Jutro Niedziela – IV Wielkanocna A

PUNKT WYJŚCIA

CZWARTA NIEDZIELA WIELKANOCNA • rok A • Niedziela Dobrego Pasterza • W tę niedzielę zawsze słuchamy fragmentu z 10 rozdziału Ewangelii wg św. Jana • KOLEKTA: Modlimy się, abyśmy doszli do niebieskich radości, podążając za zwycięskim Pasterzem • KOLOR SZAT: biały • CZYTANIA: Dzieje Apostolskie 2, 14a. 36–41 • Psalm 23, 1–6 • Pierwszy List św. Piotra 2, 20b–25 • Ewangelia wg św. Jana 10, 1–10

CHMURA SŁOWA

STO SŁÓW

Metafora pasterza i owiec pojawia się trzy razy. Temat liturgii słowa wydaje się jednak bardziej sprecyzowany: Brama. Bramą owiec określa siebie Chrystus w Ewangelii. W pierwszym czytaniu słyszymy o innej bramie, bramie życia w Duchu (KKK) – o pierwszym w dziejach Kościoła chrzcie.

Dzisiejsza mowa Jezusa, Ja jestem bramą owiec, była skierowana do faryzeuszy. Dziś jest przede wszystkim rachunkiem sumienia dla pasterzy. Uczy, że jedynym Pasterzem jest Jezus Chrystus, a owce pójdą za tym, kto mówi Jego głosem.

O dobrych pasterzach nie świadczy jednak liczba podążających za nimi owiec. Miara jest ukryta w najgłębszych intencjach pasterza: czy chce kraść, zabijać, niszczyć – czy też dawać, aby owce miały życie […] w obfitości. Jezus jest bramą do owczarni przede wszystkim dla pasterzy.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst I czytania

Czytanie z Dziejów Apostolskich

(Dz 2, 14a. 36–41)

W dniu Pięćdziesiątnicy stanął Piotr razem z Jedenastoma i przemówił donośnym głosem:

«Niech cały dom Izraela wie z niewzruszoną pewnością, że tego Jezusa, którego ukrzyżowaliście, uczynił Bóg i Panem, i Mesjaszem».

Gdy to usłyszeli, przejęli się do głębi serca: «Cóż mamy czynić, bracia?» – zapytali Piotra i pozostałych apostołów. «Nawróćcie się – powiedział do nich Piotr – i niech każdy z was przyjmie chrzest w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a otrzymacie w darze Ducha Świętego. Bo dla was jest obietnica i dla dzieci waszych, i dla wszystkich, którzy są daleko, a których Pan, Bóg nasz, powoła».

W wielu też innych słowach dawał świadectwo i napominał: «Ratujcie się spośród tego przewrotnego pokolenia!»

Ci więc, którzy przyjęli jego naukę, zostali ochrzczeni. I przyłączyło się owego dnia około trzech tysięcy dusz.

Oto Słowo Boże

•

PIERWSZE CZYTANIE

Pierwszy chrzest • Dz 2, 14a. 36–41

Druga część katechezy Piotra wygłoszonej w Jerozolimie tuż po zesłaniu Ducha Świętego. Po niej apostołowie dokonali pierwszego chrztu w imię Jezusa.

KSIĘGA: Dzieje Apostolskie • AUTOR: Łukasz • CZAS POWSTANIA: ok. 80–85 r. • KATEGORIA: wydarzenie • MIEJSCE: Jerozolima • CZAS: ok. 33 r., dzień zesłania Ducha Świętego • BOHATEROWIE: Piotr, Żydzi „ze wszystkich narodów pod słońcem”

KATECHEZA PIOTRA • Dzisiejsze czytanie to niemal kontynuacja zeszłotygodniowego fragmentu Dziejów Apostolskich. Wysłuchamy zatem drugiej części pierwszej katechezy św. Piotra wygłoszonej tuż po zesłaniu Ducha Świętego.

ZNAKI DUCHA • Przypomnijmy: zanim stanął Piotr razem z Jedenastoma i przemówił, dowiadujemy się, że: • w Jerozolimie przebywali pobożni Żydzi ze wszystkich narodów pod słońcem • wszyscy usłyszeli szum towarzyszący zesłaniu Ducha Świętego i zbiegli się tłumie oraz • każdy z nich słyszał, jak przemawiali w jego własnym języku. „Co to ma znaczyć?” – mówili jeden do drugiego. „Upili się młodym winem” – drwili inni. I w tym momencie rozpoczyna się katecheza Piotra • Dalsza część Dziejów Apostolskich opisuje rozwój i wzrost Kościoła. Pierwsze dwanaście rozdziałów jest poświęconych historii Kościoła w Jerozolimie i misji Piotra. Dopiero od rozdziału 13 uwaga Łukasza skupia się na św. Pawle, apostole pogan.

PYTANIA I CHRZEST • Dzisiejsze czytanie będzie składało się z trzech części • Pierwsza: dokończenie katechezy Piotra o Jezusie Ukrzyżowanym, Panu i Mesjaszu • Druga: reakcja i pytania słuchaczy oraz wezwanie ich do chrztu i nawrócenia • Trzecia: trzy tysiące osób przyjmuje chrzest i staje się chrześcijanami • To pierwszy odnotowany na kartach Pisma Świętego chrzest w imię Jezusa, ten sam, którym swoje życie wiary rozpoczął każdy chrześcijanin.

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Psalmu

(Ps 23, 1–6) REFREN: Pan mym pasterzem: nie brak mi niczego

Pan jest moim pasterzem, †  niczego mi nie braknie, * pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach.  Prowadzi mnie nad wody, gdzie mogę odpocząć, * orzeźwia moją duszę. Wiedzie mnie po właściwych ścieżkach *  przez wzgląd na swoją chwałę. Chociażbym przechodził przez ciemną dolinę, † zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. *  Kij Twój i laska pasterska są moją pociechą. Stół dla mnie zastawiasz *  na oczach mych wrogów.  Namaszczasz mi głowę olejkiem, * kielich mój pełny po brzegi. Dobroć i łaska pójdą w ślad za mną *  przez wszystkie dni życia  i zamieszkam w domu Pana *  po najdłuższe czasy.

•

PSALM

Pieśń o moim pasterzu • Ps 23, 1–6

Nowe znaczenie Psalm 23 zyskał w momencie, gdy Jezus nazwał sam siebie Dobrym Pasterzem.

PSALM 23 • AUTOR: Dawid/lewita • CZAS POWSTANIA: okres monarchii

PSALM UFNOŚCI • Psalm Pan jest pasterzem moim doczekał się niezliczonych wykonań, zarówno klasycznych, chorałowych, jak i tzw. oazowych czy pielgrzymkowych. Bywa nawet śpiewany przez gwiazdy estrady • W samym centrum psalmu znajdują się słowa Ty jesteś ze mną, przed którymi i po których mamy taką samą liczbę stychów. Według naukowców taka forma dowodzi, iż mamy do czynienia z psalmem ufności: wierzący wyraża swoją wdzięczność Bogu za jego nieustanną troskę i prowadzenie. Psalm, jak można przypuszczać ze względu na jego bardzo osobisty charakter, stanowił być może część modlitwy zanoszonej w świątyni w najbliższym rodzinnym gronie.

PIEŚŃ PASTERZA • Sugerowano, że Psalm 23 to pieśń lewity pełniącego służbę przed Panem, radosne wyznanie wiary pielgrzyma przybywającego na Syjon, dziękczynienie wierzącego, który został ocalony od swoich nieprzyjaciół, czy utwór na koronację monarchy połączony z procesją do źródła Gihon. Jego autorem według tradycji jest Dawid. Kto wie, czy siła tego utworu nie pochodzi z pasterskiego doświadczenia króla • W psalmie można zauważyć dwie części: • pierwsze cztery wersy to tzw. pieśń pasterza (pasterz prowadzi psalmistę, chroni w niebezpieczeństwie) • druga część psalmu to tzw. pieśń gościa (korzysta z hojności Pana) • Psalm kończy się ufnym wyznaniem, że dobroć Pana będzie towarzyszyć całemu jego życiu, on sam zamieszka zaś na wieki w domu Pana. W ten sposób utwór przeistacza się w uniwersalny opis drogi ludzkiego życia, której towarzyszy troska Boga-Pasterza prowadzącego człowieka ku wiecznej radości i życiu w jego królestwie.

BÓG PROWADZI • Psalm ten zyskał nowe znaczenie w momencie, kiedy Jezus nazwał siebie Dobrym Pasterzem • Usłyszymy cały Psalm 23. Jego wybór nie jest przypadkowy. Zwróćmy uwagę na te jego słowa, które mówią o prowadzeniu Pana po właściwych ścieżkach, nawet gdy człowiek przechodzi przez ciemną dolinę.

Szersza analiza psalmu dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst II czytania

Czytanie z Pierwszego listu świętego Piotra Apostoła

(1 P 2, 20b–25 )

To się Bogu podoba, jeżeli dobrze czynicie, a przetrzymacie cierpienia. Do tego bowiem jesteście powołani. Chrystus przecież również cierpiał za was i zostawił wam wzór, abyście szli za Nim Jego śladami. On grzechu nie popełnił, a w Jego ustach nie było podstępu. On, gdy Mu złorzeczono, nie złorzeczył, gdy cierpiał, nie groził, ale oddawał się Temu, który sądzi sprawiedliwie. On sam, w swoim ciele poniósł nasze grzechy na drzewo, abyśmy przestali być uczestnikami grzechów, a żyli dla sprawiedliwości - Krwią Jego zostaliście uzdrowieni. Błądziliście bowiem jak owce, ale teraz nawróciliście się do Pasterza i Stróża dusz waszych.

Oto Słowo Boże

•

DRUGIE CZYTANIE

Pasterz według proroctw • 1 P 2, 20b–25

Usłyszymy fragment nauczania św. Piotra skierowany do… niewolników. O dziwo, jest równie aktualny w odniesieniu do nas.

KSIĘGA: Pierwszy list św. Piotra • NADAWCA: św. Piotr lub uczeń Piotra • ADRESACI: chrześcijanie w Poncie, Galacji, Kapadocji, Azji i Bitynii • CZAS POWSTANIA: 60–90 r. • MIEJSCE POWSTANIA: Rzym

PIOTR PO RAZ TRZECI • Po raz trzeci wysłuchamy pierwszego listu św. Piotra. Przypomnijmy: to jeden z dwóch listów napisanych przez pierwszego z apostołów (z pomocą, rzecz jasna, któregoś z sekretarzy), skierowany do właśnie nawróconych chrześcijan zamieszkujących Azję Mniejszą. Miał na celu podtrzymanie ich wiary w obliczu wielu prób, których doświadczali. To krótki, składający się z pięciu rozdziałów tekst, pełen zachęt i apeli.

NAUKA DLA NIEWOLNIKÓW • Usłyszymy fragment z 2 rozdziału: jest to nauka adresowana do niewolników. Piotr wzywa do poddania się panom nie tylko dobrym i łagodnym, ale również surowym. Cóż bowiem za chwała, jeżeli przetrzymacie chłostę jako grzesznicy? – pyta św. Piotr w zdaniu bezpośrednio poprzedzającym początek drugiego czytania – i dopowiada zdaniem rozpoczynającym lekturę: To się Bogu podoba, jeżeli dobrze czynicie, a przetrzymacie cierpienia.

FRAGMENT PEŁEN CYTATÓW • Ze względu na tematykę czwartej niedzieli wielkanocnej jest istotne ostatnie zdanie czytania: również Piotr relację uczniowie – Jezus opisuje metaforą pasterza i owiec • Słuchając, zwróćmy jednak uwagę na to, że w przeważającej mierze św. Piotr cytuje Stary Testament. Właściwie cały drugi akapit jest zestawieniem starotestamentalnych proroctw odnoszących się do Mesjasza. Pochodzą głównie z Księgi Izajasza, z IV Pieśni Sługi Jahwe (patrz: LINKI).

Szersza analiza czytania dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.

Wybierz 02, aby zobaczyć tekst Ewangelii

Słowa Ewangelii według świętego Jana

(J 10, 1–10)

Jezus powiedział:

«Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto nie wchodzi do owczarni przez bramę, ale wdziera się inną drogą, ten jest złodziejem i rozbójnikiem. Kto jednak wchodzi przez bramę, jest pasterzem owiec. Temu otwiera odźwierny, a owce słuchają jego głosu; woła on swoje owce po imieniu i wyprowadza je. A kiedy wszystkie wyprowadzi, staje na ich czele, owce zaś postępują za nim, ponieważ głos jego znają. Natomiast za obcym nie pójdą, lecz będą uciekać od niego, bo nie znają głosu obcych».

Tę przypowieść opowiedział im Jezus, lecz oni nie pojęli znaczenia tego, co im mówił.

Powtórnie więc powiedział do nich Jezus: «Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Ja jestem bramą owiec. Wszyscy, którzy przyszli przede Mną, są złodziejami i rozbójnikami, a nie posłuchały ich owce. Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony – wejdzie i wyjdzie, i znajdzie pastwisko. Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem po to, aby owce miały życie, i miały je w obfitości».

Oto Słowo Pańskie

Oto Słowo Pańskie

•

EWANGELIA

Złodziej, rozbójnik, pasterz • J 10, 1–10

Faryzeuszom, którzy są w rzeczywistości ślepymi przewodnikami dla Izraela, Jezus mówi, kim jest prawdziwy, dobry pasterz.

EWANGELISTA: św. Jan • CZAS POWSTANIA: 80–90 r. • KATEGORIA: mowa/wydarzenie • MIEJSCE: Świątynia w Jerozolimie • CZAS: ok. 33 r. • PRZEMAWIAJĄCY: Jezus • SŁUCHACZE: faryzeusze • WERSJE: brak

NIEDZIELA DOBREGO PASTERZA • Wracamy do Ewangelii św. Jana. Mimo że trwa okres wielkanocny, usłyszymy o wydarzeniach sprzed Zmartwychwstania. Dlaczego? Regułą liturgii jest to, iż w IV niedzielę wielkanocną zawsze słyszymy jeden z fragmentów mowy Jezusa, w której nazywa On siebie Dobrym Pasterzem (patrz: J 10) • Znajduje się ona w tzw. Księdze Znaków (rozdziały 1–12), opowiadającej o siedmiu znakach objawiających Misterium Pana. Jezus, objawiając i opisując swoją misję, używa formuły JA JESTEM, a to nawiązuje do objawienia Boga w Księdze Wyjścia (patrz: Wj 3, 14) • Przemowa, w której Jezus nazywa siebie Dobrym Pasterzem, następuje zaraz po uzdrowieniu niewidomego od urodzenia (patrz: IV niedziela Wielkiego Postu, rok A). Dość długie i burzliwe opowiadanie nie tylko o ślepcu, ale i o faryzeuszach kończy się rozmową Jezusa z faryzeuszami. Czy i my jesteśmy niewidomi? – pytają. Gdybyście byli niewidomi, nie mielibyście grzechu, ale ponieważ mówicie: Widzimy, grzech wasz trwa nadal.

WIELKI TEMAT: PASTERZ • Wysłuchamy jej pierwszej części. Ta przemowa następuje zaraz po uzdrowieniu niewidomego od urodzenia (patrz: IV niedziela Wielkiego Postu). Dość długie i burzliwe opowiadanie nie tylko o ślepcu, ale i o faryzeuszach, kończy się rozmową Jezusa z faryzeuszami. Czy i my jesteśmy niewidomi? – pytają. Gdybyście byli niewidomi, nie mielibyście grzechu, ale ponieważ mówicie: Widzimy, grzech wasz trwa nadal.

JEZUS: BRAMA OWIEC • Tu następuje początek niedzielnego fragmentu Ewangelii. Faryzeuszom, czyli duchowym przywódcom ludu, którzy w rzeczywistości są ślepymi przewodnikami, Jezus wyjaśnia, kim jest prawdziwy pasterz, a kim złodziej i rozbójnik. We fragmencie, który usłyszymy – choć to niedziela Dobrego Pasterza – Jezus jeszcze nie określa siebie Dobrym Pasterzem. Mówi zaś o sobie: Ja jestem bramą owiec. 

Szersza analiza Ewangelii dostępna jest w najnowszej, książkowej wersji cyklu “Jutro Niedziela”, TUTAJ oraz w wersji EBOOK.