Jutro Niedziela – VII zwykła A

PUNKT WYJŚCIA

---

SIÓDMA NIEDZIELA ZWYKŁA • rok A • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy słowem i czynem spełniali to, co się podoba Bogu • CZYTANIA: • Księga Kapłańska 19, 1–2. 17–18 • Psalm 103, 1–4. 8. 10. 12–13 • Pierwszy List do Koryntian 3, 16–23 • Ewangelia wg św. Mateusza 5, 38–48.

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Łatwiej nam zrozumieć Boga, który mówi: „bądź”, „bądźcie”, proponuje, daje nam wybór. Kiedy mówi: „będziesz”, Jego słowo brzmi jak rozkaz dyktatora. Ale ton nieznoszący sprzeciwu jest częsty w Jego słowach w Biblii. Dość wspomnieć, że w taki sposób zwrócił się Archanioł Gabriel do Maryi: Poczniesz i porodzisz. Dominuje on również w dzisiejszej Liturgii Słowa.

„Widzę dziś Boga, który chce, żebym marzył” – napisał w jednym ze swoich komentarzy o. Łukasz Wiśniewski i jest to najlepsze wyjaśnienie „Bożego rozkazu”. Dostajemy dziś kodeks, wezwanie do świętości: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują. Bądźcie doskonali, a bardziej w zgodzie z oryginałem: Będziecie doskonali. To wezwanie, by marzyć. Będziesz! Naprawdę będziesz!

---

---

(Kpł 19, 1–2. 17–18)

Czytanie z Księgi Kapłańskiej

Pan powiedział do Mojżesza: «Przemów do całej społeczności Izraelitów i powiedz im: Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Pan, Bóg wasz!

Nie będziesz żywił w sercu nienawiści do brata. Będziesz upominał bliźniego, aby nie ponieść winy z jego powodu. Nie będziesz szukał pomsty, nie będziesz żywił urazy do synów twego ludu, ale będziesz miłował bliźniego jak siebie samego. Ja jestem Pan!»

Oto słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Kodeks Świętości • Kpł 19, 1–2. 17–18

To stąd pochodzi tzw. drugie przykazanie miłości. Oto „kodeks świętości”, serce Księgi Kapłańskiej.

KSIĘGA: Księga Kapłańska • AUTOR: kapłan • CZAS POWSTANIA: podczas wygnania babilońskiego i po powrocie z niego (VI w. przed Chr.) • KATEGORIA: mowa/Kodeks Świętości • MIEJSCE AKCJI: Synaj • KTO MÓWI: Bóg i Mojżesz • ADRESAT: Izrael

---

TRZECIA KSIĘGA • Księga Kapłańska to trzecia księga Pięcioksięgu i całego Starego Testamentu. Następuje po Księdze Wyjścia opowiadającej o wyjściu Izraelitów z Egiptu i początku wędrówki ku Ziemi Obiecanej. Księgę Wyjścia wieńczy opis zawarcia przymierza na Synaju i wręczenie tablic Dekalogu. Wtedy następuje przerwa w narracji o wędrówce – to właśnie Księga Kapłańska – po czym Księga Liczb wznawia opowiadanie. Księga Kapłańska znajduje się w samym sercu Pięcioksięgu, co sugeruje jej ogromną wagę • Jej treść ma charakter „prawny”, zawiera opis rytuałów: składania ofiar, wprowadzenia w czynności kapłańskie itp., to wszystko w kontekście przymierza, jakie Bóg zawarł z Mojżeszem i ludem Izraela. Księga tłumaczy, co czynić, aby Bóg stale mieszkał pośród swojego ludu.

ŚWIĘTOŚĆ W CENTRUM • Bez Księgi Kapłańskiej nie można zrozumieć sensu ofiar Starego Testamentu. Nie da się zrozumieć kapłaństwa i ofiary Jezusa • Centralne miejsce Księgi Kapłańskiej zajmuje Kodeks Świętości (rozdziały 17–26). Niczym refren powtarza się w nim oświadczenie Boga: Ja jestem Pan. Bóg wypowiada się tu w pierwszej osobie: pokazuje Izraelowi drogę do świętości.

DRUGIE PRZYKAZANIE MIŁOŚCI • To właśnie stąd pochodzi kilka wersetów, które usłyszymy w pierwszym czytaniu: jest to najważniejsza i najbardziej znana część Kodeksu. Zwróćmy uwagę na dwie rzeczy: na pochodzące z Kodeksu Świętości znane nam dobrze tzw. drugie przykazanie miłości oraz wezwanie Boga do świętości. To ze względu na te słowa czytanie dobrano do dzisiejszej liturgii. Zauważmy, że świętość wyraża się właśnie miłością wobec bliźniego.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Ps 103, 1–4. 8. 10. 12–13)

Refren: Pan jest łaskawy, pełen miłosierdzia.

Błogosław, duszo moja, Pana, * i wszystko, co jest we mnie, święte imię Jego. Błogosław, duszo moja, Pana * i nie zapominaj o wszystkich Jego dobrodziejstwach. On odpuszcza wszystkie twoje winy * i leczy wszystkie choroby. On twoje życie ratuje od zguby, * obdarza cię łaską i zmiłowaniem. Miłosierny jest Pan i łaskawy, * nieskory do gniewu i bardzo cierpliwy. Nie postępuje z nami według naszych grzechów * ani według win naszych nam nie odpłaca. Jak odległy jest wschód od zachodu, * tak daleko odsuwa od nas nasze winy. Jak ojciec lituje się nad dziećmi, * tak Pan się lituje nad tymi, którzy cześć Mu oddają.

•

PSALM

Miłosierny jest Pan • Ps 103, 1–4. 8. 10. 12–13

Opatrzność i miłosierdzie. Psalm 103 to pieśń ku czci Boga.

PSALM 103 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, po 538 r.

---

HYMNY NA CZEŚĆ BOGA • Wśród 150 psalmów około trzydziestu to hymny (hebr. tehillah). Są do siebie podobne: zaczynają się od zaproszenia do wielbienia Pana, a potem wymieniają przyczyny tego uwielbienia, działania Boga w stworzeniu i historii. Każdy z nich skupia się na jednej z cech Stwórcy • Tego typu utwory były recytowane w liturgii świątynnej, często podczas wielkich świąt.

PSALM DAWIDOWY • Psalm 103 należy do zbioru psalmów Dawidowych, to znaczy takich, które tradycja żydowska przypisywała samemu Dawidowi. Modlitwa związana z odpuszczeniem grzechów i Bożym zmiłowaniem pozwala ulokować go jednak bliżej czasów Ezdrasza i Nehemiasza.

NA CZEŚĆ MIŁOSIERNEGO • Taką strukturę będziemy mogli z łatwością usłyszeć w psalmie responsoryjnym. To klasyczny przykład gatunku pieśni uwielbienia: hymnu. Usłyszymy pierwszą część Psalmu 103. Wspólnota uwielbiała w psalmie Boga, którego miłosierdzie ocala od śmierci i zapewnia nieustanne błogosławieństwo w niepewnych czasach naznaczonych wojnami i wrogością sąsiadów.

---

(1 Kor 3, 16–23)
Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia:

Czyż nie wiecie, że jesteście świątynią Boga i że Duch Boży mieszka w was? Jeżeli ktoś zniszczy świątynię Boga, tego zniszczy Bóg. Świątynia Boga jest święta, a wy nią jesteście.

Niechaj się nikt nie łudzi. Jeśli ktoś spośród was mniema, że jest mądry na tym świecie, niech się stanie głupim, by posiadł mądrość. Mądrość bowiem tego świata jest głupstwem u Boga. Zresztą jest napisane: «On udaremnia zamysły przebiegłych» lub także: «Wie Pan, że próżne są zamysły mędrców».

Niech się przeto nie chełpi nikt z powodu ludzi! Wszystko bowiem jest wasze: czy to Paweł, czy Apollos, czy Kefas; czy to świat, czy życie, czy śmierć, czy to rzeczy teraźniejsze, czy przyszłe, wszystko jest wasze, wy zaś Chrystusa, a Chrystus – Boga.

Oto słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

Jesteś świątynią • 1 Kor 3,16-23
Okazuje się, że można pomylić fundament budowli z budowniczym. Przestrzega przed tym Paweł i wyjaśnia, o jaką budowlę tu chodzi.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: Wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

KORYNT W KAWAŁKACH • Kontynuujemy lekturę Pierwszego Listu do Koryntian. Przypomnijmy – podczas pobytu w Koryncie, ważnym greckim mieście, Pawłowi udało się założyć wspólnotę chrześcijan. Doszło w niej jednak do sporów, stąd interwencja Pawła – Pierwszy List do Koryntian. Jakie to były problemy? • Zagrożona jedność: spory i podziały wynikały z różnic majątkowych i społecznych • Rozwiązłość seksualna • Liderzy: poważnym niebezpieczeństwem było pojawienie się ludzi chełpiących się swoją wiedzą i doskonałością. To oni głosili swobodę obyczajów, zachowywali się nieodpowiedzialnie, poszukiwali spektakularnych duchowych darów, zaniedbując miłość • Odrzucenie zmartwychwstania: niektórzy Koryntianie odrzucili tę prawdę, kierując się grecką filozofią. • My nadal śledzimy odpowiedź Pawła na pierwszy z problemów dotyczący braku jedności i jego wykład o prawdziwej mądrości.

ROZDZIAŁ 3 • Z rozdziału 2, którego fragment usłyszeliśmy w zeszłym tygodniu, przechodzimy do trzeciego. Tu Paweł posługuje się metaforą budowli, jej fundamentu i budowniczych. Ludzie mądrzy mądrością tego świata – tłumaczy – widzą sprawę tak: jedynym budowniczym, a nawet „fundamentem” Kościoła jest Paweł czy też Apollos albo któryś z apostołów, „lider” stronnictwa. Przez takie rozumienie tworzą się „przynależności”: jedni mówią „ja jestem Pawła”, inni „ja jestem Apollosa”. To rodzi podziały • Tymczasem Paweł logiką mądrości Boga wyjaśnia, że on sam, Apollos czy Kefas są budowniczymi, dodając, że fundamentem nie może być nikt inny jak tylko Jezus Chrystus. Każdy odpowiada za swój etap w budowaniu (albo w uprawie): „ja siałem, Apollos podlewał”, aczkolwiek głównym budowniczym jest Bóg: Ten, który daje wzrost.

BOŻA BUDOWLA • A co jest budowane? Kto jest budowlą? Wy – pisze Paweł do adresatów. Dowiemy się, że ta budowla, którą jesteśmy, to
świątynia Boga.

O Miłości, która daje wolność, przeczytasz w szerszej analizie czytania dostępnej w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

(Mt 5, 38–48)

Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus powiedział do swoich uczniów:

«Słyszeliście, że powiedziano: „Oko za oko i ząb za ząb”. A Ja wam powiadam: Nie stawiajcie oporu złemu: lecz jeśli cię ktoś uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi. Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz. Zmusza cię ktoś, żeby iść z nim tysiąc kroków, idź dwa tysiące. Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce pożyczyć od ciebie.

Słyszeliście, że powiedziano: „Będziesz miłował swego bliźniego”, a nieprzyjaciela swego będziesz nienawidził.

A Ja wam powiadam: Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześladują, abyście się stali synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.

Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią?

Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski».

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Doskonali • Mt 5,38-48

Jezus przestrzega przed półśrodkami. W świętości i doskonałości mamy naprawdę naśladować Boga.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: mowa• CZAS AKCJI: ok. 30 r. • MIEJSCE NAUCZANIA: Góra Błogosławieństw • KTO MÓWI: Jezus • SŁUCHACZE: uczniowie, tłum

---

KAZANIE NA GÓRZE BŁOGOSŁAWIEŃSTW • Na Górze Błogosławieństw Jezus – Nowy Mojżesz – ustanawia prawo królestwa Bożego • Przed nami czwarta już jego część i dokończenie mowy z zeszłego tygodnia, opartej na konstrukcji: „Słyszeliście, że powiedziano… A ja wam powiadam…” • Wydaje się, że to naturalna kontynuacja myśli: nie znoszę, lecz wypełniam, zastosowanej tym razem do dwóch zasad: oko za oko, ząb za ząb (w pierwszym akapicie) oraz nienawiści nieprzyjaciół (w drugim). Jednak są pewne różnice.

TYLKO MIŁOŚĆ • Trzy przykłady z zeszłej niedzieli dotyczyły przykazań Dekalogu. Dwa przykłady z tego tygodnia – już nie. Jezus przywoła najpierw tzw. prawo talionu (oko za oko…) obecne w Starym Testamencie, choć my kojarzymy je głównie z Kodeksem Hammurabiego. Nie należy ono do dziesięciorga przykazań. Jeszcze bardziej zaskakujący będzie drugi przykład. W żadnym miejscu Starego Testamentu nie znajdziemy wezwania, by nienawidzić wroga.

BLIŹNIM JEST TWÓJ WRÓG • Słuchając Ewangelii, zwróćmy uwagę, jak Jezus „wydobywa” ze Starego Testamentu przykazanie: • przeciwstawiaj się złu, zawieszając prawo talionu, starotestamentalnego sposobu zwalczania zła, oraz: • kochaj bliźniego, odtrącając niepisaną, acz obecną w praktyce regułę nienawiści wobec nieprzyjaciół • Finałem tej części kazania Jezusa będzie wezwanie nawiązujące do pierwszego czytania: wezwanie do doskonałości.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.