Jak czytamy w Kodeksie Prawa Kanonicznego, “w Kościele Powszechnym dniami i okresami pokutnymi są poszczególne piątki całego roku i czas wielkiego postu”. Katolików w Polsce zobowiązuje do ich przestrzegania piąte przykazanie kościelne: “Posty nakazane zachowywać”.
Niegdyś wyróżniano tzw. post jakościowy i ilościowy. Obecnie obowiązujący Kodeks Prawa Kanonicznego rozróżnia wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, post oraz post eucharystyczny.
Post piątkowy, który nie jest postem
Wierni w Polsce zobowiązani są do wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w każdy piątek – przed Soborem Watykańskim II nazywana była ona “postem jakościowym”. Nie obowiązuje on w piątki, kiedy wypada jakaś uroczystość, np. uroczystość św. Józefa, Zwiastowania Pańskiego, uroczystość śś. Piotra i Pawła, a także np. w piątek w oktawie Wielkanocy czy w wigilię Wniebowzięcia NMP oraz w wigilię Uroczystości Wszystkich Świętych.
Na każdy taki piątek dyspensy od obowiązku wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych może udzielić biskup miejsca lub proboszcz swoim parafianom. W niektórych przypadkach wierni mogą skorzystać z ogólnej dyspensy od tego wymogu (np. osoby żywiące się na stołówkach czy w podróży), jednak powinni wtedy zastąpić wstrzemięźliwość modlitwą za Papieża, jałmużną lub dowolnym uczynkiem miłosierdzia.
Piątkowa wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych dotyczy osób w wieku od 14. roku życia, choć jak czytamy w kodeksie “duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty”.
Przeczytaj również
-
Warmia i Mazury. Tam nabierzesz… duchowych sił!
-
Dalsze losy Apostołów. Andrzej – Apostoł Słowian
-
Dalsze losy bohaterów „The Chosen”. Szymon Piotr
-
Imię na bierzmowanie. Jak je wybrać?
-
Jedna z najstarszych książek na świecie trafiła na sprzedaż. Zawiera Księgę Jonasza i list św. Piotra
-
Litania loretańska z nowymi wezwaniami
-
11 nowych księży wyświęcono w bazylice watykańskiej
-
Tysiąc młodych obejrzało wyjątkowy musical o Janie Pawle II. Na scenie pojawili się znani artyści
-
Powołania 2.0
-
Narkotyki – duży, cichy problem wśród młodzieży. „Zaczynają w wieku 15-16 lat”
-
Modlitewnik dla dzieci. Uwaga! Tego prezentu dziecko nie odłoży na półkę
-
Apostołowie w „The Chosen” kontra fakty biblijne
-
Prezent na Komunię. Co kupić dziecku komunijnemu?
-
Kościół na terenie getta. Niezwykła historia kościoła Wszystkich Świętych w Warszawie
-
„Wybrali skromnego pracownika winnicy Pańskiej”. To były pierwsze słowa Benedykta XVI
Post czyli “post ścisły”
Są również 2 dni, kiedy katolicy zachowują także tzw. post ilościowy – jedzą w ciągu dnia tylko jeden posiłek do syta. Te dni to Środa Popielcowa oraz Wielki Piątek. Połączenie tzw. postu jakościowego i ilościowego nazywane jest postem ścisłym.
W Polsce post ścisły oznacza spożycie w ciągu dnia wyłącznie jednego posiłku do syta i dwóch niepełnych. Ten post obowiązuje wiernych między 18. a 60. rokiem życia.
Post 24 grudnia – dlaczego nie jemy mięsa w Wigilię?
Wigilijny post nigdy nie był postem nakazanym przez prawo kanoniczne. Dlaczego więc nie jemy mięsa także w Wigilię? Nie mówią o nim przykazania kościelne ani Katechizm Kościoła Katolickiego. Jest on jednak mocno zakorzeniony w polskiej tradycji. Tego dnia wielu katolików pości nie tylko nie jedząc mięsa, ale także traktując wieczerzę wigilijną jako jedyny posiłek do syta w ciągu dnia, a więc podejmując tego dnia tzw. post ścisły.
Do takiej wstrzemięźliwości zachęcili ponad 50 lat temu polscy biskupi. W 1966 roku wraz z bł. kard. Stefanem Wyszyńskim na czele wydali oni “List pasterski do Duchowieństwa i Wiernych” w sprawie zmian w przepisach kościelnych dotyczących postu. Zapisano w nim, iż biorąc pod uwagę wielowiekową tradycję, Konferencja utrzymuje w Polsce obowiązek powstrzymania się od spożywania potraw mięsnych także w wigilię uroczystości Bożego Narodzenia.
Decyzja ta wywołała dyskusję wśród kanonistów ze względu na obowiązujące normy prawne. Biskupi bowiem mieli możliwość przenosić dni pokuty lub zamienić post na inną formę pokuty, nie zaś ustanawiać nowy dzień pokutny.
Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej przychylił się jednak do prośby polskiego Episkopatu i wydał zarządzenie, w którym zatwierdził uchwałę Konferencji, ustanawiając tym samym Wigilię dniem abstynencji od pokarmów mięsnych.
Zachętę do postu w Wigilię polscy biskupi zawarli także w Liście na temat przykazań kościelnych z 2003 r.: „Zachęcamy też, zgodnie z postanowieniem II Polskiego Synodu Plenarnego, do zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w Wigilię Bożego Narodzenia, ze względu na wyjątkowy charakter tego dnia w Polsce”.
Dlaczego warto pościć?
Biskupi i księża zachęcają każdego roku, aby w miarę możliwości uczynić ten dzień postnym, byśmy przez to małe wyrzeczenie, jeszcze bardziej skupili się na istocie tego dnia – czyli Wcieleniu Chrystusa – a nie na nas samych. Warto jednak pamiętać, że niezachowanie postu w Wigilię nie jest grzechem.
Do dziś w wielu rodzinach tradycyjnie w Wigilię zachowuje się post. Stąd na naszych rodzinnych stołach pojawiają się raczej ryby, potrawy z grzybów, warzywa i bakalie. Postny charakter Wigilii jest także dla niektórych powodem, by 24 grudnia powstrzymać się od jedzenia słodyczy – pyszne pierniki, serniki i inne wypieki trafiają na stół dopiero w Boże Narodzenie.
os/Stacja7
