Jutro Niedziela – III Wielkiego Postu A
Z pustej studni wytrysnęło nowe źródło. To najpiękniejsza historia miłosna.
PUNKT WYJŚCIA
TRZECIA NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU • rok A • Tradycyjnie nosi ona nazwę Oculi. Antyfona na wejście przywołuje słowa Psalmu 25: Oculi mei semper ad Dominum (Oczy moje są zwrócone ku Panu) • KOLOR SZAT: fioletowy • KOLEKTA: Modlimy się, aby Bóg przyjął nasze przyznanie się do przewinień i podźwignął nas • CZYTANIA: Księga Wyjścia 17, 3–7 • Psalm 95, 1–2. 6–7ab. 7c–9 • List św. Pawła do Rzymian 5, 1–2. 5–8 • Ewangelia wg św. Jana 4, 5–42
CHMURA SŁOWA
STO SŁÓW
Przeczytaj również
Słowo Boga bywa dwuznaczne. Massa i Meriba to nie tylko miejsce na mapie, gdzie Izrael wystawiał Boga na próbę. To miejsce buntu, w którym może się znaleźć każdy. Jak kobieta z Samarii, poraniona, ukrywająca się, pogubiona.
Pragnienie to nie tylko potrzeba wody, czegoś do picia. Mając wody pod dostatkiem, ciągle przecież pragniemy. Woda to nie tylko pierwiastek konieczny do życia. Woda życia to Słowo Jezusa, Jego miłość. Tylko ona zaspokoi moje „pragnę”. Studnia to nie tylko ujęcie wody, dokąd pragnący przychodzi po wodę. To miejsce spotkania, dialogu. Przy studni rozpoczynają się piękne biblijne historie miłosne. Również ta przy studni Jakuba.
Kobieta z Samarii spotkała Oblubieńca. Grzeszny człowiek spotyka Jezusa. Z pustej studni wytrysnęło nowe źródło. To najpiękniejsza historia miłosna.
(Wj 17, 3–7)
Czytanie z Księgi Wyjścia
Synowie Izraela rozbili obóz w Refidim, a lud pragnął tam wody i dlatego szemrał przeciw Mojżeszowi i mówił: «Czy po to wyprowadziłeś nas z Egiptu, aby nas, nasze dzieci i nasze bydło wydać na śmierć z pragnienia?» Mojżesz wołał wtedy do Pana, mówiąc: «Co mam uczynić z tym ludem? Niewiele brakuje, a ukamienują mnie!» Pan odpowiedział Mojżeszowi: «Wyjdź przed lud, a weź z sobą kilku starszych Izraela. Weź w rękę laskę, którą uderzyłeś w Nil, i idź. Oto Ja stanę przed tobą na skale, na Horebie. Uderzysz w skałę, a wypłynie z niej woda, i lud zaspokoi swe pragnienie». Mojżesz uczynił tak na oczach starszyzny izraelskiej. I nazwał to miejsce Massa i Meriba, ponieważ tutaj kłócili się Izraelici i Pana wystawiali na próbę, mówiąc: «Czy Pan jest rzeczywiście wśród nas, czy też nie?».
Oto słowo Boże.
•
PIERWSZE CZYTANIE
Bunt w Massie i Meribie • Wj 17,3-7
Uwolniony z Egiptu Izrael zbuntował się przeciw Mojżeszowi. Zabrakło wody. Ale Bóg zaspokaja pragnienie.
KKSIĘGA: Księga Wyjścia • AUTOR: kapłan (ostateczna redakcja) • CZAS POWSTANIA: VI–V w. przed Chr. • KATEGORIA: wydarzenie • CZAS AKCJI: XIII w. przed Chr. po ucieczce z Egiptu i przejściu przez Morze Czerwone • MIEJSCE AKCJI: Massa i Meriba (pierwotnie Refidim) • BOHATEROWIE: Mojżesz, lud
EXODUS • Księga Wyjścia, Exodus, druga z ksiąg Pisma Świętego opisuje dokładnie to, na co wskazuje jej nazwa: uwolnienie Izraelitów z ziemi egipskiej. Ale nie tylko – drugim ważnym wydarzeniem jest przymierze zawarte na Synaju i podarowanie Dekalogu • Głównym tematem księgi są narodziny Izraela jako narodu i Boże panowanie nad nim. Księgę można podzielić na trzy części. • W pierwszej (rozdziały 1–15) rozstrzyga się, kto jest Panem Izraela: faraon i bogowie Egiptu czy Jahwe • W drugiej, już po wyjściu z Egiptu, Bóg rozwiązuje problemy swego ludu i karmi go na pustyni (15–18) • Wreszcie nadaje prawa (19–24) i rozbija swój namiot (24–40), potwierdzając w ten sposób swoje królowanie w Izraelu. Sama budowa księgi tłumaczy zatem, że do ludu wybranego należy ten, kto doświadczył cudu Wyjścia, doświadcza opieki Boga, przyjmuje Jego prawo i panowanie.
PRAGNIENIE I GŁÓD • Pierwsze czytanie będzie pochodziło z drugiej części księgi: po wyjściu z Egiptu, ale jeszcze przed nadaniem Dekalogu na Synaju. Po cudownym przejściu przez Morze Czerwone, podczas wędrówki przez pustynię pojawiły się pierwsze problemy i trudności. Doskwierały pragnienie i głód • W rozdziałach 16–17 Bóg odpowiada, posyłając ludziom mannę z nieba i przepiórki (patrz: Wj 16, 1–31) • Ale gdy lud dotarł z pustyni Sim do Refidim, wywiązała się nowa kłótnia. Lud domagał się od Mojżesza: Daj nam wody do picia! – Mojżesz odpowiada słowami: Czemu kłócicie się ze mną? I czemu wystawiacie Pana na próbę? (patrz: Wj 17, 2).
BUNT PRZECIW BOGU • Dalszy ciąg tej opowieści dotyczy drugiego z buntów, które nastąpiły po wyjściu z Egiptu. Znajdujemy się w Refidim, które wkrótce zmieni nazwę • Po buncie z powodu pragnienia następuje dramatyczna kłótnia Izraelitów z przywódcą (Mojżesz skarży się: Niewiele brakuje, a ukamienują mnie). Zwróćmy uwagę, że w istocie jest to zarzut nie przeciwko Mojżeszowi, lecz przeciwko Bogu, który w mniemaniu Izraelitów nie wywiązuje się ze swego zadania Zbawcy i troskliwego władcy narodu.
Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.
Refren: Słysząc głos Pana, serc nie zatwardzajcie.
Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu, * wznośmy okrzyki ku chwale Opoki naszego zbawienia. Stańmy przed obliczem Jego z uwielbieniem, * z weselem śpiewajmy Mu pieśni.
Przyjdźcie, uwielbiajmy Go, padając na twarze, * klęknijmy przed Panem, który nas stworzył. Albowiem On jest naszym Bogiem, * a my ludem Jego pastwiska i owcami w Jego ręku.
Obyście dzisiaj usłyszeli głos Jego: † «Niech nie twardnieją wasze serca jak w Meriba, * jak na pustyni w dniu Massa, gdzie Mnie kusili wasi ojcowie, * doświadczali Mnie, choć widzieli moje dzieła».
•
PSALM
Twarde serca • Ps 95, 1–2. 6–7ab. 7c–9
O buncie w Massie i Meribie przypomina też Psalm 95. Człowiek i dziś może dokonać „kuszenia Boga”, przed którym przestrzega autor psalmu.
PSALM 95 • AUTOR: lewita • CZAS POWSTANIA: powygnaniowy, po 538 r. przed Chr.
PSALM WEZWANIA • Kto wie, czy Psalm 95 nie jest najczęściej odmawianym psalmem. Dziś stanowi on główny psalm wezwania; osoby odmawiające liturgię godzin przeważnie właśnie nim rozpoczynają każdy dzień. To psalm radosny, wychwalający Boga za Jego wspaniałość i moc.
NA ŚWIĘTO NAMIOTÓW • Tymczasem kiedyś Psalm 95 mógł pełnić funkcję hymnu procesjonalnego na radosny czas Święta Namiotów. W trakcie tego święta Izrael wspominał wędrówkę przez pustynię i nadanie Prawa na Synaju. Aż do dziś Żydzi w czasie tego święta mają nakaz spożywania posiłków w namiotach, przez które widać niebo. To samo niebo, z którego Pan im błogosławił, zsyłał pokarm i patrzył z cierpliwością na ich bunty.
KUSZENIE BOGA • Nie usłyszymy jednak całego psalmu, ale początkowe strofy oraz końcówkę. Ostatnia zwrotka przypomina o buncie w Massie i Meribie (patrz: PIERWSZE CZYTANIE). To z tego powodu psalm wpisuje się w tematykę liturgii słowa. Bóg apeluje, by serca Jego uczniów nie były twarde, głuche na słowa upomnienia.
Szersza analiza psalmu dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.
Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Rzymian
Bracia:
Dostąpiwszy usprawiedliwienia dzięki wierze, zachowajmy pokój z Bogiem przez Pana naszego, Jezusa Chrystusa; dzięki Niemu uzyskaliśmy na podstawie wiary dostęp do tej łaski, w której trwamy, i chlubimy się nadzieją chwały Bożej. A nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany. Chrystus bowiem umarł za nas, jako za grzeszników, w oznaczonym czasie, gdy jeszcze byliśmy bezsilni. A nawet za człowieka sprawiedliwego podejmuje się ktoś umrzeć tylko z największą trudnością. Chociaż może jeszcze za człowieka życzliwego odważyłby się ktoś ponieść śmierć. Bóg zaś okazuje nam swoją miłość właśnie przez to, że Chrystus umarł za nas, gdy byliśmy jeszcze grzesznikami.
Oto słowo Boże.
•
DRUGIE CZYTANIE
Pokonany grzech • Rz 5, 1–2. 5–8
Paweł przypomina prawdę, o której tak często zapominamy: Chrystus za nas umarł. A chrześcijanin już dziś żyje w Jego obecności.
KSIĘGA: List do Rzymian • NADAWCA: św. Paweł • ADRESACI: wspólnota chrześcijańska w Rzymie • CZAS POWSTANIA: 57–58 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Korynt
SUMMARIUM PASTORALNE • Podobnie jak dwa tygodnie temu usłyszymy dziś fragment Listu do Rzymian. Przypomnijmy, list powstał dwa lata przed tym, jak Paweł po raz pierwszy zobaczył Wieczne Miasto. Powstał z powodów pragmatycznych: celem listu było zapewnienie sobie wsparcia ze strony wspólnoty w planowanej przez Pawła podróży misyjnej do Hiszpanii (patrz: Rz 15, 23–24) • Jednak zakres treści poruszonych w liście jest szerszy: Paweł głosi Rzymianom Ewangelię, pisze do wspólnoty w stolicy imperium, w sercu antycznego świata. Rzym ma być kołem zamachowym dla głoszonej przez Pawła Dobrej Nowiny. List zyskuje zatem charakter summarium pastoralnego, w którym Paweł zbiera doświadczenie całego życia, swej pracy i głoszenia Ewangelii.
ROZDZIAŁ 5 • Ton listu momentami staje się polemiczny. Z jednej strony to próbka retoryki Pawła, który aby zdynamizować przekaz, „dyskutuje” z fikcyjnym rozmówcą (zabieg zwany diatrybą). Z drugiej strony polemiczny ton to efekt pytań, wątpliwości, a nawet oskarżeń wobec Pawła. Treścią listu są sprawiedliwość Boża oraz usprawiedliwienie płynące z wiary (i te słowa najczęściej się w nim pojawiają) • Najpierw Paweł pisze o powodach osamotnienia człowieka, o grzechu i o wybawieniu z niego przez Chrystusa. W końcowej części podejmuje temat ostatecznego zbawienia Izraela, wreszcie następują praktyczne
upomnienia • Po wytłumaczeniu we wcześniejszych rozdziałach, że wszyscy na równi (i poganie, i Żydzi) potrzebują usprawiedliwienia poprzez wiarę w Jezusa Chrystusa, w 5 rozdziale Paweł opisuje skutki tegoż usprawiedliwienia.
NOWE ŻYCIE • Dwa tygodnie temu czytaliśmy fragment 5 rozdziału listu, dziś wracamy do jego początku. Paweł opisuje nowe życie w Jezusie, które charakteryzuje się pokojem z Bogiem oraz nadzieją przyszłej chwały, która nie może zawieść, bo umacnia ją w naszych sercach Duch Święty. Chwała, tak jak w Starym Testamencie, oznacza tu pełną mocy i miłości Bożą obecność. Chrześcijanin dzięki Duchowi Jezusa już dziś żyje w obecności Pana, ciesząc się tym, że w przyszłości, w Jego królestwie będzie doświadczał jej bez ograniczeń. Kluczowa jest tu rola Ducha, który przemienia naszą naturę, zamienia szemranie w posłuszeństwo Bożemu Słowu i już dziś pozwala żyć Bożym życiem.
Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.
•
(J 4, 5–42)
Słowa Ewangelii według Świętego Jana
Jezus przybył do miasta samarytańskiego zwanego Sychar, w pobliżu pola, które dał Jakub synowi swemu, Józefowi. Było tam źródło Jakuba. Jezus zmęczony drogą siedział sobie przy źródle. Było to około szóstej godziny.
Wówczas nadeszła kobieta z Samarii, aby zaczerpnąć wody. Jezus rzekł do niej: «Daj Mi pić!» Jego uczniowie bowiem udali się przedtem do miasta, by zakupić żywności.
Na to rzekła do Niego Samarytanka: «Jakżeż Ty, będąc Żydem, prosisz mnie, Samarytankę, bym Ci dała się napić?» Żydzi bowiem i Samarytanie unikają się nawzajem.
Jezus odpowiedział jej na to: «O, gdybyś znała dar Boży i wiedziała, kim jest Ten, kto ci mówi: „Daj Mi się napić”, to prosiłabyś Go, a dałby ci wody żywej».
Powiedziała do Niego kobieta: «Panie, nie masz czerpaka, a studnia jest głęboka. Skądże więc weźmiesz wody żywej? Czy Ty jesteś większy od ojca naszego, Jakuba, który dał nam tę studnię, i on sam z niej pił, i jego synowie, i jego bydło?»
W odpowiedzi na to rzekł do niej Jezus: «Każdy, kto pije tę wodę, znów będzie pragnął. Kto zaś będzie pił wodę, którą Ja mu dam, nie będzie pragnął na wieki, lecz woda, którą Ja mu dam, stanie się w nim źródłem tryskającym ku życiu wiecznemu».
Rzekła do Niego kobieta: «Panie, daj mi tej wody, abym już nie pragnęła i nie przychodziła tu czerpać».
A On jej odpowiedział: «Idź, zawołaj swego męża i wróć tutaj!»
A kobieta odrzekła Mu na to: «Nie mam męża». Rzekł do niej Jezus: «Dobrze powiedziałaś: Nie mam męża. Miałaś bowiem pięciu mężów, a ten, którego masz teraz, nie jest twoim mężem. To powiedziałaś zgodnie z prawdą».
Rzekła do Niego kobieta: «Panie, widzę, że jesteś prorokiem. Ojcowie nasi oddawali cześć Bogu na tej górze, a wy mówicie, że w Jerozolimie jest miejsce, gdzie należy czcić Boga».
Odpowiedział jej Jezus: «Wierz Mi, kobieto, że nadchodzi godzina, kiedy ani na tej górze, ani w Jerozolimie nie będziecie czcili Ojca. Wy czcicie to, czego nie znacie, my czcimy to, co znamy, ponieważ zbawienie bierze początek od Żydów. Nadchodzi jednak godzina, nawet już jest, kiedy to prawdziwi czciciele będą oddawać cześć Ojcu w Duchu i prawdzie, a takich to czcicieli szuka Ojciec. Bóg jest duchem; trzeba więc, by czciciele Jego oddawali Mu cześć w Duchu i prawdzie».
Rzekła do Niego kobieta: «Wiem, że przyjdzie Mesjasz, zwany Chrystusem. A kiedy On przyjdzie, objawi nam wszystko».
Powiedział do niej Jezus: «Jestem nim Ja, który z tobą mówię».
Na to przyszli Jego uczniowie i dziwili się, że rozmawiał z kobietą. Żaden jednak nie powiedział: «Czego od niej chcesz? – lub: Czemu z nią rozmawiasz?» Kobieta zaś zostawiła swój dzban i odeszła do miasta. I mówiła ludziom: «Pójdźcie, zobaczcie człowieka, który mi powiedział wszystko, co uczyniłam: Czyż On nie jest Mesjaszem?» Wyszli z miasta i szli do Niego.
Tymczasem prosili Go uczniowie, mówiąc: «Rabbi, jedz!» On im rzekł: «Ja mam do jedzenia pokarm, o którym wy nie wiecie».
Mówili więc uczniowie między sobą: «Czyż Mu kto przyniósł coś do zjedzenia?»
Powiedział im Jezus: «Moim pokarmem jest wypełnić wolę Tego, który Mnie posłał, i wykonać Jego dzieło. Czyż nie mówicie: „Jeszcze cztery miesiące, a nadejdą żniwa?” Oto powiadam wam: Podnieście oczy i popatrzcie na pola, jak się bielą na żniwo. Żniwiarz otrzymuje już zapłatę i zbiera plon na życie wieczne, tak iż siewca cieszy się razem ze żniwiarzem. Tu bowiem okazuje się prawdziwym powiedzenie: Jeden sieje, a drugi zbiera. Ja was wysłałem, abyście żęli to, nad czym wy się nie natrudziliście. Inni się natrudzili, a wy w ich trud weszliście».
Wielu Samarytan z owego miasta zaczęło w Niego wierzyć dzięki słowu kobiety świadczącej: «Powiedział mi wszystko, co uczyniłam». Kiedy więc Samarytanie przybyli do Niego, prosili Go, aby u nich został. Pozostał tam zatem dwa dni. I o wiele więcej ich uwierzyło dzięki Jego słowu, a do tej kobiety mówili: «Wierzymy już nie dzięki twemu opowiadaniu, usłyszeliśmy bowiem na własne uszy i wiemy, że On prawdziwie jest Zbawicielem świata».
Oto słowo Pańskie.
EWANGELIA
Historia miłosna • J 4, 5–42
Przy studni rozpoczynają się piękne biblijne historie miłosne. Prawdziwa miłość Jezusa to odpowiedź na pragnienie, które trawi kobietę.
EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80–90 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE AKCJI: Sychar, przy studni Jakuba • CZAS AKCJI: 30–33 r., południe •BOHATEROWIE: Jezus, samarytanka, uczniowie
JAN I JEGO DZIEŁA • Przerywamy trwającą w roku A lekturę Ewangelii św. Mateusza. Tym razem usłyszymy fragment Ewangelii wg św. Jana. Ewangelia, która powstała najpóźniej, napisana przez najmłodszego z apostołów – który stworzył również Apokalipsę i trzy listy – jest uważana również za najgłębszą, najbardziej duchową. Choć autorem jest Jan, wiadomo, że tekst opracowali później (ok. 90 r.) w Efezie jego uczniowie.
KSIĘGA ZNAKÓW • Styl opisu wydarzeń z życia Jezusa w Ewangelii wg św. Jana bardzo się różni od trzech pozostałych. U synoptyków przeważa narracja i opis wydarzeń, u św. Jana widzimy raczej dialogi i wejście w głąb misterium i osoby Jezusa. Jeśli w Ewangeliach synoptycznych możemy odnaleźć wiele wersji opisów, a nawet wersji tego samego wydarzenia, u św. Jana znajdziemy najwięcej opisów wyjątkowych wydarzeń, których w innych Ewangeliach nie ma. Jana interesuje nie tyle chronologia życia Jezusa, co misterium osoby Syna Bożego • Ewangelię dzieli się zazwyczaj na dwie części – Księgę Znaków (J 1–11) i Księgę Krzyża (13–21).
WODA ŻYCIA • Jeśli ksiądz wybierze dłuższą wersję, usłyszymy całą rozmowę Jezusa z Samarytanką. Ten niezwykły fragment zapoczątkowuje jeden z wielkich tematów Ewangelii św. Jana: wątek wody żywej. Będziemy mieli do czynienia z dyskusją, rozmową między Jezusem i kobietą z Samarii • W przyszłą niedzielę usłyszymy kontynuację zagadnienia wody żywej: znak.
Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.