Nasze projekty
Reklama
Fot. Zygmunt Put/Wikipedia

Tego nie wiedziałeś o ołtarzu Bazyliki Mariackiej w Krakowie. Poznaj ciekawostki o dziele Wita Stwosza!

Ile figur znajduje się w ołtarzu głównym Bazyliki Mariackiej w Krakowie? Co odkryto na jednej z figur podczas niedawnej konserwacji dzieła? Poznaj ciekawostki o niezwykłym dziele Wita Stwosza!

Kto choć raz był w Krakowie, z pewnością odwiedził Bazylikę Mariacką będącą sercem malowniczego Rynku Głównego w Krakowie. Znajdujący się w niej Ołtarz Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny jest jednym z najwybitniejszych dzieł późnogotyckiej sztuki rzeźbiarskiej w Europie. Wykonał go norymberski artysta Wit Stwosz na zamówienie krakowskiej Rady Miejskiej. Prace nad dziełem trwały łącznie 12 lat!

1. Wykonano go z trzech rodzajów drewna

Ołtarz został wykonany z trzech rodzajów drewna. Konstrukcja powstała z twardego dębu, tło wykonano z lżejszego, ale równie mocnego modrzewia, a figury wyrzeźbiono w miękkim i elastycznym drewnie lipowym.

Figury apostołów, wyrzeźbione z jednolitych klocków lipowych są prawie trzymetrowej wysokości – tak grube pnie mogły mieć tylko pięćsetletnie drzewa. Ołtarz Wielki jest więc wykonany z drewna, które dziś ma ponad tysiąc lat!

2. Największa nastawa ołtarza w Europie

Nastawa ołtarza ma wymiary 11×13 metrów – jest to największa w Europie gotycka nastawa ołtarzowa. Nastawa ołtarza mariackiego jest pentaptykiem, czyli posiada pięć skrzydeł. Składa się z części centralnej z rzeźbionymi figurami, jednej pary ruchomych skrzydeł wewnętrznych i jednej pary nieruchomych skrzydeł zewnętrznych. Obie pary skrzydeł ozdobione są płaskorzeźbami.

Reklama

3. Składa się z ponad 200 figur!

Na ołtarzu znajdziemy ponad 200 figur. Wysokość największych wynosi ok. 2,8 m.

4. Wit Stwosz nie jest autorem wizji teologicznej ołtarza

“Program teologiczny” ołtarza przygotował artyście jego przyjaciel, znany humanista i teolog, pisarz miejski, ks. Jan Heydecke przy współudziale profesorów krakowskiej Akademii. Dzięki temu dzieło jest podporządkowane kościelnym dogmatom. 

5. Scena centralna ołtarza stworzona jest na podstawie… średniowiecznej “Złotej Legendy”

Główną sceną ołtarza, znajdującą się w środkowej szafie, jest Zaśnięcie Marii Panny. Wit Stwosz skomponował scenę centralną pod wpływem popularnej w średniowieczu “Złotej Legendy” Jakuba z Voraginy, pozycji przed wiekami bardzo poczytnej, w której znalazł opis Zaśnięcia Matki Bożej. Wit Stwosz umiejscowił wokół Madonny wszystkich świadków Jej Zaśnięcia.

Reklama
Główna część ołtarza | Fot. mariacki.com

6. Apostołowie mają rysy… ówczesnych Krakowian!

W scenie głównej Maryję podtrzymuje św. Jakub Starszy, obok znajduje się czytający księgę św. Piotr, św. Jan i św. Maciej, który składa ręce na kształt baldachimu. Pozostali apostołowie kierują swe spojrzenia ku górze.

Mają oni rysy współczesnych Krakowian – Wit Stwosz “sfotografował” ich swoim dłutem wraz z defektami ich ciał – gęste sploty zarostów, łysiejące głowy, pęczniejące żyły na nogach, zdeformowane reumatyzmem dłonie.

7. Wit Stwosz wyrzeźbił na ołtarzu swój autoportret

Górna kwatera na prawym ruchomym skrzydle przedstawia scenę Ukrzyżowania. Tam właśnie, w rogu, Stwosz wyrzeźbił swój autoportret. Stoi zamyślony, odziany w płaszcz otrzymany w darze od króla Kazimierza Jagiellończyka, który odwiedził go w pracowni przy ulicy Grodzkiej, na głowie ma wysoki kapelusz z wygiętym na wzór kapuzy rondem. 

Autoportret Wita Stwosza (pierwszy od prawej) na prawym ruchomym skrzydle | Fot. mariacki.com

8. Niezwykłe odkrycie dokonane podczas konserwacji ołtarza w 2019 roku

Podczas konserwacji ołtarza Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej, we wrześniu 2019 roku na rzeźbie św. Jakuba Apostoła odczytano datę 1486 r. – o trzy lata wcześniejszej, niż przyjęty przez specjalistów czas poświęcenia ołtarza. Jak się ocenia, wszystkie rzeźby ze sceny Zaśnięcia Maryi pochodzą z tego czasu. Prace przy renowacji arcydzieła Wita Stwosza wzbudziły zainteresowanie znawców jego twórczości m.in. z Monachium, Frankfurtu i Florencji.

Reklama
Na stronie internetowej Bazyliki Mariackiej w Krakowie dostępna jest gigapanorama ołtarza mariackiego dłuta Wita Stwosza – odkryj to niezwykłe dzieło także online!

Źródła:

  • Leszek Mazan “Jest tam w Krakowie Kościół Maryi Panny…”, Wydawnictwo Mariackie, Kraków 2017;
  • mariacki.com

Reklama

Najciekawsze artykuły

co tydzień w Twojej skrzynce mailowej

Raz w tygodniu otrzymasz przegląd najważniejszych artykułów ze Stacji7

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
WIARA I MODLITWA
Zatrudnij nas - StacjaKreacja