2019-03-16

Jutro Niedziela – II Wielkiego Postu C

Przedmiotem umowy jest Ojczyzna w Niebie. Warunkiem spełnienia Chrystusowy Krzyż

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

PUNKT WYJŚCIA

• II NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • Rok C • KOLEKTA: Będziemy się modlić, aby Pan ożywiał naszą wiarę swoim słowem, abyśmy odzyskawszy czystość duszy, mogli się cieszyć oglądaniem Twojej chwały • CZYTANIA: Księga Rodzaju 15, 5-12. 17-18; Psalm 27 (26), 1bcde. 7-8. 9abc. 13-14 (R.: 1b); 1 List do Filipian 3, 17 – 4, 1; Ewangelia wg św. Łukasza Łk 9, 28b-36.

• CHMURA SŁOWA •

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Rodzaju

(Rdz 15, 5-12. 17-18)

Bóg, poleciwszy Abramowi wyjść z namiotu, rzekł: «Spójrz na niebo i policz gwiazdy, jeśli zdołasz to uczynić»; potem dodał: «Tak liczne będzie twoje potomstwo». Abram uwierzył i Pan poczytał mu to za zasługę. Potem rzekł do niego: «Ja jestem Pan, który ciebie wywiodłem z Ur chaldejskiego, aby ci dać ten oto kraj na własność». A na to Abram: «O Panie, mój Boże, jak będę mógł się upewnić, że otrzymam go na własność?» Wtedy Pan rzekł: «Wybierz dla Mnie trzyletnią jałowicę, trzyletnią kozę i trzyletniego barana, a nadto synogarlicę i gołębicę». Wybrawszy to wszystko, Abram poprzerąbywał je wzdłuż na połowy i przerąbane części ułożył jedną naprzeciw drugiej; ptaków nie porozcinał. Kiedy zaś do tego mięsa zaczęło zlatywać się ptactwo drapieżne, Abram je odpędził. A gdy słońce chyliło się ku zachodowi, Abram zapadł w głęboki sen i opanowało go uczucie lęku, jak gdyby ogarnęła go wielka ciemność. A kiedy słońce zaszło i nastał mrok nieprzenikniony, ukazał się dym jakby wydobywający się z pieca i ogień niby gorejąca pochodnia i przesunęły się między tymi połowami zwierząt. Wtedy to właśnie Pan zawarł przymierze z Abramem, mówiąc: «Potomstwu twemu daję ten kraj, od Rzeki Egipskiej aż do rzeki wielkiej, rzeki Eufrat».

Oto słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Przymierze • Rdz 15, 5-12. 17-18

KSIĘGA RODZAJU • AUTOR: anonimowy kapłan • CZAS POWSTANIA: wygnanie w Babilonii (587-538 r. przed Chr.) i czas po powrocie
KATEGORIA: wydarzenie • BOHATEROWIE: Bóg, Abraham MIEJSCE: Kanaan

HISTORIA OJCÓW • Księga Rodzaju to pierwsza z ksiąg biblijnych. Zredagowała ją szkoła kapłańska tworząca podczas wygnania w Babilonii, łącząc w całość przeróżne księgi i starożytne tradycje. Dzieło odpowiada na pytanie o tożsamość Izraela wywodzącego swoje korzenie z historii patriarchów i chroni ich przed rozpłynięciem się w morzu zwycięskiej, obcej kultury • Dzieli się na dwie części • Pierwsza z nich to historia początków (protohistoria), obejmująca stworzenie świata i dzieje pierwszych ludzi aż do przymierza z Noem (Rdz 1-11) • W drugiej części (Rdz 12-50) zapisano koleje losów Abrahama, Izaaka i Jakuba (historia “Bożej rodziny”). Część tę kończy opis śmierci Józefa w Egipcie.

OBIETNICE • W rozdziale 14 Księgi Rodzaju Abraham prowadzi ciężkie choć zwycięskie walki z koalicją królów kananejskich • W rozdziale 15 skarży się, że wciąż czeka na obiecanego potomka. Bóg potwierdza obietnicę syna jak również przyrzeka dać patriarsze w posiadanie kraj, w którym się znajduje. Jak dalej się przekonujemy patriarsze nie jest łatwo czekać na spełnienie Bożych zapowiedzi w ziemi, która nie okazała się być gościnną.
PRZYMIERZE • Dzisiejsze pierwsze czytanie to opis przymierza, jakie Bóg zawarł z Abrahamem. Przychodzi ono w samą porę, kiedy Abraham zaczyna już męczyć się czekaniem na wypełnienie się Bożych obietnic. Pan dokonuje wobec swego “bohatera wiary” kilku gestów, które składają się na ceremonię Przymierza.

JESZCZE O PIERWSZY CZYTANIU

• Wyjdź z namiotu. To zaproszenie, aby Abraham porzucił swoją ludzką logikę strat i zysków, aby nie dał się ponieść swemu zniecierpliwieniu. To symboliczne nawiązanie do Rz 12,1 gdzie patriarcha także usłyszał – wyjdź. Mamy do czynienia z drugim powołaniem Abrahama. Wcześniej zostawił w rękach Bożych przeszłość, teraz ma zrobić to samo z teraźniejszością.

• Spójrz w niebo i policz gwiazdy. To nie czynność absurdalna lecz wezwanie do tego, aby Abraham zdał sobie sprawę z wielkości Bożego planu wobec niego. Abraham nie jest w stanie go pojąć, jest zatem zaproszony do wiary i zaufania. Podobne wezwanie usłyszał Hiob (>> Hi 38,31-33). Abraham w tej sytuacji uwierzył czyli zaufał Panu i zgodził się na jego plan.

• Tylko Pan. To gest zawarcia Przymierza, w którym strony decydują się, że niewierność ściągnie na nie śmierć, jak w przypadku martwych zwierząt ofiarnych. Gestu tego dokonuje tylko Pan. Znaczy to, że Przymierze z Abrahamem gwarantowane jest tylko Bożą wiernością. Będzie trwało na wieki, nawet gdy potomkowie Abrahama okażą się niewierni.

CYTATY

Abram ojcem rodziny wielodzietnej: Tak liczne będzie twoje potomstwo
Bóg wie, że niełatwo jest wierzyć: Abram uwierzył i Pan poczytał mu to za zasługę.
Wielki prezent: Potomstwu twemu daję ten kraj

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

(Ps 27, 1bcde. 7-8. 9abc. 13-14)

Refren: Pan moim światłem i zbawieniem moim.

Pan moim światłem i zbawieniem moim, kogo miałbym się lękać? Pan obrońcą mego życia, przed kim miałbym czuć trwogę?

Usłysz, Panie, kiedy głośno wołam, zmiłuj się nade mną i mnie wysłuchaj. O Tobie mówi serce moje: † «Szukaj Jego oblicza!» Będę szukał oblicza Twego, Panie.

Nie zakrywaj przede mną swojej twarzy, nie odtrącaj w gniewie Twego sługi. Ty jesteś moją pomocą, więc mnie nie odrzucaj.

Wierzę, że będę oglądał dobra Pana w krainie żyjących. Oczekuj Pana, bądź mężny, nabierz odwagi i oczekuj Pana.

[01][02]

•

PSALM

Wpatrzony w Boga • Ps 27, 1bcde. 7-8. 9abc. 13-14

PSALM 27 • AUTOR: Dawid/lewita • CZAS POWSTANIA: czasy monarchii, X-VI w. przed Chr.

MODLITWA UFNOŚCI • Psalm 27 należy do najstarszej grupy zachowanych tekstów Psałterza, a jego autorstwo jest przypisywane królowi Dawidowi. Ta modlitwa błagalna (tefillah), jest równocześnie modlitwą • ufności (w. 1-6) i • skargi (w. 7-14). Zanosi ją do Boga osoba, która została prawdopodobnie niesprawiedliwe oskarżona (w. 12), osaczona przez nieprzyjaciół. Modlący chroni się przed nimi u Pana w modlitwie zanoszonej w świątyni. Miejsce to, a bardziej jeszcze związana z nim Boża obecność, zapewniają mu bezpieczeństwo i stabilność • Druga część psalmu to skarga i błaganie, które wynikają raczej z kryzysu duchowego, czy załamania, aniżeli z zewnętrznego zagrożenia • Dwa ostatnie wersety psalmu są powtórzeniem wyznania zaufania Bożej pomocy, wbrew nawarstwiającym się problemom.

OBLICZE BOŻE • W chwili największego zwątpienia psalmista nie traci nadziei. Dwa retoryczne pytania rozpoczynające psalm niosą ze sobą głębokie przesłanie. Choć lęk i trwoga są wręcz niewyobrażalne, kogo miałby się obawiać człowiek żyjący blisko Boga? Tylko jedno pozostaje wówczas źródłem niepewności. Co się stanie, gdy Bóg nie będzie blisko? Życie psalmisty tak mocno zrosło się z Bożą obecnością, że nie wyobraża już sobie możliwości istnienia poza nią. Zostało to symbolicznie ukazane przez pragnienie poszukiwania oblicza Bożego • Psalm można nazwać modlitwą Abrahama, wpatrującego się w niebo i oczekującego na wypełnienie Bożych obietnic. Odbija się w nim także modlitwa Jezusa wpatrzonego w oblicze ojca na Górze Przemienienia.

CYTATY

Psalmista pewny siebie, bo pewny Boga: przed kim miałbym czuć trwogę?
Jedna jedyna prośba do Pana: żebym mógł zawsze przebywać w jego domu
Psalmista przeciw mazgajeniu się: bądź mężny, nabierz odwagi i oczekuj Pana

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu do Filipian

(Flp 3, 17 – 4, 1)

Bracia, bądźcie wszyscy razem moimi naśladowcami i wpatrujcie się w tych, którzy tak postępują, jak tego wzór macie w nas. Wielu bowiem postępuje jak wrogowie krzyża Chrystusowego, o których często wam mówiłem, a teraz mówię z płaczem. Ich losem – zagłada, ich bogiem – brzuch, a chwała – w tym, czego winni się wstydzić. To ci, których dążenia są przyziemne. Nasza bowiem ojczyzna jest w niebie. Stamtąd też jako Zbawcy wyczekujemy Pana Jezusa Chrystusa, który przekształci nasze ciało poniżone w podobne do swego chwalebnego ciała tą mocą, jaką może On także wszystko, co jest, sobie podporządkować. Przeto, bracia umiłowani, za którymi tęsknię – radości i chwało moja! – tak trwajcie mocno w Panu, umiłowani!

Oto słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Obywatel nieba • Flp 3, 17 – 4, 1

LIST DO FILIPIAN • NADAWCA: św. Paweł • SKĄD: Rzym, Efez lub Cezarea • DATA: 54-57 r. (Efez), 57-59 r. (Cezarea) lub 60-64 r. (Rzym) • ADRESACI: mieszkańcy Filippi

LIST WIĘZIENNY • Pisząc list do mieszkańców Filippi, Paweł przebywał pod strażą pretorianów. Straż ta miała za zadanie z jednej strony bronić go, a z drugiej nadzorować wykonywanie kary. Więzienie nie miało ścisłego reżimu, skoro Paweł mógł otrzymywać wieści z Filippi, przyjmować gości, otrzymywać dary, czy też posyłać współtowarzyszy z listami • W krótkim, czterorozdziałowym liście do Filipian brak systematycznej teologii, znanej z innych dzieł św. Pawła • To raczej list-podziękowanie za wsparcie i serdeczność okazaną mu przez wspólnotę • Apostoł zapewnia Flipian, że misja głoszenia Ewangelii pomimo jego uwięzienia nie została wstrzymana, a on sam ma się dobrze • W liście odnajdujemy jeden z najdojrzalszych opisów cierpienia Pawła łączącego się z Krzyżem Pana oraz przejmujące wezwanie do radości w Panu pośród przeciwności.

BIEG ŻYCIA • W słuchanym dziś fragmencie listu Paweł stawia się wspólnocie jako wzór do naśladowania w wierności chrześcijańskiemu powołaniu. Centrum jego życia jest Chrystus. Apostoł jest w nieustannej drodze, biegu do zdobycia Królestwa, tak jak sam został zdobyty przez Pana. Celem i metą jego życia jest niebo.

NAŚLADOWANIE PAWŁA • W dzisiejszym drugim czytaniu Paweł wzywa wspólnotę, aby go naśladowała, wyrzekając się kroczenia śladami tych, których nazywa wrogami Krzyża Chrystusowego. Ojczyzną Pawła jest niebo, skąd oczekuje przyjścia Chrystusa i powszechnego Zmartwychwstania.

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

Paweł, którego widzimy w drugim czytaniu jest podobnie jak Abraham zapatrzony w niebo. Nasza ojczyzna jest w niebie, mówi. Ojczyzna, gr. politeuma oznacza rząd, administrowanie, obywatelstwo (od politeuo – bycie obywatelem wolnej polis). Choć apostoł jest Żydem i ma obywatelstwo rzymskie, które otwiera mu większość drzwi w starożytnym świecie, czuje się bardziej obywatelem i sługą Królestwa Bożego. Jego krótkie życie to w istocie pielgrzymka do nieba, ojczyzny, z której wyruszył. To Królestwo Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego, którego przyjścia Paweł z niecierpliwością oczekuje (gr. apekdechomai). Niebo ma dla Pawła twarz Chrystusa.

CYTATY

Wrogowie Krzyża mają kiepskie widoki: Ich losem – zagłada
Słabe autorytety: ich bogiem – brzuch
Oraz życie godne pożałowania: a chwała – w tym, czego winni się wstydzić.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii według świętego Łukasza

(Łk 9, 28b-36)

Jezus wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wyszedł na górę, aby się modlić. Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił, a Jego odzienie stało się lśniąco białe. A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz. Ukazali się oni w chwale i mówili o Jego odejściu, którego miał dopełnić w Jeruzalem. Tymczasem Piotr i towarzysze snem byli zmorzeni. Gdy się ocknęli, ujrzeli Jego chwałę i obydwu mężów, stojących przy Nim. Gdy oni się z Nim rozstawali, Piotr rzekł do Jezusa: «Mistrzu, dobrze, że tu jesteśmy. Postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza». Nie wiedział bowiem, co mówi. Gdy jeszcze to mówił, pojawił się obłok i osłonił ich; zlękli się, gdy weszli w obłok. A z obłoku odezwał się głos: «To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie!» W chwili gdy odezwał się ten głos, okazało się, że Jezus jest sam. A oni zachowali milczenie i w owym czasie nikomu nic nie opowiedzieli o tym, co zobaczyli.

Oto słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Przemienienie • Łk 9, 28b-36

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.
KATEGORIA: dialog • MIEJSCE: Góra Tabor • CZAS: ok. 30 r. • KTO MÓWI: Ojciec, Jezus, Piotr • ADRESACI: uczniowie

EWANGELIA GŁOSZĄCYCH • Wedle najstarszych tradycji, mających potwierdzenie w Dziejach Apostolskich, św. Łukasz był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Pochodził z Antiochii Syryjskiej, z wykształcenia był lekarzem (>> Dz 4,14) • Jego dzieło dzieli się na dwie księgi: • pierwsza to Ewangelia • druga − jej kontynuacja − to Dzieje Apostolskie • W Ewangelii można wyróżnić kilka części: • ewangelię dzieciństwa (1,5-2,52) • ewangelię cudów i przypowieści w Galilei (4,14-9,50) • wypełnioną nauczaniem podróż do Jerozolimy (9,51-19,28) • nauczanie o charakterze eschatologicznym w Jerozolimie (19,29-21,38) • ewangelię Męki i Zmartwychwstania zakończoną wezwaniem do głoszenia (22,1-24,53). Ewangelia przeznaczona jest do formacji głosicieli Słowa.

PRZYGOTOWANIA • Czytając 9 rozdział jesteśmy u kresu Ewangelii Łukasza. Jezus zaczyna coraz bardziej otwarcie głosić swoim uczniom, że czeka go krzyż i zmartwychwstanie. Dokonuje ostatnich cudów, przyjmuje wyznanie Piotra o Mesjaszu, Synu Bożym, udaje się na Górę Przemienienia. To ostatnie przygotowania przed długą drogą do Jerozolimy, gdzie ma się wypełnić Jego los.

PRZEMIENIENIE • Jezus zabrał ze sobą Piotra Jakuba i Jana wyszedł na górę, aby się modlić. Tam jego odzienie staje się lśniąco białe. Obok Niego pojawiają się Mojżesz i Eliasz, rozmawiający z Nim o tym, co wydarzy się w Jerozolimie. Piotr ocknąwszy się chce postawić na górze trzy namioty: dla Jezusa, Mojżesza i Eliasza, jednak scena wkrótce niknie przysłonięta obłokiem. Rozlega się głos Ojca: To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie. Wszystko znika, zaś uczniowie, schodząc z góry, milczą nikomu nie opowiadając o tym, co widzieli.

JESZCZE O EWANGELII

Przemienienie na Górze Tabor zostaje przez Łukasza umieszczone w kontekście modlitwy Jezusa. Jezus właśnie zapowiedział swoim uczniom, że wkracza na drogę Krzyża, udaje się do Jerozolimy. On i oni potrzebują światła i umocnienia. Ojciec odpowiadając na modlitwę Syna posyła dwóch świadków potwierdzających Jego wolę – ma udać się do Miasta Świętego. Jego Krzyż to nie wypadek dziejowy, ale wypełnienie zapowiedzi Pism i proroków. To droga do chwały Zmartwychwstania, którą symbolizuje biel szat Pana. Jezus słyszy głos Ojca zapewniający go w tym krytycznym momencie o swojej bliskości. Uczniowie słyszą nakaz: mają posłusznie iść za Synem Drogą Krzyża, ponieważ to jedyna droga naśladowania Mistrza, droga do Zmartwychwstania.

CYTATY

Jezus zobaczył dom: Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił
Konsultacje: A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz.
Nie miejcie wątpliwości, kim jest Jezus: To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie!

TWEETY

tweety o #jutroniedziela

tweety o #kazanie

STO SŁÓW

Przedmiotem umowy Pana Boga z Abrahamem jest: kraj na własność. Czas trwania umowy: na wieki. Warunki bardzo klarowne: do realizacji umowy potrzebna jest wiara i wierność Panu Bogu. Niewierność ściągnie śmierć, jak w przypadku martwych zwierząt ofiarnych (PIERWSZE CZYTANIE).

Zapowiedź nowego przymierza usłyszeli uczniowie Jezusa (EWANGELIA). W tym przypadku również warunkiem jest wiara, wiara w Boskość Jezusa i Jego Słowa (To jest Syn mój, Wybrany, Jego słuchajcie). Bóg pragnie utwierdzić uczniów w przekonaniu, że obietnica Nieba spełni się ale wcześniej trzeba będzie przejść wraz z Jezusem drogę krzyża.

Krzyż – nowe przymierze to nie wypadek dziejowy, ale wypełnienie zapowiedzi Pism i proroków. Głęboka wiara i ufne przejście drogą Chrystusowego krzyża gwarantuje nam miejsce w naszej Ojczyźnie (DRUGIE CZYTANIE).

Bóg jest gotowy na wykonanie umowy, a Ty?

1/6

Fresk w kościele San Antonio Abate del Tau, Pistoia, Włochy

2/6

Przemienienie Pańskie, Cerkiew na Krwi, Sankt Petersburg

3/6

Przemienienie Jezusa, Carl Heinrich Bloch XIX w.

4/6

Przemienienie Chrystusa, Giovanni Bellini, ok. 1487 r., Museo di Capodimonte, Neapol, Włochy

5/6

Przemienienie Chrystusa, XII w., Klasztor Świętej Katarzyny, Synaj, Egipt

6/6

Przemienienie wg Alexandra Ivanova, 1824 r.

poprzednie

następne

ks. Marcin Kowalski

prezbiter diecezji kieleckiej, doktor nauk biblijnych, doktorat obronił na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie, wykładowca Pisma Świętego w Wyższym Seminarium Duchownym w Kielcach oraz w Lublinie, adiunkt przy katedrze Teologii Biblijnej i Proforystyki w Instytucie Nauk Biblijnych KUL, redaktor naczelny kwartalnika biblijnego The Biblical Annals, sekretarz Stowarzyszenia Biblistów Polskich III kadencji. Jego pasją naukową i duszpasterską jest Biblia, w szczególności listy św. Pawła. Moderator Dzieła Biblijnego, autor scenariuszy i prowadzący programy telewizyjne i radiowe, współpracownik Stacji 7 i współtwórca cyklu Jutro Niedziela.

Zobacz inne artykuły tego autora >

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

2019-03-9

Jutro Niedziela – I Wielkiego Postu C

Ze złem się nie dyskutuje. Na zło odpowiada się Słowem Bożym i modlitwą

ks. Marcin
Kowalski

zobacz artykuly tego autora >

PUNKT WYJŚCIA

• I NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • Rok C • KOLEKTA: Będziemy się modlić, abyśmy przez umartwienia wielkopostne postępowali w rozumieniu tajemnicy Chrystusa i dzięki Jego łasce prowadzili święte życie • CZYTANIA: Księga Powtórzonego Prawa 26,4-10; Psalm 91 (90), 1-2. 10-11. 12-13. 14-15; List do Rzymian 10,8-13; Ewangelia wg św. Łukasza 4,1-13.

• CHMURA SŁOWA •

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Księgi Powtórzonego Prawa

(Pwt 26, 4-10)

Mojżesz powiedział do ludu: «Kapłan weźmie koszyk z twoich rąk i położy go przed ołtarzem Pana, Boga twego. A ty wówczas wypowiesz te słowa wobec Pana, Boga swego: „Ojciec mój, tułacz Aramejczyk, zstąpił do Egiptu, przybył tam w niewielkiej liczbie ludzi i tam się rozrósł w naród ogromny, silny i liczny. Egipcjanie źle się z nami obchodzili, gnębili nas i nałożyli na nas ciężkie roboty przymusowe. Wtedy wołaliśmy do Pana, Boga ojców naszych. Pan usłyszał nasze wołanie, wejrzał na naszą nędzę, nasz trud i nasze uciemiężenie. Wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką i wyciągniętym ramieniem wśród wielkiej grozy, znaków i cudów. Przyprowadził nas na to miejsce i dał nam ten kraj opływający w mleko i miód. Teraz oto przyniosłem pierwociny płodów ziemi, którą dałeś mi, Panie”. Rozłożysz je przed Panem, Bogiem swoim. Oddasz pokłon Panu, Bogu swemu».

Oto słowo Boże

[01][02]

•

PIERWSZE CZYTANIE

Pamięć • Pwt 26, 4-10

KSIĘGA POWTÓRZONEGO PRAWA • AUTOR: kapłan lub lewita, przedstawiciel szkoły deuteronomistycznej • CZAS POWSTANIA: VII-VI w. przed Chr.
KATEGORIA: przemowa • KTO MÓWI: Mojżesz • ADRESACI: lud Izraela • MIEJSCE: pustynia w Arabie • CZAS AKCJI: XII w. przed Chr.

TESTAMENT MOJŻESZA • Wprawdzie Księga Powtórzonego Prawa należy do Pięcioksięgu, różni się jednak od pozostałych ksiąg. Nie dominuje tu narracja, jak w przypadku Księgi Rodzaju czy Wyjścia. Powtórzone Prawo (gr. deuteronomium) to inaczej kopia Księgi Prawa Mojżesza, którą przyszli królowie Izraela mają sobie sporządzić i którą mają się kierować (Pwt 17,18). Nazwa księgi sugeruje również, że mamy tu do czynienia z przypomnieniem i wyjaśnieniem Prawa danego na Synaju. Hebrajska nazwa księgi – Debarim (dosłownie: Słowa) wskazuje na charakter dzieła: słuchamy tu mów Mojżesza • Księga Powtórzonego Prawa to w istocie mowa pożegnalna i testament wielkiego prawodawcy pozostawiony Izraelowi w przeddzień wejścia do Ziemi Obiecanej.

KODEKS DEUTERONOMISTYCZNY • Dzisiejsze pierwsze czytanie należy do tzw. drugiej mowy Mojżesza oraz stanowiącego jej część Kodeksu Deuteronomistycznego. To rdzeń i serce księgi, które stanowi przepracowanie Kodeksu Przymierza (>> Wj 21-23) w duchu radykalnego wyrzeczenia się służby bożkom oraz przyjęcia Jerozolimy jako jedynego miejsca kultu. Być może tę właśnie część znaleziono w świątyni w czasach czasach Jozjasza i to na niej wielki król oparł swoją reformę religijną (622 przed Chr.).

PIERWSZE PLONY ZIEMI • Rozdział 26 stanowi zamknięcie Kodeksu Deuteronomistycznego (Pwt 12-26) i dotyczy kwestii ofiar składanych przez Izraelitów z pierwszych plonów ziemi. Przy tej okazji wierny wyrecytować ma formułę, którą nazywano małym albo historycznym credo Izraela. Mówi ona o przybyciu synów Jakuba do Egiptu, o ucisku i o wybawieniu przez Boga wśród wielkiej grozy, znaków i cudów. Bóg przyprowadził ich do kraju opływającego w mleko i miód, którego pierwsze plony teraz mu oddają.

JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU

Oddanie pierwszych plonów ziemi Panu, które później dokonywać się będzie w kalendarzu Izraela w Święto Tygodni, miało na celu wyrażenie wdzięczności Bogu, dawcy wolności i błogosławieństwa w Ziemi Obiecanej. Pierwsze plony wyrażają stojącą za nimi całość i oznaczają, że wszystko, co posiada naród obiecany należy w istocie do Boga. Bardzo ważnym jest towarzyszące im wyznanie wiary, tzw. historyczne credo Izraela, z którego, jak twierdzono wcześniej, rozwinęła się cała teologia Starego Testamentu. Izraelici wspominają przed Bogiem swoje zstąpienie do Egiptu, ucisk jakiego tam doznali, wyzwolenie, które było absolutnym dziełem Boga, a następnie dar Ziemi Obiecanej. Pamięć Wyjścia, którą noszą w swoich sercach, ma ich ustrzec od popadania w kulty obcych Bogów, które pozbawią ich Ziemi Obiecanej. Pamięć wielkich dzieł Boga i wyznanie wiary w Niego, łączą pierwsze czytanie z Ewangelią, gdzie Jezus powołuje się na Księgę Powtórzonego Prawa, aby odeprzeć szatańskie pokusy.

CYTATY

Bóg z nami od pokoleń: Wtedy wołaliśmy do Pana, Boga ojców naszych.
Zdecydowany i Nieprzejednany: Wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką
Nie mam niczego czego bym nie otrzymał: Teraz oto przyniosłem pierwociny płodów ziemi, którą dałeś mi, Panie

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst psalmu

Psalm (Ps 91, 1-2. 10-11. 12-13. 14-15)

Refren: Bądź ze mną, Panie, w moim utrapieniu.

Kto się w opiekę oddał Najwyższemu i w cieniu Wszechmocnego mieszka, mówi do Pana: «Ty jesteś moją ucieczką i twierdzą, Boże mój, któremu ufam».

Nie przystąpi do ciebie niedola, a cios nie dosięgnie twojego namiotu. Bo rozkazał swoim aniołom, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach.

Będą cię nosili na rękach, abyś stopy nie uraził o kamień. Będziesz stąpał po wężach i żmijach, a lwa i smoka podepczesz.

«Ja go wybawię, bo przylgnął do Mnie, osłonię go, bo poznał moje imię. Będzie Mnie wzywał, a Ja go wysłucham † i będę z nim w utrapieniu, wyzwolę go i sławą obdarzę».

[01][02]

•

PSALM

Psalm kuszenia • Ps 91 (90), 1-2. 10-11. 12-13. 14-15

PSALM 91 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: VI-V w. przed Chr.

PSALM OBRONNY • Psalm 91 to liturgiczna modlitwa składająca się z pouczenia i z błogosławieństwa wypowiadanego nad wiernym w świątyni przez lewitę lub kapłana. Rabini nazywali ją pieśnią obronną przeciw zakusom złego. Formą przypomina wyrocznie Deutero-Izajasza, w których dominuje formuła Nie bój się, jestem z tobą (>> Iz 41:10–14; 43:1, 5; 44:2; 51:7; 54:4). W modlitwie tej tak indywidualny wierzący jak cała wspólnota Izraela zgromadzona na modlitwie otrzymywała zapewnienie o Bożej troskliwej i dającej schronienie obecności wśród swego ludu w czasie ucisku i próby.

URWANY CYTAT Z PSALMU • We fragmencie psalmu, który usłyszymy, psalmista stawia nam przed oczyma wiernego, który całą swą nadzieję składa w Panu. Nie przystąpi do niego niedola i cios nie dosięgnie jego namiotu, ponieważ strzegą go aniołowie Boży. Będą nosić wiernego na rękach, a ten będzie deptał po wężach i żmijach. Psalm kończy się obrazem wybawienia, którego doświadcza ten, kto zaufał Panu. Słów tego psalmu używa szatan, kusząc Jezusa na pustyni: bo swoim aniołom dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach. Na rękach będą cię nosili, abyś nie uraził swej stopy o kamień (Łk 4,9-11; Ps 91,11-12). Zatrzymuje się jednak przed ww.13-15, które opisują zwycięstwo tego, który ufa Panu. Ostatecznie będzie on stąpał po całej potędze przeciwnika, Bóg zaś wysłucha go i nasyci długim życiem i zbawieniem. Jezus znał ciąg dalszy Psalmu 91.

CYTATY

100-procentowa ochrona przed śmiercią: Kto się w opiekę oddał Najwyższemu
Cień który jest jak światło: i w cieniu Wszechmocnego mieszka
Więcej niż dom: Ty jesteś moją ucieczką i twierdzą, Boże mój, któremu ufam

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Rzymian

(Rz 10, 8-13)

Bracia: Cóż mówi Pismo? «Słowo to jest blisko ciebie, na twoich ustach i w sercu twoim». A jest to słowo wiary, którą głosimy. Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem, i w sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z martwych – osiągniesz zbawienie. Bo sercem przyjęta wiara prowadzi do sprawiedliwości, a wyznawanie jej ustami – do zbawienia. Wszak mówi Pismo: «Żaden, kto wierzy w Niego, nie będzie zawstydzony». Nie ma już różnicy między Żydem a Grekiem. Jeden jest bowiem Pan wszystkich. On to rozdziela swe bogactwa wszystkim, którzy Go wzywają. Albowiem «każdy, kto wezwie imienia Pańskiego, będzie zbawiony».

Oto Słowo Boże

[01][02]

•

DRUGIE CZYTANIE

Obmycie w Duchu • Rz 10, 8-13

KSIĘGA: List do Rzymian · NADAWCA: św. Paweł · SKĄD: Korynt · DATA: 57-58 r. · ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie

LIST DO STOLICY • List do Rzymian bardzo często powraca w niedzielnej Liturgii Słowa. Nic dziwnego: to jedno z najdojrzalszych pism Pawła. Pierwszym, pragmatycznym celem listu było zapewnienie sobie wsparcia ze strony wspólnoty w planowanej przez Pawła podróży misyjnej do Hiszpanii (>> Rz 15,23-24). Jednak zakres treści poruszonych w liście jest szerszy: Paweł głosi Rzymianom ewangelię. Pisze do wspólnoty znajdującej się w stolicy imperium, w sercu antycznego świata. Rzym ma być kołem zamachowym dla głoszonej przez Pawła ewangelii o usprawiedliwieniu z wiary w Chrystusa i o tym, że Chrystus jest drogą zbawienia i dla Żydów, i dla pogan.

WIERNOŚĆ BOGA • Rozdział 10 Listu do Rzymian to część większej jednostki Rz 9-11, której tematem przewodnim jest wierność i niezawodność Bożego Słowa. Paweł wraca tu raz jeszcze do tematu Izraela, aby ukazać, że Bóg usprawiedliwiający przez wiarę w Chrystusa nie zdradził swojego ludu i nie zmienił gwałtownie praw rządzących historią zbawienia. Boża sprawiedliwość od początku działała wybierając sobie niewielką wierną Resztę, przez którą realizowała się historia zbawienia (Rz 9). Izrael otrzymał szansę zbawienia, usłyszawszy Ewangelię (Rz 10). Ich los pozostaje wciąż otwartym w oczekiwaniu na Objawienie się Chrystusa na końcu czasów (Rz 11). Wówczas reszta Izraela dołączy do Kościoła. W ten sposób Bóg okaże się wiernym obietnicom złożonym swojemu ludowi.

DROGA ZBAWIENIA • W słowach z listu do Rzymian, które czytamy w drugim czytaniu, pada zapewnienie, że wiara w Chrystusa Pana, Zmartwychwstałego, w sposób pewny prowadzi do zbawienia.

JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU

W rozdziale 10 Listu do Rzymian Paweł stwierdza wyraźnie, że do zbawienia potrzebna jest nie tylko wiara w Jahwe, Boga Przymierza, ale wiara w Chrystusa Zmartwychwstałego. On jest jedyną drogą zbawienia dla każdego człowieka. Tak jak dla Chrystusa wiara w Ojca była tarczą przeciwko pokusom Szatana, tak dla nas wiara w Syna jest potężną bronią przeciw nieprzyjacielowi i prowadzi nas pewnie do Królestwa. Zauważmy, że Paweł rozróżnia wiarę przyjętą sercem – ta prowadzi do usprawiedliwienia, czyli daje nam nowy status dzieci Bożych, odkupionych krwią Chrystusa, wprowadzonych w jedyną relację z Ojcem. To jednak zaledwie początek, ziarno, które musi się w nas rozwinąć. Dojrzały owoc zbawienia wiara wydaje kiedy jest wyznawana publicznie, kiedy staje się naszym credo, według którego żyjemy i które głosimy. Taka wiara, jak stwierdza Paweł, na pewno pozwoli wejść do Królestwa Życia, czyli osiągnąć zbawienie.

CYTATY

Poza podziałami: Nie ma już różnicy między Żydem a Grekiem
Bracia w Chrystusie: Jeden jest bowiem Pan wszystkich.
Wyciągnij rękę: On to rozdziela swe bogactwa wszystkim, którzy Go wzywają.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza

(Łk 4, 1-13)

Pełen Ducha Świętego, powrócił Jezus znad Jordanu, a wiedziony był przez Ducha na pustyni czterdzieści dni, i był kuszony przez diabła. Nic przez owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód. Rzekł Mu wtedy diabeł: «Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz temu kamieniowi, żeby stał się chlebem. Odpowiedział mu Jezus: Napisane jest: „Nie samym chlebem żyje człowiek”.

Wówczas powiódł Go diabeł w górę, pokazał Mu w jednej chwili wszystkie królestwa świata i rzekł do Niego: Tobie dam potęgę i wspaniałość tego wszystkiego, bo mnie są poddane i mogę je dać, komu zechcę. Jeśli więc upadniesz i oddasz mi pokłon, wszystko będzie Twoje.

Lecz Jezus mu odrzekł: Napisane jest: „Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz”.

Zawiódł Go też do Jerozolimy, postawił na szczycie narożnika świątyni i rzekł do Niego: Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się stąd w dół. Jest bowiem napisane: „Aniołom swoim da rozkaz co do ciebie, żeby cię strzegli, i na rękach nosić cię będą, byś przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień”.

Lecz Jezus mu odparł: Powiedziano: „Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego”.

Gdy diabeł dopełnił całego kuszenia, odstąpił od Niego do czasu.

Oto słowo Pańskie

[01][02]

•

EWANGELIA

Kuszenie • Łk 4,1-13

EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: 70-80 r.
KATEGORIA: dialog • MIEJSCE: Pustynia Judzka • CZAS: ok. 30 r. • KTO MÓWI: Jezus, szatan • ADRESACI: wszyscy

EWANGELIA GŁOSZĄCYCH • Wedle najstarszych tradycji, mających potwierdzenie w Dziejach Apostolskich, św. Łukasz był towarzyszem św. Pawła i spisał głoszoną przez niego Dobrą Nowinę. Pochodził z Antiochii Syryjskiej, z wykształcenia był lekarzem (>> Dz 4,14) • Jego dzieło dzieli się na dwie księgi: • pierwsza to Ewangelia • druga − jej kontynuacja − to Dzieje Apostolskie • W Ewangelii można wyróżnić kilka części: • ewangelię dzieciństwa (1,5-2,52) • ewangelię cudów i przypowieści w Galilei (4,14-9,50) • wypełnioną nauczaniem podróż do Jerozolimy (9,51-19,28) • nauczanie o charakterze eschatologicznym w Jerozolimie (19,29-21,38) • ewangelię Męki i Zmartwychwstania zakończoną wezwaniem do głoszenia (22,1-24,53). Ewangelia przeznaczona jest do formacji głosicieli Słowa.

POCZĄTEK i PROGRAM • Tuż po chrzcie w Jordanie, zanim Jezus rozpocznie swoją publiczną działalność, przed pierwszymi uzdrowieniami, przed powołaniem uczniów, zanim do Jezusa zaczną ciągnąć tłumy, zostaje On poddany próbie kuszenia na pustyni. To początek i program całej drogi Jezusa. Nie przyszedł On zbawić świata swoją wszechmocą, cudami. Zrobi to jak prawdziwy Bóg i Człowiek, Syn, posłuszny Ojcu i ufający jego Słowu.

NA PUSTYNI • W scenie kuszenia Szatan poddaje Jezusa trzem próbom. Pierwsza to próba kamieni, które mają stać się chlebem. Jezus chociaż głodny, odmawia dokonania cudu, cytując słowa: Nie samym chlebem żyje człowiek (Pwt 8,3). Dalej następuje próba bogactw – Szatan chce je oddać Jezusowi, jeśli tylko Ten odda mu pokłon. Jezus znów odpowiada Słowem Bożym: Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz” (Pwt 6,13). Trzecia i ostatnia próba to wezwanie do tego, aby Jezus rzucił się w dół z narożnika świątyni. Zły cytuje Ps 91,11-12 – przecież aniołowie Boży zatroszczą się o Niego. Jezus znów ucieka się do Pisma odpowiadając: Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego (Pwt 6,16). Nie złamawszy Jezusa, Szatan odstępuje do czasu.

JESZCZE O EWANGELII

Scena kuszenia na pustyni to autentyczna historia, którą apostołowie musieli usłyszeć od samego Mistrza. Wyznacza ona program jego drogi, ukazuje go jako zaczątek Nowego Wiernego Izraela (symbol 40 dni na pustyni) oraz Nowego Adama, który swoim posłuszeństwem naprawia nieposłuszeństwo naszego praojca. W scenie tej ukrywa się równocześnie program na Wielki Post, podręcznik walki duchowej, w której możemy i mamy naśladować naszego Mistrza:

Mały podręcznik kuszenia:

• Dyskretna obecność Złego. Jezus zostaje wyprowadzony na pustynię na 40 dni gdzie jest kuszony przez diabła. Jakkolwiek przetłumaczymy to zdanie jedno jest pewne. Diabeł nie pojawia się dopiero pod koniec pobytu Pana na pustyni, towarzyszy mu tam przez wszystkie dni. Czeka na swój moment, czeka na sposobny czas.

• Uderzenie w chwili słabości. Czas na atak przychodzi, kiedy Jezus, po upływie wielu dni zaczyna odczuwać głód. Sytuacja braku, niedostatku, zmęczenia jest najlepszą chwilą, żeby zaatakować.

• Strategia małych kroków. Atak nigdy nie jest frontalny, nie obnaża całego arsenału Złego. Tak jak w Księdze Rodzaju, chce uśpić naszą czujność, a jeśli to możliwe, przedstawić się jako nasz przyjaciel. „Czy to prawda, że Bóg nie pozwolił was jeść owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu?”, pyta Ewę. Pytanie jest absurdalne, ma po prostu wciągnąć w dialog. Podobnie jest z pierwszą, z pozoru niegroźną pokusą zamiany kamieni w chleb. Diabeł prezentuje się jako przyjaciel. Rozumie problemy człowieka. Teraz pozostaje już tylko zaproszenie do grzechu.

• Wielkie oszustwo. To, co uderza we wszystkich pokusach, którym diabeł poddaje Jezusa, to pozór dobra. Zaspokoisz swój głód, będziesz bogaty, nic ci się nie stanie. Nie posiada fizycznie królestw, które obiecuje (eksousia i doksa – należą do Boga). Chleb, wołaj o niego do Boga. Rzuć się z narożnika świątyni, niech cię Bóg ratuje. Diabeł jest mistrzem iluzji. Żąda wszystkiego, nie dając nic w zamian.

• Uderzenie w Boga. Wreszcie, co kryje się za pokusami, którymi diabeł bombarduje Jezusa? Kamienie, które stają się chlebem, obiecane bogactwa czy skok z narożnika świątyni ukrywają w sobie pokusę znacznie poważniejszą, która uderza w samo serce Boga, w naszą relację z nim. Pokusy, którym diabeł poddaje Jezusa uderzają przede wszystkim w Ojca. Dlaczego pozwala ci cierpieć głód i niedostatek, niech te kamenie staną się chlebem. To pokusa Boga, spłaszczonego do naszych fizycznych potrzeb, maszyna do spełniania życzeń funkcjonująca tylko w wymiarze doczesnym. Jeśli chcesz być bogaty, oddaj mi pokłon. To pokusa bożków sukcesu, pieniędzy, kariery, które zastępują miejsce naszego Pana. Wreszcie trzecia pokusa: Jeśli Bóg cię kocha, nie pozwoli, by stało ci się coś złego. Wystawianie Go na próbę i znów sprowadzanie do roli tego, który tylko zapewnia mi bezpieczeństwo, boski ochroniarz stojący na straży mojego ludzkiego świata.

• Uderzenie w człowieka. Te pokusy uderzają także w naszą tożsamość: Jeśli jesteś synem Bożym, jeśli jesteś jego dzieckiem niech cię nakarmi, niech da ci bogactwo, spokojne, bezpieczne życie. A jeśli Bóg się nie wywiąże? Cóż, czy to nie znak, że nie jesteś jego synem? Co by się stało, gdyby Jezus uległ pokusom szatana? Mielibyśmy gradację tragedii: byłby najedzony, kiedy miał karmić się Słowem Bożym. Miałby wyrzuty sumienia, bo pokłonił się Złemu. Skoczyłby i zapewne skręciłby sobie kark. Od lekkiego poczucia zadowolenia, przez kaca moralnego do śmierci ducha, poczucia misji, mojej naszej z Bogiem – oto destrukcyjne działanie pokusy.

CYTATY

Przychodzi słabość: Nic przez owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód.
Zalęga się szatan: Rzekł Mu wtedy diabeł: «Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz temu kamieniowi, żeby stał się chlebem».
Jezus ripostuje krótko i celnie: «Napisane jest: „Nie samym chlebem żyje człowiek”».

TWEETY

tweety o #jutroniedziela

tweety o #kazanie

STO SŁÓW

Mały podręcznik walki duchowej:

Jak Jezus odpowiada na kuszenie diabła?

• Po pierwsze nie daje się wciągnąć w dialog. Jego odpowiedzi są krótkie, kategoryczne, nie mają nic z pogawędki, którą w raju ucięli sobie ze Złym pierwsi rodzice.

• Po drugie, Jezus jako człowiek wie, że jego siły są ograniczone. Odpierając ataki Złego nie opiera się na własnej elokwencji ani perswazji.

• Po trzecie, ucieka się do Słowa Bożego. Nie samym chlebem żyje człowiek (>> Pwt 8,3), Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz (>> Pwt 6,13), Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego (>> Pwt 6,16). Słowa Pisma Świętego oraz modlitwa to najlepsza odpowiedź na kuszenie.