Jutro Święto – Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych

PUNKT WYJŚCIA

WSPOMNIENIE WSZYSTKICH WIERNYCH ZMARŁYCH • Msza pierwsza • KOLEKTA: Będziemy prosili Boga, aby dał wszystkim wiernym zmarłym udział w Jego zwycięstwie nad śmiercią • CZYTANIA: Księga Hioba 19,1.23–27a • Psalm 27,1.4.7.8b.9a.13–14; List do Koryntian 15,20–24a.25–28 • Ewangelia wg św. Łukasza 23,44–46.50.52–53;24,1–6a

STO SŁÓW

Cierpienie to w istocie podejrzenie: jestem sam. Dlatego w chwilach wielkiego cierpienia każdy człowiek zadaje jedno, najgłębsze pytanie: „Gdzie jest Ojciec?”. To pytanie wpisane jest w imię Hioba. Znalazł się on w granicznym doświadczeniu utraty wszystkiego, a jednak przeczuwał, że musi być Ktoś, kto jest Bogiem, ko żyje i jest jego wybawcą (PIERWSZE CZYTANIE).

Zmartwychwstanie Chrystusa to odpowiedź na to pełne dramatu wołanie, wołanie ludzkości (EWANGELIA). Bez Zmartwychwstałego nasza wiara jest próżna, a my sami jesteśmy godni politowania. (DRUGIE CZYTANIE). Bez zmartwychwstania krzyż Chrystusa nie zbawia, jest tylko jednym z wielu pomników heroicznego męczeństwa.

Chrystus zmartwychwstał jako pierwszy, otwierając nam wszystkim drogę do życia wiecznego. Niezwykła nadzieja Hioba: Wybawca mój żyje nie została zawiedziona. Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych możemy przeżywać z nadzieją, że ich i naszego życia nie kończy śmierć.

---

Czytanie z Księgi Hioba

Hiob rzekł: «Oby me słowa zostały spisane, oby w księdze utrwalone! Żelaznym rylcem i ołowiem na skale wyryte na wieki! Lecz ja wiem: Wybawca mój żyje i jako ostatni stanie na ziemi. Potem me szczątki skórą przyodzieje, i ciałem swym Boga zobaczę. To właśnie ja Go zobaczę».

Oto słowo Boże.

PIERWSZE CZYTANIE

Ja Go zobaczę • Hi 19,1.23–27a

Hiob o tajemniczym „Wybawcy”: żyje i będzie żył „jako ostatni”, a potem „szczątki skórą przyodzieje”. O kim pisze?

KSIĘGA HIOBA • AUTOR: nieznany • CZAS POWSTANIA: ok. VI w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa • KTO MÓWI: Hiob

---

SPRAWIEDLIWY • Kim był Hiob? Najwybitniejszym człowiekiem spośród wszystkich ludzi Wschodu – tak charakteryzuje go Księga Hioba. Był majętny, sprawiedliwy, Pan mu błogosławił (👁 Hi 1,1-5). Potem Księga Hioba przenosi nas z ziemi do nieba, przed oblicze Boga: w obecności szatana Bóg chwali sprawiedliwego Hioba, tymczasem szatan kwestionuje jego sprawiedliwość. Uważa, że Hiob jest sprawiedliwy tylko dlatego, ze dobrze mu się powodzi, i składa Bogu propozycję: Wyciągnij, proszę, rękę i dotnij jego majątku! Na pewno w twarz Ci będzie złorzeczył. Bóg zgadza się na ten zakład. Hiob traci wszystko: majątek, synów, zdrowie.

KSIĘGA HIOBA • To jedna z najbardziej charakterystycznych ksiąg Starego Testamentu, a jej bohater na trwałe zapisał się również w kulturze masowej. Księga należy do zbioru ksiąg mądrościowych Starego Testamentu, o poetyckim charakterze. Prolog (rozdziały 1–2) i Epilog (👁 Hi 42,7–17) napisane są prozą, a umieszczone pomiędzy nimi serce dzieła to poemat z elementami dramatu • To poetycki opis zmagań Hioba z cierpieniem, dramatyczne dialogi z przyjaciółmi, które nie przynoszą ulgi (rozdziały 3–27), monologi (rozdziały 28–37), a także rozwiązująca wszystko mowa Boga (rozdziały 38–42).

MÓJ WYBAWCA • Fragment rozdziału 19, który usłyszymy, wyraża najważniejszy temat Księgi Hioba. To drugi cykl dialogów między Hiobem i przyjaciółmi. Poprzedza go mowa Bildada z Szuah, który tłumaczy Hiobowi, że spotkała go kara, jaka spotyka grzeszników (👁 Hi 18,1–21). W odpowiedzi, Hiob prosi przyjaciół o litość i zrozumienie dla straszliwej walki, którą toczy z samym Bogiem (👁 Hi 19,21–22). W trakcie opisu swoich cierpień Hiob niespodziewanie przechodzi do pełnej nadziei wizji Wybawiciela.

---

Ref. W krainie życia ujrzę dobroć Boga.

Pan moim światłem i zbawieniem moim, * 

kogo miałbym się lękać? 

Pan obrońcą mego życia, * 

przed kim miałbym czuć trwogę?

O jedno tylko Pana proszę i o to zabiegam, † 

żebym mógł zawsze przebywać w Jego domu * 

po wszystkie dni mego życia, 

abym kosztował słodyczy Pana, * 

stale się radował Jego świątynią.

Usłysz, Panie, kiedy głośno wołam, * 

zmiłuj się nade mną i mnie wysłuchaj.

Będę szukał oblicza Twego, Panie. *

Nie zakrywaj przede mną swojej twarzy.

Wierzę, że będę oglądał dobra Pana * 

w krainie żyjących.

Oczekuj Pana, bądź mężny, * 

nabierz odwagi i oczekuj Pana.

PSALM

W krainie żyjących • Ps 27,1.4.7.8b.9a.13–14

W psalmie pobrzmiewa wiara w życie wieczne i chęć spotkania z Bogiem. „Żebym mógł zawsze przebywać w Jego domu…”.

PSALM 27 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: prawdopodobnie czasy monarchii

---

PSALM DAWIDA • Psalm 27 należy do grupy tzw. psalmów Dawidowych. Wielki monarcha nie jest jego autorem, ale źródłem inspiracji: w jego życiu przejawia się motyw próby i Boże ocalenie, o które prosi psalmista. Niektórzy kwalifikują ten psalm jako rzeczywistą modlitwę królewskiego potomka, który wyrusza na bitwę bądź modli się w rocznicę swojej koronacji.

SKARGA I UFNOŚĆ • W szerszym rozumieniu, jest to modlitwa błagalna (tefillah) każdego wierzącego, a równocześnie modlitwa ufności (wersety 1–6) i skargi (wersety 7–14). Zanosi ją do Boga osoba, która została prawdopodobnie niesprawiedliwie oskarżona (👁 Ps 27,12), osaczona przez nieprzyjaciół. Modlący chroni się przed nimi u Pana w modlitwie zanoszonej w świątyni. Miejsce to, a bardziej jeszcze związana z nim Boża obecność, zapewniają mu bezpieczeństwo i stabilność • Druga część psalmu to skarga i błaganie, które wynikają raczej z kryzysu duchowego czy załamania niż z zewnętrznego zagrożenia. Dwa ostatnie wersety psalmu są powtórzeniem wyznania zaufania Bożej pomocy wbrew nawarstwiającym się problemom – ten zabieg literacki ma służyć wzmocnieniu jedności stylistycznej tekstu.

PRZEBYWAĆ W JEGO DOMU • Usłyszymy wybrane fragmenty psalmu 27. Zauważmy zawarte w treści psalmu słowa modlitwy i skargi, a jednocześnie ufności w moc Bożą • Zwróćmy uwagę na ostatnią strofę psalmu, która pobrzmiewa wiara w życie wieczne i która wyraża pragnienie spotkania z Panem.

---

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia:

Chrystus zmartwychwstał jako pierwociny spośród tych, co pomarli. Ponieważ bowiem przez człowieka przyszła śmierć, przez Człowieka też dokona się zmartwychwstanie. I jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy będą ożywieni, lecz każdy według własnej kolejności: Chrystus jako pierwociny, potem ci, co należą do Chrystusa, w czasie Jego przyjścia. Wreszcie nastąpi koniec, gdy przekaże królowanie Bogu i Ojcu.

Trzeba bowiem, ażeby królował, «aż położy wszystkich nieprzyjaciół pod swoje stopy». Jako ostatni wróg zostanie pokonana śmierć. Wszystko bowiem rzucił pod stopy Jego. Kiedy się mówi, że wszystko jest poddane, znaczy to, że z wyjątkiem Tego, który Mu wszystko poddał. A gdy już wszystko zostanie Mu poddane, wtedy i sam Syn zostanie poddany Temu, który Synowi poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkich.

Oto słowo Boże.

DRUGIE CZYTANIE

Oto Wybawca • 1Kor 15,20–24a.25–28

Przeczuwany przez Hioba Wybawca to Chrystus – który zmartwychwstał, przez którego wszyscy będą ożywieni.

PIERWSZY LIST DO KORYNTIAN • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

PROBLEMY KORYNTU • Podczas drugiej podróży misyjnej Paweł przybył do Koryntu i założył tam wspólnotę chrześcijańską. Młoda wspólnota, funkcjonująca w dużym mieście pogańskim, entuzjastycznie przyjęła Ewangelię, miała jednak poważne problemy z wdrożeniem jej w życie. Wśród trapiących Koryntian kwestii – na które odpowiedź stanowi Pierwszy List do Koryntian – można wyliczyć: spory i podziały wynikające z różnic majątkowych i społecznych konkurujących ze sobą liderów, rozwiązłość seksualną i libertynizm, wątpliwości związane z przeżywaniem małżeństwa i celibatu, udział w ucztach pogańskich i ofiarach składanych bożkom, zaniedbywanie miłości braterskiej i Eucharystii.

PROBLEM ZMARTWYCHWSTANIA • Rozdział 15 stanowi odrębną, ostatnią już część listu. Jest poświęcony zagadnieniu zmartwychwstania i życia wiecznego. Był to istotny problem wspólnoty korynckiej, która przyjmowała zmartwychwstanie Chrystusa jako wybitnej jednostki, lecz nie zmartwychwstanie powszechne. Problemem była dla nich wciąż panująca śmierć oraz naturalistyczna, promowana przez żydowską apokaliptykę wizja zmartwychwstania ciała • W odpowiedzi na te wątpliwości apostoł przedstawia zmartwychwstanie Chrystusa jako zapowiedź losu wszystkich wierzących (👁1Kor 15,12–34), po czym opisuje nowe zmartwychwstałe ciało (👁1Kor 15,35–58) • Rozdział 15, mówiący o zmartwychwstaniu, stanowi uzupełnienie nauki o krzyżu, która otwiera list (👁1Kor 1–4). Krzyż u Pawła zyskuje swój sens tylko w świetle tajemnicy zmartwychwstania.

NA KOŃCU CZASÓW • Usłyszymy część wykładu Pawła o zmartwychwstaniu, wizję czasów ostatecznych, kiedy Chrystus – przez swoją śmierć i zmartwychwstanie – przywróci wszystkim ludziom dar życia. Zwróćmy uwagę na logikę Bożego planu, w której to człowiek musiał naprawić to, co wcześniej inny człowiek zniszczył • Maryja przez swe macierzyństwo była świadomą uczestniczką tego planu, bo dzięki niej Bóg stał się człowiekiem. Jednocześnie sama stała się uczestniczką zmartwychwstania – wyraża to właśnie tajemnica Wniebowzięcia.

---

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

Było już około godziny szóstej i mrok ogarnął całą ziemię aż do godziny dziewiątej. Słońce się zaćmiło i zasłona przybytku rozdarła się przez środek. Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: «Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mego». Po tych słowach wyzionął ducha.

A był tam człowiek dobry i sprawiedliwy, imieniem Józef, członek Rady. On to udał się do Piłata i poprosił o ciało Jezusa. Zdjął je z krzyża, owinął w płótno i złożył w grobie wykutym w skale, w którym nikt jeszcze nie był pochowany.

W pierwszy dzień tygodnia niewiasty poszły skoro świt do grobu, niosąc przygotowane wonności. Kamień zastały odsunięty od grobu. A skoro weszły, nie znalazły ciała Pana Jezusa. Gdy wobec tego były bezradne, nagle stanęło przed nimi dwóch mężczyzn w lśniących szatach. Przestraszone, pochyliły twarze ku ziemi, lecz tamci rzekli do nich: «Dlaczego szukacie żyjącego wśród umarłych?

Nie ma Go tutaj; zmartwychwstał».

Oto słowo Pańskie.

EWANGELIA

Nie ma Go tutaj • Łk 23,44–46.50.52–53;24,1–6a

Jezus Chrystus umiera na krzyżu. Jego ciało jest pochowane w grobie. Całą ziemię ogarnął mrok. A jednak nie ma Go pośród umarłych. Żyje!

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok 80 r. KATEGORIA: wydarzenie MIEJSCE AKCJI: Jerozolima, Golgota • CZAS AKCJI: 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, Józef z Arymatei, kobiety, aniołowie

---

EWANGELIA MIŁOSIERDZIA • O Łukaszu mówi się, że jest ewangelistą Bożego miłosierdzia, ponieważ ze szczególną uwagą opisuje Jezusa pochylającego się nad grzesznikami i chorymi • Łukasz – lekarz z Antiochii Syryjskiej – był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Jego dzieło dzieli się na dwie księgi: Ewangelię i jej kontynuację, Dzieje Apostolskie.

MĘKA I ŚMIERĆ • Ostatnie trzy rozdziały Ewangelii to opis męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa (rozdziały 22–24). Ewangelista sytuuje te wydarzenia czasie największego święta żydowskiego – Paschy • Jako że tekst tej księgi był skierowany głównie do pogan wywodzących się z kręgów kultury hellenistycznej, przekaz ewangeliczny zawiera świadectwa, które z jednej strony podkreślają nadprzyrodzony charakter misji Jezusa (był rzeczywiście Bogiem), a z drugiej powszechność tego posłannictwa (zbawienie nie jest zarezerwowane jedynie dla Żydów).

ŚMIERĆ I… • Będziemy świadkami najdonioślejszych wydarzeń naszej wiary. Jezus oddaje swe życie na krzyżu: usłyszymy opis śmierci, złożenia do grobu i zmartwychwstania Chrystusa • Jak życie Jezusa Chrystusa nie kończy się wraz z Jego śmiercią, tak również naszego życiorysu w rzeczywistości nie zakończy moment śmierci. On żyje, a dzięki Jego zmartwychwstaniu i my będziemy żyli.

---

Szersza analiza znajduje się w książce „Jutro Święto”