133 Msze w intencji kanonizacji królowej Izabeli I. Skąd to poruszenie ponad 500 lat po jej śmierci?

Izabela I Katolicka (1451-1504) to bez wątpienia jedna z najwybitniejszych władczyń europejskich. Jedne z największych jej zasług to działania dla zjednoczenia Hiszpanii i stworzenia podstaw przyszłej imperialnej potęgi.

Jej historia ma także swoją “ciemną” stronę. Dla wielu osób zapisała się ona w historii czarnymi zgłoskami. Tworzyła hiszpańską inkwizycję, prześladowała Żydów i Maurów oraz wspierała wyprawy Krzysztofa Kolumba, aby „wyniszczyć Indian w Ameryce Południowej”. Taki jej wizerunek przekazywany jest od XVI wieku i wciąż okazuje się być popularny, choć czas i odkrycia historyczne nieco go zrewidowały.

Niemal 500 lat później wciąż nie ustają starania o wyniesienie Izabeli na ołtarze. 26 listopada br., w kolejną rocznicę jej śmierci, w tej intencji odprawiono 133 Msze święte w 5 różnych krajach. Skąd to poruszenie i nieustępliwość?

Królowa Kastylii, Leonu i Aragonii

Izabela I Kastylijska urodziła się 22 kwietnia 1451 r. Była córką Jana II Kastylijskiego i jego drugiej żony Izabeli Portugalskiej. Matka dbała o wykształcenie dzieci, a przede wszystkim o przekazanie im wartości katolickich. 

Początkowo to nie Izabela miała być następcą tronu. Przypadł on w udziale jej przyrodniemu bratu, Henrykowi IV. Dopiero po jego śmierci Izabela została królową, a jednym z najważniejszych wydarzeń z życia Izabeli był ślub z Ferdynandem II – ówczesnym władcą Aragonii. W momencie obejmowania tronu Izabela była już jego żoną od 10 lat, a był to ślub, na który nie wyrażał zgody król Henryk IV.

Małżeństwo to zjednoczyło najsilniejsze kraje Półwyspu Iberyjskiego i było początkiem nowożytnego Królestwa Hiszpanii. Mimo że zawarte głównie ze względów politycznych, okazało się bardzo udane i szczęśliwe, ponieważ oboje byli niemalże rówieśnikami i szybko się w sobie zakochali. Mieli piątkę dzieci – syna i cztery córki.

“Katolicka” królowa

Jako władczyni Izabela robiła wszystko, by naukę Chrystusa przyjęli wszyscy jej poddani oraz mieszkańcy nieznanych jeszcze zakątków ziemi. Codziennie słuchała dwóch Mszy świętych, wyjątkową miłością obdarzała Matkę Bożą, do której miała specjalne nabożeństwo, a jej największym pragnieniem było nie uchybić w niczym Ewangelii. Stąd jej wielkoduszna postawa wobec każdego mieszkańca królestwa, i to bez względu na to, czy był katolikiem, żydem czy muzułmaninem. 

Głęboka religijność Izabeli obudziła w niej pragnienie jedności wyznaniowej Hiszpanii i popchnęła ją do ustanowienia inkwizycji. Stała się ona w jej ręku narzędziem podwójnej władzy: politycznej i kościelnej.

Wszelkie swoje sukcesy Izabela traktowała jako wyraz Bożego błogosławieństwa. W testamencie poprosiła, aby po jej śmierci odprawić za nią 20 tysięcy Mszy. Podkreślała, że przed Bogiem nikt sam nie może się usprawiedliwić – nawet ci “z wielkich królestw i stanów, którzy będą przed Nim zdawać sprawę”. Ówczesny papież, Aleksander VI nadał Izabeli i jej mężowi, Ferdynandowi, dożywotni i dziedziczny tytuł “Królów Katolickich”. 

Droga na ołtarze

Miesiąc przed śmiercią królowa Izabela spisała testament, w którym wyraźnie widać jej religijność oraz troskę o zbawienie poddanych i własne. Testament rozpoczyna się od wezwania do Trójcy Świętej, następnie do Maryi. Izabela wymienia tam także swoich ulubionych świętych: Hieronima, Dominika, Marię Magdalenę oraz najbliższego jej sercu św. Franciszka, “patriarchę ubogich”. Najbiedniejszym poddanym Izabela nakazała przekazać wszelkie dobra, zaoszczędzone na organizacji skromnego jej pogrzebu. Zapisała także prośbę o pomoc pannom i więźniom. Dopiero w drugiej części testamentu Izabela zawarła informacje dotyczące sukcesji, ale i tam głównym napomnieniem dla jej następców jest obrona wiary katolickiej. 

Izabela zmarła 26 listopada 1504 roku w Medina del Campo, a pochowana została, na własne życzenie, w Granadzie, najpierw w klasztorze franciszkańskim, przyodziana „w habit błogosławionego biedaka Jezusa Chrystusa”. 

Starania o beatyfikację Królowej Izabeli trwają od niemal 70 lat. Diecezjalny etap procesu rozpoczął się w 1958 r. w archidiecezji Valladolid i zakończył w 1999 r, po czym dokumenty przekazano do Watykanu. Trzy lata później ponad 2/3 biskupów hiszpańskich opowiedziało się za wystąpieniem do papieża w sprawie beatyfikacji. Przygotowano także dokument nt. cnót chrześcijańskich monarchini. Specjalna komisja biskupia wysłała do Watykanu 33 tomy dokumentacji w sprawie Izabeli, zawierające m.in. ponad 105 tys. listów z Hiszpanii i Ameryki z prośbami o wyniesienie jej na ołtarze.

Kontrowersje i sprzeciwy

Świętość prywatnego życia Izabeli dorównała i przewyższyła ogrom jej doczesnych, świeckich osiągnięć. Jej dokumenty beatyfikacyjne wciąż jednak czekają na rozpatrzenie, nie ustają także kontrowersje, które budzi postać królowej.

To właśnie za decyzją Izabeli Krzysztof Kolumb wyruszył w podróż przez Ocean Atlantycki – podróż, która na zawsze zapisała się w historii świata. Wiązała się ona także z ewangelizacją ludności na nowo odkrytych terenach. Po latach historycy oceniali te działania jako atak na tożsamość i wierzenia Indian, co jednak zupełnie nie zgadza się z treścią ujawnionych na początku lat 2000. dokumentów. Pokazały one, że królowa w testamencie sporządzonym na trzy dni przed śmiercią pozostawiała swym spadkobiercom m.in. obowiązek zachowania jedności w wierze i obrony praw Indian amerykańskich.

Przeciwko jej beatyfikacji kilka razy opowiadali się przedstawiciele środowisk żydowskich z Hiszpanii i zagranicy. Mimo że nieraz zdarzało się, że z własnych pieniędzy Izabela wykupywała wyznawców islamu z rąk chrześcijańskich, oskarża się ją o antysemityzm. Zarzuca się jej decydujący udział w wypędzeniu Żydów z tego kraju pod koniec XV w. Żydzi licznie zamieszkiwali Królestwo Hiszpanii na ziemiach odebranych Arabom. Po podbiciu Granady Izabela i Ferdynand podpisali edykt, w którym nakazali Żydom, zamieszkującym podbite przez nich ziemie, opuszczenie ich – pod groźbą śmierci, chyba że przejdą na wiarę katolicką. Jednak i tych hiszpańska inkwizycja ścigała później jako potajemnie wciąż wyznających judaizm.

Modlitwa o kanonizację

Na początku 2023 roku arcybiskup Luis Argüello postanowił reaktywować proces beatyfikacyjny królowej Izabeli Katolickiej. Z jego inicjatywy wznowiono prace archidiecezjalnej komisji, badającej jej sprawę. Uważa on, że w Hiszpanii i Ameryce Łacińskiej wzrasta pobożność związana z postacią królowej i dlatego należy szerzej promować sprawę jej beatyfikacji.

Promowaniem kultu postaci królowej Kastylii wśród wiernych zajmuje się stowarzyszenie Comisión Isabel la Católica. „Rozpowszechnialiśmy druki oraz redagowaliśmy książki i filmy, a także organizowaliśmy sympozja, aby uczynić ją szerzej znanym. Naszym celem jest, aby ludzie postrzegali ją jako świętą, czcili ją i przyjmowali jej wstawiennictwo” – powiedział Josė Luis Rubio, kierownik komisji beatyfikacyjnej. On sam twierdzi, że jego własne nawrócenie jest dziełem królowej.

Jego zdaniem królowa Izabela jest dowodem na to, że „chrześcijańską pasję można pogodzić z polityką”. Podkreśla też, że „nigdy nie pracowała dla własnego wywyższenia, ale dla wywyższenia wszystkich swoich poddanych, w tym Indian, których chciała zrównać w prawach z Hiszpanami”. Ks. Rubio zwraca także uwagę, że dla Kościoła rola Izabeli jest zasadnicza, ponieważ „przeprowadziła reformę duchowieństwa świeckiego i życia konsekrowanego, co uczyniło ją prekursorką Soboru Trydenckiego”.

133 Msze w intencji kanonizacji

W intencji wyniesienia królowej Izabeli na ołtarze regularnie odbywają się Msze święte. 26 listopada, w kolejną rocznicę jej śmierci, w 5 krajach odprawiono ich 133. Większość z nich miała miejsce w Hiszpanii, a pozostałe w Argentynie, Meksyku, Wenezueli i Stanach Zjednoczonych.

Ks. Josė Luis Rubio poinformował też jakiś czas temu o możliwym cudzie, który dokonał się za przyczyną Izabeli Katolickiej. Miał się on wydarzyć w Stanach Zjednoczonych i jest tam badany przez właściwe instytucje. O potencjalnym cudzie poinformowany został już rzymski postulator sprawy beatyfikacyjnej, ks. Javier Carnerero.

Według abp. Argüello trzeba wykorzystać możliwość rewidowania historii, nawiązując to tzw. ideologii „cancel culture” (kultury anulowania) oraz procesy tożsamościowe związane z „indygenizmem”. Zdaniem hierarchy to szansa, aby podkreślić obraz królowej jako „przede wszystkim obrończyni rdzennej ludności” Ameryki.

os, KAI, CNA, gosc.pl, polskieradio.pl, tygodnikpowszechny.pl, infocatolica.com/Stacja7