Jutro Niedziela – III zwykła B

PUNKT WYJŚCIA

---

TRZECIA NIEDZIELA ZWYKŁA • Rok B • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosić Boga, by tak kierował naszym życiem, byśmy mogli przynosić jak najlepsze owoce dobrych uczynków • CZYTANIA: Księga Jonasza 3,1–5.10 • Psalm 25,4–9 • Pierwszy List do Koryntian 7,29–31 • Ewangelia wg św. Marka 1,14–20

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Liturgia Słowa przeprowadza nas przez przeciwieństwa. Jonasz, nawracając Niniwę, tylko z pozoru głosi słowo Pana. W rzeczywistości poznajemy proroka, który zwleka z przyjęciem Bożego wezwania i głoszeniem tego, co Bóg chce (PIERWSZE CZYTANIE). Zupełnie inaczej apostołowie: idą za wezwaniem Jezusa natychmiast (EWANGELIA).

Ale jeszcze bardziej fascynuje koncepcja czasu, jaką spotykamy w czytaniach. Nie chodzi o czas odliczany przez zegarki, chronos, lecz zupełnie inny czas, kairos. I św. Paweł (DRUGIE CZYTANIE), i Jezus mówią, że czas się zapełnił łaską, grzech z tej pełni nie skorzystać.

Trzeba działać natychmiast. Natychmiast odpowiedzieć na Boże wezwanie, nie ma czasu do stracenia. Zwlekanie to strata – nie tylko czasu.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Zbuntowany prorok • Jon 3,1–5.10

Usłyszał od Boga: Wstań i idź. Najpierw uciekał przed nakazem Pana, potem je realizuje, ale na swój, nie na Boży sposób. Dlaczego Jonasz się buntuje?

KSIĘGA JONASZA • AUTOR: anonimowy • CZAS POWSTANIA: ok. VI–IV w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Niniwa • CZAS AKCJI: VIII w. przed Chr. • BOHATEROWIE: Jonasz, Bóg, mieszkańcy Niniwy

---

O KSIĘDZE JONASZA • Księga Jonasza to jedna z dwunastu ksiąg tzw. proroków mniejszych. A jednak różni się od Księgi Ozeasza, Micheasza czy Joela. Na próżno szukać w niej prorockich wizji i wyroczni. Księga jest raczej opowiadaniem o proroku, który ucieka przed misją głoszenia Słowa Bożego mieszkańcom Niniwy. Celem księgi jest pouczenie o miłosierdziu Boga, które wykracza poza granice Izraela i włącza pogan w plan zbawienia • Proroka Jonasza wspomina 2 Księga Królewska (?2 Krl 14,25): za panowania Jeroboama II (783–743) w Królestwie Izraela działał Jonasz, syn Amittaja z Gat ha-Chefer, zapowiadający lepszą przyszłość dla Izraela. Za taką identyfikacją głównego bohatera księgi opowiada się tradycja żydowska i chrześcijańska. Według współczesnych badaczy autorem księgi jest Izraelita, który prawdopodobnie w czasie po wygnaniu (VI w. przed Chr.) spisuje historię Jonasza.

HISTORIA JONASZA • Jonasz jest powszechnie dobrze znanym prorokiem – jako ten, którego połknęła wielka ryba. Jednak pod z pozoru bajkową scenerią kryje się głęboka teologia • Przypomnijmy: Pan wezwał Jonasza do głoszenia miastu Niniwie upomnienia. Jonasz postanowił uciec – wsiadł na okręt do Tarszisz. Gwałtowna burza doprowadziła niemal do rozbicia statku. Przestraszeni żeglarze rzucili losy, by dowiedzieć się, z powodu kogo na statek spadło nieszczęście. Los wskazał Jonasza. By ustrzec okręt przed niebezpieczeństwem, sam Jonasz wskazał pozostałym rozwiązanie: wyrzucenie go na otwarte morze • To wtedy Pan zesłał wielką rybę, aby połknęła Jonasza. I był Jonasz we wnętrznościach ryby trzy dni i trzy noce.

DRUGA MISJA JONASZA • Co się działo potem, po wyrzuceniu Jonasza na ląd – usłyszymy w pierwszym czytaniu. Pan powtórzy Jonaszowi swój nakaz, by głosić Niniwie upomnienie. Wydaje się, że prorok podejmie misję. Wnikliwa lektura fragmentu czytania pokazuje, jak wielki bunt przeżywa prorok w swoim sercu.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

•

PSALM

Poznać Jego drogi • Ps 25,4-9

Daj mi poznać drogi Twoje, Panie – modli się psalmista. Jednocześnie prosi, by Bóg wspomniał na swe miłosierdzie, które trwa od wieków.

PSALM 25 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: pierwotna forma – czasy monarchii, obecna forma – powygnaniowy (po 538 r. przed Chr.)

---

O PSALMIE • Psalm 25 określa się jako formę lamentacji, zbiorowej modlitwy błagalnej (tefillah). Świadczą o tym pierwsze i ostatnie wersety utworu (pominięte we fragmencie, który usłyszymy): Ku Tobie, Panie, wznoszę moją duszę… Boże, wybaw Izraela ze wszystkich jego ucisków. Jest także wyrazem zaufania psalmisty do Boga, na co wskazują pozostałe wersety. Niektórzy kwalifikują go właśnie jako modlitwę zawierzenia.

OD A DO Z • Psalm ma strukturę alfabetyczną (akrostych) – następujące po sobie wersety zaczynają się od kolejnych liter alfabetu hebrajskiego. Prawidłowości tej nie odnajdziemy rzecz jasna w polskim tłumaczeniu • Jego autorstwo przypisuje się Dawidowi, królowi Izraela, utwór należy do kolekcji Dawidowej. W obecnej formie pochodzi od autora żyjącego prawdopodobnie w czasach powygnaniowych, który inspiruje się historią Dawida. Dostosowuje on starą formę lamentacji indywidualnej do liturgii świątynnej, zamykając w niej tęsknoty i obawy Izraela po niewoli babilońskiej.

DROGI BOGA • Daj mi poznać drogi Twoje, Panie – to pierwsze słowa fragmentu Psalmu 25, który usłyszymy. To nie tylko prośba o Boże prowadzenie w życiu, gdyż niewątpliwie jest to nawiązanie do historii Jonasza, do jego zmagania z Bożą wizją. Przeciwieństwo do postawy buntu Jonasza dostrzeżemy również w wersecie, gdzie psalmista prosi, by Bóg wspomniał na swe miłosierdzie.

•

DRUGIE CZYTANIE

Czas jest krótki • 1  Kor 7,29-31

Czas zwinięty jak zwój, a postać tego świata schodzi niczym aktor ze sceny po odegraniu swej roli. Św. Paweł zachęca do przyjęcia nowej perspektywy życia.

KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. MIEJSCE POWSTANIA: Efez

---

O KSIĘDZE • Kontynuujemy systematyczną lekturę Pierwszego Listu św. Pawła do Koryntian. Przypomnijmy: podczas swojego pobytu w Koryncie, ważnym greckim mieście, Paweł założył wspólnotę chrześcijan. Po jego wyjeździe doszło w niej jednak do sporów, stąd interwencja Pawła – Pierwszy List do Koryntian. Jakie to były problemy? • Po pierwsze, podziały (? JUTRO NIEDZIELA, ROK A, DRUGA-ÓSMA NIEDZIELA ZWYKŁA). Po drugie, rozwiązłość seksualna, swoboda obyczajów, problemy z rozumieniem małżeństwa i celibatu oraz udział w ucztach pogańskich i ofiarach składanych bożkom, zaniedbywanie zaś Eucharystii i miłości braterskiej. Tematy te Paweł podejmie we fragmentach, których słuchamy w roku B. Po trzecie, odrzucenie prawdy o zmartwychwstaniu.

ROZDZIAŁ SIÓDMY • Siódmy rozdział to odpowiedź na pytania wspólnoty dotyczące małżeństwa i celibatu dla Królestwa. Na początku rozdziału Paweł stawia podwójną tezę: • Celibat to według niego lepsza droga do Królestwa Bożego, jednak • małżeństwo to droga dla większości (? 1 Kor 7,1–2). Apostoł rozwija następnie swoją argumentację na temat małżeństwa, które postrzega jako jedność ciał i serc, charyzmat, nierozerwalną drogę dwojga z wyjątkiem zwanym „przywilejem Pawłowym” (? 1 Kor 7,3–16) • Potem Paweł skupia się na celibacie (? 1 Kor 7,25–38), który według niego oszczędza udręk związanych z życiem w świecie, jest formą życia przygotowującą nas na przyjście Pana i odbijającą w sobie nowe życie zmartwychwstania, pozwala w pełni oddać się Panu. Paweł kończy praktycznymi wskazaniami dla narzeczonych i wdów.

PERSPEKTYWA NIEBA • Przed nami kolejny fragment Listu św. Pawła do Koryntian – tym razem usłyszymy wezwanie do przewartościowania niektórych aspektów życia. Warto zwrócić uwagę nie tylko na argumentację, którą stosuje Apostoł, ale również na oryginalne brzmienie rad św. Pawła.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

 

•

EWANGELIA

Powołanie uczniów według św. Marka • Mk 1,14-20

Nad Jeziorem Galilejskim Jezus powołuje rybaków na swoich uczniów. Czas się wypełnił – mówi. A Szymon, Andrzej, Jakub i Jan idą za nim natychmiast.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: ok. 30 r. • MIEJSCE AKCJI: brzegi Jeziora Galilejskiego • BOHATEROWIE: Jezus, Szymon, Andrzej, Jakub, Jan • WERSJE: Mt 4,18–22 • Łk 5,1–11

---

LEKTURA EWANGELII MARKA • Przypomnijmy, że w roku B najczęściej odczytywana jest w niedziele Ewangelia św. Marka. Rozpoczyna się jej w miarę systematyczna lektura, która potrwa aż do początku Wielkiego Postu • Wedle większości badaczy Ewangelia św. Marka powstała jako pierwsza. Została napisana po śmierci św. Piotra (ok. 64 r.), a przed zburzeniem Świątyni Jerozolimskiej (70 r.). W tekście księgi
można wyróżnić dwie zasadnicze części: • pierwsza to nauczanie Jezusa o Królestwie Bożym, w którym posługuje się On przypowieściami i cudami (Mk 1,9–8,30) • druga ukazuje Jezusa jako Syna Bożego, który podejmuje Mękę, aby wyzwolić człowieka z grzechu i śmierci (Mk 8,31–16,8).

DZIAŁALNOŚĆ W GALILEI • Marek, w przeciwieństwie do pozostałych Ewangelistów, już od początku pokazuje dorosłego Jezusa. Najpierw opowiada o przepowiadaniu Jana Chrzciciela (? Mk 1,1–8), o chrzcie Jezusa w Jordanie (? Mk 1,9–11) i kuszeniu Go na pustyni (? Mk 1,12–13). W tym momencie rozpoczyna się większa jednostka – związana z działalnością Jezusa Chrystusa w Galilei. Zanim Jezus rozpocznie działalność nauczycielską i cudotwórczą, powołuje pierwszych uczniów.

PÓJDŹCIE ZA MNĄ • Podobnie jak w zeszłym tygodniu, usłyszymy historię powołania pierwszych uczniów. Wersja św. Marka różni się jednak od usłyszanej wtedy relacji św. Jana. Nad Jeziorem Galilejskim Jezus zaproponuje czterem rybakom porzucenie dotychczasowego zajęcia • Zwróćmy uwagę na podobne do napisanego przez św. Pawła stwierdzenie Jezusa: Czas się wypełnił. Zauważmy również słowo natychmiast, które obrazuje reakcję apostołów na powołanie Pana.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.