PUNKT WYJŚCIA

---

DZIEWIĄTA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosili, aby Bóg oddalił od nas wszystko, co nam szkodzi, i udzielił wszystkiego, co nam służy • CZYTANIA: Księga Powtórzonego Prawa 5,12–15 • Psalm 81,3–4.5– 6b. 6c–8a.10–11b • Drugi List do Koryntian 4,6–11• Ewangelia wg św. Marka 2,23–3,6

STO SŁÓW

Pierwsze czytanie uzasadnia konieczność świętowania szabatu, Dnia Pańskiego: jednego spośród dni tygodnia, w którym zamiast pracy Izrael oddawał Bogu chwałę. „Byłeś niewolnikiem” – mówi Bóg, obwieszczając trzecie przykazanie Dekalogu.

Dzień Pański to dzień wolności, który uświadamia, że Bóg chce, by człowiek był wolny. Co więcej, właśnie w dzień szabatu Jezus, widząc człowieka niepełnosprawnego, przywrócił mu sprawność (EWANGELIA).

Bóg chce, by człowiek był w pełni sił. Tkwi w tych obrazach Liturgii Słowa głęboka prawda o nas samych, wyrażona przez św. Pawła słowami: Jesteśmy glinianym naczyniem, słabymi ludźmi, ale Bóg obdarzył nas drogocenną łaską (DRUGIE CZYTANIE).

Każdy „dzień święty”, szabat bądź niedziela, uświadamia w równym stopniu, nie tylko prawdę, kim jest Bóg, ale także, kim jest człowiek, kim jestem ja.

---

(Pwt 5, 12-15)
Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa

Tak mówi Pan:

«Będziesz zważał na szabat, aby go święcić, jak ci nakazał Pan, Bóg twój. Sześć dni będziesz się trudził i wykonywał wszelką twą pracę, lecz dzień siódmy jest szabatem Pana, Boga twego.

Nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój wół, ani twój osioł, ani żadne twoje zwierzę, ani przybysz, który przebywa w twoich bramach; aby wypoczęli twój niewolnik i twoja niewolnica, jak i ty.

Pamiętaj, że byłeś niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd Pan, Bóg twój, ręką mocną i wyciągniętym ramieniem: przeto ci nakazał Pan, Bóg twój, strzec dnia szabatu».

•

PIERWSZE CZYTANIE

Spoczynek szabatu • Pwt 5,12–15

To druga wersja Dekalogu nadanego na górze Synaj Mojżeszowi. Wśród przykazań Bóg umieszcza również to dotyczące szabatu.

KSIĘGA: Powtórzonego Prawa • AUTOR: starożytny historyk (historiograf), przedstawiciel szkoły deuteronomistycznej • CZAS POWSTANIA: VII–VI w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa • MIEJSCE AKCJI: pustynia w Arabii • CZAS AKCJI: XII w. przed Chr. • KTO MÓWI: Mojżesz • ADRESACI: lud Izraela

---

O KSIĘDZE • Wprawdzie Księga Powtórzonego Prawa należy do Pięcioksięgu, niemniej jednak różni się od pozostałych ksiąg. Nie dominuje tu narracja, jak w przypadku Księgi Rodzaju czy Wyjścia. Polska nazwa księgi sugeruje, że mamy do czynienia z powtórzonym, przypomnianym wyjaśnieniem Prawa danym na Synaju. Hebrajska nazwa księgi – Debarim (dosłownie: Słowa) wskazuje dokładnie na to, czym ta księga się charakteryzuje: mamy do czynienia wyłącznie z mowami Mojżesza. Księga Powtórzonego Prawa to w istocie mowa pożegnalna i testament Mojżesza pozostawiony Izraelowi w przeddzień wejścia do Ziemi Obiecanej.

DEKALOG 2 • Jednym z „powtórzonych” w Księdze Powtórzonego Prawa elementów jest Dekalog (👁 Pwt 5,1–21). Aczkolwiek nadanie przez Boga dziesięciorga przykazań Mojżeszowi na Synaju opisuje Księga Wyjścia (👁 TRZECIA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU, PIERWSZE CZYTANIE), w księdze Powtórzonego Prawa znajduje się jego paralelna wersja, z kilkoma drobnymi różnicami.

SZABAT • Usłyszymy fragment „powtórzonego” Dekalogu, trzecie przykazanie, mówiące o odpoczynku szabatu. Zwróćmy uwagę na uzasadnienie, którym Bóg tłumaczy konieczność odpoczynku, uświęcania Dnia Pańskiego.

---

Psalm (Ps 81 (80), 3-4. 5-6b. 6c-8a. 10-11b (R.: por. 2a))
Śpiewajcie Bogu, naszemu Obrońcy

Zacznijcie śpiewać i w bęben uderzcie, *
w cytrę słodko dźwięczącą i lirę.
Zadmijcie w róg w czas nowiu, *
w czas pełni, w nasz dzień uroczysty.

Śpiewajcie Bogu, naszemu Obrońcy

Bo tak ustanowiono w Izraelu *
przykazania Boga Jakuba.
Ustanowił to prawo dla Józefa, *
gdy wyruszał z ziemi egipskiej.

Śpiewajcie Bogu, naszemu Obrońcy

Słyszę słowa nieznane: *
«Uwolniłem od brzemienia jego barki,
jego ręce porzuciły kosze. *
Wołałeś w ucisku, a Ja cię ocaliłem.

Śpiewajcie Bogu, naszemu Obrońcy

Nie będziesz miał obcego boga, *
cudzemu bogu nie będziesz się kłaniał.
Ja jestem Panem, Bogiem twoim, *
który cię wywiódł z ziemi egipskiej».

Śpiewajcie Bogu, naszemu Obrońcy

•

PSALM

W czas pełni • Ps 81,3–4.5–6b.6c–8a.10–11b

Psalm 81 eksponuje pierwsze z Bożych przykazań. Przypomina też, że Bóg wyzwolił Izraela z niewoli.

PSALM 81 • AUTOR: lewita, psalm Asafowy • CZAS POWSTANIA: 586–538 r. przed Chr. lub czas po wygnaniu, VI–V w. przed Chr.

---

O PSALMIE • Psalm 81 to psalm świąteczny, wykonywany prawdopodobnie podczas Święta Namiotów. Niektórzy kwalifikują go jako kazanie lub tzw. wyrocznię kultyczną, wypowiadaną przez proroka w świątyni. Psalm jest podzielony na dwie części: pierwszych pięć wersetów to zawołanie świąteczne, po którym następuje przypomnienie historii wyzwolenia z Egiptu i pouczenie. Jego głównym tematem jest pierwsze przykazanie Dekalogu.

PSALMY ASAFOWE • Psalm należy do grupy psalmów Asafowych. Są to Psalm 50 oraz Psalmy 73–83. Zostały skomponowane lub były wykonywane przez rodzinę lewitów kojarzonych z Asafem. Powstanie kolekcji psalmów Asafa sytuowano w Północnym Izraelu w czasach monarchii, przed 722 przed Chr., jednak ich obecna forma i miejsce w Psałterzu wskazują raczej na czasy wygnaniowe i po wygnaniu.

DEKALOG • Usłyszymy fragmenty Psalmu 81, m.in. część „zawołania świątecznego”, a także pouczenie dotyczące Dekalogu. Zwróćmy uwagę na ostatnią zwrotkę, która bardzo przypomina wprowadzenie do Dekalogu oraz pierwsze spośród dziesięciu przykazań.

---

(2 Kor 4, 6-11)

Czytanie z Drugiego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian

Bracia:

Bóg, który rozkazał ciemnościom, by zajaśniały światłem, zabłysnął w naszych sercach, by olśnić nas jasnością poznania chwały Bożej na obliczu Jezusa Chrystusa.

Przechowujemy zaś ten skarb w naczyniach glinianych, aby z Boga była owa przeogromna moc, a nie z nas. Zewsząd cierpienia znosimy, lecz nie poddajemy się zwątpieniu; żyjemy w niedostatku, lecz nie rozpaczamy; znosimy prześladowania, lecz nie czujemy się osamotnieni, obalają nas na ziemię, lecz nie giniemy. Nosimy nieustannie w ciele naszym konanie Jezusa, aby życie Jezusa objawiało się w naszym ciele.

Ciągle bowiem my, którzy żyjemy, jesteśmy wydawani na śmierć z powodu Jezusa, aby życie Jezusa objawiało się w naszym śmiertelnym ciele.

•

DRUGIE CZYTANIE

Skarb w naczyniach glinianych • 2 Kor 4,6–11

Paweł opisuje chrześcijan jako gliniane naczynie, w którym Bóg złożył skarb Ewangelii. Aby z Boga była owa przeogromna moc, a nie z nas.

KSIĘGA: Drugi List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Tymoteusz • SKĄD: Efez / Troada / Macedonia • DATA: ok. 55 r. • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie

---

HISTORIA WE ŁZACH • Okres zwykły charakteryzuje się – w przypadku drugiego czytania – systematyczną lekturą listów. Przed okresem wielkanocnym i Wielkim Postem rozpoczęła się lektura Drugiego Listu św. Pawła do Koryntian • Przypomnijmy zatem, że jest to list, który ma swoją ciekawą i skomplikowaną historię powstania. Rozpoczyna się ona od niezapowiedzianej wizyty w Koryncie, podczas której Paweł doznał zniewagi od członka wspólnoty, ta zaś nie zamanifestowała swojej lojalności wobec apostoła. Po powrocie do Troady Paweł wysłał tzw. list we łzach (nie zachował się do naszych czasów). List przyniósł zbawczy efekt, wspólnota uznała swoją winę, wyraziła skruchę i naprawiła błąd. W tej sytuacji Paweł sporządza kolejny list, znany dziś jako Drugi List do Koryntian.

SŁABOŚĆ I MOC • List dzieli się na trzy części: • pierwszą, opisującą apostolat Pawła, pełen ludzkiej słabości, a równocześnie Bożej mocy i chwały (2 Kor 1–7) • drugą, wzywającą do zorganizowania kolekty dla ubogiej wspólnoty w Jerozolimie (2 Kor 8-9) • trzecią, stanowiącą rozprawę z tymi, którzy kwestionują autorytet Pawła w Koryncie • Dotąd wysłuchaliśmy w niedziele dwóch fragmentów, z pierwszego i trzeciego rozdziału.

OKSYMORONY PAWŁA • Przed nami rozdział czwarty, w którym Paweł przedstawia argument mający potwierdzić autentyczność jego misji w Koryncie. Zwróćmy uwagę na metaforę glinianego naczynia, poprzez którą Apostoł wyrazi współpracę człowieka z Bogiem • Zwróćmy uwagę na wyrazy o przeciwstawnym znaczeniu, jakich wiele w odczytanym fragmencie. To podobne figury retoryczne do tych, które są zastosowane na przykład w kolędzie Bóg się rodzi.

---

Ewangelia (Mk 2, 23 – 3, 6)

Słowa Ewangelii według Świętego Marka

Pewnego razu, gdy Jezus przechodził w szabat pośród zbóż, uczniowie Jego zaczęli po drodze zrywać kłosy. Na to faryzeusze mówili do Niego: «Patrz, czemu oni czynią w szabat to, czego nie wolno?»

On im odpowiedział: «Czy nigdy nie czytaliście, co uczynił Dawid, kiedy znalazł się w potrzebie i poczuł głód, on i jego towarzysze? Jak wszedł do domu Bożego za Abiatara, najwyższego kapłana, i jadł chleby pokładne, które tylko kapłanom jeść wolno; i dał również swoim towarzyszom».

I dodał: «To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. Zatem Syn Człowieczy jest Panem także szabatu».

Wszedł znowu do synagogi. Był tam człowiek, który miał uschniętą rękę. A śledzili Go, czy uzdrowi go w szabat, żeby Go oskarżyć.

On zaś rzekł do człowieka z uschłą ręką: «Podnieś się na środek!» A do nich powiedział: «Co wolno w szabat: uczynić coś dobrego, czy coś złego? Życie uratować czy zabić?» Lecz oni milczeli. Wtedy spojrzawszy na nich dokoła z gniewem, zasmucony z powodu zatwardziałości ich serc, rzekł do człowieka: «Wyciągnij rękę!» Wyciągnął, i ręka jego stała się znów zdrowa.

A faryzeusze wyszli i ze zwolennikami Heroda zaraz się naradzali przeciwko Niemu, w jaki sposób Go zgładzić.

Wersja krótsza

Ewangelia (Mk 2, 23-28)
Słowa Ewangelii według Świętego Marka

Pewnego razu, gdy Jezus przechodził w szabat pośród zbóż, uczniowie Jego zaczęli po drodze zrywać kłosy. Na to faryzeusze mówili do Niego: «Patrz, czemu oni czynią w szabat to, czego nie wolno?»

On im odpowiedział: «Czy nigdy nie czytaliście, co uczynił Dawid, kiedy znalazł się w potrzebie i poczuł głód, on i jego towarzysze? Jak wszedł do domu Bożego za Abiatara, najwyższego kapłana, i jadł chleby pokładne, które tylko kapłanom jeść wolno; i dał również swoim towarzyszom».

I dodał: «To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu. Zatem Syn Człowieczy jest Panem także szabatu».

•

Pan szabatu • Mk 2,23–3,6

Czy wolno było zrywać uczniom kłosy w szabat? Jezus odrzuca oskarżenia faryzeuszy i mówi o sobie, że jest Panem szabatu – w taki sposób określał siebie w Starym Testamencie sam Bóg.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. KATEGORIA: wydarzenie CZAS AKCJI: 30–33 r. przed Chr. • MIEJSCE AKCJI: Kafarnaum • BOHATEROWIE: Jezus, uczniowie, faryzeusze

---

LEKTURA ŚW. MARKA • Wznawiamy charakterystyczną dla roku B lekturę kolejnych wybranych fragmentów z Ewangelii św. Marka. Przypomnijmy, to najstarsza z Ewangelii, z której korzystać mieli także Łukasz i Jan • Punktem centralnym Ewangelii jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową (8,27–30). Podsumowuje ono pierwszą część i wskazuje na główny temat Marka: kim jest Jezus.

JEZUS UZDRAWIA • Kontynuujemy, przerwaną Wielkim Postem i okresem wielkanocnym, lekturę fragmentów pierwszej części Ewangelii – tej, w której przez wydarzenia objawia się tajemnica Jezusa: że jest Synem Boga (1,1–8,30). Wracamy zatem do pierwszych rozdziałów, w których Jezus ukazuje swoją władzę. Były to wydarzenia: uzdrowienie teściowej Piotra, uzdrowienie trędowatego oraz paralityka.

SPÓR O SZABAT • O kolejnym uzdrowieniu – człowieka z uschłą ręką – usłyszymy tylko wtedy, gdy kapłan wybierze dłuższą wersję Ewangelii. Z całą pewnością przed nami fragment opowiadający o pierwszym sporze Jezusa z faryzeuszami, sporze o szabat. Zwróćmy uwagę, że Jezus – jak Bóg w Starym Testamencie – nazywa siebie
samego Panem szabatu. A w ten sposób św. Marek odpowiada na pytanie, kim jest Jezus.

---