Jutro niedziela – III Wielkiego Postu C
JA JESTEM. A ty? Czas na egzamin z owoców życia.
PUNKT WYJŚCIA
TRZECIA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • Rok C • Tradycyjnie nosi ona nazwę Oculi. Antyfona na wejście przywołuje słowa Psalmu 25: Oculi mei semper ad Dominum (Oczy moje są zwrócone ku Panu) • KOLOR SZAT: fioletowy • KOLEKTA: Będziemy się modlić, aby Pan przyjął nasze pokorne przyznanie się do przewinień, które obciążają nasze sumienia • CZYTANIA: Księga Wyjścia 3,1–8a.13–15 • Psalm 103,1–4.6–.8 i 11 • Pierwszy List św. Pawła do Koryntian 10,1–6.10–12 • Ewangelia wg św. Łukasza 13,1–9
STO SŁÓW
Nawracać się to iść za Bogiem. Choćby małymi krokami, jak Mojżesz: Podejdę, żeby się przyjrzeć temu niezwykłemu zjawisku. Dzięki temu poznał Pana. Sam Bóg przedstawił mu się po imieniu (PIERWSZE CZYTANIE).
Nawracać się to wydawać owoce. Wielki Post to czas, gdy Bóg okopie, obłoży nawozem, ale w końcu przyjdzie czas, że będzie chciał owoce zebrać (EWANGELIA).
Nawracać się to po prostu nasze „być albo nie być”. Święty Paweł mówi, że nawet jeśli nam się wydaje, że jesteśmy mocni, powinniśmy baczyć, byśmy nie upadli. Przecież nawet ci, którzy spożywali duchowy pokarm, pili z duchowej skały, polegli na pustyni. Słowa Pawła to „kubeł zimnej wody”, dla wszystkich, którzy biorą Boże wezwanie do nawrócenia z dystansem (DRUGIE CZYTANIE).
A wszystko w obliczu Boga, który przedstawia się po imieniu: JA JESTEM.
(Wj 3, 1-8a. 13-15)
Gdy Mojżesz pasł owce swego teścia imieniem Jetro, kapłana Madianitów, zaprowadził owce w głąb pustyni i doszedł do Góry Bożej Horeb. Wtedy ukazał mu się Anioł Pański w płomieniu ognia, ze środka krzewu. Mojżesz widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego.
Wtedy Mojżesz powiedział do siebie: «Podejdę, żeby się przyjrzeć temu niezwykłemu zjawisku. Dlaczego krzew się nie spala?» Gdy zaś Pan ujrzał, że podchodzi, by się przyjrzeć, zawołał Bóg do niego ze środka krzewu: «Mojżeszu, Mojżeszu!»
On zaś odpowiedział: «Oto jestem».
Rzekł mu Bóg: «Nie zbliżaj się tu! Zdejmij sandały z nóg, gdyż miejsce, na którym stoisz, jest ziemią świętą». Powiedział jeszcze Pan: «Jestem Bogiem ojca twego, Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba».
Mojżesz zasłonił twarz, bał się bowiem zwrócić oczy na Boga.
Pan mówił: «Dosyć napatrzyłem się na udrękę ludu mego w Egipcie i nasłuchałem się narzekań jego na ciemięzców, znam więc jego uciemiężenie. Zstąpiłem, aby go wyrwać z rąk Egiptu i wyprowadzić z tej ziemi do ziemi żyznej i przestronnej, do ziemi, która opływa w mleko i miód».
Mojżesz zaś rzekł Bogu: «Oto pójdę do Izraelitów i powiem im: Bóg ojców naszych posłał mnie do was. Lecz gdy oni mnie zapytają, jakie jest Jego imię, cóż im mam powiedzieć?» Odpowiedział Bóg Mojżeszowi: «Jestem, który jestem». I dodał: «Tak powiesz synom Izraela: Jestem posłał mnie do was».
Mówił dalej Bóg do Mojżesza: «Tak powiesz Izraelitom: Pan, Bóg ojców waszych, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba posłał mnie do was. To jest imię moje na wieki i to jest moje zawołanie na najdalsze pokolenia».
Oto słowo Boże.
•
Przeczytaj również
PIERWSZE CZYTANIE
Jestem, który jestem • Wj 3, 1-8a. 13-15
Bóg objawia się Mojżeszowi jako płonący krzew, który się nie spalał. I wypowiada swe imię: „Jestem, który jestem”. Co ono oznacza?
KSIĘGA: Wyjścia • AUTOR: anonimowy kapłan (ostateczna redakcja) • CZAS POWSTANIA: VI–V w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Góra Horeb • BOHATEROWIE: Bóg, Mojżesz
NARODZINY IZRAELA • Księga Wyjścia, Exodus, druga z ksiąg Pięcioksięgu, opisuje to, na co wskazuje jej nazwa – wyjście Izraelitów z ziemi egipskiej. Drugim opisanym w niej ważnym wydarzeniem jest przymierze zawarte na Synaju i Dekalog • Głównym tematem księgi są narodziny Izraela jako narodu i Boże panowanie nad nim. W pierwszej części (rozdziały 1–15) rozstrzyga się, kto jest Panem Izraela: faraon i bogowie Egiptu czy Jahwe. Dalej, już po wyjściu z Egiptu, Pan rozwiązuje problemy swego ludu i karmi go na pustyni (rozdziały 15–18), wreszcie nadaje prawa (rozdziały 19–24) i rozbija swój namiot (rozdziały 24–40), potwierdzając w ten sposób swoje królowanie w Izraelu. Do ludu wybranego należy ten, kto doświadczył cudu Wyjścia i kto chodzi drogami Bożego Prawa, przyjmując panowanie Jahwe.
GÓRA HOREB • To góra dwóch biblijnych objawień. Bóg ukazał się na niej Mojżeszowi i Eliaszowi. Oprócz wydarzeń, o których za chwilę, pojawi się w historii Eliasza, któremu tam właśnie objawił się Bóg „w lekkim powiewie” (👁 JUTRO NIEDZIELA, rok A, XIX NIEDZIELA ZWYKŁA) • Gdzie się znajduje? Trudno ją zlokalizować. Ale przyjmuje się, że chodzi o Górę Synaj, na której Bóg objawi Mojżeszowi Dekalog.
POWOŁANIE MOJŻESZA • Usłyszymy historię powołania Mojżesza. Zwróćmy uwagę na scenerię i sposób, w jaki Bóg się objawi: płonący krzew, który się nie spala, ziemia wygnania, którą Bóg nazywa ziemią świętą, oraz imię, którym Pan przedstawia się Mojżeszowi. Zauważmy, że powołując Mojżesza do wyjątkowej misji, Bóg spieszy Izraelowi na ratunek.
(Ps 103, 1b-2. 3-4. 6-7. 8 i 11)
Refren: Pan jest łaskawy, pełen miłosierdzia.
Błogosław, duszo moja, Pana,
i wszystko, co jest we mnie, święte imię Jego.
Błogosław, duszo moja, Pana
i nie zapominaj o wszystkich Jego dobrodziejstwach.
On odpuszcza wszystkie twoje winy
i leczy wszystkie choroby.
On twoje życie ratuje od zguby,
obdarza cię łaską i zmiłowaniem.
Dzieła Pana są sprawiedliwe,
wszystkich uciśnionych ma w swojej opiece.
Drogi swoje objawił Mojżeszowi,
swoje dzieła synom Izraela.
Miłosierny jest Pan i łaskawy,
nieskory do gniewu i bardzo cierpliwy.
Bo jak wysoko niebo wznosi się nad ziemią,
tak wielka jest łaska Pana dla Jego czcicieli.
•
PSALM
Jego święte Imię • Ps 103 (102), 1b-2. 3-4. 6-7. 8 i 11
„On twoje życie ratuje od zguby”. Psalm 103 opisuje doświadczenie człowieka, czy też wspólnoty, którym Bóg przychodzi z pomocą.
PSALM 103 • AUTOR: anonimowy lewita • CZAS POWSTANIA: po wygnaniu, po 538 r. przed Chr.
HYMNY NA CZEŚĆ BOGA • Wśród stu pięćdziesięciu psalmów około trzydziestu to hymny (hebr. tehillah). Są do siebie podobne: zaczynają się od zaproszenia do wielbienia Pana, po czym wymieniają przyczyny tegoż uwielbienia: działanie Boga w stworzeniu i historii. Hymny skupiają się na różnych godnych uwielbienia cechach i czynach Stwórcy • Tego typu utwory były recytowane w liturgii świątynnej, często podczas wielkich świąt. Niektórzy egzegeci umieszczają Psalm 103 w kontekście radosnego Święta Namiotów.
PSALM DAWIDOWY • Psalm 103 należy do zbioru psalmów Dawidowych, które tradycja żydowska przypisywała wielkiemu królowi Izraela z XI–X w. przed Chr. Modlitwa związana z odpuszczeniem grzechów i Bożym zmiłowaniem pozwala jednak ulokować psalm bliżej czasów Ezdrasza i Nehemiasza.
NA CZEŚĆ MIŁOSIERNEGO • Usłyszymy pierwszą część Psalmu 103. Wspólnota uwielbiała w psalmie Boga, którego miłosierdzie ocala od śmierci i zapewnia nieustanne błogosławieństwo w niepewnych czasach naznaczonych wojnami i wrogością sąsiadów • Psalm koresponduje z treścią Liturgii Słowa: tak jak w pierwszym czytaniu widzimy Boga, który mimo niewierności i grzechu człowieka ponownie zawiera z nim przymierze.
Czytanie z I Listu św. Pawła do Koryntian
(1 Kor 10, 1-6. 10-12)
Nie chciałbym, bracia, byście nie wiedzieli, że nasi ojcowie wszyscy co prawda zostawali pod obłokiem, wszyscy przeszli przez morze i wszyscy byli ochrzczeni w imię Mojżesza, w obłoku i w morzu; wszyscy też spożywali ten sam pokarm duchowy i pili ten sam duchowy napój. Pili zaś z towarzyszącej im duchowej skały, a skałą był Chrystus. Lecz w większości z nich nie upodobał sobie Bóg; polegli bowiem na pustyni.
Stało się zaś to wszystko, by mogło posłużyć za przykład dla nas, abyśmy nie byli skłonni do złego, tak jak oni zła pragnęli. Nie szemrajcie, jak niektórzy z nich szemrali – i zostali wytraceni przez dokonującego zagłady.
A wszystko to przydarzało się im jako zapowiedź rzeczy przyszłych, spisane zaś zostało ku pouczeniu nas, których dosięga kres czasów. Niech przeto ten, komu się zdaje, że stoi, baczy, aby nie upadł.
Oto Słowo Boże.
•
DRUGIE CZYTANIE
Przestroga • 1 Kor 10, 1-6. 10-12
Nie kieruj się wyłącznie własną wiedzą! Nie przeceniaj swojej wolności wyboru. To może stać się przyczyną zguby – ostrzega Paweł.
KSIĘGA: Pierwszy List do Koryntian • NADAWCA: św. Paweł i Sostenes • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Koryncie • CZAS POWSTANIA: ok. 54 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Efez.
ODPOWIEDZI PAWŁA • Paweł założył wspólnotę koryncką podczas swojej drugiej podróży misyjnej. Wspólnota, choć entuzjastycznie przyjęła wiarę, zmagała się z wieloma problemami natury praktycznej, koncentrującymi się wokół tego, jak przeżywać życie w świetle Ewangelii w pogańskim mieście, jakim jest Korynt. Wysłała do Pawła list z pytaniami, na które apostoł odpowiada w piśmie nazwanym Pierwszym Listem do Koryntian • To dość długi, szesnasto rozdziałowy list, jeden z dwóch, jakie św. Paweł wystosował do chrześcijan w Koryncie.
PROBLEMY WE WSPÓLNOCIE • Rozdział 10 to część listu, w której Paweł porusza kwestie ofiar składanych pogańskim bożkom (👁 1 Kor 8,1–11,1). Problem był poważny: niektórzy spośród Koryntian nie widzieli nic złego w uczestniczeniu w ucztach w świątyniach pogańskich, w których część pokarmów składało się na ołtarzu bóstwa. Tego rodzaju uczty były formą uczestnictwa w życiu polis, służyły utrzymaniu kontaktów społecznych oraz prowadzeniu interesów • Paweł zachęca swych adresatów, aby powstrzymali się od tych uczt. Podaje dwa mocne argumenty: historiozbawczy oraz sakramentologiczny. Ten, kto jest pewny własnego zbawienia i nie dba o dobro braci, może zginąć jak Izrael na pustyni; podobne niebezpieczeństwo czeka tego, kto bezrefleksyjnie zbliża się ołtarzy pogańskich, za którymi stoją demony.
IZRAEL NA PUSTYNI • Usłyszymy fragment, który stanowi pierwszy argument Apostoła. Paweł przypomni wędrówkę Izraela przez pustynię. Ich historia ma być przykładem dla Koryntian • Własna wiedza i postawienie wyłącznie na własną wolność wyboru bez liczenia się z innymi mogą stać się przyczyną upadku.
Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza
(Łk 13, 1-9)
W tym czasie przyszli jacyś ludzie i donieśli Jezusowi o Galilejczykach, których krew Piłat zmieszał z krwią ich ofiar.
Jezus im odpowiedział: «Czyż myślicie, że ci Galilejczycy byli większymi grzesznikami niż inni mieszkańcy Galilei, iż to ucierpieli? Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy podobnie zginiecie. Albo myślicie, że owych osiemnastu, na których zwaliła się wieża w Siloam i zabiła ich, było większymi winowajcami niż inni mieszkańcy Jeruzalem? Bynajmniej, powiadam wam; lecz jeśli się nie nawrócicie, wszyscy tak samo zginiecie».
I opowiedział im następującą przypowieść: «Pewien człowiek miał zasadzony w swojej winnicy figowiec; przyszedł i szukał na nim owoców, ale nie znalazł. Rzekł więc do ogrodnika: „Oto już trzy lata, odkąd przychodzę i szukam owocu na tym figowcu, a nie znajduję. Wytnij go, po co jeszcze ziemię wyjaławia?”
Lecz on mu odpowiedział: „Panie, jeszcze na ten rok go pozostaw, aż okopię go i obłożę nawozem; i może wyda owoc. A jeśli nie, w przyszłości możesz go wyciąć”».
Oto słowo Pańskie.
•
EWANGELIA
Owoce figowca • Łk 13,1-9
Seria tragicznych zdarzeń w Jerozolimie i niepokój ludzi: czy to kara Boża? Jezus
opowiada przypowieść o drzewie figowym. Czas na nawrócenie jest krótki.
EWANGELISTA: św. Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r. • KATEGORIA: wydarzenie i przypowieść • MIEJSCE AKCJI: Galilea, w drodze do Jerozolimy • CZAS AKCJI: ok. 30–33 r. • BOHATEROWIE: tłumy, uczniowie • WERSJE: brak
CZĘŚCI EWANGELII • Przypomnijmy, że w Ewangelii św. Łukasza można wyróżnić kilka części: ewangelię dzieciństwa (👁 Łk 1,5–2,52), ewangelię cudów i przypowieści w Galilei (👁 Łk 4,14–9,50), podróż do Jerozolimy i nauczanie (👁 Łk 9,51–19,28), pobyt w Jerozolimie i nauczanie o charakterze eschatologicznym (👁 Łk 19,29–21,38) oraz wieńczącą pierwszą księgę Łukasza ewangelię męki i zmartwychwstania (👁 Łk 22,1–24,53).
W DRODZE DO JEROZOLIMY • W poprzednią niedzielę słuchaliśmy opisu Przemienienia, który wieńczył ewangelię cudów i przypowieści w Galilei • Tym razem przechodzimy aż do rozdziału 13: to finał pierwszego etapu drogi Jezusa do Jerozolimy. Jezus, zdając sobie sprawę, że Jego czas się wypełnia, kieruje do swoich uczniów tym intensywniejsze wezwanie do nawrócenia. Czyni to poprzez nauczanie i przypowieści.
NIEPOKOJE I PRZYPOWIEŚĆ • Usłyszymy przypowieść o drzewie figowym, którą Jezus opowiada w odpowiedzi na doniesienia o Galilejczykach straconych przez Piłata w Jerozolimie • Zwróćmy uwagę, że temat tego fragmentu dotyka pytania o to, czy los zabitych i inne tragiczne wydarzenia to boża kara za grzechy.
Szersza analiza czytań, psalmu oraz Ewangelii dostępna jest w książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela” na rok C dostępna TUTAJ oraz w wersji EBOOK.