Jutro Niedziela – XXXII zwykła B
Czy i my, jak uczeni w piśmie, wszystkiego nie obracamy w grosz?
Polub nas na Facebooku!
Dwie wdowy w odległych od siebie i jeszcze bardziej od nas czasach. Czy znalazłby się dziś ktokolwiek, kto w czasach głodu oddałby jedzenie komuś obcemu zamiast własnemu dziecku? Albo wrzucił majątek do skarbony… świątyni?
Podobna postawa wdów kontrastuje z różnymi postawami pasterzy. Obserwacja Jezusa była odpowiedzią na pytanie, skąd się biorą pieniądze w skarbonie, będące potem do dyspozycji arcykapłanów. Od ludzi, którzy oddają wszystko. Uczeni w piśmie lekceważyli tę ofiarę. Eliasz, przeciwnie.
Na gest wdowy w świątyni patrzymy przeważnie z perspektywy finansów. A ten grosz to niekoniecznie pieniądze. Z perspektywy obu wdów Słowo uczy, że grosz obraca się we wszystko: zawsze, zwłaszcza w sytuacjach granicznych, trzeba ufać do końca Bogu, bo On przyjdzie z pomocą. Z perspektywy pasterzy – stawia pytanie: co ja robię z tym, co ktoś, kto mi zaufał, oddał, przekazał, zawierzył mi? Gdy tym czymś było wszystko? Czy wszystkiego nie obróciłem w nic nie znaczący grosz?
PUNKT WYJŚCIA
TRZYDZIESTA DRUGA NIEDZIELA ZWYKŁA • ROK B • KOLOR: zielony • KOLEKTA: Będziemy się modlili, aby Bóg oddalał od nas wszelkie przeciwności i abyśmy wolni od niebezpieczeństw duszy i ciała mogli swobodnie pełnić Jego służbę • CZYTANIA: Pierwsza Księga Królewska 17,10-16 • Psalm 146,6c-10 • List św. Pawła do Hebrajczyków 9,24-28 • Ewangelia wg św. Mateusza 5,3
CHMURA SŁOWA •
•
PIERWSZE CZYTANIE
Cud w Sarepcie • 1 Krl 17,10-16
Eliasz wystawia wdowę cierpiącą biedę na poważną próbę – przekonuje, by przyrządziła posiłek najpierw jemu, potem sobie i synowi. I dzieje się cud
KSIĘGA: Pierwsza Księga Królewska • AUTOR: anonimowy mędrzec • CZAS POWSTANIA: czasy hellenistyczne, I w. przed Chr.
KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Sarepta Sydońska • BOHATEROWIE: Eliasz, wdowa, syn
KSIĘGI KRÓLÓW • Pierwsza i Druga Księga Królewska to dalsza część historii opowiedzianych w dwóch Księgach Samuela – które opisują wybór króla i scalanie królestwa Izraela pod rządami Dawida. Pierwsza Księga Królewska (rozpoczynająca się od opowiadania o starości Dawida) mówi o wyborze oraz rządach Salomona • Tematem obu Ksiąg Królewskich jest Świątynia, którą wznosi Salomon. W niej znajduje swoje miejsce Tora. Powstające miejsca kultu w Betel i Dan czy w Samarii, konkurencyjne wobec jedynej Świątyni, to znak niewierności i przyczyna nieszczęść. Księgę wieńczy opis odnalezienia Tory i odnowy Świątyni • Oprócz historii Salomona i jego następców Pierwsza Księga Królewska opowiada dzieje Eliasza.
ELIASZ • Prorok Eliasz z Tiszbe w Gileadzie rzekł do Achaba – oto pierwsze wspomnienie o Eliaszu w Piśmie Świętym, w Księdze Królewskiej, w rozdziale 17. Zostaje przedstawiony w momencie, gdy obwieszcza królowi klęskę suszy. Sam oddala się nad potok Kerit, dokąd pożywienie przynosiły mu kruki (PATRZ: 1 Krl 17,1-7) • Potem przez dwa lata mieszka u pewnej wdowy w Sarepcie Sydońskiej. Kiedy umiera syn kobiety, Eliasz wskrzesza go (PATRZ: 1 Krl 17,8-24) • Po raz trzeci spotykamy Eliasza, gdy na górze Karmel rzucił wyzwanie pogańskiemu Baalowi i jego prorokom (PATRZ: 1 Krl 18,20-40) • W odpowiedzi pogańska królowa Izebel zapowiedziała śmierć Eliasza. Prorok ukrył się na pustyni w okolicach Beer-Szeby.
ELIASZ I WDOWA • Usłyszymy epizod z pobytu Eliasza w Sarepcie Sydońskiej, dokąd prorok udał się zgodnie z poleceniem Pana. Bezpośrednią tego przyczyną była susza, która zastała Eliasza nad potokiem Kerit – potok wysechł. Eliasz wystawia ubogą wdowę na poważną próbę: przekonuje, by przyrządziła posiłek najpierw jemu, potem sobie i synowi. I dzieje się cud • Zwróćmy uwagę na postawę wdowy, która mimo biedy ugościła Eliasza i podarowała wszystko, co miała.
JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU
Wyprawa Eliasza do Sarepty Sydońskiej to ważny etap w historii powołania proroka:
• Starcie z Baalem • Prorok Eliasz ucieka z północy Izraela do fenickiego miasta pomiędzy Tyrem i Sydonem, do Sarepty. Właśnie rzucił wyzwanie pogańskiemu bogu deszczu i burzy, Baalowi, oraz czczącym ich królowi Achabowi i jego małżonce Jezebel. Na Izrael zstąpiła susza, którą zakończyć może tylko słowo Boga. Jej skutki cierpi także prorok, którego Pan posyła w obce strony, do wdowy, która ma się o niego zatroszczyć.
• Wdowa • Wdowy w Starym Testamencie to grupa ze wszystkich najbardziej narażona na głód i nędzę. Wdowa z Sarepty nie tylko nie posiada męża, ma jeszcze na utrzymaniu syna. W dodatku w mieście panuje głód. W jaki sposób może się ona zatroszczyć o Eliasza?
• Jahwe jest Bogiem • Nie będzie musiała, wyręczy ją w tym sam Bóg. Posłuszeństwo Jego słowu wypowiedzianrmu przez proroka decyduje o życiu i śmierci. Wdowa zaufała słowu Eliasza, a ten ukazał moc Słowa Pana. Działa ono nie tylko w Izraelu, ale także w pogańskiej ziemi, gdzie, o ironio, panować miał Baal. Eliasz realizuje misję która streszcza się w jego hebrajskim imieniu – Elijahu – tylko “Jahwe jest Bogiem”.
• Wytapianie żelaza • W Sarepcie Eliasz pozostanie dwa długie lata i dokona tam jeszcze jednego wielkiego cudu. Wdowa u której się zatrzyma uwierzy w Boga Izraela. Dla proroka będzie to także ważny czas dojrzewania wiary i przygotowywania się na ostateczną konfrontację z Achabem • Nazwę Sarepta można wyprowadzić od czasownika związanego z oczyszczeniem metali i przetłumaczyć jako “miejsce wytopu”. Pan będzie tam oczyszczał swojego proroka, wydobywał z niego najcenniejszy metal wiary i przygotowywał do dalszej walki.
•
PSALM
Alleluja! • Ps 146, 6c-10
Człowiek dochodzi czasem do kresu. Wie, że więcej uczynić nie może. To wtedy najbardziej ukazuje się wierność Boga
PSALM 146 • AUTOR: lewita (lub Aggeusz i Zachariasz) • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, ok. III w. przed Chr.
HALLELE • Wśród psalmów istnieją Hallele: trzynaście psalmów – modlitw przewidzianych na określone święta lub sytuacje. Najbardziej znane są • Hallele egipskie albo “mały Hallel” (Psalmy 113-118) wyśpiewywane podczas Święta Paschy • Wielki Hallel to z kolei Psalm 136, odmawiany również raz w roku podczas Paschy, zaraz po małym Hallelu • Poza nimi istnieje trzecia grupa Hallelów: Psalmy 145-150. Psalm 146 ma wyraźny charakter liturgiczny, funkcjonował w kulcie świątynnym jako pieśń uwielbienia. Hallele przewidziane były jako modlitwy poranne • Jeśli spojrzymy na dobór psalmów w Liturgii Godzin, przekonamy się, że podczas jutrzni i w czasie wielkanocnym i dziś dominują psalmy allelujatyczne.
BÓG RZECZY NIEMOŻLIWYCH • Usłyszymy jeden z psalmów allelujatycznych, Psalm 146, a właściwie jego drugą połowę. W pierwszej, pominiętej części – autor chwali Pana i wymienia powody, dlaczego Go wysławia i dlaczego warto to robić • Jest kilka powodów, dla których druga część Psalmu 146 została wybrana do Liturgii Słowa: • ukazuje Boga, który czyni to, co według ludzkiej perspektywy jest niemożliwe • poświadcza, że Bóg karmi głodnych oraz • ochrania sierotę i wdowę
TWEETY
Niemożliwe jest możliwe: On… chlebem karmi głodnych, wypuszcza na wolność uwięzionych
Niemożliwe jest możliwe: Pan przywraca wzrok ociemniałym, Pan dźwiga poniżonych
•
DRUGIE CZYTANIE
Prawdziwy kapłan • Hbr 9, 24-28
Po tygodniu wracamy do Listu do Hebrajczyków. Jego autor znów tłumaczy, na czym polega wyjątkowe kapłaństwo Jezusa
List do Hebrajczyków • AUTOR: anonimowy • CZAS POWSTANIA: 70-95 r. • SKĄD: nie wiemy • DO KOGO: chrześcijanie w Azji Mniejszej
JEZUS – OSOBA I DZIEŁO • List do Hebrajczyków przez wieki przypisywany był Pawłowi. Różnice w stylu i tematach teologicznych wskazują jednak na innego, nieznanego bliżej autora. Podejrzewano, że mogli nim być: Łukasz, Apollos, Barnaba, Klemens Rzymski bądź inny uczeń Pawła. Autor to prawdopodobnie Żyd ze środowiska aleksandryjskiego, należący do drugiego pokolenia uczniów Jezusa. Swoje pismo kieruje do chrześcijan pochodzenia żydowskiego i pogańskiego w Azji Mniejszej • Głównym tematem listu jest osoba i dzieło Jezusa, Arcykapłana i Ofiary Nowego Przymierza, które wypełnia i przewyższa Przymierze Mojżeszowe.
JEDYNA OFIARA • Od rozdziału 8 do 10 autor Listu do Hebrajczyków opisuje ofiarę Chrystusa i jej wyjątkowość wobec ofiar Starego Testamentu. Chrystus złożył ją przed samym obliczem Boga, w przybytku nieba, w miejscu Świętym Świętych, w ten sposób otwierając nam drogę do niego i ofiarując odkupienie (Hbr 9). Jego ofiara znosi wszelkie ofiary Starego Testamentu (Hbr 10). Tam, gdzie dokonało się już odpuszczenie grzechów, nie potrzeba więcej ofiar.
NOWY ARCYKAPŁAN • W dzisiejszym drugim czytaniu widzimy Jezusa na tle ofiar i kapłaństwa Starego Testamentu: • swoją ofiarę składa nie w ludzkiej świątyni, ale w świątyni nieba • ofiaruje nie cudzą lecz własną krew • czyni to raz, nie jak kapłani Starego Przymierza po wielokroć. • Złożywszy jedną skuteczną ofiarę dla zgładzenia grzechów, Chrystus przyjdzie po raz drugi już nie w związku z grzechem, lecz dla zbawienia tych, którzy na Niego czekają.
TRANSLATOR
Chrystus bowiem wszedł nie do świątyni, zbudowanej rękami ludzkimi, będącej odbiciem prawdziwej świątyni, ale do samego nieba, aby teraz wstawiać się za nami przed obliczem Boga • Tekst grecki mówi dosłownie o Chrystusie, który już od teraz nieustannie pojawia się przed Bogiem (gr. emphanisthenai) ze względu na nas, aby przemawiać za nami.
Drugi raz ukaże się nie w związku z grzechem, lecz dla zbawienia tych, którzy Go oczekują • Tekst oryginalny opisuje nie tylko zwykłe oczekiwanie, ale oczekiwanie pełnie niecierpliwości i tęsknoty (gr. apekdechomai).
•
EWANGELIA
Oddać wszystko• Mk 12, 38-44
To, co dla jednych jest jednym groszem, dla innych może być wszystkim, co posiadają. Wdowa oddaje wszystko — Bogu
EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.
KATEGORIA: dialog • CZAS AKCJI: ok. 33 r. • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, świątynia • BOHATEROWIE: Jezus
W JEROZOLIMIE • Jesteśmy już w trzeciej części Ewangelii Marka: Jezus przybył do Jerozolimy, to już ostatnie dni przed Jego męką. Często nawiedział świątynię dyskutował z arcykapłanami (Pytanie o władzę – 11,27-33), faryzeuszami (Sprawa podatku – 12,13-17), saduceuszami (Kwestia zmartwychwstania 12,18-17), nauczał w przypowieściach (O rolnikach-zabójcach 12,1-12), interpretował Pisma (12,35-37), ostrzegał.
WDOWI GROSZ • Księża będą mieli do wyboru dwie wersje Ewangelii. Z całą pewnością usłyszymy o wdowim groszu, a jeśli ksiądz zdecyduje się przeczytać dłuższą wersję – ostrzeżenie przed uczonymi w Piśmie • Pełny sens Ewangelii perykopy o wdowim groszu widzimy w połączeniu z wcześniejszą perykopą: Jezus nie tylko • wskazuje wdowę, która oddaje wszystko, co ma (PATRZ: TRANSLATOR), nie tylko • uczy innego patrzenia: w niewiele, w groszu – dostrzec wszystko • ale także konkluduje nijako ostrzeżenie przed uczonymi w Piśmie wskazując, że mimo swej pobożności lekceważą ofiarę kobiety i jej zawierzenie Bogu
TRENSLATOR
Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało; ona zaś ze swego niedostatku wrzuciła wszystko, co miała, całe swe utrzymanie (Mk 12,44) • Wg oryginalnego tekstu Ewangelii Jezus mówi, że wdowa wrzuciła holon ton bion, dosłownie całe swoje życie
JESZCZE O EWANGELII
W Jerozolimie Jezus naucza na dziedzińcu świątynnym. Jest dobrym obserwatorem:
• Wpatrzony w człowieka • Jezus, przybywszy do Jerozolimy, zatrzymuje się na dziedzińcu świątynnym, gdzie obserwuje modlących się ludzi. Zadziwiające, że Pan, który przybył dokonać w tym mieście tak ważnych rzeczy, traci swój czas, przypatrując się ludziom. Jezus robi to, co Ojciec. Wpatruje się z ciekawością i zachwytem w człowieka.
• Ofiary • Na dziedzińcu świątynnym według Miszny znajdowało się trzynaście miejsc z otworem w kształcie trąby, w których wierni mogli składać swoje ofiary. Być może towarzyszyli im wówczas kapłani publicznie podający sumę i błogosławiący darczyńców. Wielkie ofiary zapewne spotykały się z uznaniem otaczających i szmerem podziwu. Jaką reakcję wywołały dwa pieniążki wrzucone przez wdowę?
• Całe jej życie • Rzymski kwadrans to najmniejsza z monet, będących wówczas w obiegu, dosłownie grosz. Być może wdowa spotkała się z pełnym politowania uśmiechem lub lekceważeniem. Dla Jezusa jednak złożyła największą ofiarę. Według Niego wszyscy wrzucali z tego, co im zbywało. Ona oddała wszystko, co miała. W skarbonie wylądowało całej jej życie i utrzymanie, które oddała w ręce Pana.
