Jutro Niedziela – XXI zwykła A

PUNKT WYJŚCIA

---

DWUDZIESTA PIERWSZA NIEDZIELA ZWYKŁA • rok A • KOLOR SZAT: zielony • KOLEKTA: Będziemy prosili, abyśmy wznieśli nasze serca tam, gdzie są prawdziwe radości • CZYTANIA: Księga Izajasza 22, 19–23 • Psalm 138 (137), 1b–2a. 2b–3. 6 i 8bc • List do Rzymian 11, 33–36 • Ewangelia wg św. Mateusza 16, 13–20

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

---

Wspólny temat pierwszego czytania, psalmu i Ewangelii można oddać słowami: ostatni będą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi. Szebna został strącony za arogancję, a wywyższony był Eliakim – ponieważ słucha Boga (Pierwsze czytanie). Pan bowiem patrzy łaskawie na pokornego, pyszałka zaś dostrzega z daleka (Psalm). Prosty rybak z Galilei, Piotr, powołany do władzy kluczy – władzy, która wydawała się zarezerwowana dla wielkich, możnych, władców (Ewangelia).

Wydaje się, że „być ostatnim” to wręcz przepis na karierę u Boga. Nie jest tak. Wielu pokornych, którzy zostali wywyższeni w miejsce strąconych władców, zaczęło powtarzać błędy poprzedników.

Kluczem do zrozumienia wyborów Boga jest wiara tych, których wybiera. Szymon został nazwany Skałą wtedy, gdy wyznał wiarę. To równocześnie moment zbudzenia ze snów o wielkiej karierze. To początek wspólnej z Jezusem drogi krzyża.

---

Czytanie z Księgi Izajasza (Iz 22, 19–23)
Tak mówi Pan do Szebny, zarządcy pałacu: «Gdy strącę cię z twego urzędu i przepędzę cię z twojej posady, tego dnia powołam sługę mego, Eliakima, syna Chilkiasza. Oblokę go w twoją tunikę, przepaszę go twoim pasem, twoją władzę oddam w jego ręce; on będzie ojcem dla mieszkańców Jeruzalem oraz dla domu Judy. Położę klucz domu Dawidowego na jego ramieniu; gdy on otworzy, nikt nie zamknie, gdy on zamknie, nikt nie otworzy. Wbiję go jak kołek na miejscu pewnym; i stanie się on tronem chwały dla domu swego ojca».

Oto Słowo Boże.

•

PIERWSZE CZYTANIE

Strącenie • Iz 22, 19–23

Szebna był odpowiedzialny za klucze domu Dawida, pałacu królewskiego. Bóg przekazuje to zadanie innemu wiernemu słudze.

KSIĘGA: Księga Izajasza • AUTOR: Izajasz • CZAS POWSTANIA: II poł. VIII w. przed Chr. • KATEGORIA: mowa prorocka • ADRESAT: Szebna

---

Z PIERWSZEGO IZAJASZA • Podobnie jak w zeszłym tygodniu pierwsze czytanie pochodzi z Księgi Izajasza, ale tym razem jest to fragment z pierwszej części • Pierwsza część (rozdziały 1–39) dotyczy Izraela przed wygnaniem, bliskiego upadku z powodu niewierności. Autorem jest sam Izajasz. Chronologicznie sytuuje się ona pomiędzy rokiem 740 (powołanie Izajasza) i 701 (oblężenie Jerozolimy przez Sennacheryba). Mowy prorockie w tej części, w przeciwieństwie do pozostałych, mają charakter srogich, surowych upomnień. Izajasz krytykuje niesprawiedliwość i wyzysk szerzące się w coraz bogatszym Królestwie Judy. W jego księdze znajdujemy też wiele proroctw mesjańskich (Iz 7–11), zapowiadających przyjście idealnego króla.

ROZDZIAŁ 22 • Sytuacja opisana w 22 rozdziale miała miejsce prawdopodobnie jeszcze przed oblężeniem Jerozolimy przez władcę asyryjskiego Sennacheryba (701 przed Chrystusem). Izajasz w imieniu Boga zwraca się do Szebny, wysokiego urzędnika królewskiego i zarządcy pałacu. Jego imię sugeruje, że był on cudzoziemcem. Widocznie miał także duży wpływ na antyasyryjską politykę króla Ezechiasza, która niemal doprowadziła Judę do zagłady. Pan, ustami Izajasza, zapowiada kres władzy Szebny.

KLUCZE DAWIDA • Przed nami historia powołania Eliakima na zarządcę królewskiego pałacu. Symboliczne „klucze domu Dawida”, władzę nad królewskim pałacem i Jerozolimą, dotąd będące w posiadaniu Szebny, Pan odda w ręce Eliakima • Zwróćmy uwagę na postawę Izajasza, proroka pełnego temperamentu, nieunikającego konfrontacji z wpływowymi postaciami dworu królewskiego. Sam Izajasz, jak się przypuszcza, miał arystokratyczne korzenie, co pozwalało mu poruszać się w tych kręgach z dużą swobodą.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

REFREN: Panie, Twa łaska trwa po wszystkie wieki.

Będę Cię sławił, Panie, z całego serca, *  bo usłyszałeś słowa ust moich.  Będę śpiewał Ci psalm wobec aniołów, * pokłon Ci oddam w Twoim świętym przybytku. I będę sławił Twe imię za łaskę i wierność Twoją, *  bo ponad wszystko wywyższyłeś Twe imię i obietnicę. Wysłuchałeś mnie, kiedy Cię wzywałem, *  pomnożyłeś moc mojej duszy. Zaprawdę Pan jest wzniosły, †  patrzy łaskawie na pokornego, *  pyszałka zaś dostrzega z daleka. Panie, Twa łaska trwa na wieki, *  nie porzucaj dzieła rąk swoich.

•

PSALM

Wywyższenie • Ps 138 (137), 1b–2a. 2b–3. 6 i 8bc

Oto modlitwa człowieka, który będąc pokorny, zawsze z daleka, nieoczekiwanie doświadcza Bożego wybrania.

PSALM 138 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: VI–V w. przed Chr.

---

MODLITWA DZIĘKCZYNIENIA • Psalm 138 to indywidualna modlitwa dziękczynienia (todah). Wierzący Izraelita recytował ją w świątyni, dziękując Bogu za opiekę czy cudowne ocalenie. Modlitwa stanowiła prawdopodobnie wypełnienie ślubu, jaki składał wierzący, prosząc o Bożą pomoc. Doświadczywszy jej, miał powrócić do świątyni z ofiarą dziękczynną, publicznie chwaląc Pana • Niektórzy ze względu na wzmiankę o królach i przypisanie autorstwa pieśni Dawidowi interpretowali psalm jako królewską modlitwę dziękczynienia, inni widzieli w nim modlitwę całej wspólnoty dziękującej za powrót z niewoli babilońskiej, na co jednak trudno znaleźć dowody w tekście.

ŁASKAWIE NA POKORNEGO • Pan, który jest wysoko, patrzy łaskawie na pokornego, pyszałka zaś dostrzega z daleka – to właśnie te słowa Psalmu 138 zdecydowały o umieszczeniu go w dzisiejszej liturgii. To ten sam temat, który pojawił się w pierwszym czytaniu – tu niejako „od drugiej strony”, wyrażony bardzo osobistym tonem: wierzący oddaje Bogu cześć wobec istot niebiańskich (elohim), składa pokłon w świątyni. Dziękuje Panu, który „pomnożył moc jego duszy”.

---

Czytanie z Listu św. Pawła do Rzymian

(Rz 11, 33–36)

O głębokości bogactw, mądrości i wiedzy Boga! Jakże niezbadane są Jego wyroki i nie do wyśledzenia Jego drogi! Kto bowiem poznał myśl Pana albo kto był Jego doradcą? Lub kto Go pierwszy obdarował, aby nawzajem otrzymać odpłatę? Albowiem z Niego i przez Niego, i dla Niego jest wszystko. Jemu chwała na wieki! Amen.

Oto Słowo Boże.

•

DRUGIE CZYTANIE

O Bogu niezmierzonym • Rz 11, 33–36

Paweł kończy swoje rozważania nad przyszłością Izraela hymnem na cześć Bożej mądrości. To On jest Panem historii, prowadząc ją ku szczęśliwemu finałowi.

KSIĘGA: List do Rzymian • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • CZAS POWSTANIA: 57–58 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt

---

CO Z IZRAELEM • Dzisiejsze drugie czytanie zamyka jedenasty rozdział Listu do Rzymian. Jego głównym tematem było zbawienie i przyszłość Izraela, który odrzucił Mesjasza. Bóg w swoim miłosierdziu po przyjęciu do Kościoła pogan sprawi także, że powróci do Niego naród wybrany • Na końcu rozważań nad skutecznością Słowa Bożego i nieskończoną kreatywnością Bożych planów Paweł intonuje hymn – stając w zachwycie wobec tajemnicy dróg Bożego miłosierdzia, konkluduje rozważania dziękczynieniem.

O GŁĘBOKOŚCI • Hymn O głębokości… jest dobrze znany tym, którzy odmawiają Liturgię godzin – funkcjonuje jako jeden z kantyków z Nowego Testamentu • Święty Paweł sławi w nim Bożą mądrość, która prowadzi historię ludzkości ku jej szczęśliwemu finałowi tylko sobie znanymi drogami. Ostatecznie wszystko, także upadek i niewiarę, włącza ona w historię zbawienia.

Szersza analiza czytania dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

---

Słowa Ewangelii według św. Mateusza (Mt 16, 13–19)
Gdy Jezus przyszedł w okolice Cezarei Filipowej, pytał swych uczniów: «Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?» A oni odpowiedzieli: «Jedni za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni za Jeremiasza albo za jednego z proroków». Jezus zapytał ich: «A wy za kogo Mnie uważacie?» Odpowiedział Szymon Piotr: «Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego». Na to Jezus mu rzekł: «Błogosławiony jesteś, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie. Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr, czyli Opoka, i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie».

Wtedy surowo zabronił uczniom, aby nikomu nie mówili, że On jest Mesjaszem.

Oto Słowo Boże.

•

EWANGELIA

Rybak, który został papieżem • Mt 16, 13–19

Piotr wyznaje wiarę. Otrzymuje klucze domu niebios. To tylko pozornie początek wielkiej kariery rybaka. W rzeczywistości to początek drogi krzyża.

EWANGELISTA: św. Mateusz • CZAS POWSTANIA: 70–80 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Cezarea Filipowa • CZAS: 30–33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, Piotr, uczniowie • WERSJE: Mk 8,27-30 • Łk 9,18-21

---

O KSIĘDZE • Pozostajemy w czwartej części Ewangelii św. Mateusza, w której – w narracji autora – Jezus urzeczywistnia królestwo niebieskie, czyniąc cuda, dając chleb głodnym, domagając się od uczniów żywej wiary, zwołując rzeczywistą wspólnotę. To pierwsza nić, która wiedzie nas do dzisiejszego fragmentu Ewangelii.

WIARA PIOTRA • Druga to dzieje Piotra, rybaka, który poszedł za Jezusem. To przede wszystkim od niego Mistrz domaga się wiary, jemu zwraca uwagę, że patrzy po ludzku. Przypomnijmy, jak przed dwoma tygodniami Jezus wypomniał Piotrowi małą wiarę (patrz: dziewiętnasta niedziela zwykła).

CEZAREA FILIPOWA • Przed nami znany dialog Jezusa z uczniami: Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego • który zakończy się powierzeniem misji Piotrowi: Tobie dam klucze królestwa niebieskiego. Pamiętajmy, że to nie tylko historia prymatu Piotra, którą kontynuuje dziś papiestwo, to nie tylko historia budowania odpowiedzialności za Kościół wśród ludzi. To też historia Piotra, prostego rybaka, który stał się pierwszym. Historia, która będzie pełna zakrętów i niewierności.

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.