2016-07-29

Jutro Niedziela – XVIII zwykła C

Ziemskie bogactwa zawsze zawiodą, jesteśmy stworzeni i powołani do rzeczy większych

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

ks. Piotr
Jutkiewicz

zobacz artykuly tego autora >

PUNKT WYJŚCIA

XVIII NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok C • KOLEKTA: Modlimy się do dobrego Boga, aby okazał nam wiekuistą dobroć * odnowił życie nam udzielone i odnowione zachował • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Koheleta Koh 1, 2; 2, 21-23 Psalm 95 (94), 1-2. 6-7ab. 7c-9 (R.: por. 7d i 8a); List do Kolosan Kol 3, 1-5. 9-11; Ewangelia wg św. Łukasza 12, 13-21

• CHMURA SŁOWA •

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Koheleta

(Koh 1,2;2,21-23)

Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami - wszystko marność. Jest nieraz człowiek, który w swej pracy odznacza się mądrością, wiedzą i dzielnością, a udział swój musi on oddać człowiekowi, który nie włożył w nią trudu. To także jest marność i wielkie zło. Cóż bowiem ma człowiek z wszelkiego swego trudu i z pracy ducha swego, którą mozoli się pod słońcem? Bo wszystkie dni jego są cierpieniem, a zajęcia jego utrapieniem. Nawet w nocy serce jego nie zazna spokoju. To także jest marność.

Oto słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Wszystko przemija… • Koh 1, 2; 2, 21-23

Przemijają nawet dobre rzeczy, lepiej dla człowieka się do tego przyzwyczaić

KSIĘGA KOHELETA (EKLEZJASTESA) • AUTOR: Kohelet • CZAS POWSTANIA: okres hellennistyczny (IV-III w. przed Chr.) KATEGORIA: mowa

KSIĘGA RADOŚCI • Księga Koheleta należy do ksiąg mądrościowych i jest jedną z najkrótszych i najpóźniejszych ksiąg Starego Testamentu. Jej autorem jest mędrzec pochodzący z Jerozolimy, przedstawiciel wyższych warstw społecznych, który krytycznie odnosi się do tradycyjnej mądrości. Wbrew ogólnemu mniemaniu nie jest cynkiem ani sceptykiem, człowiekiem, który stracił sens życia. Kohelet w kanonie hebrajskim stanowi część zbioru pięciu zwojów (Megillot). Ze względu na wezwanie do radości był recytowany w czasie Święta Namiotów (Sukkot) najbardziej radosnego ze wszystkich świąt.

KRYTYCZNY MĘDRZEC • Autor stawia wiele pytań, ale udziela mało odpowiedzi. Jego spojrzenie jest bardzo egzystencjalne, bliskie głębokich trosk i wątpliwości, które nurtują niespokojnego ducha ludzkiego. Podważa to, co wydaje się oczywiste, pyta o rzeczy, o które inni boją się pytać. Nie jest to pesymizm. Autor natchniony wydobywa w ten sposób prawdę o dramacie człowieka rozdartego między sensem i bezsensem życia. Kohelet nie zna jeszcze prawdy o zmartwychwstaniu.

MARNOŚĆ • Pierwsze zdanie całej księgi to jednocześnie jedno z najbardziej znanych i najczęściej cytowanych zdań całego Starego Testamentu. Ta słynna “marność” jest wymieniona aż 64 razy w całej księdze. Może ona oznaczać parę, oddech, czyli to, co ulotne, przemijające, niestałe albo można by powiedzieć dzisiaj: pustka, absurd. Następujący po tym wstępie fragment z drugiego rozdziału mówi o przemijalności ludzkiej pracy i wynikających z niej dóbr.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

Dramat ludzkiego życia: Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami – wszystko marność.

LINKI

• Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami – wszystko marność. (Koh 1,2)

Ps 144,4: Człowiek jest podobny do tchnienia wiatru, dni jego jak cień mijają.

Ps 39,6: Człowiek jak cień przemija, na próżno tyle się niepokoi, gromadzi, lecz nie wie, kto to zabierze.

Koh 5,10: Kto kocha się w pieniądzach, pieniądzem się nie nasyci; a kto się kocha w zasobach, ten nie ma z nich pożytku. To również jest marność.

Rz 8,20-21: Stworzenie bowiem zostało poddane marności nie z własnej chęci, ale ze względu na Tego, który je poddał w nadziei, że również i ono zostanie wyzwolone z niewoli zepsucia, by uczestniczyć w wolności i chwale dzieci Bożych.

TRANSLATOR

Czym jest hewel (oddech, powiew), o którym mówi Kohelet? Dlaczego nazywa w ten sposób ludzkie życie?

Po raz pierwszy rzeczownik hewel pojawia się w Rdz 4,2 – imię Abel – i oznacza tu niezasłużoną, tragiczną śmierć sprawiedliwego. Każdy człowiek jest jak Hewel (Abel). Jaki zysk z jego życia? (1,3).

Hewel w Starym Testamencie określa też bezsens, nieskuteczność, daremność, nieefektywność ludzkich słów, myśli, czynów wysiłków (H 21,34; Ps 94,11)

U Koheleta termin oznacza brak logicznego uzasadnienia ludzkich wypadków, poczucie braku sensu, krótkość życia, które jest pogonią za wiatrem (1,14; 2,11.17.21.26; 4,4.16; 6,9); i niemożność osiągnięcia swego celu (8,14).

Trud zgłębiania natury rzeczy doprowadza Koheleta do konkluzji, że wszystko przeniknięte jest tragizmem, kruchością, nieefektywnością – jest niezrozumiałe. W świecie mnóstwo jest absurdu. Jednocześnie w świecie absurdu pojawia się często Bóg (Koh 2,24; 3,10-11; 5,1-5; 5,18 – 6,2). Gorzkość sprzeczności i absurdu traci swoją ostrość, gdy stawia się ją w świetle Boga.

Czytając Księgę Koheleta lepiej jest nie tłumaczyć hewel przez marność. Według Koheleta hewel to raczej brak stałości, nie wartości. Człowiek nie odniesie trwałego pożytku ani z bogactw, ani przyjemności ani mądrości. Wszystkiego dotknie śmierć.

Hewel to tchnienie, powiew wiatru, ulotny dym. To, co ma wartość, tak często rozpada się na naszych oczach. Przeżyć może to tylko ten, kto trzyma się jedynej niezmiennej Prawdy Bożego Słowa.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

(Ps 90, 3-4. 5-6. 12-13. 14 i 17)

REFREN: Panie, Ty zawsze byłeś nam ucieczką.

Obracasz w proch człowieka

i mówisz: «Wracajcie, synowie ludzcy».

Bo tysiąc lat w Twoich oczach

jest jak wczorajszy dzień, który minął,

albo straż nocna.

Porywasz ich, stają się niby sen poranny,

jak trawa, która rośnie:

rankiem zielona i kwitnąca,

wieczorem więdnie i usycha.

Naucz nas liczyć dni nasze,

byśmy zdobyli mądrość serca.

Powróć, Panie, jak długo będziesz zwlekał?

Bądź litościwy dla sług Twoich!

Nasyć nas o świcie swoją łaską,

abyśmy przez wszystkie dni nasze mogli się radować i cieszyć.

Dobroć Pana, Boga naszego, niech będzie nad nami

i wspieraj pracę rąk naszych,

dzieło rąk naszych wspieraj!

[01][02]

e w Kolosach

•

PSALM

Zaproszenie do słuchania • Ps 95,1-2.6-7ab.7c-9

Bóg ma swemu ludowi coś bardzo ważnego do powiedzenia, dlatego zaprasza, by nie zatwardzać swych serc

PSALM 95 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: przedwygnaniowy, przed 586 r. przed Chr.

PSALM WEZWANIA • Kto wie, czy psalm 95 nie jest najczęściej odmawianym psalmem. Jest to główny psalm “wezwania”; osoby odmawiające Liturgię Godzin właśnie nim przeważnie rozpoczynają każdy dzień.

ŚWIĘTO NAMIOTÓW • To psalm radosny, wychwalający Boga za Jego wielkość i moc. W odległych czasach pełnił funkcję hymnu procesjonalnego i prawdopodobnie był wykonywany w czasie Święta Namiotów. W trakcie tego święta Izrael wspominał wędrówkę przez pustynię i nadanie Prawa na Synaju. Aż do dziś Żydzi w czasie tego święta mają nakaz spożywania posiłków w namiotach, przez które widać niebo. To samo niebo, z którego Pan im błogosławił, zsyłał pokarm i patrzył z cierpliwością na ich bunty.

OBYŚCIE • Nie usłyszymy jednak całego psalmu, ale tylko początkowe strofy oraz końcówkę. W refrenie będziemy powtarzać charakterystyczne zaproszenie do słuchania Boga: Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: Niech nie twardnieją wasze serca…, które powraca często w liturgii, kiedy Bóg kieruje do swego ludu mocne i istotne słowa. W późniejszej interpretacji Listu do Hebrajczyków (rozdz. 3-4) owo “dziś” jest czasem łaski i zbawienia, który jest dany każdemu człowiekowi, by usłyszeć Boga.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

Najlepsze życzenia: Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: Niech nie twardnieją wasze serca…

LINKI

Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: Niech nie twardnieją wasze serca… (Ps 95,7-8)

Hbr 3,7-8: Dlatego postępujcie, jak mówi Duch Święty: Dziś, jeśli głos Jego usłyszycie, nie zatwardzajcie serc waszych jak w buncie, jak w dzień kuszenia na pustyni.

Hbr 4,7: …dlatego Bóg na nowo wyznacza pewien dzień – “dzisiaj” – po upływie dłuższego czasu, mówiąc przez Dawida, jak to przedtem zostało powiedziane: Dziś, jeśli głos Jego usłyszycie, nie zatwardzajcie serc waszych!

Iz 55,6: Szukajcie Pana, gdy się pozwala znaleźć, wzywajcie Go, dopóki jest blisko!

2Kor 6,2: Mówi bowiem Pismo: W czasie pomyślnym wysłuchałem ciebie, w dniu zbawienia przyszedłem ci z pomocą. Oto teraz czas upragniony, oto teraz dzień zbawienia.

Mt 3,2: Nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie!

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Kolosan

(Kol 3, 1-5. 9-11)

Bracia: Jeśli razem z Chrystusem powstaliście z martwych, szukajcie tego, co w górze, gdzie przebywa Chrystus, zasiadający po prawicy Boga. Dążcie do tego, co w górze, nie do tego, co na ziemi. Umarliście bowiem i wasze życie jest ukryte z Chrystusem w Bogu. Gdy się ukaże Chrystus, nasze Życie, wtedy i wy razem z Nim ukażecie się w chwale. Zadajcie więc śmierć temu, co przyziemne w członkach: rozpuście, nieczystości, lubieżności, złej żądzy i chciwości, bo ona jest bałwochwalstwem. Nie okłamujcie się nawzajem, bo zwlekliście z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekliście nowego, który wciąż się odnawia ku głębszemu poznaniu Boga, na obraz Tego, który go stworzył. A tu już nie ma Greka ani Żyda, obrzezania ani nieobrzezania, barbarzyńcy, Scyty, niewolnika, wolnego, lecz wszystkim we wszystkich jest Chrystus.

Oto słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Życie z nieba • Kol 3,1-5.9-11

Chrześcijanie otrzymali w darze nowy sposób życia, który ma bardzo konkretne konsekwencje

LIST DO KOLOSAN • NADAWCA: św. Paweł • SKĄD: Cezarea lub Rzym • DATA: ok. 60-64 r. • ADRESACI: chrześcijanie w Kolosach

LIST Z WIĘZIENIA • Kontynuujemy lekturę Listu do Kolosan. List ten – według tradycyjnej interpretacji – zaliczamy do grupy tzw. listów więziennych, ponieważ powstał podczas uwięzienia Apostoła Pawła w Cezarei lub w Rzymie. Jest on być może odpowiedzią na prośbę Epafrasa – założyciela wspólnoty w Kolosach, który potrzebuje wsparcia w walce z szerzącymi się tam herezjami. Nie znamy ich zasadniczej przyczyny, jednak najprawdopodobniej miały swe źródło w synkretyzmie judeo-hellenistycznym.

KONTEKST • List – oprócz wstępnego pozdrowienia, modlitwy za wspólnotę z Kolosów oraz zakończenia – składa się z dwóch części: • pierwsza z nich ma charakter dogmatyczny (1,15-3,4) • druga to wypływające z wiary w Chrystusa pouczenia moralne (3,5-4-6).

ZANIM USŁYSZYSZ • Fragment, który usłyszymy dzisiaj znajduje się akurat na styku tych dwóch części. Paweł podsumowuje cały swój wywód o zwycięstwie Chrystusa, przechodząc teraz do wynikających z tego konsekwencji w życiu wierzących. Choć bardzo konkretne, nie są to po prostu moralne wymagania, ale właśnie skutki otrzymania we chrzcie nowej natury dziecka Bożego. Paweł porównuje ten proces do założenia na siebie nowego ubrania, a nawet o wiele więcej: do doświadczenia osobiście śmierci i zmartwychwstania.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

Konsekwencja: Jeśliście razem z Chrystusem powstali z martwych, szukajcie tego, co w górze…
Boska przemiana: Zwlekliście z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekli nowego, który wciąż się odnawia ku głębszemu poznaniu Boga.

LINKI

Jeśliście więc razem z Chrystusem powstali z martwych, szukajcie tego, co w górze, gdzie przebywa Chrystus zasiadając po prawicy Boga. (Kol 3,1)

Rz 6,4: Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.

Ef 2,4-6: A Bóg, będąc bogaty w miłosierdzie, przez wielką swą miłość, jaką nas umiłował,
i to nas, umarłych na skutek występków, razem z Chrystusem przywrócił do życia. Łaską bowiem jesteście zbawieni. Razem też wskrzesił i razem posadził na wyżynach niebieskich – w Chrystusie Jezusie…

Flp 3,14: ...pędzę ku wyznaczonej mecie, ku nagrodzie, do jakiej Bóg wzywa w górę w Chrystusie Jezusie.

Zwlekliście z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekli nowego, który wciąż się odnawia ku głębszemu poznaniu Boga. (Kol 3,9-10)

Ef 4,22-24: …co się tyczy poprzedniego sposobu życia – trzeba porzucić dawnego człowieka, który ulega zepsuciu na skutek zwodniczych żądz, odnawiać się duchem w waszym myśleniu i przyoblec człowieka nowego, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości.

Rz 8,13: Bo jeżeli będziecie żyli według ciała, czeka was śmierć. Jeżeli zaś przy pomocy Ducha uśmiercać będziecie popędy ciała będziecie żyli.

TRANSLATOR

Dążcie do tego, co w górze, nie do tego, co na ziemi. (Kol 3,2)

Dosłownie: myśleć, rozmyślać, skupić umysł na…

…boście zwlekli z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekli nowego (Kol 3,9-10)

Dosłownie: rozebraliście się z…, ubraliście się w…

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

Bóg traktuje nasze ziemskie życie równie poważnie jak to przyszłe, niebieskie. Jeśli św. Paweł pisze, że nasze życie jest ukryte z Chrystusem w Bogu (Kol 3, 3), nie znaczy to, że tu na ziemi przeżywamy tylko gorzki sen, z którego obudzimy się po śmierci. Bóg nie strzeże zazdrośnie pełni życia przed naszym wzrokiem, ale chroni je ukrywając w sobie przed wzrokiem śmierci, grzechu i rozpaczy. Wiele razy zapewnia w Biblii, że ze względu na swoją Miłość ukrywa nas w swych dłoniach (Iz 49, 16; Pwt 33, 3; Hi 12, 10; Ps 31, 16), jest skałą zbawienia i twierdzą, w której możemy złożyć wszystkie nasze życiowe skarby (Ps 31, 4; 62, 3.7; 71, 3). Nasze ziemskie życie spoczywa bezpiecznie w jego dłoniach, aby kiedyś rozwinąć się w pełni w wieczności.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 12, 13-21)

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

Ktoś z tłumu rzekł do Jezusa: «Nauczycielu, powiedz mojemu bratu, żeby się podzielił ze mną spadkiem». Lecz On mu odpowiedział: «Człowieku, któż Mnie ustanowił nad wami sędzią albo rozjemcą?» Powiedział też do nich: «Uważajcie i strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo nawet gdy ktoś ma wszystkiego w nadmiarze, to życie jego nie zależy od jego mienia». I opowiedział im przypowieść: «Pewnemu zamożnemu człowiekowi dobrze obrodziło pole. I rozważał w sobie: „Co tu począć? Nie mam gdzie pomieścić moich zbiorów”. I rzekł: „Tak zrobię: zburzę moje spichlerze, a pobuduję większe i tam zgromadzę całe moje zboże i dobra. I powiem sobie: Masz wielkie dobra, na długie lata złożone; odpoczywaj, jedz, pij i używaj!” Lecz Bóg rzekł do niego: „Głupcze, jeszcze tej nocy zażądają twojej duszy od ciebie; komu więc przypadnie to, co przygotowałeś?” Tak dzieje się z każdym, kto skarby gromadzi dla siebie, a nie jest bogaty u Boga».

Oto słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Ufność, która zawodzi • Łk 12,13-21

Niezależnie czy krzywdzący czy pokrzywdzony – kto pokłada ufność w pieniądzach na pewno się zawiedzie

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.
KATEGORIA: wydarzenie, przypowieść • MIEJSCE: Galilea • CZAS: rok 30-33 • BOHATEROWIE: • Jezus, uczniowie

W DRODZE DO JEROZOLIMY • Jezus po decyzji o ruszeniu w kierunku Jerozolimy (Łk 9,51) pozostaje teraz ciągle ku niej skierowany. To druga część Ewangelii Łukasza, po wcześniejszych wydarzeniach w Galilei. Wstępowanie do Jerozolimy (rozdz. 9-19) będzie przeplatane nauczaniem na różne tematy (modlitwa, wolność od bogactw, przebaczenie, czasy ostateczne itd.), często przedstawionym także w przypowieściach.

KONTEKST • Rozdział dwunasty rozpoczyna się przestrogą wobec obłudy i zachętą do bycia dzielnym w obliczu prześladowań. Dzisiejszy fragment jest wstępem do dłuższej rozprawy z chciwością. Troskom o dobra tego świata Jezus przeciwstawia ufność w Bożą Opatrzność oraz trwanie w ciągłej gotowości na spotkanie z Nim.

ZANIM USŁYSZYSZ • Przypowieść, którą usłyszymy bywa nazywana: “o bogatym głupcu”. Jest poprzedzona krótkim wstępem, w którym Jezus odmawia przyjęcia roli ziemskiego mediatora. Wie On, że w tym przypadku zarówno krzywdzącym, jak i pokrzywdzonym kieruje taka sama ufność pokładana w dobrach ziemskich i fałszywe przekonanie, że to z ich posiadania lub nie wypływa ludzkie szczęście. Każdy z nich będzie musiał się prędzej czy później na tym zawieść.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

Jaka jest rola Chrystusa?: Człowieku, któż Mnie ustanowił sędzią albo rozjemcą nad wami?

Ostrożnie!: Uważajcie i strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo nawet gdy ktoś opływa we wszystko, życie jego nie jest zależne od jego mienia.

LINKI

Człowieku, któż Mnie ustanowił sędzią albo rozjemcą nad wami? (Łk 12,14)

Rz 2,1: Przeto nie możesz wymówić się od winy, człowiecze, kimkolwiek jesteś, gdy zabierasz się do sądzenia. W jakiej bowiem sprawie sądzisz drugiego, w tej sam na siebie wydajesz wyrok, bo ty czynisz to samo, co osądzasz.

Tak dzieje się z każdym, kto skarby gromadzi dla siebie, a nie jest bogaty przed Bogiem. (Łk 12,21)

Łk 12,33: Sprzedajcie wasze mienie i dajcie jałmużnę! Sprawcie sobie trzosy, które nie niszczeją, skarb niewyczerpany w niebie, gdzie złodziej się nie dostaje ani mól nie niszczy.

Mt 6,19-21: Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza niszczą i gdzie złodzieje włamują się, i kradną. Gromadźcie sobie skarby w niebie, gdzie ani mól, ani rdza nie niszczą i gdzie złodzieje nie włamują się, i nie kradną. Bo gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje.

TRANSLATOR

Uważajcie i strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo nawet gdy ktoś opływa we wszystko, życie jego nie jest zależne od jego mienia (Łk 12,15).

Dosłownie: nawet podczas obfitowania jego życie nie jest (nie pochodzi, nie wypływa) z jego własności…

JESZCZE O EWANGELII

Dramat człowieka polega na tym, że często sam próbuje zabezpieczyć swoje życie, na własną rękę poszukuje wieczności. Podobni do bogacza z przypowieści Łukasza, wznosimy spichlerze, aby przechować to, co udało nam się z trudem zgromadzić (Łk 12,18-19). Gromadzenie i posiadanie nie są grzechem, to owoce ludzkiego talentu w misji podporządkowywania sobie ziemi (Rdz 1, 28). Dramat zaczyna się wówczas, kiedy krótki ludzki wzrok zatrzymuje się na tym co zgromadził, a ręce próbują to za wszelką cenę zatrzymać. Wydaje nam się czasem, że odnaleźliśmy sens swojego życia w pieniądzach, karierze, nauce, miłości do drugiej osoby. Jezus próbuje przekonać, że to nie wystarcza, potrzebny jest Bóg, który zabezpieczy skarby naszego życia, pomoże odróżnić je od zwykłych śmieci. W przeciwnym razie może się zdarzyć, że, przekonani o własnym bezpieczeństwie i bogactwach, obudzimy się którejś nocy, biedni przed Bogiem (Łk 12, 20-21).

STO SŁÓW

To trudne dla każdego doświadczenie, z którym ciężko się pogodzić: wszystko przemija, nawet dobre rzeczy. Można tymczasowo spróbować przedłużyć młodość albo zachować urodę, ale na dłuższą metę nie mamy na to skutecznego wpływu (I CZYTANIE).

Takie jest ludzkie życie: ciągle zawieszone w napięciu między tym, co cielesne, a tym, co duchowe (II CZYTANIE). Ufność pokładana w pieniądzach jest najbardziej dostrzegalnym wyrazem tej ludzkiej potrzeby zabezpieczenia jakoś swojego życia, dania mu pewnej przyszłości. Akurat posiadanie dóbr materialnych zdaje się stwarzać człowiekowi najlepszą iluzję samowystarczalności. Wydaje się przecież, szczególnie dzisiaj, że za pieniądze można kupić wszystko, albo prawie wszystko. Czasem jednak ta iluzja znika szybko i gwałtownie, jak bańka mydlana (EWANGELIA). A zostaje pustka.

Chrześcijańska perspektywa pozwala nam spojrzeć inaczej: jedynym skutecznym i trwałym zabezpieczeniem życia człowieka może być tylko sam Bóg. Dlatego to dobrze, że wszystko przemija, bo jedynie w ten sposób możemy otrzymać dobra większe. Żeby przyjąć tę prawdę do swojego, trzeba ją najpierw osobiście usłyszeć, a to oznacza nie zatwardzać swojego serca, kiedy mówi Bóg (PSALM).

Człowiek, który pozwolił przemienić swoje życie łaską, żyje już „w niebie”, ma inną perspektywę spojrzenia i doświadcza konkretnych konsekwencji tej transformacji ludzkiej natury w swoim codziennym życiu (II CZYTANIE).

ks. Marcin Kowalski

Doktor nauk biblijnych, wykładowca KUL oraz WSD w Kielcach. Sekretarz czasopism biblijnych The Biblical Annals oraz Verbum Vitae. Uczestnik programów radiowych i telewizyjnych popularyzujących Biblię: W Namiocie Słowa, Szukając Słowa Bożego, Telewizyjny Uniwersytet Biblijny (Radio Maryja i Telewizja Trwam). Moderator Dzieła Biblijnego Diecezji Kieleckiej.

Zobacz inne artykuły tego autora >

ks. Piotr Jutkiewicz

Pochodzi z Gdańska. Prezbiter Archidiecezji Warszawskiej, gdzie ukończył Archidiecezjalne Seminarium Misyjne Redemptoris Mater. Studiuje na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie.

Zobacz inne artykuły tego autora >

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

ks. Piotr
Jutkiewicz

zobacz artykuly tego autora >

2016-07-23

Jutro Niedziela – XVII zwykła C

Natrętna, wytrwała modlitwa zawsze jest skuteczna. Bóg nie daje tego o co prosimy, daje o wiele więcej

ks. Przemysław
Śliwiński

zobacz artykuly tego autora >

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

PUNKT WYJŚCIA

XVII NIEDZIELA ZWYKŁA C • KOLEKTA: Modlimy się do Boga, obrońcy ufających abyśmy dobrze używali rzeczy przemijających i nieustannie ubiegali się o dobra wieczne • CZYTANIA: Księga Rodzaju 18, 20-32 • Księga Psalmów 138 (137), 1b-2a. 2b-3. 6-7d. 7e-8 (R.: por. 3a) • List do Kolosan 2, 12-14; Ewangelia Łukasza 11, 1-13

CHMURA SŁÓW

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Rodzaju

(Rdz 18,20-32)

Bóg rzekł do Abrahama: Skarga na Sodomę i Gomorę głośno się rozlega, bo występki ich (mieszkańców) są bardzo ciężkie. Chcę więc iść i zobaczyć, czy postępują tak, jak głosi oskarżenie, które do Mnie doszło, czy nie; dowiem się. Wtedy to ludzie ci odeszli w stronę Sodomy, a Abraham stał dalej przed Panem. Zbliżywszy się do Niego, Abraham rzekł: Czy zamierzasz wygubić sprawiedliwych wespół z bezbożnymi? Może w tym mieście jest pięćdziesięciu sprawiedliwych; czy także zniszczysz to miasto i nie przebaczysz mu przez wzgląd na owych pięćdziesięciu sprawiedliwych, którzy w nim mieszkają? O, nie dopuść do tego, aby zginęli sprawiedliwi z bezbożnymi, aby stało się sprawiedliwemu to samo, co bezbożnemu! O, nie dopuść do tego! Czyż Ten, który jest sędzią nad całą ziemią, mógłby postąpić niesprawiedliwie? Pan odpowiedział: Jeżeli znajdę w Sodomie pięćdziesięciu sprawiedliwych, przebaczę całemu miastu przez wzgląd na nich. Rzekł znowu Abraham: Pozwól, o Panie, że jeszcze ośmielę się mówić do Ciebie, choć jestem pyłem i prochem. Gdyby wśród tych pięćdziesięciu sprawiedliwych zabrakło pięciu, czy z braku tych pięciu zniszczysz całe miasto? Pan rzekł: Nie zniszczę, jeśli znajdę tam czterdziestu pięciu. Abraham znów odezwał się tymi słowami: A może znalazłoby się tam czterdziestu? Pan rzekł: Nie dokonam zniszczenia przez wzgląd na tych czterdziestu. Wtedy Abraham powiedział: Niech się nie gniewa Pan, jeśli rzeknę: może znalazłoby się tam trzydziestu? A na to Pan: Nie dokonam zniszczenia, jeśli znajdę tam trzydziestu. Rzekł Abraham: Pozwól, o Panie, że ośmielę się zapytać: gdyby znalazło się tam dwudziestu? Pan odpowiedział: Nie zniszczę przez wzgląd na tych dwudziestu. Na to Abraham: O, racz się nie gniewać, Panie, jeśli raz jeszcze zapytam: gdyby znalazło się tam dziesięciu? Odpowiedział Pan: Nie zniszczę przez wzgląd na tych dziesięciu.

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Natrętny Abraham • Rdz 18,20-32

Niezwykły dialog Abrahama z Bogiem to w istocie przykład na skuteczność wytrwałej, wręcz natrętnej modlitwy

KSIĘGA RODZAJU • AUTOR: anonimowy kapłan • CZAS POWSTANIA: wygnanie w Babilonii (587-538 r. przed Chr.) i czas po powrocie
KATEGORIA: wydarzenie • BOHATEROWIE: Trzej goście, Abraham

PRAPOCZĄTKI • Przypomnijmy: Księga Rodzaju to pierwsza z ksiąg biblijnych. Rozpoczyna się od znanych nam wszystkich słów: Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię, opisujących stworzenie świata • Dzieli się na dwie części • Pierwsza z nich to historia początków (protohistoria), obejmująca stworzenie świata i dzieje pierwszych ludzi aż do przymierza z Noem (>>Rdz 1-11) • W drugiej części (>>Rdz 12-50) zapisano koleje losów Abrahama, Izaaka i Jakuba (historia “Bożej rodziny”). Część tę kończy opis śmierci Józefa w Egipcie.

GOŚCIE ABRAHAMA • W zeszłym tygodniu słyszeliśmy o wizycie u Abrahama trzech tajemniczych postaci, w istocie samego Boga. Na samym końcu padła obietnica: O tej porze za rok znów wrócę do ciebie, twoja zaś żona Sara będzie miała wtedy syna.

BÓG ODKRYWA PLANY • Usłyszymy epizod, który nastąpił podczas odprowadzania trzech gości przez Abrahama. Jak się dowiadujemy z wersetów poprzedzających, kierowali się oni ku Sodomie. Bóg zaś postanowił odkryć przed Abrahamem to, co zamierzył uczynić.

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

Dla Izraelitów historia Abrahama i Bożych wysłanników targujących się o życie Sodomy i Gomory to jeden z najlepszych przykładów modlitwy.

Bóg czeka. Bóg nie zamierza ukrywać przed Abrahamem, swoim przyjacielem, swoich planów i wyjawia mu je w osobistej rozmowie. Pan zamierza przyjrzeć się postępowaniu mieszkańców dwóch wielkich miast, których grzechów nie może dłużej tolerować. Po co jednak wysyła swoich aniołów, skoro doskonale wie, co dzieje się w Sodomie i Gomorze? Wygląda na to, że chce dać ich mieszkańcom ostatnią szansę. Równocześnie opowiadając tę historię Abrahamowi, Bóg czeka na jego reakcję.

Abraham się targuje. Abraham doskonale wyczuwa intencje Pana i rozpoczyna targowanie się o życie Sodomy i Gomory. Gra świetną kartą, powołuje się na Bożą sprawiedliwość. Przecież sprawiedliwy Bóg nie może wymierzyć takiego samego sądu prawym i grzesznikom. Bóg, jakby czekał na wstawiennictwo Abrahama. Systematycznie obniża liczbę tych, którzy potrzebni będą do ocalenia miasta. Zatrzymuje się na 10.

Miłosierny Bóg. Tylko 10 potrzeba było do ocalenia do dwóch wielkich miast. W Biblii to liczba symboliczna, nawiązująca do całego rodzaju ludzkiego (cf. 10 panien mądrych i głupich w Mt 25). 10 sprawiedliwych może ocalić ludzkość. Niestety, w Sodomie i Gomorze ich nie znaleziono. Bóg okaże się sprawiedliwy. Z płonących miast wyprowadzi Lota i jego rodzinę. Chciał znacznie więcej, ale Sodoma i Gomora odrzucą jego miłosierdzie.

CZY WIESZ, ŻE…

Sodoma i Gomora według Biblii wchodziły w skład pięciu miast ulokowanych na równinie kananejskiej, nad Jordanem, na północ od dzisiejszego Morza Martwego. W starożytności był to teren zasobny w wodę i bogate pastwiska. Etymologia miast jest niepewna: Sodoma znaczyć może “umocniona”, zaś Gomora “zasobna (w wodę)”. Miasta zostały ukarane przez Boga za popełniane w nich grzechy, co opisuje zarówno Biblia (Rdz 18) jak i Koran. Grecki historyk Strabon wzmiankuje o Sodomie jako metropolii pomiędzy innymi trzynastoma miastami, które istniały w południowym Kanaanie. W starożytnych tekstach akkadyjskich znajdujemy także wzmianki o miastach zniszczonych przez ognisty deszcz, choć mogą się one odnosić do podbojów asyryjskich. Współczesne hipotezy próbujące dociec zagłady miast mówią o trzęsieniu ziemi, o uderzeniu meteorytu, czy o zapalaniu się złóż siarki występujących w tym regionie. Obecnie nad Morzem Martwym znaleźć można współczesną Sodomę, miejsce, gdzie wydobywa się cenne minerały morskie.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

(Ps 138,1-3.6-8)

REFREN: Pan mnie wysłuchał, kiedy Go wzywałem Będę Cię sławił, Panie, z całego serca, bo usłyszałeś słowa ust moich. Będę śpiewał Ci psalm wobec aniołów, pokłon Ci oddam w Twoim świętym przybytku.

I będę sławił Twe imię za łaskę Twoją i wierność. Wysłuchałeś mnie, kiedy Cię wzywałem, pomnożyłeś moc mojej duszy.

Pan, który jest wysoko, patrzy łaskawie na pokornego, pyszałka zaś dostrzega z daleka. Gdy chodzę wśród utrapienia, Ty podtrzymujesz me życie, wyciągasz swoją rękę przeciwko gniewowi mych wrogów. Wybawia mnie Twoja prawica. Pan za mnie wszystkiego dokona. Panie, Twa łaska trwa na wieki, nie porzucaj dzieła rąk Twoich.

[01][02]

•

PSALM

Bóg wysłuchuje • Ps 138 (137), 1b-2a. 2b-3. 4-5. 7e-8

Wytrwała prośba zawsze zostaje wysłuchana ale dziękczynienie również. Proście ale i dziękujcie

PSALM 138 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: VI-V w. przed Chr.

WYPEŁNIENIE ŚLUBU • Wierzący Izraelita recytował psalm 138 w świątyni, dziękując Bogu za opiekę lub cudowne ocalenie. Prawdopodobnie stanowiło to wypełnienie ślubu, jaki składano prosząc o Bożą pomoc: doświadczywszy jej miał powrócić do świątyni z ofiarami dziękczynnymi, publicznie chwaląc Pana. To indywidualna modlitwa dziękczynienia (todah) • Niektórzy, ze względu na wzmiankę o królach i przypisanie jego autorstwa Dawidowi, interpretowali psalm jako królewską modlitwę dziękczynienia sięgającą czasu monarchii Izraela. Inni, co bardziej prawdopodobne, widzą w nim modlitwę całej wspólnoty dziękującej za powrót z niewoli babilońskiej i odzyskany dar wolności.

WOBEC ANIOŁÓW • Są dwa powody zastosowania psalmu 138 liturgii siedemnastej niedzieli. Pierwszy wiąże się z tajemnicą trzech postaci goszczących u Abrahama. Być może byli to aniołowie, posłańcy Boży. Zwykle, gdy liturgia dotyczy aniołów, słuchamy psalmu 138. Drugi zgodny jest z tematem całej niedzielnej Liturgii Słowa, skuteczności modlitwy. Psalm 138 jest dziękczynieniem skierowanym ku Bogu za to, że wysłuchał wytrwałych, długo zanoszonych próśb.

CYTATY

Bóg słucha wytrwałych modlitw: Będę Cię sławił, Panie, z całego serca, bo usłyszałeś słowa ust moich
Bóg słucha wytrwałych modlitw: Wysłuchałeś mnie, kiedy Cię wzywałem
Psalm 138 o aniołach: Będę śpiewał Ci psalm wobec aniołów

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu św. Pawła Apostoła do Kolosan

(Kol 2,12-14) Z Chrystusem pogrzebani jesteście w chrzcie, w Nim też razem zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga, który Go wskrzesił. I was, umarłych na skutek występków i nieobrzezania waszego /grzesznego/ ciała, razem z Nim przywrócił do życia. Darował nam wszystkie występki, skreślił zapis dłużny obciążający nas nakazami. To właśnie, co było naszym przeciwnikiem, usunął z drogi, przygwoździwszy do krzyża.

Oto słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Więcej niż wyprosimy • Kol 2, 12-14

Chrzest zapewnia nam wspólne z Jezusem pogrzebanie ale także wskrzeszenie. Jesteśmy razem we wszystkim

LIST DO KOLOSAN • NADAWCA: św. Paweł • SKĄD: Cezarea lub Rzym • DATA: ok. 60-64 r. • ADRESACI: chrześcijanie w Kolosach

LIST Z WIĘZIENIA • Od dziś w najbliższe niedziele będziemy słuchać fragmentów Listu do Kolosan. List ten – według tradycyjnej interpretacji – zaliczamy do grupy tzw. listów więziennych, ponieważ powstał podczas uwięzienia Apostoła Pawła w Cezarei lub w Rzymie. List jest być może odpowiedzią na prośbę Epafrasa – założyciela wspólnoty w Kolosach, który potrzebuje wsparcia w walce z szerzącymi się tam herezjami. Nie znamy ich zasadniczej przyczyny, jednak najprawdopodobniej miały swe źródło w synkretyzmie judeo-hellenistycznym. Ich wyrazem była wiara w siły kosmiczne, które mają wpływ na ludzki los. Wierze w “żywioły świata” (>>Kol 2,8.20) Paweł przeciwstawia wiarę w Chrystusa, który jest ich Stwórcą i jedynym prawdziwym Bogiem.

WIARA I MORALNOŚĆ • List – oprócz wstępnego pozdrowienia, modlitwy za wspólnotę z Kolosów oraz zakończenia – składa się z dwóch części: • pierwsza z nich ma charakter dogmatyczny. Rozpoczyna ją Hymn o Chrystusie, który oddaje zasadniczą myśl tego fragmentu: Jezus Chrystus jest jedynym prawdziwym Bogiem, który przyniósł zbawienie światu. To nie świat i natura rządzą ludzkim losem, lecz Bóg, który jest ich Stwórcą • druga część listu to wypływające z wiary w Chrystusa pouczenia moralne.

NAJWAŻNIEJSZE CYTATY

Bóg ułatwia nam życie: Darował nam wszystkie występki, skreślił zapis dłużny, przygniatający nas nakazami
Jezus bierze na siebie wszystkie nasze trudności: To właśnie, co było naszym przeciwnikiem, usunął z drogi, przygwoździwszy do krzyża.

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

Zanurzenie. Fragment Listu do Kolosan pojawiający się w drugim czytaniu nawiązuje do starożytnych praktyk chrzcielnych. Katechumen całkowicie zanurzał się w źródle chrzcielnym, a wychodził z niego jako nowy człowiek. Zanurzenie symbolizowało jego śmierć dla grzechu i starego życia, wynurzenie zaś nowe narodziny.

Razem z Nim. Autor listu do Kolosan dodaje że przez chrzest zanurzamy się w śmierci Chrystusa, w jej zbawczych owocach, a wychodząc ze źródła chrzcielnego żyjemy już nowym życiem Zmartwychwstania. W drugim czytaniu uderza grecki przedrostek syn- (razem z), podkreślający, że od momentu chrztu życie chrześcijanina ściśle wiąże się z życiem Jezusa. Zanurzeni razem z Nim w Jego śmierci już zmartwychwstaliśmy, razem z Nim zostaliśmy wskrzeszeni do życia.

Przez wiarę. Śmierć i życie nie są tu metaforą. Byliśmy martwi przez nasze grzechy, w Chrystusie Bóg wskrzesił na do życia. W nową rzeczywistość wkraczamy nie dzięki magicznym rytom, jak miało to miejsce w starożytności, lecz dzięki tej samej wierze w Ojca, przez którą wskrzeszony został Jezus. Dzięki wierze w Chrystusa znikają obciążające nas długi grzechów, a my już dziś doświadczamy zmartwychwstania.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 11,1-13)

Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów. A On rzekł do nich: Kiedy się modlicie, mówcie: Ojcze, niech się święci Twoje imię; niech przyjdzie Twoje królestwo! Naszego chleba powszedniego dawaj nam na każdy dzień i przebacz nam nasze grzechy, bo i my przebaczamy każdemu, kto nam zawinił; i nie dopuść, byśmy ulegli pokusie. Dalej mówił do nich: Ktoś z was, mając przyjaciela, pójdzie do niego o północy i powie mu: Przyjacielu, użycz mi trzy chleby, bo mój przyjaciel przyszedł do mnie z drogi, a nie mam, co mu podać. Lecz tamten odpowie z wewnątrz: Nie naprzykrzaj mi się! Drzwi są już zamknięte i moje dzieci leżą ze mną w łóżku. Nie mogę wstać i dać tobie. Mówię wam: Chociażby nie wstał i nie dał z tego powodu, że jest jego przyjacielem, to z powodu natręctwa wstanie i da mu, ile potrzebuje. Ja wam powiadam: Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam. Każdy bowiem, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą. Jeżeli którego z was, ojców, syn poprosi o chleb, czy poda mu kamień? Albo o rybę, czy zamiast ryby poda mu węża? Lub też gdy prosi o jajko, czy poda mu skorpiona? Jeśli więc wy, choć źli jesteście, umiecie dawać dobre dary swoim dzieciom, o ileż bardziej Ojciec z nieba da Ducha Świętego tym, którzy Go proszą. Oto słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Otrzymacie. Ale proście • Łk 11,1-13

Jezus uczy, jak się modlić. Zachęca do modlitwy prośby, wytrwałej, wręcz natrętnej: Proście… szukajcie… kołaczcie…

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.
KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: w drodze do Jerozolimy • CZAS: rok 30-33 • BOHATEROWIE: • Jezus, uczniowie • WERSJE: Mt 6,9-13; 7,7-11

W DRODZE DO JEROZOLIMY • Od dziewiątego rozdziału Ewangelii Łukasza Jezus zmierza w kierunku Jerozolimy. Wstępowanie do Jerozolimy (>>Łk 9-19) będzie przeplatane nauczaniem, często uzupełnianym także w przypowieściach.

SZKOŁA MODLITWY • Ewangelia będzie się składała powiązanych ze sobą z trzech elementów. Będzie to odpowiedź na prośbę jednego z uczniów: Naucz nas modlić się • Ojcze nasz w innej, krótszej wersji, niż wypowiadana przez nas pochodząca od św. Mateusza, krótka • przypowieść o natrętnym przyjacielu oraz • argumentacja przekonująca o sile wytrwałych próśb do Boga. Tematem wszystkich trzech części mowy Jezusa jest nim skuteczność modlitwy prośby.

TRANSLATOR

Chleba naszego powszedniego dawaj nam każdego dnia. Gr. kath hemeran można przetłumaczyć opisowo według naszych potrzeb na dany dzień, według danego dnia, z dnia na dzień. Cf. Izraelici, którzy zbierają mannę na pustyni tylko na jeden dzień, ufając, że kolejnego Bóg także da im pokarm (Wj 16,4-5).

Przebacz nam nasze grzechy, bo i my przebaczamy każdemu, kto nam zawini. W tekście gr. jak i my przebaczamy każdemu, który jest nam winien, który jest naszym dłużnikiem (gr. ofeilon).

I nie dopuść, byśmy ulegli pokusie. Dosłownie nie wprowadzaj nas w sytuacje pokusy lub próby (gr. peirasmos). Według komentatorów grecki coniunctivus aorystu oddaje oryginalną składnię hebrajską modlitwy Jezusa: i nie dopuść, abyśmy weszli w pokusę, czyli ulegli jej. Inni widzą tu prośbę o to, aby Bóg oszczędził swoim wybranym sytuacji próby (peirasmos), w których ich wiara mogłaby się załamać (>>Łk 22,40.46).

JESZCZE O EWANGELII

Choć w szkole modlitwy Jezusa odbijają się pewne cechy charakterystyczne dla modlitwy żydowskiej, pod wieloma względami jest ona wyjątkowa:

• W modlitwie Ojcze nasz Jezus wprowadza nas w swoją wyjątkową relację z Ojcem, której brak w innych modlitwach. Prosimy, aby Bóg był naszym Ojcem podobnie jak był nim dla Jezusa.

• Syn na pierwszym miejscu stawia wolę swojego Ojca i jego plan wobec siebie i chce, byśmy czynili podobnie. W Ojcze nasz prosimy o uświęcenie imienia Bożego w nas w i w całym świecie, o jego panowanie w życiu naszym i naszym bliskich, o wypełnienie się Jego woli.

• Jezusowa lekcja modlitwy w Łk 11,1-13 kończy się zapewnieniem, że Bóg zawsze wysłuchuje modlitw swoich dzieci i daje im… Ducha Świętego. Ufna modlitwa chrześcijanina nie musi kończyć się otrzymaniem tego, o co prosimy, lecz zawsze kończy się najcenniejszym z darów, Bożym Duchem.

WERSJE

Pierwsza i trzecia część dzisiejszej Ewangelii mają swoje wersje u św. Mateusza, w Kazaniu na Górze:

• OJCZE NASZ u Łukasza jest znacznie krótszą modlitwą: Ojcze nasz, który jesteś w niebie, niech się święci Twoje imię; niech przyjdzie Twoje królestwo, niech Twoja wola spełni się na ziemi, tak jak i w niebie. Naszego chleba powszedniego daj nam dzisiaj (Mt: dawaj nam na każdy dzień) i przebacz nam nasze grzechy, bo i my przebaczamy każdemu, kto przeciw nam zawini; i nie dopuść, byśmy ulegli pokusie, ale zachowaj nas ode złego

• Dlaczego pominął? • 1. Ojcze nasz, któryś jest w niebie • koncepcja Boga, Ojca “naszego” nie była znana poganom, do której adresował swą ewangelię. Mateusz tymczasem pisał Ewangelię do Żydów, dla których było to naturalne określenie • 2. Bądź wola Twoja to prawie synonim Przyjdź Królestwo Twoje, dlatego Łukasz pomija • 3. Zachowaj nas od złego mieści się w poprzedzającym zdaniu nie dopuść, byśmy ulegli pokusie

• PRZYPOWIEŚĆ o natrętnym przyjacielu znajdujemy tylko u Łukasza, ale za to aż dwa razy. Bardzo podobna, wzywającą do wytrwałości w modlitwie, jest przypowieść o niesprawiedliwym sędzim i ubogiej wdowie (>>Łk 18,1-7)

• OSTATNIĄ CZĘŚĆ znajdziemy praktycznie w identycznej wersji w innej części Kazania na Górze. Różnica dotyczy tylko ostatniego zdania: podczas gdy Łukasz pisze: o ileż bardziej Ojciec z nieba udzieli Ducha Świętego tym, którzy Go proszą, Mateusz po prostu: Ojciec wasz, który jest w niebie, da to co dobre

TWEETY

tweety o #jutroniedziela
tweety o #kazanie

1/6

"Modlitwa Pańska", James Tissot, m. 1886 a 1894 r., Brooklyn Museum, USA

2/6

"Natrętny sąsiad", William Holman Hunt, 1895 r., National Gallery of Victoria, Melbourne, Australia

3/6

Akfaforta ilustująca fragment Łk 11 5-8, XVIII - XIX w., Biblia Bowyera, Bolton, Anglia, lic. FAL, zob. artlibre.org

4/6

"Przypowieść o przyjacielu w nocy", John Everett Millais, 1864 r., Tate Britain, Londyn

5/6

Tekst Ojcze Nasz z Trójcą w środkowej kolumnie oraz bibilijnymi scenami i symbolami po bokach, część z Bogiem Ojcem Fridolin Leiber, XIX w.

6/6

Tekst Ojcze Nasz z Trójcą w środkowej kolumnie oraz bibilijnymi scenami i symbolami po bokach, część z Duchem Świętym i Synem Bożym_ Fridolin Leiber, XIX w.

poprzednie

następne

ks. Przemysław Śliwiński

Kapłan Archidiecezji Warszawskiej. Pochodzi z Lubawy. Ukończył studia specjalistyczne na Wydziale Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Santa Croce w Rzymie. Jesienią 2013 roku, objął stanowisko rzecznika prasowego Archidiecezji Warszawskiej oraz dyrektora Archidiecezjalnego Centrum Informacji. Wykłada edukację medialną w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Na Stacji7.pl jest autorem wielu artykułów oraz popularnego cyklu Jutro Niedziela.

Zobacz inne artykuły tego autora >