Jutro Niedziela – XXXIII zwykła A

PUNKT WYJŚCIA

---

• TRZYDZIESTA TRZECIA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok A • KOLEKTA: Będziemy prosili Boga o odnalezienie radości w pełnieniu służby wobec Niego • CZYTANIA: Księga Przysłów 31,10–13.19–20.30–31• Psalm 128, 1b–2.3.4–5 • Pierwszy List do Tesaloniczan 5,1–6 • Ewangelia wg św. Mateusza 25,14–30

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Pod koniec roku liturgicznego Kościół proponuje czytania mówiące o naszym przyszłym losie. Nie straszy nas potępieniem, ale zachęca do
zachowania czujności w codziennym postępowaniu.

Każdy będzie musiał zdać rachunek ze swego życia, niezależnie od tego, w jakim momencie zastanie go przychodzący Bóg. Nie muszą się Go obawiać ci, którzy żyli w bojaźni Pańskiej, czyli kroczyli Bożą drogą i realizowali Jego wolę w codzienności.

Bóg obdarował wszystkich darami, które mają nam w tym pomóc. Od naszej decyzji zależy, czy ów skarb będziemy w sobie rozwijać czy sparaliżowani strachem zakopiemy go w swych lękach.

Bóg jest nie tylko sprawiedliwym Sędzią, ale i miłosiernym Ojcem.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Towarzyszka życia • Prz 31,10–13.19–20.30–31

Czytanie, które można rozumieć dwojako: dosłownie – gdy mowa o kobiecie, dobrej żonie – albo metaforycznie – niewiasta symbolizuje mądrość Bożą.

KSIĘGA: Księga Przysłów • AUTOR: Salomon i inni wymienieni w księdze oraz anonimowi mędrcy • CZAS POWSTANIA: X–VI w. przed Chr. • MIEJSCE: starożytny Izrael • KATEGORIA: przysłowia

---

PRZYSŁOWIA NIE TYLKO SALOMONA • Księga Przysłów należy do korpusu ksiąg mądrościowych Starego Testamentu. Jej tytuł hebrajski (MiszleSzelomoh) i grecki (ParoimiaiSalomontos) znaczą: „Przysłowia Salomona” – wiążą dzieło z postacią wielkiego izraelskiego króla, a jednocześnie zdradzają, jaki jest najczęściej używany w księdze gatunek literacki. Z pewnością nie cała treść księgi pochodzi od Salomona. Jest raczej próbą podsumowania ówczesnego stanu myśli • Sugerowane autorstwo miało zapewne na celu nadanie księdze powagi mocą królewskiego autorytetu. Można w niej wyróżnić kilka części: • przysłowia przypisywane Salomonowi (Prz 1–22,16) • słowa mędrców (Prz 22,17–24,34) • przysłowia przypisywane Salomonowi, a zebrane przez dwór Ezechiasza, króla judzkiego (Prz 25–29) • słowa Agura (Prz 30) • słowa Lemuela (Prz 31).

ZE SŁÓW LEMUELA • Ostatni rozdział Księgi Przysłów składa się z dwóch części. • Pierwsza zawiera mowę królowej do syna Lemuela – władcy arabskiego (Prz 31,1–9). Bardzo rzadko zdarza się w Starym Testamencie, by to kobieta pouczała mężczyznę. Matka przestrzega w tym tekście syna przed kobietami i alkoholem, które mogą utrudniać mu rządy • Druga część to Poemat o mądrości (Prz 31,10–31) zapisany w formie akrostychu – następujące w nim wersety rozpoczynają się od kolejnych liter alfabetu hebrajskiego. Stanowi pochwałę kobiety sprawiedliwej, współczującej ubogim, roztropnej i bojącej się Pana. Ową kobietą jest mądrość, która została przedstawiona jako przewyższająca wszelkie dobra ziemskie (Prz 31,10b).

POCHWAŁA KOBIETY • Usłyszymy wybrane wersety pochodzące z drugiej części rozdziału. To pochwała kobiety, która jest radością męża • Niewiasta symbolizuje też mądrość, która jest źródłem szczęścia każdego, kto wiąże z nią swe życie. Mądrość ta objawia się tym, że najwyższej wartości nie szuka w ulotnych dobrach ziemskich, lecz w pełnym bojaźni stosunku doBoga. Bojaźń Boża może zaważyć na przyszłych losach człowieka.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Niewiastę dzielną któż znajdzie?
Jej wartość przewyższa perły
Chwalić należy niewiastę, co boi się Pana

BIBLIJNY INSIDER

---

W dzielnej kobiecie z Księgi Przysłów widać model żony i matki, a także ucieleśnioną Bożą Mądrość. Te dwa obrazy nakładają się
na siebie:

• Niewiastę dzielną któż znajdzie? • Dzielna niewiasta (hebr. eszethail) to dosłownie kobieta pełna mocy, silna. Hail W Starym Testamencie oznacza bogactwo i zdolności, siłę, odwagę, a nawet potężną armię • Dzielna kobieta/Mądrość Boża jest jak najcenniejszy skarb, jej życiowa odwaga i skuteczność przypominają odwagę żołnierzy na polu bitwy.

• Serce małżonka jej ufa, na zyskach mu nie zbywa • Dosłownie: łup (hebr. salal) (1 Sm 30,20). Fragment Jr 21,9 mówi o życiu jako łupie, który mają ocalić Izraelici • Życie męża dzielnej kobiety/ucznia Mądrości Bożej jest jak wygrana bitwa, to życie bogate w „łupy”.

• Nie czyni mu źle, ale dobrze przez wszystkie dni jego życia • W oryginale dosłownie: czyni dobrze (hebr. gamal), co oznacza: karmi, rodzi
dobro, jak drzewo rodzi słodkie migdały w Lb 17,23.

• O wełnę i len się stara, pracuje starannie rękami • Dosłownie w tekście hebrajskim: pracuje z upodobaniem (hafac)• Jej praca z miłości jest tak samo wartościowa jak studiowanie Tory i upodobanie w Prawie Pana (Ps 1,2).

• Kłamliwy wdzięk i marne jest piękno: chwalić należy niewiastę, co boi się Pana • Wdzięk potrafi być kłamstwem (hebr. seker), często skrywa pustkę. Piękno (hebr. hen) jest jak podmuch wiatru, para (hebr. hebel – tego samego słowa używa Kohelet – marność). Jedyne,co trwa, to bojaźń Boża (jiratAdonaj), która w literaturze mądrościowej jest początkiem wszelkiej mądrości • Kobieta i Mądrość Boża pozostają zawsze piękne, ponieważ są zasłuchane w Boże Słowo.

•

PSALM

Źródło szczęścia • Ps 128, 1b–2. 3. 4–5

Psalm 128 był śpiewany podczas podchodzenia pielgrzymów do położonej na wzgórzu Jerozolimy. Dlatego nazywany jest psalmem stopni albo kroków.

PSALM 128 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: po powrocie z niewoli, po 538 r. przed Chrystusem

---

PSALM KROKÓW • Psalm 128 należy do zbioru pieśni pielgrzymkowych. Pochodzi z powygnaniowej tradycji mądrościowej. Jest określany mianem pieśni stopni czy pieśni kroków, ponieważ był śpiewany podczas podchodzenia pielgrzymów do położonej na wzgórzu Jerozolimy, zwykle w ramach obchodów jednego z trzech wielkich świąt żydowskich (Święto Paschy, Święto Namiotów, Święto Tygodni). Psalm zawiera błogosławieństwo skierowane do małżonków i najprawdopodobniej był wykorzystywany w synagogalnej liturgii małżeństwa.

SKĄD SZCZĘŚCIE? • Psalm ten jest wyrazem ówczesnych przekonań co do źródeł i przejawów prawdziwego szczęścia. Na Boże błogosławieństwo zasługuje ten, który boi się Pana (w. 4). Wyraża się to w chodzeniu Jego drogami (w. 1), czyli • przestrzeganiu Bożych przykazań i • kierowaniu się w życiu wolą Pana. Najdobitniejszym znakiem Bożego błogosławieństwa dla Izraelity był • dobrobyt materialny oraz • miłość małżeńska połączona z darem • licznego potomstwa.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Szczęśliwy człowiek, który się boi Pana
Małżonka twoja jak płodny szczep winny
Synowie twoi jak oliwne gałązki dokoła twego stołu

•

DRUGIE CZYTANIE

Jak złodziej w nocy • 1 Tes 5, 1–6

Święty Paweł o końcu świata w słowach, które budzą grozę. Ale zapewnia Tesaloniczan: „Nie jesteście synami ciemności”. I wzywa do czujności.

PIERWSZY LIST DO TESALONICZAN • NADAWCA: Paweł, Sylwan i Tymoteusz • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Tesalonikach • CZAS POWSTANIA: ok. 50/51 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

---

O KSIĘDZE • Przypomnijmy: Pierwszy List do Tesaloniczan jest uznawany za najstarsze pismo Nowego Testamentu. Paweł napisał je zaraz po założeniu wspólnoty i opuszczeniu Tesaloniki z powodu nieprzychylności mieszkających tam Żydów • List powstał podczas drugiej podróży misyjnej apostoła (49–52 r.), po otrzymaniu wieści od Tymoteusza. Adresaci listu to chrześcijanie nawróceni z pogaństwa (1 Tes1,9), którzy za swoje nawrócenie płacą wysoką cenę prześladowań (1 Tes1,7) ze strony rodaków (1 Tes2,14). Paweł posyła do nich Tymoteusza, aby upewnić się co do ich wiary, która – jak się obawia – mogła się zachwiać. Obawy Pawła okazały się płonne (1 Tes3,6–8) • List nie ma na celu korygowania błędów Tesaloniczan, lecz umocnienie ich w wierności otrzymanej Ewangelii (1 Tes4,1–2.10). Nie potrzebują pouczeń co do miłości braterskiej (1 Tes4,9) ani daty końca czasów (1 Tes5,1–2). W egzortach kierowanych do wspólnoty nie widać problemów natury moralnej. Jedyny problem to kwestia braku wiedzy co do losu zmarłych (1 Tes4,13–18).Owocuje to smutkiem Tesaloniczan.

DZIEŃ PAŃSKI • Po wstępnych pochwałach, wyjaśnieniu potrzeby misji Tymoteusza oraz zachęcie do poprawy wzajemnych relacji w ramach wspólnoty Paweł kieruje do Tesaloniczan naukę dotyczącą paruzji – pierwszy jej fragment słyszeliśmy w zeszłym tygodniu • Wielu z nich, licząc na szybkie przyjście Pana, bało się o przyszły los osób zmarłych jeszcze przed Jego nadejściem. Apostoł, używając popularnej wówczas stylistyki apokaliptycznej, zapewnia, że udział w radości niebieskiej będzie dotyczył zarówno • zmarłych, którzy w dniu ostatecznym zostaną przywróceni do życia, jak i • tych, którzy dożyją tego momentu.

ZAWSZE GOTOWI • Usłyszymy kolejny fragment, w którym św. Paweł zapowiada dni ostateczne. Zwróćmy uwagę na zapowiedź apostoła, że Dzień Pański przyjdzie niespodziewanie. Zauważmy, że Paweł zachęca do czujności, która polega na przestrzeganiu Bożych przykazań i wypełnianiu woli Boga w każdym momencie życia – zarówno w jego początkach, jak i u kresu.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Dzień Pański przyjdzie tak, jak złodziej w nocy
Ale wy, bracia, nie jesteście w ciemnościach, aby ów dzień miał was zaskoczyć
Czuwajmy i bądźmy trzeźwi!

BIBLIJNY INSIDER

---

• Dzień Pański • Paweł nawiązuje do nauczania proroków Starego Testamentu i do słów samego Jezusa. Amos (patrz: Am 2,13–16) pisze o dniu, przed którym nikt nie ucieknie, a Malachiasz (3,1–3) opisuje Pana nagle przybywającego do świątyni, aby oczyścić swój lud. 

• Czujność • Jezus wzywa swoich uczniów do czujności. Syn Człowieczy przyjdzie jak potop za dni Noego, przynosząc nieubłagany sąd tym, którzy nie są przygotowani na Jego nadejście (Mt 24,37–42). Tesaloniczanie nie powinni dać się zwieść fałszywym prorokom głoszącym „spokój i bezpieczeństwo” ani trwać w ciemnościach niewiedzy i grzechu, aby dzień Pana ich nie zaskoczył.

• Światłość • Paweł nazywa wierzących „synami światłości” i „synami dnia”. Światłość towarzyszy Bogu Stwórcy (Rdz 1,4), wyprowadza Izraela z Egiptu (Wj 14,20) i jest znakiem Pana zstępującego na Synaj, aby zawrzeć Przymierze (Pwt 4,11). Chrześcijanie to dzieci światłości: są nowym stworzeniem wyprowadzonym z niewoli grzechu; należą do Pana przez Krew Chrystusa. Są synami dnia Pańskiego. Dla nich dzień ten będzie dniem triumfu i radości, jeśli tylko nie popadną w odrętwienie, jeśli nie zasną (sen to synonim śmierci) w oczekiwaniu na przyjście Pana.

•

EWANGELIA

Przypowieść o talentach •  Mt 25, 14–30

Niebo jak Wall Street? Boże życie przypomina inwestycje giełdowe. Każdy z nas otrzymuje talenty. Naszym zadaniem jest być aktywnym i przedsiębiorczym, by je dobrze wykorzystać.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: ok. 80–90 r. • KATEGORIA: przypowieść• CZAS AKCJI: ok. 33 r. • MIEJSCE AKCJI: Góra Oliwna

---

EWANGELIA MATEUSZA • Autor Ewangelii wg św. Mateusza ani razu nie zdradza się w tekście księgi. Tradycyjnie autorstwo przypisuje się jednak Mateuszowi – jednemu z Dwunastu. Księga powstała w pierwszym stuleciu, najprawdopodobniej w latach osiemdziesiątych, zapewne w Antiochii Syryjskiej. Adresatem Ewangelii jest wspólnota składająca się w znacznej mierze z judeochrześcijan, choć znajdują się w niej również nawróceni poganie. Wpływa to na charakter księgi, która ma zabarwienie judaistyczne. W jej strukturze można wyróżnić pięć większych jednostek, zwanych mowami: • Kazanie na górze (5,1–7,29) • mowa misyjna (10,1–11) • mowa w przypowieściach (13,1–53) • mowa kościelna (18,1–35) • mowa eschatologiczna (24,1–25,46). Takim układem autor mógł nawiązywać do budowy Pięcioksięgu.

ROZDZIAŁY 24–25 • Przypowieść o talentach należy do większej jednostki literackiej poświęconej przyszłym losom Jerozolimy i powtórnemu przyjściu Chrystusa w czasach ostatecznych. Ów fragment, o głęboko eschatologicznym przesłaniu, bezpośrednio poprzedza opis męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa (Mt 26–28) i bywa określany jako mowa eschatologiczna. Jest to piąta z wielkich mów Jezusa w Ewangelii Mateusza.

PRZYPOWIEŚCI ESCHATOLOGICZNE • Historia o sługach obdarowanych talentami, którą usłyszymy, wpisuje się w szereg przypowieści mających odniesienie eschatologiczne. Zauważmy, że źródłem oceny i rzeczą decydującą o przyszłych losach sług jest zarządzanie otrzymanymi talentami: Bóg weryfikuje ich wierność względem podjętych zobowiązań, nie zaś względem siebie samego.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

---

Dobrze, sługo dobry i wierny!
Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię
Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane

BIBLIJNY INSIDER

---

• Bóg w podróży • Bóg Stwórca stworzył ten świat, a następnie oddał go nam w dzierżawę i ukrywa się, patrząc, jak zarządzamy Jego dobrami • To interpretacja słów z Księgi Rodzaju (Rdz 1,28: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi).Człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boże jest tylko i aż dzierżawcą na tym świecie.

• Ile waży talent • Mogą dziwić zaufanie i rozrzutność Boga. Przekazuje nam swój majątek w nadziei, że go pomnożymy. Sługom dał odpowiednio pięć talentów, trzy talenty i jeden talent • Jeden talent to w przybliżeniu od 20 do 40 kg złota.. Zatem każdy ze sług otrzymał ogromny majątek, odpowiednio około 150, 60 i 30 kilogramów złota • Bóg daje każdemu według zdolności (gr. dynamis – siła, predyspozycje, dynamiczność) i zawsze daje ponad miarę.

• Powrót Pana • Po dłuższym czasie (na końcu naszego życia lub na końcu czasów) Pan powraca i rozpoczyna rozliczanie. Z jakim entuzjazmem podchodzi do tych, którzy byli aktywni i twórczy? Do sług dobrych i wiernych?Cieszy się ich sukcesami. Stwierdza, że dał im niewiele (byłeś wierny w małych rzeczach) i obiecuje jeszcze większą nagrodę – wejście do radości Pana (lub miasta – u Łukasza). Nie jest ważne, ile zarobili, ale to, że byli aktywni – pierwszy i drugi sługa otrzymują tę samą pochwałę.

• Dramat • zaczyna się, kiedy zbliża się trzeci ze sług. Najpierw oskarża pana o surowość i niesprawiedliwość. Czyżby zazdrościł towarzyszom? Dlaczego nie ucieszył się z tego, co dostał? • Zakopał, czyli pogrzebał skarb, który dostał od Pana. Tłumaczy, że się go bał. Strach przed Bogiem zabija twórcze życie. Biblia zaleca bojaźń wobec Pana (patrz: PIERWSZE CZYTANIE), lecz nie ma ona nic wspólnego ze strachem. Bojaźń Boża to szacunek i miłość do Pana, którego mogę nie rozumieć, ale któremu jestem posłuszny, ponieważ Jego drogi nieskończenie przekraczają moje.

• Niebo jak Wall Street? • Boże życie przypomina trochę inwestycje giełdowe. Każdy z nas otrzymuje talenty. Mogą być nimi konkretne • uzdolnienia fizyczne, ale także • dary Ducha Świętego • i najważniejszy talent wiary i życia Bożego w nas. Bóg nie obdziela nas nimi identycznie. Każdy powinien pomnażać to, co otrzymał, nie oglądając się na innych. Kto pomnaża, otrzymuje coraz więcej. Nie współpracując z łaską, usypiamy w sobie otrzymane dary i zamykamy się na przyjęcie następnych. Zamykamy się także na wejście do Królestwa, gdzie – jak na Wall Street – jest miejsce jedynie dla aktywnych i przedsiębiorczych.