Jutro Niedziela – XVIII zwykła C
Ziemskie bogactwa zawsze zawiodą, jesteśmy stworzeni i powołani do rzeczy większych
Polub nas na Facebooku!
PUNKT WYJŚCIA
XVIII NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok C • KOLEKTA: Modlimy się do dobrego Boga, aby okazał nam wiekuistą dobroć * odnowił życie nam udzielone i odnowione zachował • KOLOR: zielony • CZYTANIA: Księga Koheleta Koh 1, 2; 2, 21-23 Psalm 95 (94), 1-2. 6-7ab. 7c-9 (R.: por. 7d i 8a); List do Kolosan Kol 3, 1-5. 9-11; Ewangelia wg św. Łukasza 12, 13-21
• CHMURA SŁOWA •
•
PIERWSZE CZYTANIE
Wszystko przemija… • Koh 1, 2; 2, 21-23
Przemijają nawet dobre rzeczy, lepiej dla człowieka się do tego przyzwyczaić
KSIĘGA KOHELETA (EKLEZJASTESA) • AUTOR: Kohelet • CZAS POWSTANIA: okres hellennistyczny (IV-III w. przed Chr.) KATEGORIA: mowa
KSIĘGA RADOŚCI • Księga Koheleta należy do ksiąg mądrościowych i jest jedną z najkrótszych i najpóźniejszych ksiąg Starego Testamentu. Jej autorem jest mędrzec pochodzący z Jerozolimy, przedstawiciel wyższych warstw społecznych, który krytycznie odnosi się do tradycyjnej mądrości. Wbrew ogólnemu mniemaniu nie jest cynkiem ani sceptykiem, człowiekiem, który stracił sens życia. Kohelet w kanonie hebrajskim stanowi część zbioru pięciu zwojów (Megillot). Ze względu na wezwanie do radości był recytowany w czasie Święta Namiotów (Sukkot) najbardziej radosnego ze wszystkich świąt.
KRYTYCZNY MĘDRZEC • Autor stawia wiele pytań, ale udziela mało odpowiedzi. Jego spojrzenie jest bardzo egzystencjalne, bliskie głębokich trosk i wątpliwości, które nurtują niespokojnego ducha ludzkiego. Podważa to, co wydaje się oczywiste, pyta o rzeczy, o które inni boją się pytać. Nie jest to pesymizm. Autor natchniony wydobywa w ten sposób prawdę o dramacie człowieka rozdartego między sensem i bezsensem życia. Kohelet nie zna jeszcze prawdy o zmartwychwstaniu.
MARNOŚĆ • Pierwsze zdanie całej księgi to jednocześnie jedno z najbardziej znanych i najczęściej cytowanych zdań całego Starego Testamentu. Ta słynna “marność” jest wymieniona aż 64 razy w całej księdze. Może ona oznaczać parę, oddech, czyli to, co ulotne, przemijające, niestałe albo można by powiedzieć dzisiaj: pustka, absurd. Następujący po tym wstępie fragment z drugiego rozdziału mówi o przemijalności ludzkiej pracy i wynikających z niej dóbr.
NAJWAŻNIEJSZE CYTATY
Dramat ludzkiego życia: Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami – wszystko marność.
LINKI
• Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność nad marnościami – wszystko marność. (Koh 1,2)
Ps 144,4: Człowiek jest podobny do tchnienia wiatru, dni jego jak cień mijają.
Ps 39,6: Człowiek jak cień przemija, na próżno tyle się niepokoi, gromadzi, lecz nie wie, kto to zabierze.
Koh 5,10: Kto kocha się w pieniądzach, pieniądzem się nie nasyci; a kto się kocha w zasobach, ten nie ma z nich pożytku. To również jest marność.
Rz 8,20-21: Stworzenie bowiem zostało poddane marności nie z własnej chęci, ale ze względu na Tego, który je poddał w nadziei, że również i ono zostanie wyzwolone z niewoli zepsucia, by uczestniczyć w wolności i chwale dzieci Bożych.
TRANSLATOR
Czym jest hewel (oddech, powiew), o którym mówi Kohelet? Dlaczego nazywa w ten sposób ludzkie życie?
Po raz pierwszy rzeczownik hewel pojawia się w Rdz 4,2 – imię Abel – i oznacza tu niezasłużoną, tragiczną śmierć sprawiedliwego. Każdy człowiek jest jak Hewel (Abel). Jaki zysk z jego życia? (1,3).
Hewel w Starym Testamencie określa też bezsens, nieskuteczność, daremność, nieefektywność ludzkich słów, myśli, czynów wysiłków (H 21,34; Ps 94,11)
U Koheleta termin oznacza brak logicznego uzasadnienia ludzkich wypadków, poczucie braku sensu, krótkość życia, które jest pogonią za wiatrem (1,14; 2,11.17.21.26; 4,4.16; 6,9); i niemożność osiągnięcia swego celu (8,14).
Trud zgłębiania natury rzeczy doprowadza Koheleta do konkluzji, że wszystko przeniknięte jest tragizmem, kruchością, nieefektywnością – jest niezrozumiałe. W świecie mnóstwo jest absurdu. Jednocześnie w świecie absurdu pojawia się często Bóg (Koh 2,24; 3,10-11; 5,1-5; 5,18 – 6,2). Gorzkość sprzeczności i absurdu traci swoją ostrość, gdy stawia się ją w świetle Boga.
Czytając Księgę Koheleta lepiej jest nie tłumaczyć hewel przez marność. Według Koheleta hewel to raczej brak stałości, nie wartości. Człowiek nie odniesie trwałego pożytku ani z bogactw, ani przyjemności ani mądrości. Wszystkiego dotknie śmierć.
Hewel to tchnienie, powiew wiatru, ulotny dym. To, co ma wartość, tak często rozpada się na naszych oczach. Przeżyć może to tylko ten, kto trzyma się jedynej niezmiennej Prawdy Bożego Słowa.
e w Kolosach
•
PSALM
Zaproszenie do słuchania • Ps 95,1-2.6-7ab.7c-9
Bóg ma swemu ludowi coś bardzo ważnego do powiedzenia, dlatego zaprasza, by nie zatwardzać swych serc
PSALM 95 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: przedwygnaniowy, przed 586 r. przed Chr.
PSALM WEZWANIA • Kto wie, czy psalm 95 nie jest najczęściej odmawianym psalmem. Jest to główny psalm “wezwania”; osoby odmawiające Liturgię Godzin właśnie nim przeważnie rozpoczynają każdy dzień.
ŚWIĘTO NAMIOTÓW • To psalm radosny, wychwalający Boga za Jego wielkość i moc. W odległych czasach pełnił funkcję hymnu procesjonalnego i prawdopodobnie był wykonywany w czasie Święta Namiotów. W trakcie tego święta Izrael wspominał wędrówkę przez pustynię i nadanie Prawa na Synaju. Aż do dziś Żydzi w czasie tego święta mają nakaz spożywania posiłków w namiotach, przez które widać niebo. To samo niebo, z którego Pan im błogosławił, zsyłał pokarm i patrzył z cierpliwością na ich bunty.
OBYŚCIE • Nie usłyszymy jednak całego psalmu, ale tylko początkowe strofy oraz końcówkę. W refrenie będziemy powtarzać charakterystyczne zaproszenie do słuchania Boga: Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: Niech nie twardnieją wasze serca…, które powraca często w liturgii, kiedy Bóg kieruje do swego ludu mocne i istotne słowa. W późniejszej interpretacji Listu do Hebrajczyków (rozdz. 3-4) owo “dziś” jest czasem łaski i zbawienia, który jest dany każdemu człowiekowi, by usłyszeć Boga.
NAJWAŻNIEJSZE CYTATY
Najlepsze życzenia: Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: Niech nie twardnieją wasze serca…
LINKI
Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: Niech nie twardnieją wasze serca… (Ps 95,7-8)
Hbr 3,7-8: Dlatego postępujcie, jak mówi Duch Święty: Dziś, jeśli głos Jego usłyszycie, nie zatwardzajcie serc waszych jak w buncie, jak w dzień kuszenia na pustyni.
Hbr 4,7: …dlatego Bóg na nowo wyznacza pewien dzień – “dzisiaj” – po upływie dłuższego czasu, mówiąc przez Dawida, jak to przedtem zostało powiedziane: Dziś, jeśli głos Jego usłyszycie, nie zatwardzajcie serc waszych!
Iz 55,6: Szukajcie Pana, gdy się pozwala znaleźć, wzywajcie Go, dopóki jest blisko!
2Kor 6,2: Mówi bowiem Pismo: W czasie pomyślnym wysłuchałem ciebie, w dniu zbawienia przyszedłem ci z pomocą. Oto teraz czas upragniony, oto teraz dzień zbawienia.
Mt 3,2: Nawróćcie się, bo bliskie jest królestwo niebieskie!
•
DRUGIE CZYTANIE
Życie z nieba • Kol 3,1-5.9-11
Chrześcijanie otrzymali w darze nowy sposób życia, który ma bardzo konkretne konsekwencje
LIST DO KOLOSAN • NADAWCA: św. Paweł • SKĄD: Cezarea lub Rzym • DATA: ok. 60-64 r. • ADRESACI: chrześcijanie w Kolosach
LIST Z WIĘZIENIA • Kontynuujemy lekturę Listu do Kolosan. List ten – według tradycyjnej interpretacji – zaliczamy do grupy tzw. listów więziennych, ponieważ powstał podczas uwięzienia Apostoła Pawła w Cezarei lub w Rzymie. Jest on być może odpowiedzią na prośbę Epafrasa – założyciela wspólnoty w Kolosach, który potrzebuje wsparcia w walce z szerzącymi się tam herezjami. Nie znamy ich zasadniczej przyczyny, jednak najprawdopodobniej miały swe źródło w synkretyzmie judeo-hellenistycznym.
KONTEKST • List – oprócz wstępnego pozdrowienia, modlitwy za wspólnotę z Kolosów oraz zakończenia – składa się z dwóch części: • pierwsza z nich ma charakter dogmatyczny (1,15-3,4) • druga to wypływające z wiary w Chrystusa pouczenia moralne (3,5-4-6).
ZANIM USŁYSZYSZ • Fragment, który usłyszymy dzisiaj znajduje się akurat na styku tych dwóch części. Paweł podsumowuje cały swój wywód o zwycięstwie Chrystusa, przechodząc teraz do wynikających z tego konsekwencji w życiu wierzących. Choć bardzo konkretne, nie są to po prostu moralne wymagania, ale właśnie skutki otrzymania we chrzcie nowej natury dziecka Bożego. Paweł porównuje ten proces do założenia na siebie nowego ubrania, a nawet o wiele więcej: do doświadczenia osobiście śmierci i zmartwychwstania.
NAJWAŻNIEJSZE CYTATY
Konsekwencja: Jeśliście razem z Chrystusem powstali z martwych, szukajcie tego, co w górze…
Boska przemiana: Zwlekliście z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekli nowego, który wciąż się odnawia ku głębszemu poznaniu Boga.
LINKI
Jeśliście więc razem z Chrystusem powstali z martwych, szukajcie tego, co w górze, gdzie przebywa Chrystus zasiadając po prawicy Boga. (Kol 3,1)
Rz 6,4: Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca.
Ef 2,4-6: A Bóg, będąc bogaty w miłosierdzie, przez wielką swą miłość, jaką nas umiłował,
i to nas, umarłych na skutek występków, razem z Chrystusem przywrócił do życia. Łaską bowiem jesteście zbawieni. Razem też wskrzesił i razem posadził na wyżynach niebieskich – w Chrystusie Jezusie…
Flp 3,14: ...pędzę ku wyznaczonej mecie, ku nagrodzie, do jakiej Bóg wzywa w górę w Chrystusie Jezusie.
Zwlekliście z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekli nowego, który wciąż się odnawia ku głębszemu poznaniu Boga. (Kol 3,9-10)
Ef 4,22-24: …co się tyczy poprzedniego sposobu życia – trzeba porzucić dawnego człowieka, który ulega zepsuciu na skutek zwodniczych żądz, odnawiać się duchem w waszym myśleniu i przyoblec człowieka nowego, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości.
Rz 8,13: Bo jeżeli będziecie żyli według ciała, czeka was śmierć. Jeżeli zaś przy pomocy Ducha uśmiercać będziecie popędy ciała będziecie żyli.
TRANSLATOR
Dążcie do tego, co w górze, nie do tego, co na ziemi. (Kol 3,2)
Dosłownie: myśleć, rozmyślać, skupić umysł na…
…boście zwlekli z siebie dawnego człowieka z jego uczynkami, a przyoblekli nowego (Kol 3,9-10)
Dosłownie: rozebraliście się z…, ubraliście się w…
JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU
Bóg traktuje nasze ziemskie życie równie poważnie jak to przyszłe, niebieskie. Jeśli św. Paweł pisze, że nasze życie jest ukryte z Chrystusem w Bogu (Kol 3, 3), nie znaczy to, że tu na ziemi przeżywamy tylko gorzki sen, z którego obudzimy się po śmierci. Bóg nie strzeże zazdrośnie pełni życia przed naszym wzrokiem, ale chroni je ukrywając w sobie przed wzrokiem śmierci, grzechu i rozpaczy. Wiele razy zapewnia w Biblii, że ze względu na swoją Miłość ukrywa nas w swych dłoniach (Iz 49, 16; Pwt 33, 3; Hi 12, 10; Ps 31, 16), jest skałą zbawienia i twierdzą, w której możemy złożyć wszystkie nasze życiowe skarby (Ps 31, 4; 62, 3.7; 71, 3). Nasze ziemskie życie spoczywa bezpiecznie w jego dłoniach, aby kiedyś rozwinąć się w pełni w wieczności.
•
EWANGELIA
Ufność, która zawodzi • Łk 12,13-21
Niezależnie czy krzywdzący czy pokrzywdzony – kto pokłada ufność w pieniądzach na pewno się zawiedzie
EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.
KATEGORIA: wydarzenie, przypowieść • MIEJSCE: Galilea • CZAS: rok 30-33 • BOHATEROWIE: • Jezus, uczniowie
W DRODZE DO JEROZOLIMY • Jezus po decyzji o ruszeniu w kierunku Jerozolimy (Łk 9,51) pozostaje teraz ciągle ku niej skierowany. To druga część Ewangelii Łukasza, po wcześniejszych wydarzeniach w Galilei. Wstępowanie do Jerozolimy (rozdz. 9-19) będzie przeplatane nauczaniem na różne tematy (modlitwa, wolność od bogactw, przebaczenie, czasy ostateczne itd.), często przedstawionym także w przypowieściach.
KONTEKST • Rozdział dwunasty rozpoczyna się przestrogą wobec obłudy i zachętą do bycia dzielnym w obliczu prześladowań. Dzisiejszy fragment jest wstępem do dłuższej rozprawy z chciwością. Troskom o dobra tego świata Jezus przeciwstawia ufność w Bożą Opatrzność oraz trwanie w ciągłej gotowości na spotkanie z Nim.
ZANIM USŁYSZYSZ • Przypowieść, którą usłyszymy bywa nazywana: “o bogatym głupcu”. Jest poprzedzona krótkim wstępem, w którym Jezus odmawia przyjęcia roli ziemskiego mediatora. Wie On, że w tym przypadku zarówno krzywdzącym, jak i pokrzywdzonym kieruje taka sama ufność pokładana w dobrach ziemskich i fałszywe przekonanie, że to z ich posiadania lub nie wypływa ludzkie szczęście. Każdy z nich będzie musiał się prędzej czy później na tym zawieść.
NAJWAŻNIEJSZE CYTATY
Jaka jest rola Chrystusa?: Człowieku, któż Mnie ustanowił sędzią albo rozjemcą nad wami?
Ostrożnie!: Uważajcie i strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo nawet gdy ktoś opływa we wszystko, życie jego nie jest zależne od jego mienia.
LINKI
Człowieku, któż Mnie ustanowił sędzią albo rozjemcą nad wami? (Łk 12,14)
Rz 2,1: Przeto nie możesz wymówić się od winy, człowiecze, kimkolwiek jesteś, gdy zabierasz się do sądzenia. W jakiej bowiem sprawie sądzisz drugiego, w tej sam na siebie wydajesz wyrok, bo ty czynisz to samo, co osądzasz.
Tak dzieje się z każdym, kto skarby gromadzi dla siebie, a nie jest bogaty przed Bogiem. (Łk 12,21)
Łk 12,33: Sprzedajcie wasze mienie i dajcie jałmużnę! Sprawcie sobie trzosy, które nie niszczeją, skarb niewyczerpany w niebie, gdzie złodziej się nie dostaje ani mól nie niszczy.
Mt 6,19-21: Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi, gdzie mól i rdza niszczą i gdzie złodzieje włamują się, i kradną. Gromadźcie sobie skarby w niebie, gdzie ani mól, ani rdza nie niszczą i gdzie złodzieje nie włamują się, i nie kradną. Bo gdzie jest twój skarb, tam będzie i serce twoje.
TRANSLATOR
Uważajcie i strzeżcie się wszelkiej chciwości, bo nawet gdy ktoś opływa we wszystko, życie jego nie jest zależne od jego mienia (Łk 12,15).
Dosłownie: nawet podczas obfitowania jego życie nie jest (nie pochodzi, nie wypływa) z jego własności…
JESZCZE O EWANGELII
Dramat człowieka polega na tym, że często sam próbuje zabezpieczyć swoje życie, na własną rękę poszukuje wieczności. Podobni do bogacza z przypowieści Łukasza, wznosimy spichlerze, aby przechować to, co udało nam się z trudem zgromadzić (Łk 12,18-19). Gromadzenie i posiadanie nie są grzechem, to owoce ludzkiego talentu w misji podporządkowywania sobie ziemi (Rdz 1, 28). Dramat zaczyna się wówczas, kiedy krótki ludzki wzrok zatrzymuje się na tym co zgromadził, a ręce próbują to za wszelką cenę zatrzymać. Wydaje nam się czasem, że odnaleźliśmy sens swojego życia w pieniądzach, karierze, nauce, miłości do drugiej osoby. Jezus próbuje przekonać, że to nie wystarcza, potrzebny jest Bóg, który zabezpieczy skarby naszego życia, pomoże odróżnić je od zwykłych śmieci. W przeciwnym razie może się zdarzyć, że, przekonani o własnym bezpieczeństwie i bogactwach, obudzimy się którejś nocy, biedni przed Bogiem (Łk 12, 20-21).
STO SŁÓW
To trudne dla każdego doświadczenie, z którym ciężko się pogodzić: wszystko przemija, nawet dobre rzeczy. Można tymczasowo spróbować przedłużyć młodość albo zachować urodę, ale na dłuższą metę nie mamy na to skutecznego wpływu (I CZYTANIE).
Takie jest ludzkie życie: ciągle zawieszone w napięciu między tym, co cielesne, a tym, co duchowe (II CZYTANIE). Ufność pokładana w pieniądzach jest najbardziej dostrzegalnym wyrazem tej ludzkiej potrzeby zabezpieczenia jakoś swojego życia, dania mu pewnej przyszłości. Akurat posiadanie dóbr materialnych zdaje się stwarzać człowiekowi najlepszą iluzję samowystarczalności. Wydaje się przecież, szczególnie dzisiaj, że za pieniądze można kupić wszystko, albo prawie wszystko. Czasem jednak ta iluzja znika szybko i gwałtownie, jak bańka mydlana (EWANGELIA). A zostaje pustka.
Chrześcijańska perspektywa pozwala nam spojrzeć inaczej: jedynym skutecznym i trwałym zabezpieczeniem życia człowieka może być tylko sam Bóg. Dlatego to dobrze, że wszystko przemija, bo jedynie w ten sposób możemy otrzymać dobra większe. Żeby przyjąć tę prawdę do swojego, trzeba ją najpierw osobiście usłyszeć, a to oznacza nie zatwardzać swojego serca, kiedy mówi Bóg (PSALM).
Człowiek, który pozwolił przemienić swoje życie łaską, żyje już „w niebie”, ma inną perspektywę spojrzenia i doświadcza konkretnych konsekwencji tej transformacji ludzkiej natury w swoim codziennym życiu (II CZYTANIE).