Jutro Niedziela – II Adwentu B

PUNKT WYJŚCIA

---

• DRUGA NIEDZIELA ADWENTU • Rok B • KOLOR SZAT: fioletowy • KOLEKTA: Będziemy prosili, żeby nasze codzienne problemy nie były przeszkodą w drodze ku Bogu • CZYTANIA: W tę niedzielę zawsze słuchamy Ewangelii o działalności Jana Chrzciciela • Księga Proroka Izajasza 40,1–5.9–11 • Psalm 85,9–14 • 2 List św. Piotra 3,8–14 • Ewangelia wg św. Marka 1,1–8.

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Miałby z czego Izajasz czerpać w budowaniu swojej metafory, gdyby widział plan inwestycji drogowych i budowlanych i był na miejscu budowy którejś z autostrad. Przekonuje przecież, że w przygotowaniu na przyjście Pana nie chodzi o rutynowe adwentowe postanowienie poprawy, ale raczej o życiową kosztowną inwestycję, globalną komunikacyjną przebudowę relacji z Bogiem, w wyniku której powstanie cała sieć dróg, trakcji, lotnisk i autostrad.

Sposób, w jaki św. Marek wprowadza na scenę historii Jezusa Chrystusa, jest równie spektakularny: przywołuje słowa Przygotujcie drogę Panu, apel Izajasza, tak jakby tamto wołanie na sześć wieków zatrzymał czas w oczekiwaniu na realizację. To, co dla autorów powieści science-fiction, gdzie tak łatwo można zatrzymać czas, by potem znów go uruchomić, jest w istocie fikcją, dla Marka – jest Bożą rzeczywistością. Bóg-Jezus rzeczywiście przychodzi, czas nadziei zaczyna znów płynąć.

A fragment listu św. Piotra? Choć zawarty zaledwie w jednym zdaniu opis końca świata, gdzie wszystko: gwiazdy, wszystkie pierwiastki i elementy tworzące materię, a także reguły nim rządzące, przestaje istnieć, przewyższa spektakularnie niejeden katastroficzny film, nie on jest kluczowy: o wiele bardziej wymowny i pokrzepiający jest portret cierpliwego Boga. Zwleka, to znaczy panuje nad światem, czasem i życiem każdego z nas, by w odpowiedniej chwili miłosierdzia zamknąć historię, a nas ocalić dla nowego nieba i nowej ziemi.

Adwentowa inwestycja: budujemy autostradę do nieba.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Drogę Panu przygotujcie • Iz 40,1–5.9–11

Gdyby słowa Izajasza przetłumaczyć dzisiejszym językiem, unikając archaizmów, brzmiałyby one: zbudujcie autostradę naszemu Bogu. Izajasz opowiada z rozmachem o planie budowy systemu dróg… dla Pana.

KSIĘGA: Izajasza • AUTOR: Deutero-Izajasz • CZAS POWSTANIA: okres wygnania (586–538 r. przed Chr.) • KATEGORIA: mowa prorocka • KTO MÓWI: prorok (w imieniu Boga) • ADRESACI: Izraelici, wszystkie narody

---

SZKOŁA IZAJASZA • Przypomnijmy: najdłuższa spośród ksiąg Starego Testamentu Księga Izajasza to w istocie trzy księgi, którym przypisuje się różnych autorów i odmienny czas powstania. Adresatami każdej z części są Izraelici w zmieniających się okolicznościach historii zbawienia. W zeszłym tygodniu słyszeliśmy część trzecią, najpóźniejszą, powstałą już po powrocie z wygnania • Pierwsza część (Iz 1–39) powstała przed wygnaniem babilońskim, za czasów panowania bezbożnego króla Achaza (735–715 r. przed Chr.) oraz jego syna, wiernego reformatora Ezechiasza (715–698 r. przed Chr.). Usłyszymy dziś fragment części drugiej Księgi Izajasza (rozdziały 40–55), skierowanej do Izraelitów na wygnaniu (586–538 r. przed Chr.). Jej autorem jest Drugi Izajasz (Deutero-Izajasz), prawdopodobnie uczeń wielkiego Izajasza. Głosi on radykalny monoteizm oraz przedstawia zbawienie przychodzące przez cierpienia tajemniczego Sługi Jahwe.

POCIESZENIE • Druga część Księgi Izajasza powstała zasadniczo podczas niewoli babilońskiej. W przeciwieństwie do części pierwszej, mającej charakter ostrzeżenia, ta nazywana jest Księgą Pocieszenia. Zawiera słowa otuchy skierowane do ludu pozostającego wciąż na obczyźnie. Bóg – jak czynił to już wielokrotnie w przeszłości – jeszcze raz zlituje się nad Izraelem. Na horyzoncie rysuje się już cud Nowego Wyjścia • Odrębną częścią Księgi Pocieszenia są cztery pieśni o cierpiącym Słudze Jahwe, który przez ofiarę swojego życia przybliża zbawienie ludu.

KSIĘGA POCIESZENIA • Słowa pierwszego czytania to sam początek Księgi Pocieszenia. Swoją nazwę bierze ona od wezwania: Pocieszcie, pocieszcie mój lud • Zwróćmy uwagę na zapowiedź, że czas niewoli babilońskiej dobiega końca. Zauważmy też, że Bóg wzywa do przygotowania Mu drogi. Usłyszymy też zapowiedź Boga, Pasterza Izraela, powracającego na Syjon.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

•

PSALM

Bóg znów pośród nas • Ps 85, 9–14

Łaska i wierność spotkają się ze sobą. Bóg spotka się z człowiekiem. Psalm 85 zapowiada powrót Pana.

PSALM 85 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: po 538 r. przed Chr.

---

PRZED JESIENNYMI ZBIORAMI • Według niektórych badaczy Psalm 85 wykonywany był przed jesiennymi zbiorami, zwłaszcza w okresach nieurodzaju. Wskazują na to odniesienia do świata przyrody (wierność z ziemi wyrośnie, nasza ziemia wyda swój owoc).

POWRÓT BOGA • Psalm 85 składa się w istocie z dwóch części. Pierwsza (wersety 2–8) to historia Bożego wybrania i odrzucenia go przez Izraelitów. Z jednej strony dziękują oni Panu za otrzymane łaski, a z drugiej błagają Go o ponowne zwrócenie się do swego ludu, który jest targany nieszczęściami. W drugiej części (wersety 9–14) dostrzeżemy nawiązania eschatologiczne. To wyrocznia, która zapowiada nadejście czasów stabilizacji i pokoju, powrót chwały, która opuściła Jerozolimę, powodując jej upadek (? Ez 10) • Powrót Boga do swego ludu jest zapowiedzią odnowienia tego, co Izraelici utracili w czasie wygnania.

WYROCZNIA • W liturgii wysłuchamy drugiej części psalmu – wyroczni zapowiadającej czasy mesjańskie. Bóg wysłuchuje próśb swego ludu i odpowiada na nie błogosławieństwem. Powrót Izraela do wierności Bogu zapowiada Jego powrót. Pan zamieszka między nami i nastanie czas szczęścia i sprawiedliwości.

•

DRUGIE CZYTANIE

Bóg jak dobrodziej • 2 P 3,8–14

Od plastycznego opisu całkowitej zagłady świata na końcu czasów ważniejszy jest portret Boga, który troszczy się o każdego człowieka.

KSIĘGA: Drugi List Świętego Piotra • NADAWCA: św. Piotr / jego uczeń • SKĄD: Rzym / miejsce nieznane • DATA: ok. 65 r. / po śmierci Piotra, II poł. I w. – początek II w. po Chr. • ADRESACI: chrześcijanie w Azji Mniejszej

---

CZY TO PIOTR? • Autor listu przedstawia się jako Szymon Piotr, sługa i apostoł Jezusa Chrystusa. Czy to rzeczywiście św. Piotr? Większość naukowców twierdzi, że drugi list powstał już po śmierci Piotra, a jego autorem może być ktoś z grona najbliższych uczniów i towarzyszy apostoła. Sam Piotr mógł jeszcze przed swoją śmiercią pozostawić zasadnicze myśli i treść listu, które jego uczeń-sekretarz zebrał w całość i opracował • List stanowi rodzaj podsumowania nauczania pierwszego z apostołów i ma charakter duchowego testamentu – na wzór tego pozostawionego przez Mojżesza (? Pwt 31–33) czy Samuela (? 1 Sm 12,1–17). Ma zaledwie trzy rozdziały. Można w nim wyróżnić trzy części: • uzasadnienie autorytetu apostolskiego i natchnionego charakteru Pisma Świętego (1,12–21) • przestrogę przed fałszywymi nauczycielami (2,1–22) • zapowiedź paruzji i czasów ostatecznych (3,1–16). Adresowany jest do wspólnot chrześcijańskich, prawdopodobnie pochodzenia pogańskiego, żyjących w Azji Mniejszej. Zmagają się one z podziałami, plagą fałszywych nauczycieli oraz wydłużającym się oczekiwaniem na przyjście Pana.

Z TRZECIEGO ROZDZIAŁU • Fragment drugiego czytania pochodzi z trzeciej, ostatniej części listu. Jest to odpowiedź na naukę głoszoną przez fałszywych nauczycieli, którzy zachęcają do życia w rozwiązłości i grzechu, bez jakichkolwiek norm moralnych (2P 2,1–22) – autor porównuje ich do aniołów grzeszących za dni Noego, do mieszkańców Sodomy i Gomory oraz nazywa synami Balaama. Szydzą oni z zapowiedzi końca świata, twierdząc, że od czasu patriarchów wszystko trwa i trwać będzie niewzruszenie (2 P 3,3–4).

TROSKA, NIE STRACH • Wizja końca świata, której plastyczny opis usłyszymy w czytaniu, to odpowiedź na błędne nauki. Autor podkreśla, że chociaż nie wiadomo, kiedy się to stanie, to jednak przyjście Pana jest pewne • Ale zauważmy, że autor nie tyle buduje przejmujący obawą obraz końca świata i przyjścia Jezusa, który powróci zaskakująco, jak złodziej, co pieczołowicie tworzy portret Boga troszczącego się o człowieka: Bóg zwleka, bo wybiera najlepszy dla nas czas swojego przyjścia, zburzy dotychczasowe, by zaprosić człowieka do nowego nieba, na nową ziemię.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

•

EWANGELIA

Początek Ewangelii św. Marka • Mk 1,1-8

Choć nie spotkamy dziś Jezusa Chrystusa, tym fragmentem Marek wprowadza Go na scenę historii świata. W bardzo szczególny sposób.

EWANGELISTA: św. Marek • CZAS POWSTANIA: ok. 60–70 r. • KATEGORIA: wydarzenie• CZAS AKCJI: ok. 30 r. • MIEJSCE AKCJI: brzegi Jordanu • BOHATEROWIE: Jan Chrzciciel, mieszkańcy krainy judejskiej

---

NAJKRÓTSZA EWANGELIA • Ewangelia św. Marka to najkrótsza ze wszystkich Ewangelii. Część egzegetów widzi w niej nawet swego rodzaju źródło dla pozostałych Ewangelii synoptycznych (Mateusza i Łukasza) • Podczas gdy Mateusz i Łukasz pierwszą część swoich dzieł poświęcają na dzieciństwo Jezusa, Marek je pomija. Przekonamy się o tym, słuchając dzisiejszego fragmentu. Będzie to początek Ewangelii, który od razu przenosi nas na pustynię judzką, tam, gdzie nauczał Jan Chrzciciel.

KIM JEST JEZUS • Ewangelia Marka dzieli się na dwie części (centrum jest wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową, ? Mk 8,27–30). W pierwszej części Marek odpowiada na pytanie: kim jest Jezus. Tu Mistrz objawia się przez cuda jako Mesjasz. W drugiej części zmianie ulega perspektywa, z jakiej patrzymy na Mesjasza: ukazuje ona Jezusa jako Syna Bożego, który podejmuje Mękę, aby wyzwolić człowieka z grzechu i śmierci (? 8,31–16,8). 

JAN NA PUSTYNI • Chociaż nie spotkamy w odczytanej Ewangelii Jezusa Chrystusa, a tylko Jana Chrzciciela, ten fragment służy czytelnikom de facto jako wprowadzenie Jezusa na scenę historii. Warto pamiętać, że w drugą niedzielę Adwentu zawsze słyszymy słowa Ewangelii o działalności Jana Chrzciciela na Pustyni Judzkiej • Zwróćmy uwagę, że św. Marek rozpoczyna swoją Ewangelię od proroctwa Izajasza usłyszanego w pierwszym czytaniu.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.