Dwie wdowy w odległych od siebie i jeszcze bardziej od nas czasach. Czy znalazłby się dziś ktokolwiek, kto w czasach głodu oddałby jedzenie komuś obcemu zamiast własnemu dziecku? Albo wrzucił majątek do skarbony… świątyni?

Podobna postawa wdów kontrastuje z różnymi postawami pasterzy. Obserwacja Jezusa była odpowiedzią na pytanie, skąd się biorą pieniądze w skarbonie, będące potem do dyspozycji arcykapłanów. Od ludzi, którzy oddają wszystko. Uczeni w piśmie lekceważyli tę ofiarę. Eliasz, przeciwnie.

Na gest wdowy w świątyni patrzymy przeważnie z perspektywy finansów. A ten grosz to niekoniecznie pieniądze. Z perspektywy obu wdów Słowo uczy, że grosz obraca się we wszystko: zawsze, zwłaszcza w sytuacjach granicznych, trzeba ufać do końca Bogu, bo On przyjdzie z pomocą. Z perspektywy pasterzy – stawia pytanie: co ja robię z tym, co ktoś, kto mi zaufał, oddał, przekazał, zawierzył mi? Gdy tym czymś było wszystko? Czy wszystkiego nie obróciłem w nic nie znaczący grosz?

 

PUNKT WYJŚCIA

---

TRZYDZIESTA DRUGA NIEDZIELA ZWYKŁA • ROK B • KOLOR: zielony • KOLEKTA: Będziemy się modlili, aby Bóg oddalał od nas wszelkie przeciwności i abyśmy wolni od niebezpieczeństw duszy i ciała mogli swobodnie pełnić Jego służbę • CZYTANIA: Pierwsza Księga Królewska 17,10-16 • Psalm 146,6c-10 • List św. Pawła do Hebrajczyków  9,24-28 • Ewangelia wg św. Mateusza  5,3

 

CHMURA SŁOWA •

 

•

PIERWSZE CZYTANIE

Cud w Sarepcie • 1 Krl 17,10-16

Eliasz wystawia wdowę cierpiącą biedę na poważną próbę – przekonuje, by przyrządziła posiłek najpierw jemu, potem sobie i synowi. I dzieje się cud

KSIĘGA: Pierwsza Księga Królewska • AUTOR: anonimowy mędrzec • CZAS POWSTANIA: czasy hellenistyczne, I w. przed Chr.
KATEGORIA: wydarzenie  • MIEJSCE: Sarepta Sydońska • BOHATEROWIE: Eliasz, wdowa, syn

---

KSIĘGI KRÓLÓW • Pierwsza i Druga Księga Królewska to dalsza część historii opowiedzianych w dwóch Księgach Samuela – które opisują wybór króla i scalanie królestwa Izraela pod rządami Dawida. Pierwsza Księga Królewska (rozpoczynająca się od opowiadania o starości Dawida) mówi o wyborze oraz rządach Salomona • Tematem obu Ksiąg Królewskich jest Świątynia, którą wznosi Salomon. W niej znajduje swoje miejsce Tora. Powstające miejsca kultu w Betel i Dan czy w Samarii, konkurencyjne wobec jedynej Świątyni, to znak niewierności i przyczyna nieszczęść. Księgę wieńczy opis odnalezienia Tory i odnowy Świątyni • Oprócz historii Salomona i jego następców Pierwsza Księga Królewska opowiada dzieje Eliasza.

ELIASZ • Prorok Eliasz z Tiszbe w Gileadzie rzekł do Achaba – oto pierwsze wspomnienie o Eliaszu w Piśmie Świętym, w Księdze Królewskiej, w rozdziale 17. Zostaje przedstawiony w momencie, gdy obwieszcza królowi klęskę suszy. Sam oddala się nad potok Kerit, dokąd pożywienie przynosiły mu kruki (PATRZ: 1 Krl 17,1-7) • Potem przez dwa lata mieszka u pewnej wdowy w Sarepcie Sydońskiej. Kiedy umiera syn kobiety, Eliasz wskrzesza go (PATRZ: 1 Krl 17,8-24) • Po raz trzeci spotykamy Eliasza, gdy na górze Karmel rzucił wyzwanie pogańskiemu Baalowi i jego prorokom (PATRZ: 1 Krl 18,20-40) • W odpowiedzi pogańska królowa Izebel zapowiedziała śmierć Eliasza. Prorok ukrył się na pustyni w okolicach Beer-Szeby.

ELIASZ I WDOWA • Usłyszymy epizod z pobytu Eliasza w Sarepcie Sydońskiej, dokąd prorok udał się zgodnie z poleceniem Pana. Bezpośrednią tego przyczyną była susza, która zastała Eliasza nad potokiem Kerit – potok wysechł. Eliasz wystawia ubogą wdowę na poważną próbę: przekonuje, by przyrządziła posiłek najpierw jemu, potem sobie i synowi. I dzieje się cud • Zwróćmy uwagę na postawę wdowy, która mimo biedy ugościła Eliasza i podarowała wszystko, co miała.

 

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

---

Wyprawa Eliasza do Sarepty Sydońskiej to ważny etap w historii powołania proroka:

• Starcie z Baalem • Prorok Eliasz ucieka z północy Izraela do fenickiego miasta pomiędzy Tyrem i Sydonem, do Sarepty. Właśnie rzucił wyzwanie pogańskiemu bogu deszczu i burzy, Baalowi, oraz czczącym ich królowi Achabowi i jego małżonce Jezebel. Na Izrael zstąpiła susza, którą zakończyć może tylko słowo Boga. Jej skutki cierpi także prorok, którego Pan posyła w obce strony, do wdowy, która ma się o niego zatroszczyć.

• Wdowa • Wdowy w Starym Testamencie to grupa ze wszystkich najbardziej narażona na głód i nędzę. Wdowa z Sarepty nie tylko nie posiada męża, ma jeszcze na utrzymaniu syna. W dodatku w mieście panuje głód. W jaki sposób może się ona zatroszczyć o Eliasza?

• Jahwe jest Bogiem • Nie będzie musiała, wyręczy ją w tym sam Bóg. Posłuszeństwo Jego słowu wypowiedzianrmu przez proroka decyduje o życiu i śmierci. Wdowa zaufała słowu Eliasza, a ten ukazał moc Słowa Pana. Działa ono nie tylko w Izraelu, ale także w pogańskiej ziemi, gdzie, o ironio, panować miał Baal. Eliasz realizuje misję która streszcza się w jego hebrajskim imieniu – Elijahu – tylko “Jahwe jest Bogiem”.

• Wytapianie żelaza • W Sarepcie Eliasz pozostanie dwa długie lata i dokona tam jeszcze jednego wielkiego cudu. Wdowa u której się zatrzyma uwierzy w Boga Izraela. Dla proroka będzie to także ważny czas dojrzewania wiary i przygotowywania się na ostateczną konfrontację z Achabem • Nazwę Sarepta można wyprowadzić od czasownika związanego z oczyszczeniem metali i przetłumaczyć jako “miejsce wytopu”. Pan będzie tam oczyszczał swojego proroka, wydobywał z niego najcenniejszy metal wiary i przygotowywał do dalszej walki.

 

•

PSALM

Alleluja! • Ps 146, 6c-10

Człowiek dochodzi czasem do kresu. Wie, że więcej uczynić nie może. To wtedy najbardziej ukazuje się wierność Boga

PSALM 146 • AUTOR: lewita (lub Aggeusz i Zachariasz) • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, ok. III w. przed Chr.

---

HALLELE • Wśród psalmów istnieją Hallele: trzynaście psalmów – modlitw przewidzianych na określone święta lub sytuacje. Najbardziej znane są • Hallele egipskie albo “mały Hallel” (Psalmy 113-118) wyśpiewywane podczas Święta Paschy • Wielki Hallel to z kolei Psalm 136, odmawiany również raz w roku podczas Paschy, zaraz po małym Hallelu • Poza nimi istnieje trzecia grupa Hallelów: Psalmy 145-150. Psalm 146 ma wyraźny charakter liturgiczny, funkcjonował w kulcie świątynnym jako pieśń uwielbienia. Hallele przewidziane były jako modlitwy poranne • Jeśli spojrzymy na dobór psalmów w Liturgii Godzin, przekonamy się, że podczas jutrzni i w czasie wielkanocnym i dziś dominują psalmy allelujatyczne.

BÓG RZECZY NIEMOŻLIWYCH • Usłyszymy jeden z psalmów allelujatycznych, Psalm 146, a właściwie jego drugą połowę. W pierwszej, pominiętej części – autor chwali Pana i wymienia powody, dlaczego Go wysławia i dlaczego warto to robić • Jest kilka powodów, dla których druga część Psalmu 146 została wybrana do Liturgii Słowa: • ukazuje Boga, który czyni to, co według ludzkiej perspektywy jest niemożliwe • poświadcza, że Bóg karmi głodnych oraz • ochrania sierotę i wdowę

 

TWEETY

---

Niemożliwe jest możliwe: On… chlebem karmi głodnych, wypuszcza na wolność uwięzionych

Niemożliwe jest możliwe:  Pan przywraca wzrok ociemniałym, Pan dźwiga poniżonych

 

•

DRUGIE CZYTANIE 

Prawdziwy kapłan • Hbr 9, 24-28

Po tygodniu wracamy do Listu do Hebrajczyków. Jego autor znów tłumaczy, na czym polega wyjątkowe kapłaństwo Jezusa

List do Hebrajczyków • AUTOR: anonimowy • CZAS POWSTANIA: 70-95 r. • SKĄD: nie wiemy • DO KOGO: chrześcijanie w Azji Mniejszej

---

JEZUS – OSOBA I DZIEŁO • List do Hebrajczyków przez wieki przypisywany był Pawłowi. Różnice w stylu i tematach teologicznych wskazują jednak na  innego, nieznanego bliżej autora. Podejrzewano, że mogli nim być: Łukasz, Apollos, Barnaba, Klemens Rzymski bądź inny uczeń Pawła. Autor to prawdopodobnie Żyd ze środowiska aleksandryjskiego, należący do drugiego pokolenia uczniów Jezusa. Swoje pismo kieruje do chrześcijan pochodzenia żydowskiego i pogańskiego w Azji Mniejszej • Głównym tematem listu jest osoba i dzieło Jezusa, Arcykapłana i Ofiary Nowego Przymierza, które wypełnia i przewyższa Przymierze Mojżeszowe.

JEDYNA OFIARA • Od rozdziału 8 do 10 autor Listu do Hebrajczyków opisuje ofiarę Chrystusa i jej wyjątkowość wobec ofiar Starego Testamentu. Chrystus złożył ją przed samym obliczem Boga, w przybytku nieba, w miejscu Świętym Świętych, w ten sposób otwierając nam drogę do niego i ofiarując odkupienie (Hbr 9). Jego ofiara znosi wszelkie ofiary Starego Testamentu (Hbr 10). Tam, gdzie dokonało się już odpuszczenie grzechów, nie potrzeba więcej ofiar.

NOWY ARCYKAPŁAN • W dzisiejszym drugim czytaniu widzimy Jezusa na tle ofiar i kapłaństwa Starego Testamentu: • swoją ofiarę składa nie w ludzkiej świątyni, ale w świątyni nieba •  ofiaruje nie cudzą lecz własną krew • czyni to raz, nie jak kapłani Starego Przymierza po wielokroć. • Złożywszy jedną skuteczną ofiarę dla zgładzenia grzechów, Chrystus przyjdzie po raz drugi już nie w związku z grzechem, lecz dla zbawienia tych, którzy na Niego czekają.

 

TRANSLATOR

---

Chrystus bowiem wszedł nie do świątyni, zbudowanej rękami ludzkimi, będącej odbiciem prawdziwej świątyni, ale do samego nieba, aby teraz wstawiać się za nami przed obliczem Boga • Tekst grecki mówi dosłownie o Chrystusie, który już od teraz nieustannie pojawia się przed Bogiem (gr. emphanisthenai) ze względu na nas, aby przemawiać za nami.

Drugi raz ukaże się nie w związku z grzechem, lecz dla zbawienia tych, którzy Go oczekują • Tekst oryginalny opisuje nie tylko zwykłe oczekiwanie, ale oczekiwanie pełnie niecierpliwości i tęsknoty (gr. apekdechomai).

 

•

EWANGELIA

Oddać wszystko• Mk 12, 38-44

To, co dla jednych jest jednym groszem, dla innych może być wszystkim, co posiadają. Wdowa oddaje wszystko — Bogu

EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.
KATEGORIA: dialog • CZAS AKCJI: ok. 33 r. • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, świątynia • BOHATEROWIE: Jezus

---

W JEROZOLIMIE • Jesteśmy już w trzeciej części Ewangelii Marka: Jezus przybył do Jerozolimy, to już ostatnie dni przed Jego męką. Często nawiedział świątynię dyskutował z arcykapłanami (Pytanie o władzę – 11,27-33), faryzeuszami (Sprawa podatku – 12,13-17), saduceuszami (Kwestia zmartwychwstania 12,18-17), nauczał w przypowieściach (O rolnikach-zabójcach 12,1-12), interpretował Pisma (12,35-37), ostrzegał.

WDOWI GROSZ • Księża będą mieli do wyboru dwie wersje Ewangelii. Z całą pewnością usłyszymy o wdowim groszu, a jeśli ksiądz zdecyduje się przeczytać dłuższą wersję – ostrzeżenie przed uczonymi w Piśmie • Pełny sens Ewangelii perykopy o wdowim groszu widzimy w połączeniu z wcześniejszą perykopą: Jezus nie tylko • wskazuje wdowę, która oddaje wszystko, co ma (PATRZ: TRANSLATOR), nie tylko • uczy innego patrzenia: w niewiele, w groszu – dostrzec wszystko • ale także konkluduje nijako ostrzeżenie przed uczonymi w Piśmie wskazując, że mimo swej pobożności lekceważą ofiarę kobiety i jej zawierzenie Bogu

 

TRENSLATOR

---

Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało; ona zaś ze swego niedostatku wrzuciła wszystko, co miała, całe swe utrzymanie (Mk 12,44) • Wg oryginalnego tekstu Ewangelii Jezus mówi, że wdowa wrzuciła holon ton bion, dosłownie całe swoje życie

 

JESZCZE O EWANGELII

---

W Jerozolimie Jezus naucza na dziedzińcu świątynnym. Jest dobrym obserwatorem:

• Wpatrzony w człowieka • Jezus, przybywszy do Jerozolimy, zatrzymuje się na dziedzińcu świątynnym, gdzie obserwuje modlących się ludzi. Zadziwiające, że Pan, który przybył dokonać w tym mieście tak ważnych rzeczy, traci swój czas, przypatrując się ludziom. Jezus robi to, co Ojciec. Wpatruje się z ciekawością i zachwytem w człowieka.

• Ofiary • Na dziedzińcu świątynnym według Miszny znajdowało się trzynaście miejsc z otworem w kształcie trąby, w których wierni mogli składać swoje ofiary. Być może towarzyszyli im wówczas kapłani publicznie podający sumę i błogosławiący darczyńców. Wielkie ofiary zapewne spotykały się z uznaniem otaczających i szmerem podziwu. Jaką reakcję wywołały dwa pieniążki wrzucone przez wdowę?

• Całe jej życie • Rzymski kwadrans to najmniejsza z monet, będących wówczas w obiegu, dosłownie grosz. Być może wdowa spotkała się z pełnym politowania uśmiechem lub lekceważeniem. Dla Jezusa jednak złożyła największą ofiarę. Według Niego wszyscy wrzucali z tego, co im zbywało. Ona oddała wszystko, co miała. W skarbonie wylądowało całej jej życie i utrzymanie, które oddała w ręce Pana.