Jutro Niedziela – Trójcy Świętej C

PUNKT WYJŚCIA

NIEDZIELA TRÓJCY ŚWIĘTEJ • Rok C • KOLOR SZAT: biały • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy wyznając prawdziwą wiarę, uznawali wieczną chwałę Trójcy • CZYTANIA: Księga Przysłów 8,22–31 • Psalm 8,4–9 • List św. Pawła do Rzymian 5,1–5 • Ewangelia wg św. Jana 16,12–15

STO SŁÓW

Każdego roku liturgicznego (A, B i C) w niedzielę Najświętszej Trójcy słuchamy innych czytań, które jednak zawsze, gdy spojrzymy na nie razem, przedstawiają nam całość objawienia Trójcy.

Bóg Ojciec nas stworzył (PIERWSZE CZYTANIE, PSALM), Syn Boży zbawił (DRUGIE CZYTANIE, EWANGELIA), a Duch Święty nas prowadzi i uświęca (DRUGIE CZYTANIE, EWANGELIA). Razem stanowią doskonałą jedność, choć każdy z Nich zachowuje swoją odrębność.

Bóg stopniowo objawiał w historii prawdę o swym wewnętrznym życiu i tak samo stopniowo prowadzi człowieka i zaprasza do tej komunii, wspólnoty z sobą. Dzięki misterium paschalnemu Jezusa Chrystusa słaby i kruchy człowiek odnajduje swą prawdziwą wielkość i godność, która daje pokój nawet w uciskach i przeciwnościach. Poprzez Ducha może mieć udział w życiu samego Boga.

Nie jesteśmy identyczni i nigdy nie będziemy. Kościół jest (na ziemi jeszcze niedoskonałą) realizacją takiej wspólnoty, w której panuje jedność w różnorodności, na wzór samego Boga. On nie jest samotny i nie chce, żeby człowiek był sam.

(Prz 8, 22-31)

Tak mówi Mądrość Boża:

«Pan mnie zrodził jako początek swej mocy, przed dziełami swymi, od pradawna. Od wieków zostałam ustanowiona, od początku, przed pradziejami ziemi.

Przed oceanem zostałam zrodzona, przed źródłami pełnymi wód; zanim góry zostały założone, przed pagórkami zostałam zrodzona. Nim glebę i pola uczynił, przed pierwszymi skibami roli.

Gdy niebo umacniał, z Nim byłam, gdy kreślił sklepienie nad bezmiarem wód; gdy w górze utwierdzał obłoki, gdy źródła wielkiej Otchłani umacniał, gdy morzu ustawiał granice, by wody z brzegów nie wystąpiły; gdy ustalił fundamenty ziemi. I byłam przy Nim mistrzynią, rozkoszą Jego dzień po dniu, cały czas igrając przed Nim. Igrając na okręgu ziemi, radowałam się przy synach ludzkich».
Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Tajemnica Boga • Prz 8, 22-31

Już Izrael przeczuwał, że Bóg nie jest sam, że jest wspólnotą Osób. Oto jedno z tych starotestamentalnych „przeczuć”.

KSIĘGA: Przysłów • AUTOR: Salomon i inni wymienieni w księdze oraz anonimowi mędrcy • CZAS POWSTANIA: X–IV w. przed Chr. • MIEJSCE POWSTANIA: starożytny Izrael • KATEGORIA: przysłowia

PRZEWODNIK DLA ZAGUBIONYCH • Zakończył się Okres Wielkanocny, dlatego wracamy do fragmentów Starego Testamentu odczytywanych w niedzielnym pierwszym czytaniu. Księga Przysłów należy do ksiąg mądrościowych Starego Testamentu. Jej tytuły grecki i hebrajski (Przysłowia Salomona) – wiążą dzieło z postacią izraelskiego króla, a jednocześnie zdradzają najczęściej stosowany w księdze gatunek literacki. Księga to praktyczny przewodnik dla tych, którzy chcą trzymać się Mądrości Pana i Jego Prawa. Powstała dla Izraelitów żyjących w czasach po wygnaniu, otoczonych kulturami perską i hellenistyczną oraz konkurujących ze sobą religiami i filozofiami • W księdze można wyróżnić kilka części: wprowadzenie, pochodzące z okresu perskiego lub hellenistycznego (rozdziały 1–9), przysłowia przypisywane Salomonowi (rozdziały 10,1–22,16), Słowa Mędrców (rozdziały 22,17–24,34), drugi zbiór przysłów Salomona (rozdziały 25–29) oraz dodatek: Słowa Agura (rozdział 30) i Słowa Lemuela (rozdział 31).

MOWY MĄDROŚCI • W niedzielnej liturgii usłyszymy fragment pierwszej, najmłodszej części księgi. Rozdział 8 to poemat, w którym upersonifikowana mądrość przedstawia samą siebie. W swoich trzech mowach (👁 Mdr 8,4–11 • Mdr 8,12–21 • Mdr 8,22–32) naśladuje proroków i objawia istotę samego Boga. W rozdziale 9 Mądrość zaprasza na ucztę, którą przygotowała dla swoich uczniów.

KIM JEST MĄDROŚĆ? • Już tradycja starożytnego Izraela, choć jeszcze nie w pełni, jakby przez zasłonę, kontemplowała nieopisywalną tajemnicę Boga, który jest wspólnotą osób. Prawdę tę zawiera m.in. trzecia z „mów mądrości” z Księgi Przysłów, którą usłyszymy w pierwszym czytaniu • Mądrość przedstawia się w niej jako tajemnicza postać, wznioślejsza od wszelkich stworzeń i starsza od wszystkiego, co istnieje, towarzysząca samemu Bogu w całym dziele stwarzania. Warto wiedzieć, że tradycja chrześcijańska widziała w niej zawsze ukrytą zapowiedź Syna Bożego, drugiej Osoby Trójcy Świętej.

(Ps 8, 4-5. 6-7. 8-9)

Refren: Jak jest przedziwne imię Twoje, Panie!

Gdy patrzę na Twe niebo, dzieło palców Twoich, na księżyc i gwiazdy, które Ty utwierdziłeś: Czym jest człowiek, że o nim pamiętasz, czym syn człowieczy, że troszczysz się o niego?

Uczyniłeś go niewiele mniejszym od aniołów, uwieńczyłeś go czcią i chwałą. Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rąk Twoich, wszystko złożyłeś pod jego stopy:

Owce i bydło wszelakie, i dzikie zwierzęta, ptaki niebieskie i ryby morskie, wszystko, co szlaki mórz przemierza.

•

PSALM

Taki mały a taki wielki • Ps 8, 4-5. 6-7. 8-9

To jeden z najpiękniejszych psalmów. Mówi o godności człowieka. Ale Biblia widzi w nim również ukryte słowa o Jezusie.

PSALM 8 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, po 538 r. przed Chr.

PSALM POCHWALNY • Psalm 8, O Panie, jak przedziwne jest Twoje imię na całej ziemi, to jeden z najbardziej znanych psalmów. Cytowany jest kilka razy w Nowym Testamencie • Należy do gatunku hymnu (tehillah), modlitwy bezinteresownego uwielbienia Pana. Tradycyjnie nazywany Dawidowym, pochodzi raczej z epoki perskiej. Stanowi modlitwę wspólnoty, która powróciła już z wygnania, a jego treścią jest teologiczna refleksja i zachwyt nad Bożym dziełem stworzenia • Być może miał on swoje szczególne zastosowanie w liturgii sprawowanej wspólnie w świątyni nocą (rozgwieżdżone niebo, o którym mówi) lub podczas tzw. inkubacji, kiedy wierzący spędzał noc w świątyni, czekając na osobiste słowo od Boga. Na pewno stosowano go w liturgii, na co wskazuje otwierająca i zamykająca psalm rytmiczna antyfona.

PIĘKNO ŚWIATA I WIELKOŚĆ CZŁOWIEKA • Usłyszymy drugą połowę psalmu, tę, w której wyrażony jest zachwyt wielkością stworzenia, a zwłaszcza człowieka, który ma być przedstawicielem Boga wobec całego wszechświata.

WYWYŻSZENIE • Autor Listu do Hebrajczyków zauważa, że słowa tego psalmu odnoszą się bardziej do Chrystusa niż do zwykłego człowieka, bo to właśnie Synowi Bożemu, wywyższonemu w swoim zmartwychwstaniu, Bóg wszystko poddał pod stopy. Psalm 8 zatem proroczo zapowiada wywyższenie Chrystusa, Syna Bożego. Pokazuje też, że przez Chrystusa każdy człowiek jest wywyższony i może być wprowadzony w udział w tajemnicy Trójcy Świętej.

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Rzymian

(Rz 5, 1-5)

Bracia: Dostąpiwszy usprawiedliwienia dzięki wierze, zachowajmy pokój z Bogiem przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa; dzięki Niemu uzyskaliśmy na podstawie wiary dostęp do tej łaski, w której trwamy, i chlubimy się nadzieją chwały Bożej. Ale nie tylko tym, lecz chlubimy się także z ucisków, wiedząc, że ucisk wyrabia wytrwałość, a wytrwałość – wypróbowaną cnotę, wypróbowana zaś cnota – nadzieję. A nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE
Nadzieja w ucisku • Rz 5, 1-5

Święty Paweł pisze o roli Trójcy Świętej. To nie jakaś abstrakcja czy puste słowa.

KSIĘGA: List do Rzymian • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • DATA POWSTANIA: 55/56 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

LIST DO STOLICY • List do Rzymian bardzo często powraca w niedzielnej Liturgii Słowa. Nic dziwnego: to jedno z najdojrzalszych pism Pawła. List ma charakter pastoralnego podsumowania, w którym Paweł zbiera doświadczenie całego życia swej pracy i głoszenia Ewangelii. Paweł głosi Rzymianom Ewangelię i chce mieć pewność, że rozumieją, co w tej Ewangelii jest najważniejsze, co sprawia, że jest ona naprawdę Dobrą Nowiną dla człowieka. Pisze do wspólnoty znajdującej się w stolicy imperium, w sercu antycznego świata • Rzym ma być kołem zamachowym dla głoszonej przez Pawła Ewangelii o usprawiedliwieniu z wiary w Chrystusa i o tym, że Chrystus jest drogą zbawienia i dla Żydów, i dla pogan.

SKUTKI USPRAWIEDLIWIENIA • Od rozdziału 5 do 8 Paweł opisuje nowe Życie w Chrystusie. Jest w nim miejsce nie tylko na chwałę Bożą, której nadzieją chlubi się apostoł, ale także na ucisk, którego doświadcza. Teraźniejsze cierpienia nie przekreślają chwały Bożej, która ma się objawić w chrześcijaninie (👁 Rz 8,18) • Przekonuje nas o tym Duch Święty, który został rozlany w sercach wierzących. Więcej nawet, wydaje się, że potrzebujemy ucisków, prób, przez które przeprowadza nas Duch Święty. Dzięki Jego cierpliwemu świadectwu droga chrześcijan układa się w ucisk, który prowadzi do wytrwałości, a ta z kolei do uznania nas za godnych zaufania przez Boga. To słowo, które padnie z Jego ust na sądzie. W ten sposób Duch Święty przez wszystko cierpliwie prowadzi nas do zbawienia.

DUCH DAJE NADZIEJĘ • W drugim czytaniu usłyszymy, na czym polega praktyczna obecność Trójcy Świętej i jej działanie w wierzącym • Zwróćmy uwagę na kilka cech opisujących człowieka, który doświadczył pojednania z Bogiem, tzn. przyjął łaskę usprawiedliwienia: to przede wszystkim pokój i nadzieja. Płyną one z doświadczenia miłości Boga poprzez Ducha Świętego, który przebywa w sercu chrześcijanina.

Słowa Ewangelii wg św. Jana

(J 16, 12-15)

Jezus powiedział do swoich uczniów:

«Jeszcze wiele mam wam do powiedzenia, ale teraz znieść nie możecie. Gdy zaś przyjdzie On, Duch Prawdy, doprowadzi was do całej prawdy. Bo nie będzie mówił od siebie, ale powie wszystko, cokolwiek usłyszy, i oznajmi wam rzeczy przyszłe. On Mnie otoczy chwałą, ponieważ z mojego weźmie i wam objawi.

Wszystko, co ma Ojciec, jest moje. Dlatego powiedziałem, że z mojego weźmie i wam objawi».

Oto słowo Pańskie.

•

EWANGELIA

Jeden, ale Trzech • J 16, 12-15

Podczas Ostatniej Wieczerzy, pożegnania z uczniami, Jezus mówi im o Ojcu i Duchu. Objawia im pełnię Boga.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 90 r. • KATEGORIA: mowa • MIEJSCE: Jerozolima, Wieczernik • CZAS: ok. 33 r., przed męką i zmartwychwstaniem • KTO MÓWI: Jezus • ADRESACI: uczniowie

KSIĘGA KRZYŻA • Najmłodsza z Ewangelii została napisana przez Jana, a następnie zredagowana przez jego uczniów ok. 90 r. • Ewangelię św. Jana dzieli się na • Księgę Znaków – objawienie się Jezusa światu (rozdziały 1–12, Ewangelista mówi nie o cudach, lecz siedmiu znakach objawiających misterium Pana) oraz • Księgę Krzyża – objawienie się Jezusa wspólnocie swoich uczniów (rozdziały 13–20).

OSTATNIA WIECZERZA • Po raz kolejny w ostatnich tygodniach usłyszymy fragment pochodzący z opisu Ostatniej Wieczerzy (w Ewangelii św. Jana to aż pięć rozdziałów: 13–17), bezpośrednio poprzedzającej mękę i śmierć Jezusa na krzyżu • W 16 rozdziale jesteśmy świadkami pożegnania Jezusa z uczniami. Tłumaczy On im, dlaczego odchodzi, dokąd idzie, ale przede wszystkim tłumaczy, że uczniowie nie zostaną sami.

TRZY OSOBY • W Ewangelii usłyszymy słowa Jezusa, który objawia uczniom Ojca i Ducha. Są doskonałą jednością, ale każdy z nich jest inny, każdy ma swoją rolę. Razem stanowią nierozerwalną, doskonałą wspólnotę osób • Z przyjściem Jezusa otrzymujemy pełnię objawienia Trójcy, z Jego odejściem ta pełnia staje się, poprzez Ducha, dostępna dla człowieka.

Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.