Jutro Niedziela – XXIX zwykła B
Uczniowie marzą o panowaniu. Tymczasem Jezus żyje logiką służby.
Polub nas na Facebooku!
Wybrać Jezusa i iść za Nim – to dopiero pierwszy krok. Potem trzeba się Nim przenikać. A to może potrwać. Jakub i Jan, bracia, którzy wyjawili Jezusowi swoje marzenia, sny o potędze. Przezabawne, że nawet apostołom udało się “ochrzcić” zwykłą ludzką żądzę władzy i sprowadzić do wymiaru Nieba. Będąc nawet wśród Jego najbliższych, można nadal kierować się logiką władzy.
Ale Jakub i Jan wcale nie są postaciami negatywnymi. Mało kogo stać na ujawnienie swego serca, przyznanie się do najgłębszych mechanizmów w nim drzemiących. Dzięki temu, że wypowiedzieli pragnienia, mogli doświadczyć uzdrowienia swej postawy.
Bo postawa Jezusa – zarysowana już w Pieśniach Sługi (I CZYTANIE) to postawa sługi, nie władcy. Król, który służy, Pan, którego zwycięstwem będzie przegrać.
PUNKT WYJŚCIA
DWUDZIESTA DZIEWIĄTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR: zielony • KOLEKTA: Modlimy się o to, aby nasza wola była zawsze oddana Bogu i abyśmy szczerym sercem służyli Bożemu majestatowi • CZYTANIA: Księga Izajasza 53,10-11 • Psalm 33,1-2.4-5.18-19 • List do Hebrajczyków 4,14-16 • Ewangelia wg św. Marka 10,17-30
CHMURA SŁOWA •
•
PIERWSZE CZYTANIE
Czwarta pieśń Sługi • Iz 53,10-11
Czwarta Pieśń Sługi – utwór, który powstał kilka wieków przed narodzeniem Jezusa – opisuje Mesjasza. Jego logika nie polega jednak na panowaniu
KSIĘGA: Izajasza • AUTOR: Deutero-Izajasz • CZAS POWSTANIA: okres wygnania (586-538 r. przed Chr.)
KATEGORIA: pieśń
KSIĘGA PROROCKA • Księga Izajasza jest pierwszą i najważniejszą z ksiąg prorockich. Składa się z 66 rozdziałów. Chociaż cechuje ją jedność teologiczna, zwykle dzieli się ją na trzy oddzielne części, którym przypisuje się różne autorstwo i czas powstania. Adresatami każdej z nich są Izraelici w różnej sytuacji swojego narodu • Pierwsza część dotyczy Izraela przed wygnaniem, bliskiego upadku z powodu niewierności – autorem jest sam Izajasz (rozdziały 1-39) • Druga skierowana jest do Izraelitów na wygnaniu (Deutero-Izajasz, rozdziały 40-55) • Trzecia powstała już po powrocie z wygnania (Trito-Izajasz, rozdziały 56-66).
PIEŚNI SŁUGI JAHWE • Druga część, zwana Księgą Pocieszenia, zawiera cztery Pieśni Sługi Jahwe. Ukazują one tajemniczą osobę – zbawiciela, który swoim cierpieniem gładzi grzechy ludu • Bóg ustanawia go przymierzem dla ludów i światłością narodów (Pierwsza pieśń: Iz 42,1-9); tym, który • ma zanieść jego zbawienie aż po krańce ziemi (Druga pieśń: Iz 49,1-7) • Trzecia (Iz 50,4-9) i Czwarta pieśń (Iz 52,13 – 53,12) opisują ogrom cierpień, jakie wybrany musi znieść, aby spełnił się plan Boży • Żydzi widzieli w jego losie historię Jeremiasza lub swego narodu, a chrześcijanie dostrzegli zapowiedź Chrystusa • Niezwykle wymowne są Trzecia i Czwarta pieśń Sługi Jahwe, zawierające niektóre szczegóły dotyczące męki Jezusa.
WYDAĆ ŻYCIE • Usłyszymy krótki fragment czwartej Pieśni Sługi Jahwe, utworu szczegółowo zapowiadającego mękę Chrystusa. Kluczowe dla Liturgii Słowa jest ukazanie Mesjasza, którego misja nie jest władzą, lecz służbą • W opisie doświadczenia cierpienia, której zostaje poddany Sługa Jahwe, zwróćmy uwagę na • ideę ofiary życia za grzech oraz • zapowiedź zmartwychwstania. Te dwie nowości były dotąd nieznane w tradycji żydowskiej (PATRZ JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU).
JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU
W postaci sługi Bóg odsłania przed oczyma Izraelitów kilka nowości, nieznanych dotąd w tradycji żydowskiej
Pierwsza nowość • Jeśli wyda swe życie na ofiarę za grzechy, ujrzy potomstwo, dni swe przedłuży
• Tradycja żydowska nie znała do tej pory ofiary z życia, która gładziłaby jakiekolwiek grzechy. Tymczasem Sługa gładzi grzechy narodu, staje się podobny do ofiary przebłagalnej przepisanej w Księdze Kapłańskiej: • Aaron położy obie ręce na głowę żywego kozła, wyzna nad nim wszystkie winy Izraelitów, wszystkie ich przestępstwa dotyczące wszelkich ich grzechów, włoży je na głowę kozła i każe człowiekowi do tego przeznaczonemu wypędzić go na pustynię (Kpł 16,21)
• Złamane życie Sługi staje się ofiarą wynagradzającą za grzechy jego ludu (hebr. aszam) • Proroctwo to wypełniło się w ofierze krzyża Jezusa Chrystusa
Druga nowość • Po udrękach swej duszy ujrzy światło i nim się nasyci
Obiecane życie w obfitości nie jest już zwykłym ziemskim życiem • Obfitość światła oznacza uwielbienie, życie wieczne (PATRZ Dn 12,3). Sługa uczestniczy w życiu samego Boga. To zapowiedź zmartwychwstania. Niezwykłe, bo idea zmartwychwstania nie jest wówczas jeszcze znana w biblijnym Izraelu
CZY WIESZ, ŻE…
Sługa to tajemnicza postać, która prezentuje rys nieznany dotychczas literaturze biblijnej. Jego cierpienie przynosi zbawienie i jest ofiarą przebłagalną za grzechy Izraela i całej ludzkości. Nic dziwnego zatem, że Jezus odniesie do siebie obraz cierpiącego Sługi z Deutero-Izajasza:
• Jego śmierć między złoczyńcami przypomina śmierć Sługi (Łk 22,37 – Iz 53,12)
• Cierpią te same obelgi i oplucie (Łk 24,26-27 – Iz 50,6)
• Cechuje ich ta sama łagodność i pokora (Mt 12,18 – Iz 42,2-4)
• Obaj są światłością pogan (Łk 2,32 – Iz 49,6)
Nadzwyczajny rys uniwersalnego zbawcy, który swym cierpieniem gładzi grzech świata, pozwala dopatrywać się w Jezusie wypełnienia proroctwa o Słudze.
Sam tytuł “sługa” łączy tę postać z tradycjami patriarchów (Rdz 26,24), Mojżeszem (Wj 14,31), Jozuem (24,29), Dawidem (2 Sm 3,18), kapłanami, prorokami, Mesjaszem (Ez 34,23), Zorobabelem (Ag 2,23) oraz z narodem izraelskim (Iz 41,8; 42,19; 43,10). Sługa skupia w sobie wielkie tradycje duchowe Izraela: od Abrahama przez Mojżesza, Jeremiasza aż po Hioba. Identyfikowano go z Ozjaszem, Sedecjaszem, Cyrusem, Deutero-Izajaszem, Zorobabelem i Jojakinem. Tradycja żydowska widziała w nim zapowiedź Mesjasza.
‘] [/margincarouselwidget]
•
PSALM
Pieśń bogobojnych • Ps 33,1-2.4-5.18-19
Logikę i postawę służby opisuje przymiotnik: bogobojny. Psalm 33 mówi, że oczy Pan są zawsze zwrócone na bogobojnych
PSALM 33 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: po wygnaniu w Babilonii, czyli po 538 r. przed Chr.
PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ • Psalm 33 zrobił niezwykłą karierę w polskiej polityce. Zdarzyło się, że był śpiewany w dniu wyborów do parlamentu. Słowa On miłuje prawo i sprawiedliwość nasuwały przypuszczenie, że księża świadomie wybierali ten akurat psalm, mimo ciszy wyborczej
WYCHWALAĆ PANA • Tymczasem to jeden z trzydziestu psalmów wyrażających cześć i podziw dla Boga, to hymn, pieśń chwały, hebr. tehilla. To typowy rodzaj modlitwy zanoszony w świątyni przed niewolą. W swej strukturze zawiera wezwanie do wielbienia Boga, po czym następuje wyliczenie przyczyn modlitwy uwielbienia. Są nimi: chwała, dobroć Boga, jego działanie w stworzonym świecie i w historii. Teologia Słowa, przez które Bóg stwarza świat, oraz obrazy związane ze stworzeniem sugerują późne, raczej powygnaniowe pochodzenie psalmu. W niepewnym czasie po powrocie z wygnania wspólnota Izraela odśpiewuje go jako pieśń ufności i dziękczynienia za nieustanną opiekę Jahwe.
BOGOBOJNI • Usłyszymy fragmenty psalmu 33. Strofa druga wyjaśnia, dlaczego ten psalm został włączony do dzisiejszej Liturgii Słowa: chodzi o postawę bogobojnych, którzy mogą zawsze liczyć na łaskę Pana • Psalm to hymn na cześć Boga Ojca, który nie tylko stworzył ludzki świat, ale nie przestaje troszczyć się o swoje dzieci, patrzy na nie z czułością i odpowiada na ich potrzeby.
CYTATY
Psalm o doświadczeniu wierzących: On jest naszą pomocą i tarczą
Prośba z psalmu 33: Niech nas ogarnie Twoja łaska według nadziei, którą pokładamy w Tobie
•
DRUGIE CZYTANIE
Podobny we wszystkim • Hbr 4,14-16
…Oprócz grzechu – tak autor Listu do Hebrajczyków tłumaczy, dlaczego Chrystus jest doskonalszym kapłanem niż jakikolwiek kapłan Starego Prawa
List do Hebrajczyków • AUTOR: anonimowy • CZAS POWSTANIA: 70-95 r. • SKĄD: nie wiemy • DO KOGO: chrześcijanie w Azji Mniejszej
JEZUS – OSOBA I DZIEŁO • Przez kilka kolejnych niedziel będziemy czytali List do Hebrajczyków. List przez wieki przypisywany był Pawłowi. Różnice w stylu i tematach teologicznych wskazują jednak na innego, nieznanego bliżej autora. Podejrzewano, że mogli nim być: Łukasz, Apollos, Barnaba, Klemens Rzymski bądź inny uczeń Pawła. Autor to prawdopodobnie Żyd ze środowiska aleksandryjskiego, należący do drugiego pokolenia uczniów Jezusa. Swoje pismo kieruje do chrześcijan pochodzenia żydowskiego i pogańskiego w Azji Mniejszej • Głównym tematem listu jest osoba i dzieło Jezusa, Arcykapłana i Ofiary Nowego Przymierza, które wypełnia i przewyższa Przymierze Mojżeszowe.
ARCYKAPŁAN • Dzisiejsze czytanie należy do drugiej części Listu do Hebrajczyków, opisującej Chrystusa Arcykapłana (4,14-7,28). Jest naszym bratem, ale równocześnie Synem Bożym (4,14-5,10). Następnie autor wzywa tych, którzy uwierzyli w Syna, aby nie porzucali swej wiary, ale trwali mocno zakotwiczeni w nadziei zbawienia (5,11-6,20). Dalej rozpoczyna się wizja Chrystusa Arcykapłana na wzór Melchizedeka, który wszedł poza zasłonę, którą próbuje przeniknąć chrześcijańska wiara i nadzieja (7,1-28).
OPRÓCZ GRZECHU • Usłyszymy początek drugiej części Listu do Hebrajczyków. Autor zachęca, aby mając w Chrystusie arcykapłana, który przeszedł przez niebiosa, trwać mocno w wyznawanej wierze. Ten Arcykapłan rozumie nas i jest do nas podobny we wszystkim oprócz grzechu. Jego wstawiennictwo pozwala nam bez lęku zbliżać się do tronu Boga i prosić o potrzebne łaski.
TRANSLATOR
Mając więc arcykapłana wielkiego, który przeszedł przez niebiosa, Jezusa, Syna Bożego, trwajmy mocno w wyznawaniu wiary. Dosłownie w tekście greckim “trzymajmy mocno”, “strzeżmy” naszego wyznania wiary (gr. homologia)
Nie takiego bowiem mamy arcykapłana, który by nie mógł współczuć naszym słabościom. Chrystus współodczuwa gr. sympateo) z nami nasze słabości, jako prawdziwy człowiek zna ich smak.
CYTATY
Autor Listu do Hebrajczyków stanowczo: Trwajmy mocno w wyznawaniu wiary
Nie tylko tron władzy: Przybliżmy się więc z ufnością do tronu łaski
•
EWANGELIA
Władza i służba • Mk 10,35-45
Jan i Jakub lobbowali u Jezusa o pierwszeństwo w Królestwie Niebieskim. “Kto chce byś pierwszy, niech będzie niewolnikiem” – odpowiada Jezus
EWANGELISTA: Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60-70 r.
KATEGORIA: dialog • CZAS AKCJI: ok. 30-33 r. • MIEJSCE AKCJI: Judea, Zajordanie • BOHATEROWIE: Jezus, Jakub, Jan, pozostali uczniowie • WERSJE: Mt 20,20-28
CIERPIENIE, WYRZECZENIA • W drugiej części Ewangelii św. Marka Jezus nie czyni cudów. To droga do Jerozolimy – gdzie czeka go cierpienie, krzyż i męka. Podczas tej drogi Jezus wyjaśnia uczniom swoją misję. Pokazuje, że droga Syna Bożego jest drogą w ludzkiej naturze, a przez to drogą cierpienia.
DZIESIĄTY ROZDZIAŁ • Dziesiąty rozdział Ewangelii Marka, podróż Jezusa do Jerozolimy, ukazuje, że także droga uczniów Jezusa jest drogą wyrzeczeń. Wyrazem tego są • radykalny zakaz rozwodów, który usłyszeliśmy dwa tygodnie temu (PATRZ: 26 niedziela zwykła) • ostrzeżenie przed bogactwem oraz (PATRZ: 27 niedziela zwykła) • oraz ostrzeżenie przed logiką władzy • Ten radykalizm w postaci zakazów kryje w sobie jednak nagrodę za wybranie drogi Jezusa.
SYNOWIE ZEBEDEUSZA • Księża będą mieli do wyboru dwie wersje Ewangelii. W wersji dłuższej usłyszymy rozmowę z Jakubem oraz Janem, natomiast w obu wersjach – ostrzeżenie Jezusa przed logiką władzy • Dialog Jezusa z Jakubem i Janem to ciąg dalszy apostolskiego sporu o pierwszeństwo (PATRZ 9,33-37). Odsłania ciągle ludzki sposób patrzenia uczniów na Jezusa.
JESZCZE O EWANGELII
• Sny o potędze • Kiedy uczniowie z dzisiejszej Ewangelii przychodzą do Jezusa i proszą o pierwsze miejsca w Jego królestwie, wyobrażają Go sobie jako zwycięskiego Mesjasza. Papiasz, według tradycji uczeń św. Jana, przekazuje, że wszyscy oni oczekiwali nastania za ich życia mesjańskiego królestwa, w którym będą pełnić rolę ziemskich władców. Uczniom śni się potęga.
• Oczyszczenie • Jezus jednak dostrzega w ich niedojrzałym pragnieniu ziarno miłości i prawdy. Jakub i Jan musieli mieć dobre intencje. Cóż piękniejszego niż zasiadać blisko Jezusa w Jego królestwie? Cóż z tego, że królestwo to wyobrażało im się jako rodzaj superpaństwa na ziemi, w którym będzie rządził Chrystus i oni? Pragnienie jest dobre, lecz trzeba je oczyścić.
• Dojrzewanie • Pić kielich, który On ma pić i przyjąć Jego chrzest – znaczy włączyć się w Jego misję, śmierć i zmartwychwstanie. Jakub i Jan na pewno niewiele rozumieli wówczas ze słów Jezusa, ale z ufnością odpowiedzieli: Panie, chcemy iść za Tobą i być do Ciebie podobni. Chcemy uczestniczyć w Twojej misji. Jezus wiedział, że ich odpowiedź była niedojrzała i bardzo emocjonalna, ale przyjął ją z radością. Cierpliwie będzie ich uczył, co znaczy iść za Nim, co znaczy być sługą innych, oddawać za nich swoje życie.
WERSJE
• W relacji Mateusza to matka Jakuba i Jana podchodzi do Jezusa i prosi Go, by jej synowie zasiedli po prawej i lewej stronie.
CYTATY
Jezus o logice służby: Kto by między wami chciał się stać wielki, niech będzie sługą waszym
Jeszcze raz o o logice służby: Kto by chciał być pierwszym między wami, niech będzie niewolnikiem wszystkich
Władza i służba po raz trzeci: Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć
