Jutro Niedziela – III Wielkanocna C
Tam wszystko się zaczęło… Oto jak Zmartwychwstały odmienił Piotra
Polub nas na Facebooku!
PUNKT WYJŚCIA
III Niedziela Wielkanocna rok C, Niedziela inaugurująca Tydzień Biblijny • KOLEKTA: Modlimy się abyśmy ciesząc się z odzyskanej godności przybranych dzieci Bożych i z ufnością oczekiwali chwalebnego dnia zmartwychwstania • KOLOR: biały • CZYTANIA: Dzieje Apostolskie 5, 27b-32. 40b-41; Psalm 30; Księga Apokalipsy 5, 11-14; Ewangelia wg św. Jana
• CHMURA SŁOWA •
•
PIERWSZE CZYTANIE
Kiedy Bóg mówi… • Dz 5,27b-32.40b-41
“Trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi” – odpowiada Piotr arcykapłanom tłumacząc, dlaczego Apostołowie nie respektują ich zakazu
KSIĘGA: Dzieje Apostolskie • AUTOR: Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r.
KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, Sanhedryn • CZAS AKCJI: rok 33, po zmartwychwstaniu i Zesłaniu Ducha Świętego
PIERWSZE CHWILE KOŚCIOŁA • Podobnie jak tydzień temu, usłyszymy fragment z 5 rozdziału Dziejów Apostolskich (z tej księgi pochodzi każde pierwsze niedzielne czytanie w Okresie Wielkanocnym). Pamiętamy, że pierwszych dwanaście rozdziałów poświęconych jest historii Kościoła w Jerozolimie oraz misji Piotra • Oprócz entuzjazmu głoszenia Ewangelii i rodzącej się na oczach wspólnoty Kościoła, apostołowie doświadczali też trudności i prześladowań.
PRZEŚLADOWANIA • W ubiegłą niedzielę słyszeliśmy opis rodzącej się wspólnoty Kościoła (>>II Niedziela Wielkanocna). Po tamtym fragmencie następuje opowiadanie o reakcji pełnych zawiści arcykapłanów i saduceuszy, którzy wtrącili Apostołów do więzienia. Stało się tak dlatego, iż arcykapłani zakazali apostołom przemawiać i nauczać w imię Jezusa (>>Dz 4, 18) • Nastąpiło jednak cudowne uwolnienie – w nocy Anioł Pański otworzył bramy więzienia i wyprowadziwszy ich, powiedział: “Idźcie i głoście w świątyni…” (>>Dz 5, 17-20) • Kiedy więzienie zastano puste, wszczęto poszukiwania. Wkrótce znaleziono ich nauczających w świątyni. Przyprowadzono ich przed Sanhedryn (>>Dz 5, 17,21-27). Właśnie w tym momencie rozpoczyna się pierwsze czytanie.
PRZESŁUCHANIE APOSTOŁÓW • Czytanie stanowi relacja z krótkiego przesłuchania Apostołów. Pominięta jest relacja o Gamalielu (>>CZY WIESZ, ŻE). Usłyszymy najpierw • zarzut arcykapłana, potem • odpowiedź Piotra, następnie • decyzję Sanhedrynu • Zwróćmy uwagę na • fakt, że z punktu widzenia prawa Sanhedryn miał słuszny zarzut: apostołowie czynili wbrew zakazowi, oraz na • odpowiedź Piotra, dlaczego w tym wypadku apostołowie nie posłuchali arcykapłana.
NAJWAŻNIEJSZE WERSETY
Odpowiedź Piotra na zarzut o złamanie zakazu: Trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi
Piotr głosi krzyż Jezusa: Bóg naszych ojców wskrzesił Jezusa, którego straciliście, przybiwszy do krzyża
Reakcja Apostołów po przesłuchaniu: cieszyli się, że stali się godni cierpieć dla imienia Jezusa
LINKI
• Bóg naszych ojców wskrzesił Jezusa, którego straciliście, przybiwszy do krzyża. Bóg wywyższył Go na prawicę swoją jako Władcę i Zbawiciela, aby dać Izraelowi nawrócenie i odpuszczenie grzechów (Dz 5, 28?)
Mk 8,31-33: I zaczął ich pouczać, że Syn Człowieczy musi wiele wycierpieć, że będzie odrzucony przez starszych, arcykapłanów i uczonych w Piśmie, że zostanie zabity, ale po trzech dniach zmartwychwstanie. A mówił zupełnie otwarcie te słowa. Wtedy Piotr wziął Go na bok i zaczął Go upominać. Lecz On obrócił się i patrząc na swych uczniów, zgromił Piotra słowami: “Zejdź Mi z oczu, szatanie, bo nie myślisz po Bożemu, lecz po ludzku”
JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU
Co zadecydowało o tym, że • pierwsi chrześcijanie nie zostali wchłonięci przez judaizm i • zachowali swoją tożsamość wobec tak wielu różnych wyznań?
• Kościół jak ziarno gorczycy • Chrześcijaństwo było wówczas zaledwie kroplą w morzu innych wielkich starożytnych religii i filozofii. Bardziej niż rozłożyste, potężne drzewo przypominało wówczas ziarenko gorczycy, najmniejsze ze wszystkich nasion. Musiało także określić swoją rolę i pozycję wobec Prawa, świątyni i religii żydowskiej, za której część było wciąż uważane.
• Bardziej słuchać Boga • Piotr miał wszelkie podstawy, aby sądzić, że tragiczna historia Mistrza może powtórzyć się także w przypadku jego i jego najbliższych. Wcześniej został przecież wraz z innymi apostołami uwięziony przez saduceuszów, zazdrosnych o tłumy słuchające Dobrej Nowiny o Jezusie. Piotr był gotów postawić na szali własne życie i bezpieczeństwo. Także teraz, sprowadzony ponownie przed Sanhedryn, trzyma się mocno Słowa Bożego, oznajmiając: Trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi
• Dar Ducha • Piotr jest również pewien, że posłuszeństwo Słowu sprawia, że uczeń Jezusa nigdy nie jest sam. Nawet stając naprzeciw silniejszym od siebie, całemu pogańskiemu światu, ma przy sobie obecność Ducha Świętego, dar dla tych, którzy słuchają Słowa. W jego mocy i obecności można odważnie dawać świadectwo o Panu.
Siłą pierwszych chrześcijan było przylgnięcie do Słowa Bożego.
CZY WIESZ, ŻE…
Czytanie pomija ciekawy wątek dotyczący Gamaliela (>>Dz 5,34-39) • Gamaliel, faryzeusz, jako jedyny z Sanhedrynu zareagował inaczej niż pozostali (wpadli w gniew i chcieli ich zabić): gdy zabrał głos, zaproponował zasadę: puśćcie ich! Jeżeli bowiem od ludzi pochodzi ta myśl czy sprawa, rozpadnie się, a jeżeli rzeczywiście od Boga pochodzi, nie potraficie jej zniszczyć. I dodał ostrzeżenie: I oby się nie okazało, że walczycie z Bogiem • Według relacji Łukasza, Sanhedryn usłuchał Gamaliela i puścił Apostołów wolno, zamiast srogo ukarać
•
PSALM
Z Krainy umarłych • Ps 30, 2.4.5-6.11.12a.13b
W psalmie odnajdujemy zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią. Równocześnie doświadczenie apostołów, świadków Zmartwychwstałego pośród niebezpieczeństw
PSALM 30 • AUTOR: anonimowy lewita (wg starożytnej tradycji – Dawid) • CZAS POWSTANIA: przedwygnaniowy
CUDOWNE OCALENIE • Dziękczynienie po śmiertelnym niebezpieczeństwie – tak zatytułowany jest Psalm 30 w Biblii Tysiąclecia. Należy do gatunku modlitwy dziękczynienia jednostki (hebr. todah). Psalmy tego typu wykonywano w świątyni jerozolimskiej, dziękując Bogu za cudowną interwencję, składając Mu ofiarę i ucztując z bliskimi • Mówi o doświadczeniu człowieka cudem ocalonego od śmierci, który dziękuje Bogu za wybawienie. Jakiego niebezpieczeństwa uniknął? Z treści psalmu tego nie wiemy dokładnie, może było to • zagrożenie zewnętrzne, np. od ludzi (Nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie) • może groźna choroba (Tyś mnie uzdrowił) • a może też choroba duchowa (Z krainy umarłych wywołałeś… Ocaliłeś mi życie spośród schodzących do grobu).
GORSZE NIŻ ŚMIERĆ • Wysłuchamy fragmentów Psalmu 30. Wybrano te wersety, które nawiązują do tematu Liturgii Słowa. Pokazują, że istnieje jeszcze inna śmierć, gorsza. Człowiek, w pełni sił i zdrowia, w rzeczywistości może błądzić w krainie umarłych. Ale Bóg i z takiej śmierci wybawia • Dlaczego akurat psalm 30 został wybrany? Z jednej strony, odnajdujemy w nim zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią. Z drugiej, przypomina sytuację pierwszych chrześcijan, którzy z powodu wyznawanej wiary nieustannie znajdują się w niebezpieczeństwie śmierci.
NAJWAŻNIEJSZE WERSETY
Doświadczenie psalmisty, które stało się udziałem apostołów: Nie pozwoliłeś mym wrogom naśmiewać się ze mnie
I jeszcze inne, po zmartwychwstaniu Jezusa: Zamieniłeś w taniec mój żałobny lament
•
DRUGIE CZYTANIE
Liturgia nieba • Ap 5,11-14
Przez uchylone bramy nieba wpatrujemy się – wraz ze świętym Janem – w liturgię niebiańską.
KSIĘGA: Apokalipsa • AUTOR: Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 54-60 r. (prześladowania w czasach Nerona) lub ok. 81-96 r. (prześladowania za czasów Domicjana).
KATEGORIA: wizja apokaliptyczna
APOKALIPSA JANA • Nazwa tej księgi nie ma nic wspólnego z katastroficznym znaczeniem, jakie zapisało się w pop-kulturze. “Apokalipsa” oznacza dosłownie: ‘odsłonięcie, zdjęcie zasłony, objawienie’. Autorem Apokalipsy jest Jan (>> 1,1; 22,8), który przebywa na wygnaniu na wyspie Patmos • Czy to Jan Ewangelista? Uważa tak tradycja apostolska. Ale naukowcy wymieniali też: Jana Chrzciciela, Jana Marka, nieznanego proroka palestyńskiego Jana, czy Jana Prezbitera z Efezu. Za autorem czwartej Ewangelii przemawiają tematy łączące Apokalipsę z Ewangelią: • Jezus Logos (Ap 19,13; J 1,1,14) • żywa woda (Ap 7,17; J 7,38) • Niewiasta (Ap 12,1; J 19,26), czy motyw • Baranka.
NIEBIAŃSKA LITURGIA • Czwarty i piąty rozdział Apokalipsy Jana opisują liturgię, celebrowaną w Królestwie Boga • W czwartym rozdziale Jan ogląda tron i zasiadającego na nim Boga, otoczonego siedmioma Duchami i Czterema Istotami, które symbolizują całe stworzenie. Oddają one pokłon Stwórcy • W rozdziale piątym, apostoł ogląda wizję Baranka, odbierającego z rąk Przedwiecznego Księgę, symbolizującą losy i historię świata. Na jego widok Cztery Istoty i Starcy upadają na twarz, a spośród obłoków kadzideł wznosi się pieśń na cześć zabitego i zmartwychwstałego Chrystusa oraz Ojca.
PIEŚŃ ZBAWIONYCH • Usłyszymy zatem opis liturgii niebiańskiej: po pieśni stworzenia (>>Ap 4), słuchamy pieśni zbawionych. Intonują ją istoty żyjące, starcy i niezliczony tłum odkupionych. którzy śpiewają na cześć Baranka • Warto wiedzieć, że całe stworzenie, symbolizowane jest przez Cztery Istoty. Starcy symbolizują patriarchów, sprawiedliwych, lud kapłański.
NAJWAŻNIEJSZE CYTATY
Zachęta do napisania apokalipsy: Co widzisz, napisz w księdze
Moc w słabości: Baranek zabity jest godzien wziąć potęgę i bogactwo, i mądrość, i moc, i cześć, i chwałę, i błogosławieństwo
JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU
Przez uchylone bramy nieba wsłuchujemy się razem z Janem w liturgię niebiańską.
ŚPIEW • Nieprzeliczone głosy układają się w pieśń uwielbienia za dzieła, których Ojciec dokonał w Jezusie: Baranek zabity jest godzien wziąć potęgę i bogactwo, i mądrość, i moc, i cześć, i chwałę, i błogosławieństwo
GEST • Do Baranka należy ostatecznie wszelkie panowanie w tym i przyszłym świecie. Wszelkie stworzenie zegnie swoje kolana przed Ojcem i Synem, przed siedzącym na tronie i Barankiem
SŁOWO BOŻE • W wizji Janowej pieśń uwielbienia pieczętuje słowo Amen. Wypowiadają je cztery zwierzęta. Już wczesna tradycja apostolska (św. Ireneusz) widziała w nich symbol czterech ewangelistów – Mateusza, Marka, Łukasza i Jana • Słowo Boże pieczętuje i potwierdza pieśń uwielbienia. W nim zawiera się nowa pieśń zbawionych, której uczymy się już dziś, żeby pewnego dnia zaintonować ją przed tronem Boga i Baranka.
•
EWANGELIA
Nad Jeziorem Galilejskim • J 21,1-14
Po raz trzeci Jezus ukazał się Apostołom w ich rodzinnych stronach. To ciekawe, że u Jana dopiero po zmartwychwstaniu Piotr słyszy “Pójdź za mną”
EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 90 r. KATEGORIA: wydarzenie
MIEJSCE: Galilea, Jezioro Tyberiadzkie • CZAS: ok. 33 r., po Zmartwychwstaniu • BOHATEROWIE: Jezus, Piotr, Tomasz, Natanael, Jakub, Jan i dwaj inni • WERSJE: brak
PIERWSZE ZAKOŃCZENIE • Zeszłotygodniowe opowiadanie o objawieniu Jezusa zmartwychwstałego w pierwszym i ósmym dniu tygodnia, popularnie zwane “Niewierny Tomasz” (>>II NIEDZIELA ZWYKŁA) to tak zwane pierwsze zakończenie ewangelii św. Jana. Oznacza to, że w tym miejscu – według pierwotnego zamysłu – miała kończyć się Ewangelia św. Jana.
EPILOG • Jednak rozdział 21 to dodany przez samego Jana lub jednego z jego uczniów epilog. Zawiera ostatnie z trzech ukazań się Jezusa zmartwychwstałego w Ewangelii wg św. Jana. Przypomnijmy, pierwszą, która ujrzy Pana, jest • Maria Magdalena. Następnie Jezus • ukazuje się dziesięciu (nie ma wśród nich już Judasza) zamkniętym w Wieczerniku z obawy przed Żydami i obdarza ich swoim Duchem • Umieszczone w epilogu trzecie objawienie się Zmartwychwstałego ma miejsce – w przeciwieństwie do poprzednich – nad Jeziorem Genezaret. Jezus • spotyka Piotra, Natanaela oraz synów Zebedeusza wraz z innymi uczniami.
W GALILEI • Ksiądz będzie miał do wyboru krótszą bądź dłuższą wersję Ewangelii. Dłuższa zawiera dodatkowo – poza opowiadaniem o cudownym połowie – rozmowę z Piotrem, podczas której Jezus trzykrotnie zadaje mu pytanie o miłość • Zwróćmy uwagę na ten dialog (jego dokładna analiza >> JESZCZE O EWANGELII).
NAJWAŻNIEJSZE CYTATY
Jezus o śmierci Piotra: Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Gdy byłeś młodszy, opasywałeś się sam i chodziłeś, gdzie chciałeś. Ale gdy się zestarzejesz, wyciągniesz ręce swoje, a inny cię opasze i poprowadzi, dokąd nie chcesz».
Jezus powołuje Piotra: Pójdź za Mną
JESZCZE O EWANGELII
PO ZDRADZIE • Piotr to apostoł, którego Pan postawił na czele Dwunastu i który przez swoją zdradę i niezrozumienie Mistrza najdotkliwiej go zawiódł. Czy można sobie wyobrazić, że Piotr stanie się jeszcze jego świadkiem?
CIEMNA NOC • Widzimy Piotra pośrodku jego nocy ciemnej, oddalenia od Jezusa. Z głębokim przeświadczeniem, że zawiódł Mistrza powraca do Galilei, żeby znowu zająć się łowieniem ryb (>> J 21,1-3). Czy wraca po prostu do dawnego życia, od którego kiedyś powołał go Jezus, czy też zgodnie ze Słowem Pana wraca do Galilei, aby tam oczekiwać na dalsze znaki (>> Mt 28,10)? Trudno pojąć to, co dzieje się w jego duszy. Piotr nosi w sobie jeszcze ranę zdrady, której sam nie potrafi sobie wybaczyć. Bez zagojenia tej rany, nie będzie potrafił zdobyć się na świadectwo o Jezusie.
KOCHASZ DO KOŃCA? • Jezus, stając przed Piotrem, nie pyta o przyczyny zdrady. Rozpoczyna dialog od pytania o miłość: Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie więcej aniżeli ci? • Jezus pyta o miłość do końca, agape, miłość, która oddaje swoje życie za ukochaną osobę • Piotr odpowiada: Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham. Kocha Jezusa, ale miłością przyjaciela (fileo)
DRUGIE PYTANIE • Mistrz nie daje za wygraną. Pyta ponownie o miłość do końca, agape: Szymonie, synu Jana, czy miłujesz Mnie? • Także na to pytanie Piotr odpowiada miłością przyjaciela (fileo): Tak, Panie, Ty wiesz, że Cię kocham.
MIŁOŚĆ NIEDOSKONAŁA • Za trzecim razem Jezus modyfikuje pytanie: Szymonie, synu Jana, czy kochasz (fileo) Mnie? • Wystarcza mu niedoskonała, oparta bardziej na przyjaźni niż na miłości pełnej poświęcenia relacja z Piotrem.
LECZENIE SERCA • Jezus potrójnym wyznaniem miłości leczył serce Piotra z potrójnej zdrady i zaparcia się. Przyjął jego niedoskonałą miłość • Na tę chwilę musi ona wystarczyć, jednak nie jest to jeszcze jej ostatnie słowo. Pewnego dnia Piotr dojrzeje do oddania swojego życia za Jezusa: Gdy się zestarzejesz, wyciągniesz ręce swoje, a inny cię opasze i poprowadzi, dokąd nie chcesz
CZY WIESZ, ŻE…
153 oznacza liczbę znanych ówcześnie narodów pogańskich • Nieudany całonocny połów, dzięki obecności Pana, który o brzasku staje na brzegu jeziora, zamienia się w połów tak obfity, że uczniowie doskonale zapamiętali tę liczbę. Mamy w niej symboliczną zapowiedź ich misji, dotrą wkrótce do każdego narodu z Dobrą Nowiną.
TWEETY
tweety o #kazanie
STO SŁÓW
Ten szczegół jest charakterystyczny: o ile u Mateusza, Marka i Łukasza Piotr słyszy od Jezusa Pójdź za Mną na początku Jego działalności, nad Jeziorem Genezaret, u Jana – nie. Jan przesuwa ten moment na samo zakończenie swej Ewangelii, gdzie Zmartwychwstały ukazuje się swym uczniom w ich rodzinnych stronach, tam, skąd ich powołał.
To tam mówi do Piotra: Pójdź za mną. Nie przed, ale po trzyletnim towarzyszeniu, pełnym niesłuchania i niezrozumienia, czym jest misja Mesjasza, po niezwykłej formacji zakończonej trzykrotnym zaparciem się Piotra, w końcu, po zmartwychwstaniu. W tym samym miejscu, nad Jeziorem Galilejskim.
Bardziej słuchać Boga niż ludzi – oświadcza arcykapłanom Piotr (I CZYTANIE). Teraz i on głosi krzyż Chrystusa, widząc jak słuchacze zakazują mu tego – tak jak on kiedyś tego zakazywał samemu Jezusowi.
Jezioro Genezaret. To tam się wszystko zaczęło. I tam, po doświadczeniu swej zdrady, cierpienia Jezusa i zmartwychwstania, Piotr był już zupełnie innym człowiekiem