Jutro Niedziela – XXX zwykła B
Ślepota dotyka nie tylko wzroku. Również zdrowego rozsądku i wiary.
PUNKT WYJŚCIA
TRZYDZIESTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się, aby wieczny Bóg pomnożył w nas wiarę, nadzieję i miłość i dał nam ukochać przykazania, byśmy mogli otrzymać obiecane zbawienie • CZYTANIA: Księga Jeremiasza 31,7–9 • Psalm 126,1–6 • List do Hebrajczyków 5,1–6 • Ewangelia wg św. Marka 10,46–52
CHMURA SŁOWA
STO SŁÓW
Prostą drogę, którą prowadził Pan Izraela z wygnania, drogę prowadzącą do świątyni, Jerozolimy, spotykamy również w Ewangelii: Bartymeusz natychmiast przejrzał i szedł za Nim drogą – drogą, którą Jezus podążał do Jerozolimy.
Nie tylko droga łączy dzisiejsze czytania, również powrót. Izrael powraca z niewoli do nowego życia: przepowiada to Jeremiasz z perspektywy przyszłości, opisuje psalmista jako fakt już dokonany. Bartymeusz też powraca z cierpienia ślepoty do szczęścia uzdrowienia.
I jeszcze ślepota. Dotknęła wzroku Bartymeusza (niewidomi są również wśród tych, którzy wracają z wygnania). Ale ślepota dotyka nie tylko wzroku, ale również wiary i zdrowego rozsądku. Jeremiasz, widzący, dostrzegał to, czego nie mogli zobaczyć Izraelici, których postawa niechybnie prowadziła do wygnania. Widział jeszcze więcej: nie tylko nadchodzące nieszczęście, ale też zbawcze działanie Pana. Bartymeusz przejrzał nie tylko na oczy: przejrzał bardziej niż uczniowie.
Czytanie z Księgi Jeremiasza
(Jr 31,7-9)
Przeczytaj również
To bowiem mówi Pan: Wykrzykujcie radośnie na cześć Jakuba, weselcie się pierwszym wśród narodów! Głoście, wychwalajcie i mówcie: Pan wybawił swój lud, Resztę Izraela! Oto sprowadzę ich z ziemi północnej i zgromadzę ich z krańców ziemi. Są wśród nich niewidomi i dotknięci kalectwem, kobieta brzemienna wraz z położnicą: powracają wielką gromadą. Oto wyszli z płaczem, lecz wśród pociech ich przyprowadzę. Przywiodę ich do strumienia wody równą drogą – nie potkną się na niej. Jestem bowiem ojcem dla Izraela, a Efraim jest moim synem pierworodnym.
Oto Słowo Boże.
•
PIERWSZE CZYTANIE
Pocieszenie • Jr 31, 7-9
Jeremiasz był świadom, że jego naród ginie i wkrótce straci wolność. Zapowiada jednak, że nawet gdy to nastąpi, Bóg i tak przyjdzie z pomocą.
KSIĘGA: Jeremiasza • AUTOR: Jeremiasz • CZAS POWSTANIA: 626–587 r. przed Chr. (dalsza redakcja po śmierci proroka) • KATEGORIA: wyrocznia prorocka
KONTROWERSYJNY PROROK • Księga Jeremiasza pod względem liczby słów to najobszerniejsza księga Starego Testamentu. Zawiera aż pięćdziesiąt dwa rozdziały • Jeremiasz to wielki i kontrowersyjny dla ówczesnych prorok. Za życia uznawany za bluźniercę i zdrajcę narodu (? Jr 26,7–9), po śmierci został „wywyższony” przez Boga i przeszedł do historii jako orędownik narodu (? 2 Mch 15,14–16). Był świadkiem upadku Judy i Jerozolimy podczas niewoli babilońskiej (586 r. przed Chr.).
KSIĘGA POCIESZENIA • Choć w Księdze Jeremiasza – zwłaszcza w jego dwóch pierwszych częściach – przeważają ostrzeżenia przed nieszczęściem, pojawiają się tu także obietnice przyszłego szczęścia i proroctwa związane z wizją odnowy Izraela. Przykładem jest Księga Pocieszenia (30,1–33,26). Jeremiasz opisuje w niej procesję tych, którzy wracają z wygnania babilońskiego • Przypomnijmy, w 722 r. przed Chr. Asyria uprowadziła dziesięć plemion Północy (Izraela), z kolei w 598 r. przed Chr. Babilończycy dokonali pierwszej deportacji z Południa (Judy). Ich powrót – który przepowiada i opisuje Jeremiasz – to znak miłosierdzia Bożego i przebaczenia.
SZCZĘŚCIE W NIESZCZĘŚCIU • To właśnie z Księgi Pocieszenia pochodzi dzisiejsze czytanie. Jeremiasz zapewnia, że Bóg wybawi lud z niewoli • Zwróćmy uwagę na to, że Jeremiasz mówi zarówno o losie • całego narodu, jak i • konkretnych ludzi, dotkniętych cierpieniem: kalek, niewidomych, brzemiennych kobiet.
(Ps 126,1-6)
REFREN: Pan Bóg uczynił wielkie rzeczy dla nas
Gdy Pan odmienił los Syjonu,
wydawało się nam, że śnimy.
Usta nasze były pełne śmiechu,
a język śpiewał z radości.
Mówiono wtedy między poganami:
„Wielkie rzeczy im Pan uczynił”.
Pan uczynił nam wielkie rzeczy
i ogarnęła nas radość.
Odmień znowu nasz los, Panie,
jak odmieniasz strumienie na Południu.
Ci, którzy we łzach sieją,
żąć będą w radości.
Idą i płaczą
niosąc ziarno na zasiew,
lecz powrócą z radością
niosąc swoje snopy.
•
PSALM
Powrót • Ps 126, 1-6
To, co Jeremiasz zapowiadał, Psalm 126 już relacjonuje i wysławia. To pieśń tych, którzy wracają z niewoli babilońskiej.
PSALM 126 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: okres powrotu z wygnania, ok. 538 r. przed Chr.
PIEŚŃ WSTĘPOWAŃ • Psalm 126 powstał prawdopodobnie w czasie powrotu z wygnania i odbudowy kraju za Ezdrasza i Nehemiasza. To pieśń pielgrzyma pisana być może przez kogoś, kto na własne oczy oglądał cud powrotu z Babilonii, pełna nadziei pieśń wstępowania do Jerozolimy (szir hamaalot). Ze względu na pojawiające się w niej my kwalifikuje się ją do gatunku wspólnotowego dziękczynienia. Stoi za nią wspólnota, która dziękuje Bogu za wyzwolenie z niewoli i odbudowuje swoje życie w spustoszonej rodzinnej ziemi.
TO NIE SEN • Usłyszymy cały psalm, podzielony na cztery strofy. Pierwsza opisuje wyjście z Babilonii, które Izraelitom wydaje się snem. Druga przytacza pełne podziwu głosy pogan dostrzegające w losie Izraela rękę Boga. Strofa trzecia to modlitwa o błogosławieństwo w trudnym czasie odbudowy kraju. Wreszcie strofa czwarta to pieśń żniwiarzy, którzy symbolizują Izraela płaczącego i zmagającego się ze swym losem, który Bóg ma moc odmienić i nasycić radością.
Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Hebrajczyków
(Hbr 5,1-6)
Każdy arcykapłan z ludzi brany, dla ludzi bywa ustanawiany w sprawach odnoszących się do Boga, aby składał dary i ofiary za grzechy. Może on współczuć z tymi, którzy nie wiedzą i błądzą, ponieważ sam podlega słabościom. I ze względu na nią powinien jak za lud, tak i za samego siebie składać ofiary za grzechy. I nikt sam sobie nie bierze tej godności, lecz tylko ten, kto jest powołany przez Boga jak Aaron. Podobnie i Chrystus nie sam siebie okrył sławą przez to, iż stał się arcykapłanem, ale /uczynił to/ Ten, który powiedział do Niego: Ty jesteś moim Synem, jam Cię dziś zrodził, jak i w innym /miejscu/: Tyś jest kapłanem na wieki na wzór Melchizedeka.
Oto Słowo Boże.
•
DRUGIE CZYTANIE
O Chrystusie – Arcykapłanie • Hbr 5,1-6
Autor Listu do Hebrajczyków tłumaczy, dlaczego Chrystus, choć nie pochodzi z rodu Lewiego, jest Arcykapłanem. Wraca do korzeni.
KSIĘGA: List do Hebrajczyków • AUTOR: anonimowy, chrześcijanin pochodzenia żydowskiego • CZAS POWSTANIA: 70–95 r. • SKĄD: miejsce nieznane • DO KOGO: chrześcijanie w Azji Mniejszej
LIST DO HEBRAJCZYKÓW • Przypomnijmy, że głównym tematem Listu jest osoba i dzieło Jezusa, Arcykapłana i Ofiary Nowego Przymierza, które wypełnia i przewyższa Przymierze Mojżeszowe • W trakcie trwającej lektury jesteśmy w drugiej części Listu, opisującej Chrystusa Arcykapłana (w. 4,14–7,28). Jest naszym bratem, ale równocześnie Synem Bożym, kapłanem na wzór Melchizedeka (w. 4,14–5,10). W zeszłym tygodniu słyszeliśmy o Chrystusie, który jest do nas podobny we wszystkim oprócz grzechu – i że to właśnie jest przyczyną tego, iż Chrystus jest doskonalszym kapłanem niż jakikolwiek kapłan Starego Testamentu. Dzisiejsze czytanie to bezpośrednia kontynuacja zeszłotygodniowego fragmentu.
JAK MELCHIZEDEK • Ważnym kontekstem dla zrozumienia dzisiejszego czytania jest kwestia dziedziczenia – kapłanami Starego Testamentu zostawali mężczyźni jednego z dwunastu pokoleń – Lewici, potomkowie Aarona. Chrystus nie pochodził z tego pokolenia. Dlaczego więc jest Arcykapłanem? To właśnie tłumaczy autor Listu do Hebrajczyków, używając dwóch kluczowych określeń. Pierwsze to: • wzięty z ludu – każdy kapłan Starego Testamentu wywodzi się spośród ludzi, stąd może współczuć słabościom, podobnie Chrystus. Drugie to: • ustanowił go kapłanem – żaden kapłan nie bierze sobie sam misji, lecz otrzymuje ją od Boga. W taki sposób kapłanami zostali Aaron oraz Melchizedek, w taki też sposób Bóg ustanowił Jezusa kapłanem na wieki.
Słowa Ewangelii wg św. Marka
(Mk 10,46-52)
Gdy Jezus wraz z uczniami i sporym tłumem wychodził z Jerycha, niewidomy żebrak, Bartymeusz, syn Tymeusza, siedział przy drodze. Ten słysząc, że to jest Jezus z Nazaretu, zaczął wołać: Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną! Wielu nastawało na niego, żeby umilkł. Lecz on jeszcze głośniej wołał: Synu Dawida, ulituj się nade mną! Jezus przystanął i rzekł: Zawołajcie go! I przywołali niewidomego, mówiąc mu: Bądź dobrej myśli, wstań, woła cię. On zrzucił z siebie płaszcz, zerwał się i przyszedł do Jezusa. A Jezus przemówił do niego: Co chcesz, abym ci uczynił? Powiedział Mu niewidomy: Rabbuni, żebym przejrzał. Jezus mu rzekł: Idź, twoja wiara cię uzdrowiła. Natychmiast przejrzał i szedł za Nim drogą.
Oto Słowo Pańskie.
•
EWANGELIA
Bartymeusz• Mk 10,46-52
Przejrzał – nie tylko na oczy. Zobaczył więcej, niż widzieli uczniowie. Oni z niechęcią szli do Jerozolimy, on pewnie podjął drogę Jezusa.
EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30–33 r. • MIEJSCE AKCJI: Jerycho • BOHATEROWIE: Jezus, Bartymeusz, uczniowie • WERSJE: Mt 20,29–34 • Łk 18,35–43
„REPORTERSKA” EWANGELIA • Ewangelista Marek przypomina reportera, który nie tylko relacjonuje to, co widzi, ale o jego przebieg i przeżywane emocje pyta uczestników, a potem konstruuje tekst, korzystając z różnych punktów widzenia, stając się tzw. narratorem wszechwiedzącym. Widać to po szczegółowych informacjach, o których nie wspominają pozostali synoptycy. Na przykład często wymienia imiona bohaterów lub też opisuje subiektywne odczucia bohaterów (? TRZYNASTA NIEDZIELA ZWYKŁA).
DZIESIĄTY ROZDZIAŁ • Druga część Ewangelii Marka – droga Jezusa do Jerozolimy (następuje po wyznaniu Piotra) – cechuje się tym, że Jezus już nie dokonuje cudów. Dzisiejszy fragment, zakończenie dziesiątego rozdziału, jest praktycznie jedynym wyjątkiem. Zaraz po nim następuje uroczysty wjazd do Jerozolimy.
NIEWIDOMY ŻEBRAK • Usłyszymy dziś opis spotkania Jezusa z niewidomym Bartymeuszem. Wszystko dzieje się w Jerychu, które Jezus wraz z uczniami chce opuścić. Zwróćmy uwagę na • pełen szczegółów styl Marka • upór Bartymeusza, który próbuje zatrzymać Jezusa, nie daje się uciszyć innym • uzdrowienie, które dotyczy nie tylko oczu, ale i serca Bartymeusza: staje się uczniem.
Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.