Bo zawsze jest wyjście. Dzisiejsza Liturgia Słowa mówi o nim aż w trzech sytuacjach.

Izajasz mówi o wyjściu dla tych, którzy są pogrążeni w smutku. Jerozolima − zhańbiona niewiasta, porzucona przez męża, która straciła swe dzieci − doświadczy odmiany losu.

Paweł mówi o wyjściu dla tych, którzy ustają w połowie drogi. Z Pokusą acedii, czyli przekonania: nie dotrę do celu, jaki założyłem, jaki stawia przede mną Bóg, bo nie mam już sił, a droga jeszcze daleka − mierzą się ludzie wszystkich czasów. Ten, który zapoczątkował… dobre dzieło, dokończy go − przekonuje Paweł.

Ewangelia mówi o wyjściu dla tych, którzy chodzą drogami grzechu. Jan Chrzciciel głosi na pustyni chrzest na odpuszczenie grzechów.

Niezależnie od tego, czy przygniata nas cierpienie zhańbienia, czy brak sił w realizacji celów, czy też po prostu nasz grzech − zawsze jest wyjście. Jeśli brak ci sił, pokaże je Słowo.

 

PUNKT WYJŚCIA

---

II NIEDZIELA ADWENTU • Rok C • KOLOR: fioletowy • KOLEKTA: Modlimy się, aby troski doczesne nie przeszkadzały nam w dążeniu na spotkanie z Chrystusem lecz nadprzyrodzona mądrość kształtowała nasze czyny • CZYTANIA: Księga Barucha 5, 1-9 • Psalm 126 (125), 1-2ab. 2cd-4. 5-6 (R.: 3) • List Św. Pawła Apostoła do Filipian 1, 4-6. 8-1 • Ewangelia wg św. Łukasza 3, 1-6

 

• CHMURA SŁOWA •

•

PIERWSZE CZYTANIE

Złóż szatę smutku! •Ba 5,1-9

Tak mówi Bóg do kobiety, która straciła męża i dzieci. Obiecuje ich powrót i mówi, że znów stanie się Oblubienicą. Tą kobietą jest… Jerozolima

KSIĘGA: Barucha • AUTOR: Baruch i anonimowy Izraelita • CZAS POWSTANIA: VI——III w. przed Chr.
KATEGORIA: pieśń

---

BARUCH • Między dwiema monumentalnymi księgami prorockimi Starego Testamentu – Jeremiasza i Ezechiela – kryją się dwie krótkie księgi: Lamentacje i Księga Barucha. Autorem drugiej z nich jest Baruch, przyjaciel i sekretarz Jeremiasza. Od niego na pewno pochodzą dwa pierwsze rozdziały, a pozostałe? Nie do końca wiadomo. Do naszych czasów księga zachowała się jedynie w języku greckim, stąd brak jej w hebrajskim kanonie pism świętych. Po powrocie z wygnania babilońskiego dzieło było prawdopodobnie używane przez wspólnotę podczas liturgii pokutnej • Na księgę składają się • modlitwa pokutna w stylu synagogalnym (>> Ba 1,15-3,8), • nauka o Prawie (>> Ba 3,9 – Ba 4,4), • wyznanie Jerozolimy (>>Ba 4,5 – Ba 5,9) oraz • list Jeremiasza o marności bożków (>> Ba 6).

DIALOG JEROZOLIMY Z BOGIEM • Wyznanie Jerozolimy, trzecia część księgi, to pieśń pełna narzekania i nadziei. Cechą charakterystyczną jest niezwykła forma literacka utworu (zwana personifikacją): to pieśń nie człowieka, nie wspólnoty, lecz Jerozolimy, miasta. Jerozolima jest cierpiącą kobietą – wdową opuszczoną przez Boga i matką opuszczoną przez dzieci • Pierwsza część to jej pieśń, lament pełen bólu i narzekania: Zostałam opuszczona z powodu grzechów dzieci moich – wyznaje. Dzieci to mieszkańcy Jerozolimy, którzy opuścili Jerozolimę w wyniku niewoli babilońskiej • W drugiej części przemawia Bóg. Odpowiada na lament Jerozolimy, kierując ku niej słowo pocieszenia i nadziei.

ZANIM USŁYSZYSZ • To właśnie drugą część pieśni – pocieszającą odpowiedź Boga – usłyszymy w dzisiejszym czytaniu. Zwróćmy uwagę, że Bóg zwraca się do Jerozolimy niczym do osoby • Jerozolima w pieśni Barucha symbolizuje człowieka smutnego • Pierwsze czytanie mówi o wyjściu dla tych, którzy są pogrążeni w smutku.

 

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

---

• Z WDOWY MATKĄ

• W pierwszej części pieśni (>>Ba 4,9-37) Jerozolima stała się wdową, opuszczoną przez Boga, doświadczającą rozproszenia swych dzieci: Bóg zasmucił mnie bardzo, widzę bowiem niewolę moich synów i córek… Niech nikt się nie śmieje, żem wdowa i opuszczona przez wielu. Zostałam opuszczona z powodu grzechów dzieci moich.

• Tymczasem Bóg każe swojej małżonce podnieść oczy i patrzeć, jak wracają do niej jej dzieci: Spojrzyj na wschód, zobacz twe dzieci… wyszli od ciebie pieszo, pędzeni przez wrogów, a Bóg przyprowadzi ich niesionych z chwałą, jakby na tronie królewskim • Jerozolima z wdowy staje się znów płodną matką.

 

• NOWE SZATY KRÓLOWEJ

• W pierwszej części pieśni Jerozolimy – opuszczonej przez dzieci matki – symbolem jej smutku były żałobne szaty: • Ja zaś sama i opuszczona zostać muszę. Zdjęłam szatę pokoju, a przyoblekłam się w wór… (Ba 4, 20)

• Zanim Jerozolima doczeka powrotu swoich dzieci, Bóg chce, aby przestała wspominać swoją tragiczną przeszłość, kontemplować upadki i nieszczęścia: Złóż, Jeruzalem, szatę smutku i utrapienia swego • Bóg chce, żeby rzuciła Mu to wszystko do stóp, ubierając zamiast tego nową szatę: Przywdziej wspaniałe szaty chwały • Otrzymuje koronę, znak królewskiej godności, oraz nowe imię: Włóż na głowę swą koronę chwały Przedwiecznego… Imię twe u Boga, na wieki będzie nazwane: «Pokój sprawiedliwości i chwała pobożności!»

 

ZWRÓĆ UWAGĘ

---

• Smutek, w którym pogrążona była Jerozolima, odbierał jej prawo do miłości i poczucie własnej wartości. Sączył jej do serca słowa o opuszczeniu przez wszystkich, także przez Boga. Uczynił z niej bezpłodną, zastygłą w rozpamiętywaniu swej przeszłości pustynię. Można śmiało powiedzieć, że szata żałobna, w którą przybrała się Jerozolima, nie została utkana ludzkimi rękoma.

• Bóg chce, aby jego Jerozolima przybrała na siebie szatę czystego piękna (gr. euprepeia), które pochodzi od samego Pana, promieniuje z Jego chwały (Ba 5,1b).

• Jerozolima – opuszczona matka – symbolizuje każdego z nas pogrążonego w smutku. Bóg przypomina, że w Jego oczach każdy człowiek pozostaje wciąż piękny. Nosi w sobie blask Bożej chwały, którego nie jest w stanie odebrać mu żadna życiowa okoliczność, złość innych i prześladowania. Ta szata jest dana na zawsze, ponieważ jest to szata nieodwołalnej Bożej miłości • Bóg nie godzi się na to, aby smutek wysysał życie z jego dzieci. Przychodzi, aby nas z Niego wyrwać, uwalniając piękno i życie zamknięte w nas. Pokazuje wyjście ze smutku – tym wyjściem jest Jego nieodwołalna miłość

 

TRANSLATOR

---

• Zdejmij, Jeruzalem, szatę smutku i utrapienia swego, a przywdziej wspaniałe szaty chwały, dane ci na zawsze przez Pana (Ba 5,1) • tekst grecki mówi o Jerozolimie, która zamiast szaty żałoby i prześladowań, złego traktowania (kakosis) ma ubrać na siebie dosłownie “czyste piękno” (euprepeia) wiecznej Bożej chwały.
• Włóż na głowę swą koronę chwały Przedwiecznego! (Ba 5,2) • Gr. mitra oznacza zawój bądź turban, które nie są właściwym okryciem głowy kobiety. Być może chodzi o diadem, koronę, jaką podczas ceremonii zaślubin na Bliskim Wschodzie zakłada się na głowę małżonki. Bóg ponownie poślubia swoją Jerozolimę.

 

 

•

PSALM

Usta pełne śmiechu • Ps 126,1-6

Łzy i strach to nie koniec świata. Historia potwierdza, jak wiele razy Bóg odmienia los

PSALM 126 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: okres powrotu z wygnania, ok. 538 r. przed Chr.

---

PIEŚŃ WSTĘPOWAŃ • Psalm 126 powstał w czasie powrotu z wygnania i odbudowy kraju za Ezdrasza i Nehemiasza. To pieśń pielgrzyma pisana być może przez kogoś, kto na własne oczy oglądał cud powrotu z Wygnania w Babilonii, pełna nadziei pieśń wstępowań (szir hamaalot), Ze względu na pojawiające się w niej “my” kwalifikuje się ją do gatunku wspólnotowego dziękczynienia. Stoi za nią wspólnota, która dziękuje Bogu za wyzwolenie z niewoli i odbudowuje swoje życie w spustoszonej rodzinnej ziemi.

USTA PEŁNE ŚMIECHU • Usłyszymy cały psalm, podzielony na cztery strofy. Psalm został dobrany do dzisiejszej Liturgii z dwóch powodów. Przede wszystkim • przedstawia powrót z wygnania mieszkańców Jerozolimy, opisanego alegorycznie i zapowiedzianego w pierwszym czytaniu • Ale opisuje też doświadczenie odmiany losu – z łez i strachu na usta pełne śmiechu.

 

 

•

DRUGIE CZYTANIE

Acedia • Flp 1,4-6.8-11

Prześladowani Filipianie dowiedzieli się, że i Paweł, któremu zawdzięczają wiarę, jest uwięziony. Ten pisze im, by nie zwątpili. Ewangelia zwycięży

LIST DO FILIPIAN • NADAWCA: św. Paweł • SKĄD: Rzym, Efez lub Cezarea • DATA: 54–57 r. (Efez), 57–59 r. (Cezarea) lub 60–64 r. (Rzym) • ADRESACI: mieszkańcy Filippi

---

Z WIĘZIENIA • Pisząc list do mieszkańców Filippi, Paweł przebywał pod strażą pretorianów. Straż ta miała za zadanie z jednej strony bronić go, a z drugiej nadzorować wykonywanie kary. Więzienie nie miało ścisłego reżimu, skoro Paweł mógł otrzymywać wieści z Filippi, przyjmować gości, otrzymywać dary, czy też posyłać współtowarzyszy z listami • W krótkim, czterorozdziałowym liście do Filipian brak systematycznej teologii, znanej z innych dzieł św. Pawła • To raczej list-podziękowanie za wsparcie i serdeczność okazaną mu przez wspólnotę • Apostoł zapewnia Flipian, że misja głoszenia Ewangelii pomimo jego uwięzienia nie została wstrzymana, a on sam ma się dobrze • W liście odnajdujemy jeden z najdojrzalszych opisów cierpienia Pawła łączącego się z Krzyżem Pana oraz przejmujące wezwanie do radości w Panu pośród przeciwności.

MODLITWA I PROŚBY • Dzisiejsze II czytanie to fragment wstępu Listu do Filipian, w którym Paweł dziękuje za udział wspólnoty w jego głoszeniu Ewangelii i modli się, aby Bóg dokończył w nich dobre dzieło rozpoczęte rękoma apostoła.

ACEDIA • Adwentowy charakter słów św. Pawła zauważymy w ostatniej części tego osobistego, wyrażającego miłość i tęsknotę do Filipian, fragmentu. Paweł przypomina o gotowości (świętości i nieskalaności) na dzień przyjścia Chrystusa • Zwróćmy szczególną uwagę na drugie zdanie. Paweł dotyka problemu acedii – pokusy podpowiadającej, że nie dotrzemy do celu, jaki sobie założyliśmy lub jaki stawia przed nami Bóg. Paweł mówi o wyjściu dla tych, którzy ustają w połowie drogi.

 

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

---

• Acedię, fizyczno-duchowe zjawisko, ojcowie pustyni nazywali demonem południa. Podpowiada on, że nie dotrzemy do celu, jaki sobie założyliśmy, lub jaki stawia przed nami Bóg. Dalsza droga przekracza nasze ludzkie siły, a meta wydaje się być wciąż bardzo odległa. Acedia ociera się o rozpacz.

• Z tego typu pokusami muszą mierzyć się ludzie wszystkich czasów. W liście do wspólnoty w Filippi Paweł pisze:

Mam właśnie ufność, że Ten, który zapoczątkował w was dobre dzieło, dokończy go do dnia Chrystusa Jezusa

• Pamiętajmy, że Paweł kieruje te słowa do wspólnoty Kościoła, która przeżywa prześladowania i równocześnie dowiaduje się, że także on sam przebywa także w więzieniu. Filipianie mogą się ugiąć pod ciężarem tych doświadczeń i pomyśleć, że Ewangelia, którą głosił Paweł, zostanie powstrzymana. Czy wystarczy im sił, aby nieść ją dalej bez swojego duchowego ojca i przewodnika?

• Paweł uspokaja ich: Ewangelii nie powstrzyma ani więzienie, ani ludzka słabość. Filipianie wzięli udział w dziele Bożym i to sam Bóg zatroszczy się o to, aby dzieło to zostało dokończone w dzień Chrystusa Pana • Innymi słowy Paweł stwierdza, że to łaska Boża pomaga nam zrealizować nasze życiowe misje, ukończyć bieg, który wydaje się być zbyt trudny do ukończenia o ludzkich siłach • Podobne słowa słyszeli na początku swojej drogi wszyscy wielcy przewodnicy i prorocy Starego Testamentu, których Bóg zapewniał: Ja będę z tobą (>> Rdz 12,3 >> Rdz 26,3 >> Wj 3,12 >> Joz 1,5 >> Sdz 6,15 >> Iz 43,2 >> Jr 1,8)

• Łaska, która nas niesie i siła, która przychodzi od Pana, to WYJŚCIE, dla wszystkich, którzy tracą motywację i siły do życia wiarą.

 

TRANSLATOR

---

• Albowiem Bóg jest mi świadkiem, jak gorąco tęsknię za wami wszystkimi ożywiony miłością Chrystusa Jezusa • Dosłownie en splanchnois Jesou Christou, we wnętrznościach Jezusa Chrystusa. Albo: doświadczając tej samej miłości, która poruszała wnętrze Jezusa Chrystusa. Jego serce wypełniają te same uczucia i troska, które wypełniały Zbawiciela.
• Byście byli czyści i bez zarzutu na dzień Chrystusa • dosłownie nie dający powodów do oskarżeń w dniu sądu (gr. aproskopoi)

 

•

EWANGELIA

Pan przyjdzie • Łk 3,1-6

Jan wzywa ludzi, by przygotowywali się na przyjście Mesjasza. Nie spodziewa się jednego − On sam wyjdzie po nich na pustynię

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.

KATEGORIA: mowa • MIEJSCE: brzegi Jordanu • CZAS:  27–28 r. • KTO MÓWI: Jan Chrzciciel • ADRESACI:  wszyscy

---

ŁUKASZ. OSOBA I DZIEŁO • W roku “C” dominować będzie Ewangelia wg św. Łukasza. O autorze trzeciej Ewangelii wiemy stosunkowo dużo. Wedle najstarszych tradycji, mających potwierdzenie w Dziejach Apostolskich, św. Łukasz był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Pochodził z Antiochii Syryjskiej, z wykształcenia był lekarzem (>> Dz 4,14) • Jego dzieło ma dwie księgi: pierwsza to Ewangelia, druga − jej kontynuacja − to Dzieje Apostolskie • W Ewangelii można wyróżnić kilka części: • ewangelię dzieciństwa (1,5-2,52) • ewangelię cudów i przypowieści w Galilei (4,14-9,50) • wypełnioną nauczaniem podróż do Jerozolimy (9,51-19,28) • nauczanie o charakterze eschatologicznym w Jerozolimie (19,29-21,38) • ewangelię Męki i Zmartwychwstania (22,1-24,53).

EWANGELIA DZIECIŃSTWA • Spośród Ewangelistów to Łukasz najdokładniej opowiedział wczesne dzieciństwo Jezusa. Pierwsze dwa rozdziały jego ewangelii to tzw. Ewangelia Dzieciństwa • Jednak wbrew pozorom uwaga skupiona jest w nich nie tylko na Jezusie, ale w równym stopniu na Janie Chrzcicielu. Łukasz równolegle opisuje zapowiedź narodzin Jana Chrzciciela i Jezusa, ich spotkanie podczas spotkania Maryi i Elżbiety, narodzenie Jezusa i Jana Chrzciciela oraz ich obrzezanie.

W KONKRETNYM CZASIE, W KONKRETNYM MIEJSCU • Przechodzimy do początku Ewangelii Łukasza. Po ewangelii dzieciństwa następuje w 3 rozdziale tzw. przygotowanie do działalności Jezusa. Opowiada o działalności Jana. Spotykamy go już jako dorosłego człowieka w konkretnym czasie (pierwsze zdanie) i  konkretnym miejscu (drugie zdanie) • Kolejny fragment to orędzie Jana, wołanie skierowane do ludzi przygotowujące ich na przyjście Mesjasza. Jan mówi o wyjściu dla tych, którzy chodzą drogami grzechu.

 

JESZCZE O EWANGELII

---

• KIEDY TO? • Widzimy Jana, który posłuszny Słowu Bożemu pojawia się na pustyni, aby głosić tam chrzest nawrócenia dla odpuszczenia grzechów (>> Łk 3, 3). Łukasz troszczy się o to, aby precyzyjnie usytuować misję Jana w kontekście historii powszechnej. Chrzciciel rozpoczyna swoje głoszenie w czasach Tyberiusza Cezara (14−37 r.) i Poncjusza Piłata (26−36 r.), między wrześniem 27 i październikiem 28 roku, za najwyższych kapłanów Annasza (6−15 r. ) i Kajfasza (18−37 r.)

• TO NIE BAJKA • Orędzie, które przynosi, to nie legenda ani kolejna pobożna bajka, ale Ewangelia, która odmieniła los świata. To zapowiedź Tego, który okazał się być potężniejszym od rzymskich cezarów i prokuratorów, który swoim autorytetem przewyższył najwyższe autorytety duchowe judaizmu.

• NA PUSTYNI • Pustynia, na której staje Jan, ma także znaczenie symboliczne. Przez pustynię przez 40 lat Izrael wędrował do Ziemi Obiecanej. Tam, na stepach Moabu, zostawił ich także wielki Mojżesz, wstępując do Pana (>> Pwt 33, 1) • Później przez pustynię Izrael wracał do swojej ziemi obiecanej z Wygnania w Babilonii (>>PIERWSZE CZYTANIE) • Za chwilę nad Jordanem stanie Jezus, aby dokończyć dzieła Mojżesza. To On prawdziwie i na trwałe wprowadzi Izraela do jego Ziemi Obiecanej.

• WYPROSTOWAĆ DROGI • Chrzciciel głosi chrzest nawrócenia na odpuszczenie grzechów, którego dokona Mesjasz. Nawołuje do prostowania swoich dróg i do zmiany życia, która pozwoli doświadczyć miłosierdzia, a nie kary nadchodzącego Mesjasza.

• BÓG JEST PIERWSZY • Samego Chrzciciela zaskoczy jednak fakt, że ten Mesjasz nie będzie czekał na nawrócenie grzeszników, ale sam wyruszy na ich poszukiwanie (>> Łk 7, 19). Będzie walczył o prostytutki i celników, będzie siadał z nimi do stołu i okazywał im swoją miłość, zanim jeszcze Ci nawrócą się i zmienią swoje życie (>> Łk 5, 27-30 >> Łk 7, 34 >> Łk 19, 1-10). Jezus będzie pokazywał wyjście Bożego przebaczenia i uprzedzającej miłości, tym, którzy wędrują zagubieni na krętych drogach słabości i grzechu życia.