PUNKT WYJŚCIA

NIEDZIELA CHRZTU PAŃSKIEGO • Rok C • Niedziela ta kończy Okres Bożego Narodzenia. Od poniedziałku rozpocznie się trwający kilka tygodni Okres Zwykły • KOLEKTA: Będziemy się modlić, abyśmy odrodzeni z wody i Ducha Świętego zawsze żyli w miłości Boga Wszechmogącego • CZYTANIA: Księga Izajasza 40,1–5. 9–11 • Psalm 104,1–4.24–25.27–30 • List św. Pawła do Tytusa 2,11–14; 3,4–7 • Ewangelia wg św. Łukasza 3,15–16.21–22

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

O chrzcie Jezusa mówi cała Liturgia Słowa, choć – paradoksalnie – najbardziej oszczędny w słowach jest sam Łukasz, jak gdyby prorokom i apostołom chciał pozostawić opis pełnego bogactwa znaczeń tego wydarzenia. Jezus także przyjął chrzest – pisze zdawkowo o nie do końca zrozumiałym przecież fakcie, że Bóg, bezgrzeszny, przyjmuje chrzest razem z grzesznikami (EWANGELIA).

Wiele niezwykłości ukrywa się chwili, gdy Jezus przychodzi nad Jordan, tam, gdzie Jan zanurza w Jordanie, gdzie ludzie oczekuja pomocy: Oto Pan Bóg przychodzi z mocą – relacjonuje Izajasz (PIERWSZE CZYTANIE).

Ukazała się łaska – dopowiada św. Paweł (DRUGIE CZYTANIE). Jezus nie wchodzi jednak do rzeki po to, aby wyznać grzechy, lecz po to, aby dać to, czego oni, przybyli nad Jordan, oczekują – godność dzieci Bożych.

Ty jesteś moim Synem umiłowanym, w Tobie mam upodobanie – słyszy te słowa nie tylko On. Od momentu chrztu mamy całkiem nowe życie, obdarzeni przywilejem bycia dziećmi Bożymi.

---

---

Czytanie z Księgi Izajasza

(Iz 40,1-5.9-11)

Pocieszcie, pocieszcie mój lud!
mówi wasz Bóg.
Przemawiajcie do serca Jeruzalem
i wołajcie do niego,
że czas jego służby się skończył,
że nieprawość jego odpokutowana,
bo odebrało z ręki Pana karę w dwójnasób
za wszystkie swe grzechy,
Głos się rozlega:
Drogę dla Pana przygotujcie na pustyni,
wyrównajcie na pustkowiu
gościniec naszemu Bogu!
Niech się podniosą wszystkie doliny,
a wszystkie góry i wzgórza obniżą;
równiną niechaj się staną urwiska,
a strome zbocza niziną gładką.
Wtedy się chwała Pańska objawi,
razem ją wszelkie ciało zobaczy,
bo usta Pańskie to powiedziały.
Wstąpże na wysoką górę,
zwiastunko dobrej nowiny w Syjonie!
Podnieś mocno twój głos,
zwiastunko dobrej nowiny w Jeruzalem!
Podnieś głos, nie bój się!
Powiedz miastom judzkim:
Oto wasz Bóg!
Oto Pan Bóg przychodzi z mocą
i ramię Jego dzierży władzę.
Oto Jego nagroda z Nim idzie
i przed Nim Jego zapłata.
Podobnie jak pasterz pasie On swą trzodę,
gromadzi ją swoim ramieniem,
jagnięta nosi na swej piersi,
owce karmiące prowadzi łagodnie.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Drogę Panu przygotujcie • Iz 40,1-5.9-11

W obrazach Izajasza ukrywa się piękna metafora chrztu. Bóg oczyszcza nas z grzechu, żeby następnie ofiarować nam słowo pociechy i miłości.

KSIĘGA: Izajasza • AUTOR: Deutero-Izajasz • CZAS POWSTANIA: okres wygnania (586–538 r. przed Chr.) • KATEGORIA: mowa prorocka • KTO MÓWI: prorok (w imieniu Boga) • ADRESACI: Izraelici, wszystkie narody

---

IZAJASZ I JEGO SZKOŁA • Najdłuższa spośród ksiąg Starego Testamentu Księga Izajasza to w istocie trzy księgi, którym przypisuje się różnych autorów i odmienny czas powstania. Adresatami każdej z części są Izraelici w zmieniających się okolicznościach historii zbawienia: • pierwsza część (rozdziały 1–39) powstała przed wygnaniem babilońskim, za czasów panowania bezbożnego króla Achaza (735–715 r. przed Chr.) oraz jego syna, wiernego reformatora Ezechiasza (715–698 r. przed Chr.) • część druga, (rozdziały 40–55) kierowana jest już do Izraelitów na wygnaniu (586– 538 r. przed Chr.). Jej autorem jest Drugi Izajasz (Deutero-Izajasz), prawdopodobnie uczeń wielkiego Izajasza. Najpóźniejsza • część trzecia powstała już po powrocie z wygnania.

POCIESZENIE • Druga część Księgi Izajasza powstała zasadniczo podczas niewoli babilońskiej. W przeciwieństwie do części pierwszej, mającej charakter ostrzeżenia, ta nazywana jest Księgą Pocieszenia. Zawiera słowa otuchy skierowane do ludu pozostającego wciąż na obczyźnie. Bóg – jak czynił to już wielokrotnie w przeszłości – jeszcze raz zlituje się nad Izraelem. Na horyzoncie rysuje się już cud Nowego Wyjścia • Odrębną częścią Księgi Pocieszenia są cztery pieśni o cierpiącym Słudze Jahwe, który przez ofiarę swojego życia przybliża zbawienie ludu.

KSIĘGA POCIESZENIA • Słowa pierwszego czytania to sam początek Księgi Pocieszenia. Swoją nazwę bierze ona od wezwania: Pocieszajcie, pocieszajcie mój lud • Zwróćmy uwagę na zapowiedź, że czas niewoli babilońskiej dobiega końca, i na wezwanie Boga do przygotowania Mu drogi. Pamiętajmy, że słowa te przywoływał św. Jan, wzywając do nawrócenia i chrzcząc nad Jordanem • Zauważmy, że obrazach i sformułowaniach Izajasza kryje się zapowiedź i znaczenie chrztu św.

---

REFREN: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi ziemię

(Ps 104,1.24.29-31.34)

Błogosław, duszo moja, Pana,
o Boże mój, Panie, Ty jesteś bardzo wielki.
Jak liczne są dzieła Twoje, Panie,
ziemia jest pełna Twych stworzeń.

Gdy odbierasz im oddech, marnieją
i w proch się obracają.
Stwarzasz je napełniając swym duchem
i odnawiasz oblicze ziemi.

Niech chwała Pana trwa na wieki,
niech Pan się raduje z dzieł swoich.
Niech miła Mu będzie pieśń moja,
będę radował się w Panu.

•

PSALM

Tchnienie Ojca • Ps 104,1.24.29-31.34

Kiedy Duch zstępuje na człowieka, odnawia się jej oblicze ziemi. Psalm 104 obrazuje chrzest Jezusa, mówi też o znaczeniu naszego chrztu.

PSALM 104 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, po 538 r. przed Chr.

---

HYMN NA CZEŚĆ STWÓRCY • Psalm 104 to hymn opiewający wspaniałość stworzenia, hymn (hebr. tehillah), czyli bezinteresowna modlitwa uwielbienia zanoszona przez wspólnotę w świątyni • Psalm zawiera wiele motywów, które zbliżają go do egipskich i kananejskich hymnów na cześć bogów stwarzających i podtrzymujących w istnieniu świat (Ra, Baal) • Psalmista piszący ten utwór w czasach po wygnaniu głęboko przepracowuje starożytne motywy mityczne w duchu zawartego w Księdze Rodzaju opisu stworzenia. Być może psalm recytowano w świątyni w czasie Święta Tygodni, dziękując za pierwsze plony ziemi.

PRAWDZIWE OBLICZE BOGA • Wobec Bogów pogańskich, na których Izrael napatrzył się w Babilonii, Jahwe jest jedynym Stwórcą i Ojcem stworzenia. W Jego ręku śmiercionośne żywioły nie walczą ze sobą, lecz komponują się w harmonijną całość, aby stworzyć bezpieczny i szczęśliwy dom dla wszelkiej istoty żywej • Psalmistę przepełnia podziw i uwielbienie dla kosmicznego dzieła Pana, które przenika Duch Jego ojcowskiej miłości.

STWORZENIE I DUCH • W pierwszych dwóch strofach psalmista opisuje: • Boga kroczącego przez stworzony świat, okrytego światłością, posyłającego wichry i posługującego się ogniem i płomieniem • Dalej chwali piękno i bogactwo dzieła stworzenia. Ziemię wypełnia rzesza stworzeń, które świadczą o hojności, wręcz rozrzutności Pana • W ostatnich: Boże stworzenie jako kruche, wołające o Jego pomoc. Bez Bożego Ducha ginie i obraca się w proch. Duch to moc stwórcza Boga, to tchnienie Ojca, który daje i podtrzymuje życie stworzeń.

---

Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Tytusa

(Tt 2, 11-14; 3, 4-7)

Ukazała się łaska Boga, która niesie zbawienie wszystkim ludziom i poucza nas, abyśmy wyrzekłszy się bezbożności i żądz światowych rozumnie i sprawiedliwie, i pobożnie żyli na tym świecie, oczekując błogosławionej nadziei i objawienia się chwały wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Jezusa Chrystusa, który wydał samego siebie za nas, aby odkupić nas od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud wybrany na własność, gorliwy w spełnianiu dobrych uczynków. Gdy zaś ukazała się dobroć i miłość Zbawiciela, naszego Boga, do ludzi, nie ze względu na sprawiedliwe uczynki, jakie spełniliśmy, lecz z miłosierdzia swego zbawił nas przez obmycie odradzające i odnawiające w Duchu Świętym, którego wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego, abyśmy, usprawiedliwieni Jego łaską, stali się w nadziei dziedzicami życia wiecznego.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE
Ukazała się łaska • Tt 2, 11-14; 3, 4-7

Św. Paweł pisze do swojego współpracownika, biskupa na Krecie, między innymi o chrzcie. Nazywa je „obmyciem odradzającym i odnawiającym w Duchu Świętym”.

KSIĘGA: List do Tytusa • NADAWCA: św. Paweł lub uczeń z jego szkoły • ADRESAT: Tytus, przełożony wspólnoty na Krecie • DATA POWSTANIA: po 62 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Rzym lub w przypadku ucznia inne nieznane miejsce: Macedonia, Korynt lub Nikopolis

---

LIST DO BISKUPA • Tytus – znany jest wyłącznie z listów św. Pawła. Był współpracownikiem Pawła i pośrednikiem w kontaktach między nim a Kościołem w Koryncie. Pochodził z rodziny grecko-rzymskiej, zamieszkałej w okolicy Antiochii Syryjskiej (dzisiejsza Turcja). Został wyznaczony przez św. Pawła na biskupa Krety • W liście dominują tematy związane z dyscypliną młodej wspólnoty chrześcijańskiej, unikaniem sporów, zasadami życia dla różnych stanów oraz wezwaniem do posłuszeństwa władzy świeckiej.

DUCH I CHRZEST • Usłyszymy końcowy fragment drugiego i część trzeciego rozdziału Listu do Tytusa. Paweł pisze o łasce, która uzdalnia chrześcijan do pobożnego życia w tym świecie i oczekiwania na przyjście Chrystusa • Przypomni także wspólnocie chrzest, gdy padają słowa o obmyciu odradzającym i odnawiającym w Duchu Świętym. Motyw Ducha oraz chrztu łączy List do Tytusa z pierwszym czytaniem i Ewangelią.

---

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 3,15-16.21-22)

Gdy więc lud oczekiwał z napięciem i wszyscy snuli domysły w sercach co do Jana, czy nie jest Mesjaszem, on tak przemówił do wszystkich: Ja was chrzczę wodą; lecz idzie mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u sandałów. On chrzcić was będzie Duchem Świętym i ogniem. Kiedy cały lud przystępował do chrztu, Jezus także przyjął chrzest. A gdy się modlił, otworzyło się niebo i Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a nieba odezwał się głos: Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA
Chrzest Wyjątkowego • Łk 3,15-16.21-22

Jezus nie wchodzi do Jordanu, aby wyznać grzechy, lecz aby dać nam to, czego potrzebujemy – godność dzieci Bożych i dar Ducha.

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: brzegi Jordanu • CZAS AKCJI: ok. 30 r. • BOHATEROWIE: Jezus, Jan Chrzciciel, lud • WERSJE: Mt 3,11–17 • Mk 1,7–11 • J 1,15.26n.30.33

---

EWANGELISTA MIŁOSIERDZIA • Przypomnijmy, że w roku „C” dominuje Ewangelia wg św. Łukasza. Łukasz był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Pochodził z Antiochii Syryjskiej, z wykształcenia był lekarzem. Jego dzieło dzieli się na dwie księgi: pierwsza to Ewangelia, druga – jej kontynuacja – Dzieje Apostolskie • Mówi się o Łukaszu, że jest ewangelistą Bożego miłosierdzia, ponieważ ze szczególną uwagą opisuje Jezusa pochylającego się nad chorymi i grzesznikami.

ROZDZIAŁ 3 • Rozdział 3 rozdział Łukasza stanowi przejście od ewangelii dzieciństwa do publicznej działalności Jezusa. Rozpoczyna się od głoszenia Jana Chrzciciela, który przygotowuje drogę dla Mesjasza (👁 II NIEDZIELA ADWENTU, EWANGELIA). Jan udziela chrztu nawrócenia dla odpuszczenia grzechów i zapowiada przyjście mocniejszego od siebie, który chrzcić będzie Duchem Świętym. Zaraz potem Łukasz opisuje chrzest Jezusa w Jordanie i podaje Jego rodowód • W 3 rozdziale słyszymy jeszcze o uwięzieniu Chrzciciela. Jego czas się wypełnił, nadszedł czas Mesjasza.

WYZNANIE I CHRZEST • Usłyszymy opowiadanie Łukasza o chrzcie Jezusa w Jordanie. Zwróćmy uwagę na Jana Chrzciciela, który stwierdza, że nie jest Mesjaszem • Następnie widzimy Jezusa przyjmującego chrzest w Jordanie. Towarzyszy mu otwarte niebo, Duch zstępujący w postaci gołębicy oraz kolejne wyznanie, tym razem Ojca: Ty jesteś moim Synem umiłowanym, w Tobie mam upodobanie.

---

Chrzest daje nam wszystkie narzędzia do walki o świętość