PUNKT WYJŚCIA

UROCZYSTOŚĆ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA • Rok B • ŚWIĘTO NIENAKAZANE • KOLOR SZAT: biały • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy z tego źródła Bożej dobroci otrzymali obfite łaski • CZYTANIA: Księga Ozeasza 11,1.3– 4.8c–9 • Psalm: Księga Izajasza 12,2–5 • List do Efezjan 3,8–12.14–19 • Ewangelia wg św. Jana 19,31–37

---

STO SŁÓW

Na różne sposoby Bóg przekonuje, że jest Miłością. Swoją miłość do człowieka biblijne obrazy porównują do miłości małżeńskiej, ale takiej, kiedy to Ukochana – wybrany lud – zdradza Boga. On kocha bezwarunkowo, nawet wtedy. Miłość Boga porównana jest też do miłości ojca do dziecka, otaczanego opieką od najmłodszych lat (PIERWSZE CZYTANIE). Każdy rodzic zrozumie, że nawet gdy ukochane dziecko w dorosłości zejdzie na złe drogi, nie da się przestać go kochać.

Tak właśnie kocha nas Bóg. Zrealizował nawet tajemniczy plan, plan wieków, ukryty przed wiekami. Tak św. Paweł nazywa Wcielenie, które w swojej istocie stanowi wyraz miłości Boga do człowieka: oddał swojego Syna, by ten stał się człowiekiem i za nas, zamiast nas, umarł na krzyżu za nasze grzechy (DRUGIE CZYTANIE).

Dał sobie przebić serce (EWANGELIA), z miłości do człowieka. To, co w intencji żołnierza przebijającego włócznią bok Chrystusa miało Go dobić, w planie wieków zrodziło Kościół.

Przebite serce. Bóg kocha aż po śmierć. Taka miłość zwycięża śmierć. Taka miłość rodzi.

---

(Oz 11, 1. 3-4. 8c-9)
Czytanie z Księgi proroka Ozeasza

Tak mówi Pan:

«Miłowałem Izraela, gdy jeszcze był dzieckiem, i syna swego wezwałem z Egiptu. Ja uczyłem chodzić Efraima, na swe ramiona ich brałem; oni zaś nie rozumieli, że przywracałem im zdrowie. Pociągnąłem ich ludzkimi więzami, a były to więzy miłości.

Byłem dla nich jak ten, co podnosi do swego policzka niemowlę – schyliłem się ku niemu i nakarmiłem je.

Moje serce na to się wzdryga i rozpalają się moje wnętrzności. Nie chcę, aby wybuchnął płomień mego gniewu, i Efraima już więcej nie zniszczę, albowiem Bogiem jestem, nie człowiekiem; pośrodku ciebie jestem Ja – Święty, i nie przychodzę, żeby zatracać».

PIERWSZE CZYTANIE

Serce się wzdryga • Oz 11,1.3–4.8c–9

Ozeasz opisuje miłość Boga pokazując bezwarunkową miłość ojca do dziecka. „Uczyłem chodzić Efraima, na swe ramiona brałem…” Serce Boga wzdryga się, gdy Izrael grzeszy.

KSIĘGA OZEASZA • AUTOR: Ozeasz • CZAS POWSTANIA: VIII w. przed Chr. KATEGORIA: mowa prorocka • KTO MÓWI: prorok (w imieniu Boga) • ADRESACI:
Izraelici

KSIĘGA DWUNASTU PROROKÓW • W Biblii hebrajskiej w jednym zwoju zgrupowano tzw. proroków późniejszych, żyjących i piszących po Izajaszu, Jeremiaszu czy Ezechielu. Nadano jej tytuł Dwunastu. W kanonie Kościoła teksty te stanowią ostatnie dwanaście ksiąg Starego Testamentu • Każdą z ksiąg można odczytywać oddzielnie, lecz – co ciekawe – razem ukazują spójną historię zbawienia w trzech odsłonach: grzechu narodu (Ozeasz, Joel, Amos, Abdiasz, Jonasz, Micheasz), kary za grzechy (Nahum, Habakuk, Sofoniasz) i obietnicy odrodzenia (Aggeusz, Zachariasz, Malachiasz).

OZEASZ • Wśród nich znajduje się Księga Ozeasza. Imię Ozeasz znaczy Bóg zbawia. Prorok ten działał zapewne od połowy VIII w. w Królestwie Północnym, w czasie panowania Jeroboama II (783–743) oraz jego następców • Z pierwszych trzech rozdziałów księgi dowiadujemy się o swoistym dramacie miłosnym Ozeasza, koniecznym do zrozumienia jego proroctw. Ozeasz zakochał się i poślubił kobietę lekkich obyczajów. Urodziła dzieci i porzuciła go, zdradzając z wieloma mężczyznami. On nadal ją kochał i – po okresie próby – przyjął z powrotem. Prorok na własnej skórze doświadczył, jak wielka (i czasem bolesna) jest miłość Boga do człowieka.

TAK KOCHA BÓG • Bóg kocha Izraela nie tylko miłością małżeńską, jak mąż kocha swoją żonę. W Księdze Ozeasza odnajdujemy również drugi obraz Bożej miłości – ojca (lub matki) bezwarunkowo kochającego niemowlę • Ten właśnie obraz miłości pojawi się we fragmencie pierwszego czytania, który usłyszymy.

---

Psalm (Iz 12, 2. 3 i 4bcd. 5-6 (R.: por. 3))
Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia

Oto Bóg jest moim zbawieniem! *
Jemu zaufam i bać się nie będę.
Pan jest moją pieśnią i mocą, *
i On stał się moim zbawieniem.

Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia

Wy zaś z weselem czerpać będziecie wodę *
ze zdrojów zbawienia.
Chwalcie Pana, wzywajcie Jego imienia! †
Ukażcie narodom Jego dzieła, *
przypominajcie, że Jego imię jest chwalebne.

Będziecie czerpać ze zdrojów zbawienia

Śpiewajcie Panu, bo czynów wspaniałych dokonał! *
I cała ziemia niech o tym się dowie.
Wznoś okrzyki i wołaj radośnie, mieszkanko Syjonu, *
bo wielki jest wśród ciebie Święty Izraela.

•

PSALM

Jemu zaufam • Iz 12,2.3 i 4bcd.5–6

Usłyszymy psalm wdzięczności z Księgi Izajasza. Opiewa Boga, który z miłości do człowieka dokonuje wielkich rzeczy.

KSIĘGA: IZAJASZA • AUTOR: Proto-Izajasz • CZAS POWSTANIA: II poł. VIII w. przed Chr. KATEGORIA: mowa prorocka

PSALM U IZAJASZA • Psalm, który usłyszymy, nie pochodzi z Księgi Psalmów, lecz z Księgi Izajasza. Przypomnijmy, że to pierwsza spośród ksiąg tzw. proroków większych. Składa się z sześćdziesięciu sześciu rozdziałów. Chociaż całą księgę cechuje jedność teologiczna, zwykle dzieli się ją na trzy oddzielne części • Pierwsza część (rozdziały 1–39) – z której pochodzi psalm – dotyczy Izraela przed wygnaniem, bliskiego upadku z powodu niewierności. Autorem jest sam Izajasz. Chronologicznie sytuuje się ona pomiędzy 740 (powołanie Izajasza) i 701 r. przed Chr. (oblężenie Jerozolimy przez Sennacheryba). Mowy prorockie w tej części, w przeciwieństwie do pozostałych, mają charakter srogich, surowych upomnień. Izajasz krytykuje niesprawiedliwości i wyzysk wzrastające w bogacącym się Królestwie Judy.

KSIĘGA EMMANUELA • W pierwszej części księgi znajdujemy też wiele proroctw mesjańskich, zapowiadających przyjście idealnego króla. Fragment ten nosi nazwę Księgi Emmanuela (rozdziały 6–12). Dołączono do niej psalm stanowiący jej zakończenie.

PSALM OD IZAJASZA • To właśnie ten psalm zabrzmi w liturgii. Usłyszymy hymn wdzięczności udręczonego człowieka, któremu Bóg pomógł i którego wyzwolił • Psalm wyraża wezwanie do zaufania Bogu, który jest zbawieniem.

---

(Ef 3, 8-12. 14-19)
Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Efezjan

Bracia:

Mnie, zgoła najmniejszemu ze wszystkich świętych, została dana ta łaska: ogłosić poganom jako Dobrą Nowinę niezgłębione bogactwo Chrystusa i wydobyć na światło, czym jest wykonanie tajemniczego planu, ukrytego przed wiekami w Bogu, Stwórcy wszechrzeczy. Przez to teraz wieloraka w przejawach mądrość Boga poprzez Kościół stanie się jawna Zwierzchnościom i Władzom na wyżynach niebieskich – zgodnie z planem wieków, jaki powziął Bóg w Chrystusie Jezusie, Panu naszym. W Nim mamy śmiały przystęp do Ojca z ufnością, przez wiarę w Niego.

Dlatego zginam kolana moje przed Ojcem, od którego bierze nazwę wszelki ród na niebie i na ziemi, aby według bogactwa swej chwały sprawił w was przez Ducha swego, by potężnie wzmocnił się wewnętrzny człowiek. Niech Chrystus zamieszka przez wiarę w waszych sercach; abyście w miłości zakorzenieni i ugruntowani, wraz ze wszystkimi świętymi zdołali ogarnąć duchem, czym jest Szerokość, Długość, Wysokość i Głębokość, i poznać miłość Chrystusa, przewyższającą wszelką wiedzę, abyście zostali napełnieni całą Pełnią Boga.

•

DRUGIE CZYTANIE

Wszystkie wymiary miłości Chrystusa • Ef 3,8–12.14–19

… abyście w miłości zakorzenieni zdołali ogarnąć duchem, czym jest Szerokość,
Długość, Wysokość i Głębokość, Paweł wzywa, byśmy poznali miłość Chrystusa.

LIST DO EFEZJAN • NADAWCA: św. Paweł (lub uczeń z jego szkoły) • ADRESACI: chrześcijanie w Efezie oraz inne wspólnoty w Azji Mniejszej • CZAS POWSTANIA: 58– 62 r. lub po śmierci Pawła • MIEJSCE POWSTANIA: Rzym (bądź inne nieznane miejsce)

LIST WIĘZIENNY • List do Efezjan to dość krótki, składający się z sześciu rozdziałów, list. Tradycja uznaje go za jeden z czterech listów więziennych św. Pawła, pisanych z więzienia w Rzymie. Niektórzy badacze uważają, że list został skomponowany przez ucznia z jego szkoły. Świadczyć miałby o tym styl pisma i odmienna od tzw. niekwestionowanych listów Pawła teologia. Jednak większość badaczy skłania się dziś ku uznaniu Listu do Efezjan jako napisanego bezpośrednio przez Pawła.

SZCZYTY TEOLOGII • W tym liście teologia św. Pawła osiąga szczyt rozwoju. Paweł podejmuje i rozwija tematy z Listu do Kolosan. Ukazuje Kościół uniwersalny i kosmiczny, w którym znajduje swoje miejsce Izrael i wszystkie narody • List dzieli się na dwie części: pierwsze trzy rozdziały prezentują teologię, której tematem jest misterium Chrystusa w Kościele. Ostatnie trzy rozdziały to wnioski praktyczne.

CHRYSTUS W SERCACH • Usłyszymy fragment listu, w którym Paweł dzieli się z adresatami istotą swojej misji: jest nią ogłoszenie poganom tajemniczego „planu wieków” i wydobycie przed nimi bogactwa Chrystusa • Apostoł życzy mieszkańcom Efezu, by poznali wielowymiarową miłość Chrystusa i zostali napełnieni całą Pełnią Boga.

---

Ewangelia (J 19, 31-37)
Słowa Ewangelii według Świętego Jana

Ponieważ był to dzień Przygotowania, aby zatem ciała nie pozostawały na krzyżu w szabat – ów bowiem dzień szabatu był wielkim świętem – Żydzi prosili Piłata, żeby ukrzyżowanym połamano golenie i usunięto ich ciała.

Przyszli więc żołnierze i połamali golenie tak pierwszemu, jak i drugiemu, którzy z Jezusem byli ukrzyżowani. Lecz gdy podeszli do Jezusa i zobaczyli, że już umarł, nie łamali Mu goleni, tylko jeden z żołnierzy włócznią przebił Mu bok, a natychmiast wypłynęła krew i woda.

Zaświadczył to ten, który widział, a świadectwo jego jest prawdziwe. On wie, że mówi prawdę, abyście i wy wierzyli. Stało się to bowiem, aby się wypełniło Pismo: «Kość jego nie będzie złamana». I znowu w innym miejscu mówi Pismo: «Będą patrzeć na Tego, którego przebili».

EWANGELIA

Serce przebite • J 19,31–37

Z boku Chrystusa wypłynęła krew i woda. Na krzyżu rodzą się sakramenty, na krzyżu rodzi się Kościół.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima • CZAS AKCJI: ok. 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, żołnierze Jan

KSIĘGA KRZYŻA • Najmłodsza z Ewangelii została napisana przez Jana, a następnie zredagowana przez jego uczniów ok. 90 r. • Księga zdecydowanie różni się od pozostałych Ewangelii. Jezus, opisując swoją misję, używa formuły JA JESTEM, a to nawiązuje do objawienia Boga w Księdze Wyjścia (👁 3,14). Ewangelię św. Jana dzieli się na • Księgę Znaków (rozdziały 1–12, Ewangelista mówi nie o cudach, lecz siedmiu znakach objawiających misterium Pana) oraz • Księgę Krzyża, który dla Jana jest najważniejszym znakiem Mesjasza i oznaką królewskiej chwały (rozdziały 13–20)

WSTĘPUJĄCY NA KRZYŻ • Opis męki Jezusa w Ewangelii św. Jana znacznie różni się od opisów synoptyków. O ile tam dominuje realistyczna, oparta na faktach relacja z wydarzeń męki, ukrzyżowania i śmierci, o tyle u św. Jana mamy raczej do czynienia z przepełnioną symbolami i aluzjami treścią. U św. Jana Jezus wstępuje na krzyż jak na tron. Śmierć to moment Jego chwały.

PRZEBITE SERCE • Usłyszymy fragment, który następuje po śmierci Jezusa na krzyżu, wyrażonej słowami oddał Ducha. Zwróćmy uwagę nie tylko na przebicie boku Chrystusa, z którego wypłynęły krew i woda, ale również na szczególne potwierdzenie tego faktu przez autora Ewangelii.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książce “Jutro Święto” dostępnej TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---