Kto choć raz był w Krakowie, z pewnością odwiedził Bazylikę Mariacką będącą sercem malowniczego Rynku Głównego w Krakowie. Znajdujący się w niej Ołtarz Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny jest jednym z najwybitniejszych dzieł późnogotyckiej sztuki rzeźbiarskiej w Europie. Wykonał go norymberski artysta Wit Stwosz na zamówienie krakowskiej Rady Miejskiej. Prace nad dziełem trwały łącznie 12 lat!
1. Wykonano go z trzech rodzajów drewna
Ołtarz został wykonany z trzech rodzajów drewna. Konstrukcja powstała z twardego dębu, tło wykonano z lżejszego, ale równie mocnego modrzewia, a figury wyrzeźbiono w miękkim i elastycznym drewnie lipowym.
Figury apostołów, wyrzeźbione z jednolitych klocków lipowych są prawie trzymetrowej wysokości – tak grube pnie mogły mieć tylko pięćsetletnie drzewa. Ołtarz Wielki jest więc wykonany z drewna, które dziś ma ponad tysiąc lat!
2. Największa nastawa ołtarza w Europie
Nastawa ołtarza ma wymiary 11×13 metrów – jest to największa w Europie gotycka nastawa ołtarzowa. Nastawa ołtarza mariackiego jest pentaptykiem, czyli posiada pięć skrzydeł. Składa się z części centralnej z rzeźbionymi figurami, jednej pary ruchomych skrzydeł wewnętrznych i jednej pary nieruchomych skrzydeł zewnętrznych. Obie pary skrzydeł ozdobione są płaskorzeźbami.
3. Składa się z ponad 200 figur!
Na ołtarzu znajdziemy ponad 200 figur. Wysokość największych wynosi ok. 2,8 m.
4. Wit Stwosz nie jest autorem wizji teologicznej ołtarza
“Program teologiczny” ołtarza przygotował artyście jego przyjaciel, znany humanista i teolog, pisarz miejski, ks. Jan Heydecke przy współudziale profesorów krakowskiej Akademii. Dzięki temu dzieło jest podporządkowane kościelnym dogmatom.
Przeczytaj również
-
Warmia i Mazury. Tam nabierzesz… duchowych sił!
-
Dalsze losy Apostołów. Andrzej – Apostoł Słowian
-
Zwiedź Kaplicę Sykstyńską w… Krakowie! Wkrótce otwarcie wyjątkowej wystawy
-
Dalsze losy bohaterów „The Chosen”. Szymon Piotr
-
Imię na bierzmowanie. Jak je wybrać?
-
Jedna z najstarszych książek na świecie trafiła na sprzedaż. Zawiera Księgę Jonasza i list św. Piotra
-
Litania loretańska z nowymi wezwaniami
-
11 nowych księży wyświęcono w bazylice watykańskiej
-
Tysiąc młodych obejrzało wyjątkowy musical o Janie Pawle II. Na scenie pojawili się znani artyści
-
Powołania 2.0
-
Narkotyki – duży, cichy problem wśród młodzieży. „Zaczynają w wieku 15-16 lat”
-
Modlitewnik dla dzieci. Uwaga! Tego prezentu dziecko nie odłoży na półkę
-
Apostołowie w „The Chosen” kontra fakty biblijne
-
Prezent na Komunię. Co kupić dziecku komunijnemu?
-
Kościół na terenie getta. Niezwykła historia kościoła Wszystkich Świętych w Warszawie
5. Scena centralna ołtarza stworzona jest na podstawie… średniowiecznej “Złotej Legendy”
Główną sceną ołtarza, znajdującą się w środkowej szafie, jest Zaśnięcie Marii Panny. Wit Stwosz skomponował scenę centralną pod wpływem popularnej w średniowieczu “Złotej Legendy” Jakuba z Voraginy, pozycji przed wiekami bardzo poczytnej, w której znalazł opis Zaśnięcia Matki Bożej. Wit Stwosz umiejscowił wokół Madonny wszystkich świadków Jej Zaśnięcia.
6. Apostołowie mają rysy… ówczesnych Krakowian!
W scenie głównej Maryję podtrzymuje św. Jakub Starszy, obok znajduje się czytający księgę św. Piotr, św. Jan i św. Maciej, który składa ręce na kształt baldachimu. Pozostali apostołowie kierują swe spojrzenia ku górze.
Mają oni rysy współczesnych Krakowian – Wit Stwosz “sfotografował” ich swoim dłutem wraz z defektami ich ciał – gęste sploty zarostów, łysiejące głowy, pęczniejące żyły na nogach, zdeformowane reumatyzmem dłonie.
7. Wit Stwosz wyrzeźbił na ołtarzu swój autoportret
Górna kwatera na prawym ruchomym skrzydle przedstawia scenę Ukrzyżowania. Tam właśnie, w rogu, Stwosz wyrzeźbił swój autoportret. Stoi zamyślony, odziany w płaszcz otrzymany w darze od króla Kazimierza Jagiellończyka, który odwiedził go w pracowni przy ulicy Grodzkiej, na głowie ma wysoki kapelusz z wygiętym na wzór kapuzy rondem.
8. Niezwykłe odkrycie dokonane podczas konserwacji ołtarza w 2019 roku
Podczas konserwacji ołtarza Wita Stwosza w Bazylice Mariackiej, we wrześniu 2019 roku na rzeźbie św. Jakuba Apostoła odczytano datę 1486 r. – o trzy lata wcześniejszej, niż przyjęty przez specjalistów czas poświęcenia ołtarza. Jak się ocenia, wszystkie rzeźby ze sceny Zaśnięcia Maryi pochodzą z tego czasu. Prace przy renowacji arcydzieła Wita Stwosza wzbudziły zainteresowanie znawców jego twórczości m.in. z Monachium, Frankfurtu i Florencji.
Na stronie internetowej Bazyliki Mariackiej w Krakowie dostępna jest gigapanorama ołtarza mariackiego dłuta Wita Stwosza – odkryj to niezwykłe dzieło także online!
Źródła:
- Leszek Mazan “Jest tam w Krakowie Kościół Maryi Panny…”, Wydawnictwo Mariackie, Kraków 2017;
- mariacki.com
