrewieństwa pozostawali oni z Jezusem? Na pewno nie byli jego rodzonymi braćmi. Sprzeciwia się temu nie tylko ewangeliczna wiara w dziewictwo Maryi (Mt 1,18-25; Łk 1,26-38), ale także scena pod krzyżem (J 19,26n); po co powierzać matkę umiłowanemu uczniowi, skoro Jezus ma braci? W językach semickich “bracia i siostry” mogą oznaczać dalszych krewnych (Rdz 13,8; 14,14; 24,27; 29,12).

Według Hegezypa, piszącego w drugiej połowie II w., którego wspomina Euzebiusz z Cezarei (Historia kościelna 3,11 i 32; 4,22), bracia Pańscy to krewni św. Józefa, a dokładnie synowie jego brata, Kleofasa. Byliby oni braćmi stryjecznymi Jezusa, opinia podzielana także przez Hieronima.

Od II w. rozpowszechnia się – także za sprawą Epfianiusza – opinia o tym, że bracia i siostry Jezusa to dzieci Józefa z jego pierwszego małżeństwa. Józef, wychodząc za Maryję, byłby od niej znacznie starszy, co było powszechnie praktykowane w starożytności, a jego pierwsza żona zmarła, pozostawiając ich wspólne dzieci. Chodziłoby zatem o braci i przyrodnie siostry Jezusa.

Jakąkolwiek interpretację przyjmiemy, sięgająca początków chrześcijaństwa tradycja widzi w braciach i siostrach Jezusa jego dalszych krewnych lub przyrodnie rodzeństwo, w niczym nie sprzeciwiające się prawdzie o jedyności synostwa Jezusa i dziewictwie Maryi.

TWEETY JEZUSA

Jezus zadziwiony niedowiarstwem rodaków: Tylko w swojej ojczyźnie, wśród swoich krewnych i w swoim domu może być prorok tak lekceważony

1/5

Chrystus w domu rodziców, John Everett Millais, 1849–1850 r., Tate Britain, Wielka Brytania

2/5

Chrystus uzdrawia chorych, Carl Heinrich Bloch, 1883 r.

3/5

Prorok Ezechiel, Aleijadinho, XVIII w., Congoñas, Brazylia

4/5

Prorok Ezechiel, Michał Anioł, XV w., Kaplica Sykstyńska w Rzymie

5/5

Św. Paweł piszący listy, Valentin de Boulogne, II poł. XVII w.

poprzednie

następne

ks. Marcin Kowalski

Zobacz inne artykuły tego autora >

Komentarze

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

Jutro Niedziela – XV zwykła B