Jutro Niedziela – IV Adwentu B

PUNKT WYJŚCIA

---

• CZWARTA NIEDZIELA ADWENTU • Rok B • KOLOR SZAT: fioletowy • KOLEKTA: Będziemy prosić, aby tajemnica Wcielenia odsłoniła przed nami sens Jezusowej Męki i w ten sposób doprowadziła nas do prawdy o Zmartwychwstaniu • CZYTANIA: Druga Księga Samuela 7,1–5.8b–12.14a.16 • Psalm 89,2–5.27.29 • List św. Pawła do Rzymian 16,25–27 • Ewangelia wg św. Łukasza 1,26–38.1,26-38.

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Mamy w sobie często pragnienie Dawida – wybudować Panu dom (PIERWSZE CZYTANIE). Stawiać piękne świątynie, zorganizować sobie dzień w taki sposób, by była tam przestrzeń dla Pana. Zaskakuje w dzisiejszej Liturgii Słowa, że Bóg zatrzymuje realizację tego dobrego pragnienia Dawida.

Bo chce, aby najpierw Dawid doświadczył, że to Bóg buduje mu dom. Liturgia Słowa pokazuje następnie, jak Bóg z rozmachem realizuje dane słowo, uciekając daleko w przyszłość, już wtedy zapowiadając to, co wydarzy się kilkaset lat później – narodzenie Jezusa. 

Mamy w sobie pragnienie Dawida – wybudować Panu dom. Pozwólmy jednak na realizację Bożego marzenia: to Bóg chce wybudować nam dom. W tym świetle spójrzmy na zbliżającą się uroczystość Narodzenia Pańskiego, gdy Słowo stało się Ciałem i rozbiło namiot między nami. Namiot, nie dom, ponieważ Bóg najpierw chce nam zbudować dom utwierdzić nas (DRUGIE CZYTANIE), dać wszystko, co jest nam potrzebne.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Bóg: to ja zbuduję ci dom • 2 Sm 7,1–5.8b–12.14a.16

Dawid pragnie zbudować Bogu dom, czyli wybudować Świątynię, Bóg zatrzymuje te plany. Usłyszymy jeden z najważniejszych tekstów Starego Testamentu.

DRUGA KSIĘGA SAMUELA • AUTOR: Deuteronomista (szkoła historyczna) • CZAS POWSTANIA: VII/VI w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: I poł. X w. przed Chr. • MIEJSCE AKCJI: Jerozolima • BOHATEROWIE: Natan, Dawid

---

KSIĘGI SAMUELA • Druga Księga Samuela to kontynuacja Pierwszej Księgi Samuela. W Biblii hebrajskiej obie księgi były ze sobą połączone. Nazwa ksiąg może sugerować, jakoby ich autorem był Samuel, czyli ostatni izraelski sędzia. Jednak opisane w księdze wydarzenia – od początków królestwa, aż do końca panowania króla Dawida – z pewnością wykraczają poza okres życia Samuela. Stąd też autorstwo księgi przypisuje się zwykle anonimowemu autorowi określanemu mianem Deuteronomisty • Za imieniem tym stoi szkoła historyczna, aktywna od VIII do VI w. przed Chr., w Królestwie Południowym i na wygnaniu. Spod jej ręki wyszedł cały blok ksiąg o charakterze historycznym, określany mianem Dzieła Deuteronomicznego (w jego skład wchodzą: Księga Jozuego, Księga Sędziów, Księgi Samuela i Księgi Królewskie).

DAWID, MIASTO DAWIDOWE, ARKA • Druga Księga Samuela rozpoczyna się od informacji o śmierci króla Saula (? 2 Sm 1,1). Dalej opisuje wydarzenia, które można byłoby podzielić na trzy grupy: • walka o królestwo po śmierci Saula (rozdziały 1–8) • panowanie Dawida (rozdziały 9–20) • dodatkowe informacje, pominięte we wcześniejszych częściach (rozdziały 21–24). W Księdze znajdziemy dzieje Dawida, króla, który zbudował potęgę Izraela, zdobył Jebus (to pierwotna nazwa Jerozolimy) (? 2 Sm 4,6–9) i tam przeniósł z Hebronu stolicę państwa • Dawid zatroszczył się także o Arkę Przymierza, która w ślad za ustanowieniem nowej stolicy została przeniesiona do Jerozolimy, Miasta Dawidowego (? 2 Sm 6,1–19).

DOM DAWIDOWY • Usłyszymy dialog proroka Natana z królem Dawidem. Dawid podejmie kwestię obecności Arki Przymierza w namiocie, miejscu nietrwałym, chcąc zbudować jej godną i trwałą siedzibę: dom dla Pana • Zwróćmy uwagę, że Bóg odwodzi Dawida od tego pomysłu – to On chce zbudować Dawidowi dom. Dom dla Arki Przymierza, Świątynię, wybuduje dopiero syn Dawida, Salomon • W dialogu Natana z Dawidem pojawi się jeden z najważniejszych tekstów Starego Testamentu, przymierze z Dawidem, proroctwo, które wypełniło się w Jezusie Chrystusie.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

•

PSALM

Utwierdzę twój tron • Ps 89,2–5.27.29

Psalm 89 wyraźnie nawiązuje do obietnicy złożonej przez Boga Dawidowi. W czasach po niewoli babilońskiej ta obietnica była dla Izraela źródłem nadziei.

PSALM 89 • AUTOR: Etan (Ezrachita) / autor anonimowy • CZAS POWSTANIA: schyłek monarchii, czasy wygnania i po nim (VI–V w. przed Chr.)

---

POUCZENIE • Psalm 89 należy do grupy dwunastu psalmów rozpoczynających się od słowa pouczenie. Psalmy te wpisują się w mądrościową tradycję Izraela jako rodzaj nauki o charakterze duchowym. Zalicza się go także do gatunku lamentacji zbiorowej czy modlitwy błagalnej. Tworzy część tzw. małej kolekcji jahwistycznej (Psalmy 84–89) i zamyka trzecią część Psałterza • W utworze można wyróżnić kilka części: • wyrocznię związaną z przymierzem Dawidowym (wersety 4–5) • hymn na cześć Jahwe (wersety 6–19) • historię przymierza Dawidowego (wersety 20–38) • skargę na los, jaki spotkał Izraela (wersety 39–52) • formułę błogosławieństwa (werset 53).

PSALM ETANA EZRACHITY? • Autor psalmu 89 wymieniony w tytule to Etan Ezrachita, będący zapewne rozpoznawalnym wśród współczesnych mędrcem kananejskim, tworzącym ok. X w. przed Chr. Wspomina się go w Pierwszej Księdze Królewskiej (? 1 Krl 5,11), twierdząc, że Salomon pobił go swą mądrością. Samo porównanie Etana z jednym z najwybitniejszych izraelskich królów świadczy o jego nieprzeciętnych zdolnościach • Jednak autorstwo zostało przypisane Etanowi później zgodnie z regułami, w których wybitnym postaciom przypisywano utwory literackie (zjawisko pseudoepigrafii). W rzeczywistości, autorem psalmu może być pobożny Izraelita, czerpiący z myśli Etana swoje natchnienie, przedstawiciel środowiska mądrościowego skupionego wokół dworu i świątyni. Żyje on w czasach schyłku monarchii judzkiej lub – co bardziej prawdopodobne – po wygnaniu.

UTWIERDZĘ TRON • Fragment psalmu, który usłyszymy, pochodzi z pierwszej – pochwalnej części utworu. Zwróćmy uwagę, że psalmista wyraźnie odwołuje się do obietnicy i proroctwa, który słyszeliśmy w pierwszym czytaniu • W czasach po wygnaniu babilońskim, w których żyje autor psalmu, wyrocznia Natana i Boże obietnice złożone Dawidowi są źródłem nadziei dla Izraela, walczącego o odbudowę i trwanie swojego narodowego bytu.

•

DRUGIE CZYTANIE

Bóg, który utwierdza • Rz 16,25-27

Oto doksologia, którą św. Paweł kończy swój List do Rzymian. Przypomina o Bogu, który nas utwierdza, oraz streszcza trzy pojęcia, które omówił w liście.

KSIĘGA: List do Rzymian • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • CZAS POWSTANIA: 55/56 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

---

CHRZEŚCIJANIE W STOLICY • Wyjątkowość Listu do Rzymian polega na tym, że w przeciwieństwie do pozostałych pism Apostoła to zostało zaadresowane do wspólnoty, której Paweł jeszcze osobiście nie poznał. To jedno z najdojrzalszych pism św. Pawła. Apostoł głosi Rzymianom ewangelię o usprawiedliwieniu z wiary w Chrystusa i o tym, że Chrystus jest drogą zbawienia zarówno dla żydów, jak i pogan. Rzym ma stać się kołem zamachowym dla Dobrej Nowiny głoszonej przez Pawła.

TEMATY PAWŁA • W Liście do Rzymian najczęściej powtarzającym się słowem jest usprawiedliwienie, główny jego temat. Usprawiedliwienie, jak przekonuje Paweł, następuje nie na podstawie Prawa, lecz przez wiarę. W ten sposób Paweł reinterpretuje naukę żydowską • Inne tematy to: osamotnienie człowieka z powodu grzechu i odpowiedzi, jaką jest Chrystus, nowe życie w Chrystusie i ostateczne zbawienie Izraela.

DOKSOLOGIA • Usłyszymy zakończenie Listu, ostatnie zdania, które św. Paweł wystosował do chrześcijan w Rzymie – doksologię. Zwróćmy uwagę na trzy pojęcia, które wymieni Paweł w krótkim fragmencie: Ewangelię, jej powszechność dla wszystkich narodów oraz posłuszeństwo wierze • Aspektem łączącym drugie czytanie z całą Liturgią Słowa jest utwierdzenie człowieka.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

•

EWANGELIA

Zwiastowanie Maryi • Łk 1, 26-38

Czas na ostatni krok, ostateczne przymierze. Bóg zamierza wypełnić daną Dawidowi – i ludzkości – obietnicę. Do realizacji tego dzieła zaprasza Maryję.

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie• CZAS AKCJI: rok 1 (datacja tradycyjna) • MIEJSCE AKCJI: Nazaret • BOHATEROWIE: Archanioł Gabriel, Maryja

---

BEZPOŚREDNIE PRZYGOTOWANIE • Dopiero w czwartą niedzielę Adwentu liturgia bezpośrednio przygotowuje nas do świąt Bożego Narodzenia. We wcześniejsze niedziele – w których zresztą Ewangelie pokazywały dorosłego Jezusa w pełni swej działalności – liturgia przygotowywała nas na paruzję oraz osobiste przyjęcie Boga w naszym życiu, bo taki też charakter ma pierwsza część Adwentu • Ostatni tydzień Adwentu to czas, w którym śledzimy historię narodzenia Jezusa.

PRZED NARODZENIEM • Tylko dwie Ewangelie przedstawiają sceny sprzed narodzenia Jezusa oraz Jego dzieciństwo: św. Mateusza i św. Łukasza. Usłyszymy dziś opis Zwiastowania napisany przez Łukasza. To fragment tzw. ewangelii dzieciństwa (? 1,5–2,52). Oprócz Łukasza, który w centrum ewangelii dzieciństwa stawia Maryję, informacje na temat narodzin Jezusa przekazuje jedynie Mateusz – tam głównym bohaterem jest św. Józef.

JEJ FIAT • Zwiastowanie Pańskie to kluczowe wydarzenie z punktu widzenia historii zbawienia. Człowiek – Maryja – będzie zaproszony do realizacji Bożej tajemnicy. Dzięki jej wolnej decyzji narodzi się Zbawiciel • Dowodem ważności tego wydarzenia jest choćby fakt, że dialog Archanioła Gabriela z Maryją stał się kanwą dwóch bardzo powszechnych modlitw: Zdrowaś Maryjo oraz Anioł Pański.