Wstępne wyniki badań nad pontyfikatem papieża Piusa XII (1939-1958) zostały zaprezentowane przez historyków w środę wieczorem w Rzymie. „W rok po otwarciu archiwów watykańskich dotyczących pontyfikatu papieża Pacellego można już powiedzieć, że ani stereotyp "papieża Niemców", ani "papieża Żydów" nie jest prawdziwy” - powiedziała historyk Nina Valbousquet z Ecole Francaise w Rzymie.
Jej zdaniem, aby ocenić pontyfikat, badania muszą wykraczać poza osobę papieża i brać pod uwagę cały „aparat Watykanu”.
Dzięki otwarciu archiwów na początku marca 2020 roku, jest to teraz całkiem możliwe – powiedziała Valbousquet. Na przykład, ówczesny nuncjusz w okupowanej Francji z dużym zadowoleniem przyjął żydowskie ustawy uchwalone przez Niemców. To, zdaniem nuncjusza Valeri, odepchnęłoby szkodliwy wpływ tego ludu – pisał ówczesny watykański dyplomata do Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej.
Z drugiej strony, zwykli zakonnicy i również biskup Pierre-Marie Theas z Montauban krytykowali długie milczenie przedstawicieli Kościoła w sprawie deportacji Żydów. Katolicki filozof Jacques Maritain napisał w 1945 r. do Sekretariatu Stanu, że po zakończeniu wojny papież teraz może swobodnie mówić o okropnościach czasu wojny. W listownej odpowiedzi z 19 lipca 1945 r. stwierdzono, że Pius XII wystarczająco często wskazywał na niesprawiedliwość ludzi prześladowanych ze względu na rasę lub wiarę. Kwestia milczenia musi być rozpatrywana w kontekście epoki – powiedziała Valbousquet.
Zdaniem Simona Unger-Alvi z Niemieckiego Instytutu Historycznego w Rzymie, na zróżnicowaną odpowiedź na to „tak istotne pytanie” potrzeba jeszcze czasu. To, że papież dowiadywał się o tym z listów, a także od Żydów w Rzymie, którzy znaleźli schronienie w kościołach i klasztorach, jest już jasne – powiedział. Podczas dyskusji zorganizowanej przez ambasady Niemiec i Francji przy Watykanie Valbousquet, Unger-Alvi i włoska historyk Lucia Ceci przedstawili wyniki obrad kongresu na ten temat.
Unger-Alvi wskazał na rolę pontyfikatu Piusa XII w procesie zjednoczenia powojennej Europy. Podczas gdy np. Francja opowiadała się za neutralnymi, rozbrojonymi Niemcami, Stolica Apostolska, w ślad za Konradem Adenauerem, wyraźnie opowiadała się za połączeniem Republiki Federalnej Niemiec z Zachodem. Na przykład sojusz CDU i Watykanu był podstawą porządku demokratycznego i społecznej gospodarki rynkowej – powiedział niemiecki historyk.
Przeczytaj również
-
Powstaje nowy dokument ws. objawień w Kościele. Kard. Fernández zapowiada „jasne wytyczne”
-
Franciszek: wynegocjowany pokój lepszy niż niekończąca się wojna
-
Kiedy „ja” jest w centrum wszystkiego
-
Papież zaapelował do Polaków: nie dajcie się zwieść kulturze śmierci
-
Papież: młodzi potrzebują ewangelizacji przez edukację
-
11 nowych księży wyświęcono w bazylice watykańskiej
-
Franciszek: Dla Jezusa jesteś najważniejszy i niezastąpiony
-
Papież wprowadza zmiany w watykańskim sądownictwie
-
Papież do młodych: to wy twórzcie przyszłość, razem z Bogiem
-
Nowi rekruci w Papieskiej Gwardii Szwajcarskiej. Wkrótce złożą przysięgę
-
„Wybrali skromnego pracownika winnicy Pańskiej”. To były pierwsze słowa Benedykta XVI
-
„Nie było żadnej nadziei”. 81. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim
-
Kard. Ryś w Watykanie: Dobrą Nowiną nie jest jakaś historia czy teoria, ale osoba
-
Franciszek oddał hołd Piusowi X, papieżowi pokoju. Był „papieżem dla wszystkich”
-
„Święty Jan Paweł II. Ewangelia starości i cierpienia”. Znamy hasło i datę XXIV Dnia Papieskiego
Z kolei Ceci spodziewa się dalszych impulsów badawczych także ze strony historyków z innych kontynentów oraz zmiany pokoleniowej badaczy. Zwróciła uwagę, że należałoby się też zająć w szczególności rolą Kościoła pod rządami Piusa XII w procesie dekolonizacji. Jednocześnie przestrzegła przed dalszą „sensacyjnością” wokół jego osoby. Utrudnia to bardziej zróżnicowane rozważania i przesłania inne ważne aspekty pontyfikatu Eugenio Pacellego – powiedziała włoska historyk.
ag/KAI/Stacja7
