Jutro Niedziela – I po Narodzeniu Pańskim C

PUNKT WYJŚCIA

NIEDZIELA ŚWIĘTEJ RODZINY • Rok C • KOLOR: biały • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy mogli uczestniczyć w bóstwie Syna Bożego, który przyjął naszą ludzką naturę • CZYTANIA: Pierwsza Księga Samuela 1,20–22.24–28 • Psalm 84,2–3.5– 6.9–10 • Pierwszy List św. Jana 3,1–2.21–24 • Ewangelia wg św. Łukasza 2,41–52

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Niedziela Świętej Rodziny zadziwia wciąż tajemnicą, że Bóg właśnie w rodzinie zamieszkał wśród nas. Ta święta, a zarazem tak ludzka rodzina była dla Jezusa szkołą modlitwy, wiary, pracy. Maryja i Józef zadanie dostali niezwykłe (EWANGELIA).

Dzisiejsze święto jednocześnie podkreśla rolę każdej rodziny. Liturgia Słowa pokazuje coś nie do końca uchwytnego, o czym – nawet w rodzinie – często zapominamy. Łzy Anny zamienione w radość macierzyństwa (PIERWSZE CZYTANIE) uczą rozumienia macierzyństwa w logice łaski: że dziecko jest darem na jakiś czas, nie jest do końca własnością rodziców. Sam Bóg obdarza je własnym powołaniem, a rodziców – zadaniem.

Bo jest jeszcze inna, bardziej trwała rodzina. Św. Jan wyjaśnia, że Bóg postanowił, byśmy stali się członkami Jego boskiej rodziny, Jego dziećmi (DRUGIE CZYTANIE).

Chyba rzadko zdajemy sobie w Boże Narodzenie sprawę, że w Betlejem narodził się nasz brat, ukochany braciszek, Jezus.

Czytanie z Księgi Syracydesa

(Syr 3,2-6.12-14)

Pan uczcił ojca przez dzieci, a prawa matki nad synami utwierdził. Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów, a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził. Kto czci ojca, radość mieć będzie z dzieci, a w czasie modlitwy swej będzie wysłuchany. Kto szanuje ojca, długo żyć będzie, a kto posłuszny jest Panu, da wytchnienie swej matce: Synu, wspomagaj swego ojca w starości, nie zasmucaj go w jego życiu. A jeśliby nawet rozum stracił, miej wyrozumiałość, nie pogardzaj nim, choć jesteś w pełni sił. Miłosierdzie względem ojca nie pójdzie w zapomnienie, w miejsce grzechów zamieszka u ciebie.

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Świadectwo Matki • Syr 3, 2-6.12-14

Anna doświadcza spełnienia swoich próśb: bezpłodna rodzi syna. W efekcie ofiaruje go Bogu. Oto jak matka staje się dla Samuela żywym świadkiem wiary.

KSIĘGA: Pierwsza Księga Samuela • AUTOR: Deuteronomista (szkoła historyczna) • CZAS POWSTANIA: VII–VI w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Szilo • CZAS AKCJI: ok. 1100 r. przed Chr. • BOHATEROWIE: Bóg, Heli, Samuel

PLAN: KRÓL • Obie księgi Samuela stanowiły wcześniej całość. Opowiadają o tym, jak Naród Wybrany otrzymuje kogoś, kto go zjednoczy: króla • Dotychczasową sytuację opisuje wcześniejsza Księga Sędziów: ludem rządzili sędziowie, bo królem był sam Bóg. Pierwsza Księga Samuela opowiada zatem najpierw • o samym Samuelu – ostatnim z sędziów • o Saulu – pierwszym królu judzkim, w końcu • o Dawidzie • Śmierć Saula, którego trudną relację z Dawidem również opisuje księga, otwiera Dawidowi drogę do królowania. Ale to treść już Drugiej Księgi Samuela.

SAMUEL • Historia Samuela, ostatniego z sędziów, człowieka, który odnalazł i namaścił króla Dawida, zostaje przedstawiona od samego początku: w 1 rozdziale Pierwszej Księgi Samuela poznajemy jego matkę, Annę, w czasie gdy jako bezpłodna kobieta żarliwie modliła się do Boga o dziecko • Bóg wysłuchał jej wołania: z bezpłodnej (jakie to częste w Biblii!) matki rodzi się Boży posłaniec, Samuel.

JAKA MATKA, TAKI SYN • Usłyszymy fragment opowiadający o wydarzeniach, które nastąpiły po narodzeniu Samuela. Skupimy się na obserwacji jego matki, która doświadczyła cudu narodzin upragnionego syna. Postanawia oddać go na służbę Bogu • Zwróćmy uwagę, jak wiara matki określi całe życie Samuela: Anna stanie się dla niego świadkiem wiary.

(Ps 147,12-15.19-20)

REFREN: Błogosławiony, kto się boi Pana

Błogosławiony każdy, kto się boi Pana,
kto chodzi Jego drogami.
Bo z pracy rąk swoich będziesz pożywał,
szczęście osiągniesz i dobrze ci będzie.

Małżonka twoja jak płodny szczep winny
we wnętrzu twojego domu.
Synowie twoi jak sadzonki oliwki
dokoła twojego stołu.

Oto takie błogosławieństwo dla męża,
który boi się Pana.
Niechaj cię Pan błogosławi z Syjonu,
oglądaj pomyślność Jeruzalem przez całe swe życie.

•

PSALM

Rodzina źródłem szczęścia • Ps 128, 1-6

Uniwersalny obraz ludzkiego życia: człowiek przechodzi przez pustynię, aby w Domu Pańskim odzyskać siły. W psalmie 84 pobrzmiewa doświadczenie Anny.

PSALM 84 • AUTOR: pielgrzym, lewita • CZAS POWSTANIA: prawdopodobnie czasy monarchii

PIEŚŃ PIELGRZYMÓW • Psalm 84, należący do zbioru Korachitów, przez niektórych kwalifikowany jest jako hymn pośrednio wielbiący Boga przez wysławianie tego, co należy do niego – Świątyni i miasta świętego. Inni widzą w nim pieśń pielgrzymów zmierzających do świątyni na jesienne Święto Namiotów. Przekonuje o tym wzmianka o jesiennym deszczu • Dopatrywano się w nim także liturgii wejścia do świątyni, w której słowom Izraelity wkraczającego w jej progi (👁 Ps 84,1–5,11–12) odpowiadałby kapłan (👁 Ps 84,6–10,13). Wreszcie kwalifikuje się go także jako „pieśń Syjonu”. Najwięcej zwolenników ma chyba lektura psalmu jako pieśni pielgrzymów – w swojej obecnej formie psalm skupia się na Syjonie, opisując drogę pielgrzyma.

NIEZNANE POCHODZENIE • Autorem jest anonimowy Izraelita, być może pielgrzym przybywający spoza Izraela, a może lewita należący do rodziny Koracha. Niektórzy wiążą psalm z sanktuariami północnymi (Dan), ale w obecnej formie utwór kojarzy się wyraźnie z Syjonem • Nie wiemy, kiedy psalm powstał. Na czasy przedwygnaniowe mogłaby wskazywać modlitwa o błogosławieństwo dla Pomazańca – króla. Niektórzy badacze sugerują, że to właśnie on zanosić mógłby przed Bogiem modlitwę zapisaną w psalmie. Inni mówią o późniejszym, powygnaniowym czasie powstania, na co wskazywałaby teologia świątyni. Ze względu na wzmiankę o królu można przyjąć okres monarchii.

UFNOŚĆ, UWIELBIENIE • Usłyszymy znaczną część Psalmu 84. Zwróćmy uwagę, że obrazowana w nim pielgrzymka przeistacza się w uniwersalny obraz ludzkiego życia, w którym człowiek przechodzi pustynię i doliny łez, aby znaleźć swoje odświeżenie, źródło siły i dom w świątyni Pańskiej • Tego doświadczenia pielgrzymowania do Boga w chwilach trudnych i w czasie radości zaznała Anna (👁 PIERWSZE CZYTANIE).

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Kolosan

(Kol 3,12-21)

Jako więc wybrańcy Boży – święci i umiłowani – obleczcie się w serdeczne miłosierdzie, dobroć, pokorę, cichość, cierpliwość, znosząc jedni drugich i wybaczając sobie nawzajem, jeśliby miał ktoś zarzut przeciw drugiemu: jak Pan wybaczył wam, tak i wy! Na to zaś wszystko /przyobleczcie/ miłość, która jest więzią doskonałości. A sercami waszymi niech rządzi pokój Chrystusowy, do którego też zostaliście wezwani w jednym Ciele. I bądźcie wdzięczni! Słowo Chrystusa niech w was przebywa z /całym swym/ bogactwem: z wszelką mądrością nauczajcie i napominajcie samych siebie przez psalmy, hymny, pieśni pełne ducha, pod wpływem łaski śpiewając Bogu w waszych sercach. I wszystko, cokolwiek działacie słowem lub czynem, wszystko /czyńcie/ w imię Pana Jezusa, dziękując Bogu Ojcu przez Niego. Żony bądźcie poddane mężom, jak przystało w Panu. Mężowie, miłujcie żony i nie bądźcie dla nich przykrymi! Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe w Panu. Ojcowie, nie rozdrażniajcie waszych dzieci, aby nie traciły ducha.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Rodzinne życie w Duchu • Kol 3, 12-21

Bóg postanowił, byśmy stali się członkami Jego boskiej rodziny. Nie tylko staliśmy się Jego dziećmi – Ojciec chce, byśmy byli jak Jego Syn.

KSIĘGA: Pierwszy List św. Jana • NADAWCA: św. Jan / uczeń ze szkoły Janowej • ADRESACI: kościoły w Azji Mniejszej • MIEJSCE POWSTANIA: Efez / miejsce nieznane • CZAS POWSTANIA: koniec I w. albo początek II w.

BÓG JEST MIŁOŚCIĄ • Autorem Pierwszego Listu św. Jana również jest – według tradycji – Jan Ewangelista. W pierwszych wersach listu mówi on sam o sobie jako o naocznym świadku nauczania Chrystusa (👁 1 J 1,1–4) • Celem pisma skierowanego do chrześcijan w Azji Mniejszej jest walka z szerzącymi się herezjami i podziałami w młodych wspólnotach chrześcijańskich. Autor, używając stylu i pojęć właściwych dla czwartej Ewangelii, mówi o Bogu jako światłości, która pociąga do życia w świetle, wystrzegania się wpływu świata i fałszywych nauczycieli (Jan nazywa ich antychrystami: 👁 1 J 2,22) • Życie dzieci Bożych to nie tylko unikanie grzechu, lecz przede wszystkim praktykowanie najważniejszego przykazania miłości (👁 1 J 3,18). To tu właśnie pojawia się najkrótsza i najbardziej wymowna definicja Boga: Bóg jest miłością (👁 1 J 4,16).

POWOŁANIE I GODNOŚĆ • W 3 rozdziale listu Jan przypomina swojej wspólnocie o powołaniu i godności dzieci Bożych (👁 1 J 3,1–5). Wynika z tego konieczność unikania grzechu (👁 1 J 3,4–9) oraz zachowywania przykazań, w sposób szczególny przykazania miłości.

RODZINA W NIEBIE • We fragmencie Listu św. Jana zwróćmy uwagę na dużą liczbę sformułowań dotyczących rodziny, np.: „ojciec”, „dzieci”, „miłość”, „ufność” „podobieństwo”. Jan przekonuje nas, że pragnieniem Boga jest, byśmy stali się częścią boskiej rodziny.

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 2,41-52)

Rodzice Jego chodzili co roku do Jerozolimy na Święto Paschy. Gdy miał lat dwanaście, udali się tam zwyczajem świątecznym. Kiedy wracali po skończonych uroczystościach, został Jezus w Jerozolimie, a tego nie zauważyli Jego Rodzice. Przypuszczając, że jest w towarzystwie pątników, uszli dzień drogi i szukali Go wśród krewnych i znajomych. Gdy Go nie znaleźli, wrócili do Jerozolimy szukając Go. Dopiero po trzech dniach odnaleźli Go w świątyni, gdzie siedział między nauczycielami, przysłuchiwał się im i zadawał pytania. Wszyscy zaś, którzy Go słuchali, byli zdumieni bystrością Jego umysłu i odpowiedziami. Na ten widok zdziwili się bardzo, a Jego Matka rzekła do Niego: Synu, czemuś nam to uczynił? Oto ojciec Twój i ja z bólem serca szukaliśmy Ciebie. Lecz On im odpowiedział: Czemuście Mnie szukali? Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca? Oni jednak nie zrozumieli tego, co im powiedział. Potem poszedł z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany. A Matka Jego chowała wiernie wszystkie te wspomnienia w swym sercu. Jezus zaś czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi.

Oto Słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Rodzina z Nazaretu • Łk 2, 41-52

Szkoła modlitwy, wiary, pracy i miłości Maryi i Józefa to najlepsze przygotowanie do Jego przyszłej misji.

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima • CZAS AKCJI: ok. 12 r. • BOHATEROWIE: Jezus, Maryja i Józef, krewni, nauczyciele Prawa • WERSJE: brak

DZIECIŃSTWO JEZUSA • Spośród Ewangelistów to Łukasz najdokładniej opowiedział wczesne dzieciństwo Jezusa. Pierwsze dwa rozdziały jego Ewangelii to tzw. Ewangelia Dzieciństwa. Pierwszy rozdział to zapowiedź narodzin Jana Chrzciciela Zachariaszowi i Jezusa – Maryi. W zeszłą niedzielę słyszeliśmy o Nawiedzeniu – spotkaniu dwóch wielkich bohaterów Ewangelii Dzieciństwa w łonach matek • Potem Ewangelista opowiada o narodzinach Jana (👁 Łk 1,57–80), a drugi rozdział to opowiadanie o dzieciństwie Jezusa: o narodzeniu (👁 Łk 2,1–20), obrzezaniu i przedstawieniu w Świątyni (👁 Łk ,21–38). Dalej widzimy Jezusa, jak w wieku 12 lat udaje się ze swoimi rodzicami do Jerozolimy • Tym obrazem i powrotem Jezusa do Nazaretu kończy się Ewangelia Dzieciństwa. W Synu Maryi i Józefa widać już niezwykłe cechy Syna Bożego i Zbawiciela, który teraz dojrzewać będzie w ciszy Nazaretu do podjęcia swej misji.

DOM I SZKOŁA • Usłyszymy o pielgrzymce dwunastoletniego Jezusa i Jego rodziców na święto Paschy do Jerozolimy, zagubieniu Go i – po kilku dniach – odnalezieniu w Świątyni Jerozolimskiej • To jeden z niewielu fragmentów, które pokazują codzienność życia niezwykłej Świętej Rodziny. Zwróćmy uwagę na szczególną rolę, jaką odgrywają w procesie wychowania Syna Bożego Józef i Maryja.