Jutro Niedziela – II Wielkanocna B
Przez osiem dni Tomasz był naszym bliźniakiem w wierze.
PUNKT WYJŚCIA
II NIEDZIELA ZMARTWYCHWSTANIA PAŃSKIEGO · Rok B · Święto Miłosierdzia Bożego · Kończy obchody Oktawy Wielkiej Nocy · KOLEKTA · Będziemy prosić Boga, abyśmy zrozumieli wagę naszego chrztu, moc Ducha, którego otrzymaliśmy i wartość Krwi Pana, którą zostaliśmy odkupieni • KOLOR: biały • CZYTANIA: Dzieje Apostolskie 4,32-35 • Psalm 118,1.4.13-14.22.24 • Pierwszy List św. Jana Apostoła 5,1-6 • Ewangelia według św. Jana 20, 19-31
• CHMURA SŁÓW •
•
PIERWSZE CZYTANIE
Jeden duch • Dz 4,32-35
KSIĘGA: Dzieje Apostolskie • AUTOR: Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80 r.
KATEGORIA: opowiadanie
O KSIĘDZE • Dzieje Apostolskie opisują rozwój i wzrost młodego Kościoła. Rodzi się on ze śmierci i zmartwychwstania Chrystusa oraz zesłania Ducha Świętego • Pierwszych dwanaście rozdziałów poświęconych jest historii Kościoła w Jerozolimie oraz misji Piotra. Widać w nich już, jak Dobra Nowina stopniowo przekracza granice Izraela, wychodząc ku poganom • Od rozdziału trzynastego uwaga Łukasza skupia się na św. Pawle, który staje się ewangelizatorem świata pogańskiego. Jego pobyt w Rzymie przed męczeńską śmiercią i głoszenie Ewangelii wszystkim narodom to ostatni obraz, z jakim Łukasz pozostawia nas w lekturze Dziejów Apostolskich.
KONTEKST • Rozdział 4 Dziejów Apostolskich opisuje Kościół pierwszych chrześcijan • odważnie głoszący Ewangelię o Jezusie • i przyciągający nowe rzesze wierzących • To sprawia, że kapłani i saduceusze wtrącają ich do więzienia i wytaczają im proces. W trakcie procesu najwyższe autorytety religijne Izraela muszą się uznać za bezradne wobec mocy Słowa i Ducha, w jakim przemawia Piotr i jego towarzysze • Uwolnieni apostołowie wracają do swojej wspólnoty, w której zanoszą modlitwę o odwagę w głoszeniu Ewangelii o Zmartwychwstałym • W odpowiedzi na nią zstępuje Duch Święty. Kościół odważnie głoszący Ewangelię pośród prześladowań rozwija się otoczony Bożą opieką.
ZANIM USŁYSZYSZ • W dzisiejszym pierwszym czytaniu Łukasz opisuje wspólnotę pierwszych uczniów – żyjącą razem i dzielącą się dobrami • Ich pierwszą misją jest odważne głoszenie Dobrej Nowiny • W odpowiedzi na to Opatrzność Boża sprawia, że nie cierpią oni niedostatku, ponieważ zdarza się, że właściciele pól i dóbr sprzedają je i przyłączają się do wspólnoty • Jedną z takich osób jest wspomniany z imienia lewita z Cypru, Józef, który sprzedaje swą posiadłość rodzinną, a pieniądze składa u stóp apostołów. W pierwszym czytaniu widzimy, jak Miłosierdzie Boga troszczy się o tych, którzy w Jego ręce złożyli swoje życie.
JESZCZE O PIERWSZYM CZYTANIU
Wspólnota, którą opisuje Łukasz w pierwszych rozdziałach Dziejów Apostolskich, to ideał, ale nie utopia. To rzeczywisty obraz chrześcijan żyjących Nowym Życiem, pochodzącym od Zmartwychwstałego. W opisie tej wspólnoty uderza jedność oraz moc przepowiadanego Słowa:
• Jedno serce i jedna dusza wierzących, którzy rezygnują ze swoich dóbr, aby budować Kościół, przypominają jedno serce i jednego ducha Izraela, który wznosi Namiot Spotkania (Wj 35,21). Wypełniają się zapowiedzi proroków o nowym sercu i nowym duchu, którymi Bóg obdaruje swój lud, aby już więcej nie błądził (Ez 11,19; 18,31; 36,26). Dar, który miał przyjść przez potężną Bożą interwencję i przebaczenie udzielone na niespotykaną dotychczas skalę, przychodzi w Zmartwychwstałym. To on zabiera ludzkości serce z kamienia i daje nowe serce, serce przepełnione Bożym Duchem, czyni z niej Nowe Stworzenie (2 Kor 5,17). Jedność Kościoła to dar i oznaka życia obecnością Zmartwychwstałego.
• Wielkiej mocy (dynamis), z jaką apostołowie głoszą Zmartwychwstanie Pana, towarzyszy wielka łaska (charis). Zaspokaja ich potrzeby materialne, daje dobra, o które nie prosili. Kościół głoszący Zmartwychwstałego widzi nawrócenia na skalę znacznie większą niż te, których świadkami byli uczniowie ziemskiego Jezusa. Słowo Pana często natrafiało na mur obojętności okazywanej mu przez bogatych (Mt 19,22-23). Tym razem oni sami przynoszą swoje dobra i składają je u stóp apostołów. Mocą Kościoła jest Ewangelia o Jezusie Zmartwychwstałym. To ona przyciąga rzesze nowych uczniów.
CYTATY
O współpracy uczniów z Panem Bogiem: Apostołowie z wielką mocą świadczyli o zmartwychwstaniu Pana Jezusa, a wszyscy oni mieli wielką łaskę
•
PSALM
Jego łaska na wieki • Ps 118, 1. 4. 13-14. 22. 24
PSALM • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: czasy powygnaniowe, po 586 r. przed Chr.
O PSALMIE • Psalm 118 należy do gatunku dziękczynienia indywidualnego. To modlitwa człowieka, który patrząc na swoje życie, przeżyte próby i cierpienia, wzywa zgromadzenie Izraela i wszystkich wierzących do oddania chwały Panu • Ze względu na regularną, rytmiczną strukturę psalm ten mógł być recytowany w świątyni jerozolimskiej w formie: głos prowadzącego – dziękujcie Panu bo jest dobry, odpowiedź chóru – bo jego łaska trwa na wieki.
ZANIM USŁYSZYSZ • Pierwsze cztery wersy to wezwanie do dziękczynienia. Wersety 5-18 opisują cierpienia i zbawienie, którego doświadczył modlący się człowiek • Kolejne, do w. 28, to opis radosnego świętowania ocalenia, które wierzącemu przyniósł Pan • Bramy sprawiedliwości, przez które wchodzi, to bramy świątyni; w nich ogłasza się sprawiedliwość Boga Zbawcy i ufającego mu Izraelity • On sam porównuje się do kamienia odrzuconego przez budujących, który w planie Bożym stał się głowicą węgła, kamieniem spajającym budowlę • Psalm odśpiewany w dzień Zmartwychwstania Pana każe nam zanieść do Niego pieśń ocalonego sprawiedliwego • Chrystus, wychodząc z grobu, śpiewa hymn dziękczynienia dla swego Ojca i zaprasza, abyśmy przyłączyli się do Jego pieśni zwycięstwa.
CYTATY
Psalmista o skale, na której odbudowuje się Kościół: Kamień odrzucony przez budujących, stał się kamieniem węgielnym.
•
DRUGIE CZYTANIE
Zwycięska wiara • 1 J 5,1-6
Pierwszy List św. Jana • NADAWCA: św. Jan • SKĄD: Efez • DATA: koniec I w. • ADRESACI: kościoły w Azji Mniejszej
O KSIĘDZE • Autorem 1 Listu św. Jana jest według tradycji Jan Ewangelista. W pierwszych wersach listu mówi on sam o sobie jako o naocznym świadku nauczania Chrystusa (1,1-4). Celem pisma skierowanego do chrześcijan w Azji Mniejszej jest walka z szerzącymi się herezjami i podziałami w młodych wspólnotach chrześcijańskich (np. doketyzm głoszący pozorne człowieczeństwo Chrystusa, czy przeczący bóstwu Jezusa Kerynt). Autor, używając stylu i pojęć właściwych dla czwartej Ewangelii, mówi o Bogu jako światłości, która pociąga do życia w świetle, wystrzegania się wpływu świata i fałszywych nauczycieli (Jan nazywa ich antychrystami – 1 J 2,22). Życie dzieci Bożych to nie tylko unikanie grzechu, lecz przede wszystkim praktykowanie najważniejszego przykazania miłości (1 J 3,18). To tu właśnie pojawia się najkrótsza i najbardziej wymowna definicja Boga: “Bóg jest miłością” (1 J 4,16).
KONTEKST • W piątym, ostatnim rozdziale listu autor nawiązuje do najważniejszego tematu – miłości chrześcijańskiej, która jest znakiem przynależności do Boga i ma w Nim swoje źródło (5,1-3) • W tym samym kluczu mówi o wierze jako pochodzącej z wysoka sile, którą chrześcijanin zwycięża ten świat. Treścią wiary dającej życie jest Jezus, prawdziwy człowiek i Syn Boży (5,4-12) • W ostatnich słowach listu Jan wzywa do modlitwy za grzeszników i strzeżenia się grzechu, Złego oraz fałszywych bogów, czyli ludzkich wizji Mesjasza (5,14-21).
ZANIM USŁYSZYSZ • W drugim czytaniu Jan Apostoł podaje trzy kryteria przynależności do Boga: wiara w Jezusa Mesjasza, ukochanie Jezusa oraz wypełnianie Bożych przykazań • Kto wierzy w Jezusa Syna Bożego jest dzieckiem Boga i swoją wiarą zwycięża świat • W ostatnim wersie Jan opisuje Chrystusa przychodzącego przez wodę, krew i Ducha.
JESZCZE O DRUGIM CZYTANIU
Pod koniec swego listu Jan pisze o wierze zwycięskiej, która jest w stanie zwyciężyć świat (kosmos) – świat, który nie przyjmując Jezusa, Bożej światłości, wciąż tkwi w mroku i grzechu. Choć kosmos to także świat ukochany przez Boga, tu symbolizuje on siły wrogie zbawieniu. Chrześcijanin zwycięża je, gdy wierzy w Chrystusa – prawdziwego człowieka i Syna Bożego. Jan opisuje Go jako przychodzącego przez wodę, krew i Ducha. Co oznaczają te obrazy?
• Woda to nawiązanie do chrztu. Podczas chrztu w Jordanie Bóg objawił światu swojego Jednorodzonego Syna i swoją szczególną relację z Nim. Dziś Chrystus, Syn Boży przychodzi do nas przez chrzest, włączając nas w życie Boga, dając nam udział w swoim jedynym synostwie.
• Krew to symbol męki Pana. Objawia ona zarówno człowieczeństwo Jezusa posłusznego aż po Krzyż, jak i Jego boską moc. Tylko Boża krew obmywa grzechy świata, dotyka i odnawia życie wierzącego. Woda i Krew wypływające z przebitego boku Jezusa to świadectwo Jego prawdziwej śmierci (J 19,37).
• Woda i Krew to jednak, jak pisze Jan, zbyt mało, żeby uwierzyć w Jezusa, Syna Bożego. Jego chrzest i śmierć na krzyżu mogą zostać zinterpretowane jako znaki zmagania obecnego w życiu niezwykłego, lecz jednak człowieka. Tym, który przychodzi z pomocą, dając pełne świadectwo o Jezusie, jest Duch. To On zapewnia, że Ten, w którego uwierzyliśmy, jest prawdziwym Bogiem. Duch prowadzi do pełni wiary i do pełni Prawdy (J 16,13).
CYTATY
Odpowiedź Jana, skąd pochodzi nasza wiara: Wszystko bowiem, co z Boga zrodzone, zwycięża świat; tym właśnie zwycięstwem, które zwyciężyło świat, jest nasza wiara.
Tak jak Jezus: Duch daje świadectwo, bo jest prawdą.
•
EWANGELIA
Miłosierny/Miłosierni • J 20,19-31
EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: ok. 90 r. KATEGORIA: wydarzenie
MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r. • BOHATEROWIE: Jezus, Tomasz, inni uczniowie
O KSIĘDZE • Najmłodsza z Ewangelii została napisana przez Jana, a następnie zredagowana przez jego uczniów ok. 90 r. • Księga zdecydowanie różni się od pozostałych Ewangelii • Jezus, opisując swoją misję, używa formuły JA JESTEM, a to nawiązuje do objawienia Boga w Księdze Wyjścia (patrz 3,14). Ewangelię św. Jana dzieli się na • Księgę Znaków (rozdziały 1-12, Ewangelista mówi nie o cudach, lecz siedmiu znakach objawiających misterium Pana) oraz • Księgę Krzyża, który dla Jana jest najważniejszym znakiem Mesjasza (rozdziały 13-20).
KONTEKST • Ewangelista Jan w rozdziale 20 i 21 opisuje Zmartwychwstałego, który ukazuje się swoim uczniom • Pierwszą, który ujrzy Pana będzie Maria Magdalena • Następnie Jezus ukazuje się jedenastu zamkniętym w Wieczerniku • Przy tej okazji tylko Jan opisuje spotkanie Zmartwychwstałego z niewiernym Tomaszem • Wreszcie ostatnim akordem spotkań ze Zmartwychwstałym jest rozdział 21, gdzie Jezus nad Jeziorem Genezaret spotyka Piotra, Natanaela oraz synów Zebedeusza wraz z innymi uczniami • Zmartwychwstały Jezus zbiera ponownie swoich uczniów tam, gdzie ich powołał – do Galilei.
ZANIM USŁYSZYSZ • Dzisiejsza Ewangelia to ciąg dalszy spotkań Zmartwychwstałego ze swoimi uczniami, opisywanych w rozdziale 20 Ewangelii Jana. W pierwszy dzień tygodnia Pan przybywa do apostołów zamkniętych w Wieczerniku, przekazuje im dar pokoju i Ducha na odpuszczenie grzechów • Jak dowiadujemy się w drugiej odsłonie, pomiędzy uczniami nie było Tomasza. Ma on problem z przyjęciem świadectwa swoich braci i chce się osobiście przekonać o fakcie zmartwychwstania • W trzeciej scenie widzimy Tomasza przybywającego do Wieczernika razem z innymi. Jezus skupia na nim całą swą uwagę, zaprasza go do dotknięcia Jego ran i do wiary • Historia kończy się wyznaniem wiary Tomasza oraz błogosławieństwem, które Jezus kieruje ku wszystkim tym, którzy nie oglądając Mesjasza, uwierzą w Niego.
JESZCZE O EWANGELII
Trzy wątpliwości Tomasza
Mimo tego, że Tomasz oddał życie za Pana i stał się według tradycji ewangelizatorem Indii, wciąż jeszcze nazywamy go niewiernym. To ze względu na zasadnicze wątpliwości, które pozwolił sobie wyrazić:
• Po pierwsze zwątpił w to, że historia Jezusa po Jego ukrzyżowaniu będzie miała jeszcze jakąkolwiek kontynuację. W tym nie różnił się od innych apostołów.
• Po drugie zwątpił w sens wspólnego spędzania czasu (w języku biblijnym trwania) z innymi uczniami Jezusa. Musieli sprawiać fatalne wrażenie: wylęknieni i zamknięci z obawy przed Żydami w czterech ścianach Wieczernika. Po co wzajemnie karmić się swoim lękiem? Po co Tomaszowi taka wspólnota? – tu także łatwo go zrozumieć.
• Po trzecie wreszcie, kiedy apostołowie ujrzeli Pana i podzielili się tym z Tomaszem, ten wyraził ostateczną wątpliwość co do ich zdrowych zmysłów i wiarygodnego świadectwa. Czy naprawdę oglądali na własne oczy Jezusa? A może to efekt zbiorowej halucynacji zapłakanych ludzi zamkniętych razem, którzy marzyli o tym, żeby ich los się odwrócił? Jeśli ja sam nie zobaczę, nie uwierzę – rzuca im na odchodne Tomasz.
CZY WIESZ, ŻE…
W słowach Jezusa: Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane znajdują się teologiczne podstawy sakramentu pokuty i pojednania. To m.in. ten cytat stoi u podstaw rozgrzeszenia, udzielanego przez kapłana.
TRANSLATOR
• Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus (J 20,24) • “Didymos” to nie przezwisko: słowo to po grecku znaczy ‘bliźniak’. Co więcej, samo słowo “Tomasz” (toma) to ‘bliźniak’ po… aramejsku. Innymi słowy, mamy tu do czynienia raczej z przetłumaczeniem aramejskiego “Tomasz” na grecki • Tomasz zaś, jeden z dwunastu, zwany Bliźniak…
• …i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym (J 20, 27) • I nie stawaj się bez wiary, ale wierzący
• Uwierzyłeś, bo Mnie ujrzałeś; błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli (J 20, 29) • Bo mnie ujrzałeś, uwierzyłeś? Szczęśliwi ci, którzy nie zobaczyli, a uwierzyli
WERSJE
• Tylko Jan pisze o św. Tomaszu: o jego nieobecności podczas ukazania się apostołom, jak i o drugim spotkaniu.
• Tylko Jan cytuje słowa Jezusa: Weźmijcie Ducha Świętego • To tzw. “Małe zesłanie Ducha Świętego”, analogiczne do opisanego przez Łukasza w Dziejach Apostolskich.
• Tylko u Jana znajdujemy słowa Jezusa: Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane.
• Jezus pokazuje ręce i bok również u Łukasza • Tymczasem Jan wspomina krótko: A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok, Łukasz rozbudowuje: “Popatrzcie na moje ręce i nogi: to Ja jestem. Dotknijcie Mnie i przekonajcie się: duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że Ja mam”. Przy tych słowach pokazał im swoje ręce i nogi. (Łk 24,39-40)
CYTATY
Najbardziej kojące słowa Jezusa: Pokój wam!
Jezus o nagrodzie dla wierzących: Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli.
TWEETY
tweety o #jutroniedziela
tweety o #kazanie
STO SŁÓW
Niewiara to choroba prowadząca do śmierci. Sytuacja niewierzących jest więc bardzo poważna.
Miłosierna postawa apostołów, którzy stoją w milczeniu, przypatrując się, jak Tomasz spotyka Zmartwychwstałego, to doskonały wzór dla nas, jak my mamy pełnić swoją rolę. Nie zniechęcili się do brata. Znieśli jego lekceważenie świadectwa o Zmartwychwstałym. Łagodnie i cierpliwie przetrwali trudne poszukiwania i nie odstraszyli go od siebie.
Taki ma być Kościół, zbudowany na kamieniu, który odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym. Taki Kościół to ideał ożywiany przez jedno serce i jednego ducha. Taki Kościół mamy budować my – błogosławieni, którzy nie widzieli a uwierzyli.
W głoszeniu Jezusa Zmartwychwstałego potrzeba cierpliwości, zrozumienia i miłości, potrzeba siły i odwagi uczniów narażających się na prześladowania. Potrzeba łaski, której Bóg nam udzieli, tak jak udzielił odradzającemu się Kościołowi, jeśli tylko z mocą i miłosierdziem będziemy głosić zwycięstwo.
Wiara, to nasze zwycięstwo!
Więc do dzieła!
TRENDY
#CoZBogaZwyciężaŚwiat
Do chorych można przyrównać więźniów, którzy również potrzebują opieki i wsparcia. (…) Trzeba szanować i kochać potrzebujących pomocy, bo oni są nie tylko dziećmi Bożymi i członkami Mistycznego Ciała Chrystusowego, ale nadto naszymi dobrodziejami, albowiem przyczyniają nam zasług i modlą się za nami. (ks. Michał Sopoćko)
Moglibyśmy powiedzieć, że miłość ma wiele odmian (Boża, małżeńska, rodzicielska, braterska itd.). Jak białe światło składa się z różnych barw układających się w kolory tęczy. Miłosierdzie jest szczególnym rodzajem miłości, jej wyjątkową barwą, tonacją. (ks. Tomasz Jaklewicz)
W obliczu współczesnych form ubóstwa, których nie brakuje w naszym kraju, potrzebna jest dziś (…) «wyobraźnia miłosierdzia» w duchu solidarności z bliźnimi, dzięki której pomoc będzie «świadectwem braterskiej wspólnoty dóbr». Niech tej «wyobraźni» nie zabraknie mieszkańcom Krakowa i całej naszej Ojczyzny. (Jan Paweł II)
Jeśli ktoś jest bogaty, zasobny w jakieś dobra, to gdy tylko chce, może się tymi bogactwami dzielić z innymi. I tak też jest z Panem Bogiem. Pan Bóg pragnie dzielić się z nami łaską miłosierdzia. (ks. Mariusz Śliwa)
Ewangeliczna droga wiedzie początkowo przez ulice świata, gdzie na straganach w zasięgu ręki jest dobro łatwe, lecz przemijające. Kto nie dał się złowić na to dobro, wchodzi na drogę stromą i niebezpieczną. (…) Świat obserwuje śmiałka. Podziwia go i nienawidzi za to, że nie dał się złowić na dobro łatwe. (ks. Edward Staniek)
#PrzyszedłMimoDrzwiZamkniętych
Za ateizmem przemawia wiele argumentów. Więcej niż za religią. W gruncie rzeczy to logiczne, żeby być ateistą. Tak jak logiczne i rozumne jest to, żeby się nie zakochać… (ks. Józef Tischner)
Czy dotknięcie ran może cokolwiek zmienić? Czy dotkniecie ran może cokolwiek uleczyć, cokolwiek polepszyć, w czymkolwiek pocieszyć? Na przykładzie Tomasza okazuje się, że tak. (Wojciech Ziółek SJ)
Niewolnicy byli napiętnowani na czole lub nosili obrożę na szyi. Dzwonki dla trędowatych, żółta łata lub gwiazda na ubraniu dla Żydów, numery identyfikacyjne dla więźniów obozów koncentracyjnych (…) do dziś stygmaty Jezusa są dla nich jedyną szansą na odzyskanie godności. (Augustyn Pelanowski OSPPE)