Rozdał majątek ubogim
Według legend chrześcijańskich Mikołaj urodził się około 270 roku w Patarze, jako jedyne i długo oczekiwane dziecko bogobojnych i zamożnych mieszczan. W młodości rozdał swój majątek ubogim i z tym wydarzeniem jest dzisiaj najczęściej utożsamiany. Jednak rozgłos postaci św. Mikołaja nadały takie legendarne wątki jak: historia marynarzy wybawionych z katastrofy morskiej czy trzech oficerów uwolnionych za jego wstawiennictwem. Święty Mikołaj patronuje między innymi marynarzom i pannom na wydaniu.
Popularna jest też opowieść o trzech ubogich pannach wydanych za mąż dzięki posagom, które Mikołaj dyskretnie podobno dostarczał im nocą. Tymi darami były złote kule.
Biskup Miry, skuteczny orędownik
Według ustaleń historyków Mikołaj żył w czasach prześladowań chrześcijan przez cesarza Dioklecjana i był więziony. Za panowania cesarza Konstantyna Wielkiego został uwolniony i mianowany biskupem Miry – podobno uchronił to miasto od zarazy, ale szczegóły tej historii nie są bliżej znane. Biskup Mikołaj zmarł prawdopodobnie między 345 a 352 rokiem.
Kult św. Mikołaja zaczął rozszerzać się krótko po jego śmierci, najpierw lokalnie za sprawą rybaków i żeglarzy. Z czasem przejeżdżający przez okolice Miry kupcy, obserwując gorliwe modlitwy miejscowej ludności i słysząc o licznych cudach, zaczęli rozpowszechniać go na kolejne miasta. Skutecznie wypraszano liczne łaski o uzdrowienie czy ratunek w tarapatach.
Czcią tego świętego darzyli z czasem nie tylko ludzie prości, ale również cesarze i królowie. Justynian I Wielki wybudował w Konstantynopolu jedną z największych bazylik ku czci św. Mikołaja. Na wschodzie jest to dzisiaj jeden z najpopularniejszych świętych, często przedstawiany w ikonografii, nie tylko jako biskup, ale również mistyk, który otrzymał dar stygmatów na rękach.
Przeczytaj również
Nie w Laponii, a w Bari
Do Europy zachodniej kult świętego Mikołaja dotarł za sprawą mnichów greckich, którzy uciekali z powodu prześladowań. Świątynie ku jego czci budowano na Sycylii, w Kalabrii, Rzymie, Rawennie i Wenecji. W rzymskiej bazylice św. Jana Laterańskiego poświęcono mu kaplicę, a miejscem największej czci św. Mikołaja stało się Bari.
Tutaj przywiezione zostały w 1087 roku wykradzione przez kupców relikwie z Miry. W Bari znajduje się również słynący cudami obraz świętego Mikołaja. Jego popularność rozszerzyła się dzisiaj na cały świat. Patronuje między innymi marynarzom i pannom na wydaniu, a także dzieciom, więźniom, kupcom czy piekarzom.
Pomysł rozdawania prezentów pojawił się w XIII wieku, najpierw w szkołach i szybko rozpowszechnił się znajdując licznych naśladowców.