Jutro Niedziela – II Adwentu C

PUNKT WYJŚCIA

DRUGA NIEDZIELA ADWENTU • Rok C • KOLOR: fioletowy • KOLEKTA: Modlimy się, aby troski doczesne nie przeszkadzały nam w dążeniu na spotkanie z Chrystusem, lecz nadprzyrodzona mądrość kształtowała nasze czyny • CZYTANIA: W tę niedzielę zawsze słuchamy Ewangelii o działalności Jana Chrzciciela • Księga Barucha 5,1–9 • Psalm 126,1–6 • List św. Pawła do Filipian 1,4–6.8–11 • Ewangelia wg św. Łukasza 3,1–6

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Bo zawsze jest wyjście. Liturgia Słowa mówi o nim aż w trzech sytuacjach.

Autor księgi Barucha mówi o wyjściu dla tych, którzy są pogrążeni w smutku. Jerozolima − zhańbiona niewiasta, porzucona przez męża, która straciła swe dzieci − doświadczy odmiany losu.

Paweł mówi o wyjściu dla tych, którzy ustają w połowie drogi. Z pokusą acedii, czyli przekonania: nie dotrę do celu, jaki założyłem, jaki stawia przede mną Bóg, bo nie mam już sił, a droga jeszcze daleka − mierzą się ludzie wszystkich czasów. Ten, który zapoczątkował… dobre dzieło, dokończy go − przekonuje Paweł.

Ewangelia mówi o wyjściu dla tych, którzy chodzą drogami grzechu. Jan Chrzciciel głosi na pustyni chrzest na odpuszczenie grzechów. Niezależnie od tego, czy przygniata nas cierpienie zhańbienia, czy brak sił w realizacji celów, czy też po prostu nasz grzech − zawsze jest wyjście. Jeśli brak ci sił, pokaże je Słowo.

Czytanie z Księgi Barucha

(Ba 5, 1-9)

Złóż, Jeruzalem, szatę smutku i utrapienia swego, a przywdziej wspaniałe szaty chwały, dane ci na zawsze przez Pana. Oblecz się płaszczem sprawiedliwości, pochodzącej od Boga, włóż na głowę swą koronę chwały Przedwiecznego! Albowiem Bóg chce pokazać wspaniałość twoją wszystkiemu, co jest pod niebem. Imię twe u Boga na wieki będzie nazwane: Pokój sprawiedliwości i chwała pobożności! Podnieś się, Jeruzalem! Stań na miejscu wysokim, spojrzyj na Wschód, zobacz twe dzieci, zgromadzone na słowo Świętego od wschodu słońca aż do zachodu, rozradowane, że Bóg o nich pamiętał. Wyszli od ciebie pieszo, pędzeni przez wrogów, a Bóg przyprowadzi ich niesionych z chwałą, jakby na tronie królewskim. Albowiem postanowił Bóg zniżyć każdą górę wysoką, pagórki odwieczne, doły zasypać do zrównania z ziemią, aby bezpiecznie mógł kroczyć Izrael w chwale Pana. Na rozkaz Pana lasy i drzewa pachnące ocieniać będą Izraela. Z radością bowiem poprowadzi Bóg Izraela do światła swej chwały z właściwą sobie sprawiedliwością i miłosierdziem.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

„Odłóż szatę smutku” • Ba 5,1-9

Tak mówi Bóg do kobiety, która straciła męża i dzieci. Obiecuje ich powrót i mówi, że znów stanie się Oblubienicą. Tą kobietą jest… Jerozolima.

KSIĘGA: Barucha • AUTOR: Baruch i anonimowy redaktor • CZAS POWSTANIA: VI–II w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa prorocka

O KSIEDZE BARUCHA • Między dwiema monumentalnymi księgami prorockimi Starego Testamentu – Jeremiasza i Ezechiela – kryją się dwie krótkie księgi: Lamentacje i Księga Barucha. Autorem drugiej z nich jest Baruch, przyjaciel i sekretarz Jeremiasza. Od niego na pewno pochodzą dwa pierwsze rozdziały, a pozostałe? Nie do końca wiadomo. Do naszych czasów księga zachowała się jedynie w języku greckim, stąd brak jej w hebrajskim kanonie pism świętych. Po powrocie z wygnania babilońskiego dzieło było prawdopodobnie używane przez wspólnotę podczas liturgii pokutnej • Na księgę składają się • modlitwa pokutna w stylu synagogalnym (👁 Ba 1,15–3,8) • nauka o Prawie (👁 Ba 3,9–4,4) • tzw. Wyznanie Jerozolimy (👁 Ba 4,5–5,9) oraz • list Jeremiasza o marności bożków (👁 Ba 6).

DIALOG JEROZOLIMY Z BOGIEM • Wyznanie Jerozolimy, trzecia część księgi, to mowa pełna narzekania i nadziei. Cechą charakterystyczną jest niezwykła forma literacka utworu (zwana personifikacją): to mowa Jerozolimy, miasta. Jerozolima jest cierpiącą kobietą – wdową opuszczoną przez Boga i matką opuszczoną przez dzieci • Pierwsza część to lament pełen bólu i narzekania: Zostałam opuszczona z powodu grzechów dzieci moich – wyznaje. Dzieci to mieszkańcy Jerozolimy, którzy opuścili Jerozolimę w wyniku niewoli babilońskiej • W drugiej części przemawia Bóg. Odpowiada na lament Jerozolimy, kierując ku niej słowo pocieszenia i nadziei.

ZANIM USŁYSZYSZ • To właśnie drugą część mowy – pocieszającą odpowiedź Boga – usłyszymy w czytaniu. Zwróćmy uwagę, że Bóg zwraca się do Jerozolimy jak do osoby. Jerozolima w pieśni Barucha symbolizuje człowieka przeżywającego głęboki dramat • Słowo Boga skierowane jest do ludzi, którzy cierpią z powodu konsekwencji swoich grzechów, pogrążonych w rozpaczy, beznadziei, rozpamiętujących błędy i porażki.

(Ps 126,1-6)

REFREN: Pan Bóg uczynił wielkie rzeczy dla nas

Gdy Pan odmienił los Syjonu,
wydawało się nam, że śnimy.
Usta nasze były pełne śmiechu,
a język śpiewał z radości.

Mówiono wtedy między poganami:
„Wielkie rzeczy im Pan uczynił”.
Odmień znowu nasz los, Panie,
jak odmieniasz strumienie na Południu.

Ci, którzy we łzach sieją,
żąć będą w radości.
Idą i płaczą niosąc ziarno na zasiew,
Lecz powrócą z radością niosąc swoje snopy.

•

PSALM

Jak we śnie • Ps 126 (125),1b–2b.2c–3.4–5.6

Łzy i strach to nie koniec świata. Historia potwierdza, jak wiele razy Bóg odmienia los.

PSALM 126 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: okres powrotu z wygnania, ok. 538 r. przed Chr.

PIEŚŃ WSTĘPOWAŃ • Psalm 126 powstał w czasie powrotu z wygnania i odbudowy kraju za Ezdrasza i Nehemiasza. To pieśń pielgrzyma pisana być może przez kogoś, kto na własne oczy oglądał cud powrotu z wygnania w Babilonii, pełna nadziei pieśń wstępowań (szir hamaalot). Ze względu na pojawiające się w niej „my” kwalifikuje się ją do gatunku wspólnotowego dziękczynienia. Stoi za nią wspólnota, która dziękuje Bogu za wyzwolenie z niewoli i odbudowuje swoje życie w spustoszonej rodzinnej ziemi.

RZECZYWISTOŚĆ JAK SEN • Usłyszymy cały psalm, podzielony na cztery strofy. Pierwsza opisuje Wyjście z Babilonii, które Izraelitom wydaje się snem. Druga przytacza pełne podziwu głosy pogan dostrzegające w losie Izraela rękę Boga. Strofa trzecia to modlitwa o błogosławieństwo w trudnym czasie odbudowy kraju. Wreszcie strofa czwarta to pieśń żniwiarzy, którzy symbolizują Izraela, dziś płaczącego i zmagającego się ze swym losem, który Bóg ma moc odmienić i nasycić radością.

USTA PEŁNE ŚMIECHU • Psalm został dobrany do dzisiejszej Liturgii z dwóch powodów. Przede wszystkim przedstawia powrót z wygnania mieszkańców Jerozolimy, opisany alegorycznie i zapowiedziany w pierwszym czytaniu • Opisuje też doświadczenie odmiany losu – od łez i strachu do ust pełnych śmiechu.

Czytanie z Listu do Filipian
(Flp 1,4-6.8-11)

Zawsze w każdej modlitwie, zanoszę prośbę za was wszystkich – z powodu waszego udziału w (szerzeniu) Ewangelii od pierwszego dnia aż do chwili obecnej. Mam właśnie ufność, że Ten, który zapoczątkował w was dobre dzieło, dokończy go do dnia Chrystusa Jezusa. Albowiem Bóg jest mi świadkiem, jak gorąco tęsknię za wami wszystkimi (ożywiony) miłością Chrystusa Jezusa. A modlę się o to, aby miłość wasza doskonaliła się coraz bardziej i bardziej w głębszym poznaniu i wszelkim wyczuciu dla oceny tego, co lepsze, abyście byli czyści i bez zarzutu na dzień Chrystusa, napełnieni plonem sprawiedliwości, (nabytym) przez Jezusa Chrystusa ku chwale i czci Boga.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Mały traktat o cierpieniu • Flp 1,4-6.8-11

Prześladowani Filipianie dowiedzieli się, że i Paweł, któremu zawdzięczają wiarę, jest uwięziony. Ten pisze im, by nie zwątpili. Ewangelia zwycięży.

KSIĘGA: List do Filipian • NADAWCA: św. Paweł i Tymoteusz • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Filippi • MIEJSCE POWSTANIA: Efez, Cezarea lub Rzym • CZAS POWSTANIA: 54–57 r. (Efez), 57–59 r. (Cezarea) lub 60–64 r. (Rzym)

Z WIĘZIENIA • Przez dwie kolejne niedziele słuchać będziemy fragmentów listu, który św. Paweł pisał do chrześcijan w Filippi. Pisząc list, Paweł przebywał pod strażą pretorianów. Straż ta musiała bronić go, a zarazem nadzorować wykonywanie kary. Więzienie nie miało ścisłego reżimu, skoro Paweł mógł otrzymywać wieści z Filippi, przyjmować gości, dary lub też posyłać współtowarzyszy z listami • List do Filipian to podziękowanie za wsparcie i serdeczność okazaną Pawłowi przez wspólnotę. Apostoł zapewnia adresatów, że misja głoszenia Ewangelii pomimo jego uwięzienia nie została wstrzymana, a on sam ma się dobrze. W liście odnajdujemy jeden z najdojrzalszych opisów cierpienia Pawła łączącego się z Krzyżem Pana oraz przejmujące wezwanie do radości w Panu pośród przeciwności.

MODLITWA I PROŚBY • Przed nami fragment wstępu Listu do Filipian, w którym Paweł dziękuje za udział wspólnoty w jego głoszeniu Ewangelii i modli się, aby Bóg dokończył w nich dobre dzieło rozpoczęte rękoma apostoła.

ACEDIA • Adwentowy charakter słów św. Pawła zauważymy w ostatniej części tego osobistego, wyrażającego miłość i tęsknotę do Filipian, fragmentu. Paweł przypomina o gotowości (świętości i nieskalaności) na dzień przyjścia Chrystusa • Zwróćmy szczególną uwagę także na drugie zdanie. Paweł dotyka problemu acedii – pokusy podpowiadającej, że nie dotrzemy do celu, jaki sobie założyliśmy lub jaki stawia przed nami Bóg. Paweł mówi o wyjściu dla tych, którzy ustają w połowie drogi.

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 3,1-6)

Było to w piętnastym roku rządów Tyberiusza Cezara. Gdy Poncjusz Piłat był namiestnikiem Judei, Herod tetrarchą Galilei, brat jego Filip tetrarchą Iturei i kraju Trachonu, Lizaniasz tetrarchą Abileny; za najwyższych kapłanów Annasza i Kajfasza skierowane zostało słowo Boże do Jana, syna Zachariasza, na pustyni. Obchodził więc całą okolicę nad Jordanem i głosił chrzest nawrócenia dla odpuszczenia grzechów, jak jest napisane w księdze mów proroka Izajasza: Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Panu, prostujcie ścieżki dla Niego! Każda dolina niech będzie wypełniona, każda góra i pagórek zrównane, drogi kręte niech się staną prostymi, a wyboiste drogami gładkimi! I wszyscy ludzie ujrzą zbawienie Boże.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Przygotujcie drogę Panu! • Łk 3,1-6

Jan wzywa ludzi, by przygotowywali się na przyjście Mesjasza. Nie spodziewa się jednego − On sam wyjdzie po nich na pustynię.

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: brzegi Jordanu • CZAS AKCJI: tradycyjnie ok. 30 r. • KTO MÓWI: Jan Chrzciciel • ADRESACI: zgromadzone tłumy • WERSJE: Mt 3,1–6 • Mk 1,1–6 • J 1,6n.23

JAN POPRZEDZA MESJASZA • Spośród Ewangelistów to Łukasz najdokładniej opowiedział wczesne dzieciństwo Jezusa. Pierwsze dwa rozdziały jego Ewangelii to tzw. Ewangelia Dzieciństwa • Uwaga skupiona jest w nich nie tylko na Jezusie, ale także na Janie Chrzcicielu. Chrzciciel poprzedza i zapowiada Jezusa swymi narodzinami, misją, a w końcu śmiercią. W drugą i trzecią niedzielę Adwentu zawsze słyszymy słowa Ewangelii o działalności Jana na pustyni judzkiej: Adwent poprzedza Boże Narodzenie, tak jak Jan poprzedza Mesjasza.

PRZYGOTOWANIE • Po ewangelii dzieciństwa następuje w 3 rozdziale tzw. przygotowanie do działalności Jezusa. Opowiada ono o działalności Jana, którego spotykamy już jako dorosłego człowieka, który przygotowuje drogę dla Mesjasza. Jan udziela chrztu nawrócenia dla odpuszczenia grzechów i zapowiada przyjście mocniejszego od siebie, który chrzcić będzie Duchem Świętym • Zaraz potem Łukasz opisuje chrzest Jezusa w Jordanie i podaje Jego rodowód. Jezus ochrzczony przez Jana oddala się na pustynię – tymczasem w trzecim rozdziale słyszymy jeszcze o uwięzieniu Chrzciciela.

W KONKRETNYM CZASIE, W KONKRETNYM MIEJSCU • Zwróćmy uwagę na charakterystyczną dla Łukasza reporterską wręcz dokładność: czasu (pierwsze zdanie) i miejsca (drugie zdanie Ewangelii) • Istotą Ewangelii jest orędzie Jana, wołanie skierowane do ludzi przygotowujące ich na przyjście Mesjasza. Jan mówi o wyjściu dla tych, którzy chodzą drogami grzechu.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.