FOT. Wikipedia/ Instytut Prymasa Wyszyńskiego / archidiecezja.lodz.pl / Archiwum Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża

6 sierpnia 2024

„Święci 1944. Będziesz miłował”. Historie, które skrywają świętość bohaterów Powstania Warszawskiego

Książka „Święci 1944. Będziesz miłował” Agaty Puścikowskiej nie jest zbiorowym portretem Powstańców. Choć historie bohaterów niejednokrotnie się przeplatają, każdy z nich przedstawiony jest w sposób wyjątkowy, z należną uwagą.

Katarzyna Konopka KSIĄŻKI

 

1 sierpnia 2024 roku mija 80. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Powstania, które – choć nie w każdym przypadku oficjalnie – doczekało się „swoich” świętych. Właśnie na ich życiu i udziale w Powstaniu skupiła się Agata Puścikowska, pisząc książkę „Święci 1944. Będziesz miłował”. 

CZYTAJ>>> “Radwan III”- święty bohater Powstania Warszawskiego. Zaskoczy cię, kim był!

Sierpień 1944. Walka dobra ze złem

Nie wszyscy zginęli podczas Powstania. Niektórzy dożyli sędziwego wieku i – tak jak kard. Stefan Wyszyński oraz Matka Elżbieta Czacka – angażowali się w szerzenie wartości katolickich jeszcze długo po zakończeniu II Wojny Światowej. Inni zaś, zginęli śmiercią tragiczną podczas powstańczych walk. Wszystkich bohaterów książki łączy miłość do drugiego człowieka, gotowość do poświęcenia i wiara, które niejednokrotnie dawała im siłę do dalszych walk. Są w tym gronie: ks. Jan Franciszek Czartoryski, ks. Józef Stanek, Matka Elżbieta Czacka, kardynał Stefan Wyszyński, ks. Tadeusz Burzyński, ks. Władysław Wiącek i ks. Józef Palewski.

Według autorki, mówiąc o Powstaniu Warszawskim, bardzo często pomija się aspekt codziennej świętości. Cały sierpień 1944 roku był przecież jedną wielką walką dobra ze złem, o której nie wolno zapominać, dlatego książka ta powstała jako niejaki hołd dla „świętych Powstania”.

CZYTAJ>>> Prymas Wyszyński w Powstaniu Warszawskim

Powstanie Warszawskie. Msze święte w scenerii płonących domów…

Są wydarzenia, które pozostają w pamięci niezatarte. Dla mnie do nich należy odprawiona Msza Święta w dniu 15 sierpnia 1944 r., w Święto Żołnierza, w której uczestniczyłem wraz z całym oddziałem. Uroczystość odbywała się w scenerii płonących domów, huku pękających pocisków, terkotu broni maszynowej i świście przelatujących sztukasów. Byliśmy zahipnotyzowani stoickim spokojem ojca Kapelana, celebrującego Mszę Świętą, a następnie jego kazaniem – powiedział jeden z żołnierzy, uczestniczących we Mszy Świętej odprawianej przez Ojca Michała, czyli Jana Franciszka Czartoryskiego. Charyzma i niezłomność tego dominikanina sprawiły, że – po skończeniu lektury – postanowiłam zgłębić jeszcze bardziej historię jego życia. 

Równie ważnym bohaterem tych dni, był ks. Józef Stanek – góral z pochodzenia,  który uratował w czasie Powstania niejedno życie. Jedyną kobietą, której poświęcony został cały rozdział książki Agaty Puścikowskiej jest Matka Elżbieta Czacka. Ta wyjątkowa siostra zakonna założyła Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi i specjalny ośrodek dla niewidomych w Laskach,  starając się wyrobić w nich samodzielność i zaradność. Także podczas Powstania Warszawskiego – w pomoc Powstańcom zaangażowali się bowiem podopieczni ośrodka oraz jego pracownicy.

Pierwszym zabitym podczas Powstania kapłanem, a jednocześnie jedną z pierwszych ofiar powstańczych walk był ks. Tadeusz Burzyński. Zginął on pod gradem kul, świadomie realizując swoją kapłańską ofiarę. Władysław Wiącek – również ksiądz, jezuita – został zamknięty wraz z grupą zakonników w drugim dniu Powstania Warszawskiego w kotłowni klasztoru Jezuitów przy ul. Rakowieckiej 61 w Warszawie. Prowadził tam wspólne modlitwy i przygotowywał współwięźniów na nieuchronną śmierć. Przez Niemców rozstrzelany został także ks. Józef Palewski – redemptorysta, który zginął podczas „Rzezi Woli” – jednego z najbardziej krwawych wydarzeń Powstania.

ZOBACZ>>> Ci znani aktorzy walczyli w Powstaniu Warszawskim [ZDJĘCIA]

Osoby, które brały udział w Powstaniu Warszawskim, o których… nie miałam pojęcia!

Choć o tym, że kardynał Stefan Wyszyński od małego „bawił się w księdza” już słyszałam, nie byłam świadoma jego ważnej roli podczas Powstania Warszawskiego. Nie tylko pomagał on Powstańcom duchowo, ale także fizycznie angażował się w ich ratowanie: chodził po lesie, wyciągał ofiary i niejednokrotnie osobiście nosił je na plecach. Pod koniec Powstania, idąc przez las, zobaczył on stertę spopielonych kart przyniesionych przez wiatr. Na jednej z nich był napis „Będziesz miłował”. Właśnie te słowa, zaczerpnięte z Przykazania Miłości, uczyniła autorka podtytułem tej książki.

Choć książka podzielona została na rozdziały poświęcone jednemu bohaterowi, nie brakuje w niej odniesień do innych osób. To właśnie dzięki tym dygresjom dowiedziałam się, jak ważną rolę podczas Powstania pełniła np. Małgorzata Lorentowicz, czyli babcia Wolańska z kultowego filmu „Kogel Mogel”, a także Zofia Wojno – lekarka i wybitna okulistka, która w czasie powstańczych walk uratowała niejedno ludzkie życie.

CZYTAJ>>> „Obym jeszcze mogła chociaż ze cztery latka pożyć”. Przejmujące słowa Sosenki [WIDEO]

Książka „Święci 1944. Będziesz miłował” nie jest zbiorowym portretem Powstańców

Autorka dołożyła starań, aby czytelnicy mogli zrozumieć i poczuć klimat Powstania. Gdyby nie ta książka, prawdopodobnie wielu z nas nie poznałoby bohaterów opisanych historii, bo poza kilkoma wyjątkami nie są to osoby powszechnie znane, o których uczymy się na lekcjach historii lub religii.

Książka nie jest zbiorowym portretem Powstańców. Choć ich historie niejednokrotnie się przeplatają, każda z opisanych osób przedstawiona jest w sposób wyjątkowy, z należną jej uwagą. Interesujący jest klucz doboru bohaterów lektury – każdy z nich został wyniesiony na ołtarze lub wlicza się w poczet Sług Bożych.

Autorka „Świętych 1944” zmusza do refleksji, robiąc to jednak w sposób niewymuszony i delikatny. Nawet osoby, które nie interesują się historią, nie powinny mieć problemów z przeczytaniem i zrozumieniem książki. Mimo, że jest ona książką portretującą „świętych” Powstania Warszawskiego, to tak naprawdę lektura obrazująca to, co działo się na terenie Warszawy 80 lat temu. To lektura o tym, co każda Polka i każdy Polak wiedzieć powinni.

Agata Puścikowska
„Święci 1944. Będziesz miłował”

Agata Puścikowska dotarła do niepublikowanych tekstów na temat świętych z powstania, czyli ludzi wielkich, dobrych i oddanych, wartych pamiętania i odkrywania na nowo. Część bohaterów została wyniesiona na ołtarze. Inni są Sługami Bożymi, których proces beatyfikacyjny jest już na etapie watykańskim.

Ich historia jednak nie zakończyła się w momencie zakończenia upadku powstania lub śmierci. Trwa do dziś. Jak? Warto się przekonać…

KUP KSIĄŻKĘ>>>