fot. kadry z filmu "Katyń"
Paweł Małaszyński o swojej roli w filmie „Katyń”: „Ugięły się pode mną nogi, poczułem się słabo”
"Zaproponowałem, by dokonać pewnych zmian w mojej postaci: chodziło o coś, jakąś rzecz, która ma charakteryzować porucznika pilota. Podsunąłem pomysł, by był to różaniec, który będzie się potem przewijał przez cały film".
Bywają filmy, które zostają w widzu na zawsze. Takie, które nie tylko opowiadają historię, ale pozwalają ją przeżyć, dotknąć, poczuć. „Katyń” Andrzeja Wajdy to właśnie jedno z tych dzieł – dramat, który boli i porusza, a jednocześnie stanowi hołd dla tysięcy niewinnie zamordowanych Polaków. O pracy nad tym niezwykłym filmem opowiedział Paweł Małaszyński.
„Wszystko było takie realne”
17 września 2007 roku, w rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę, odbyła się warszawska premiera filmu. Jednak dla aktorów, którzy brali udział w zdjęciach, przejmująca rzeczywistość Katynia ożyła dużo wcześniej – na planie, który niósł ze sobą nie tylko artystyczną misję, ale też ciężar prawdy historycznej.
„Tego dnia mieliśmy kręcić scenę egzekucji” – wspomina Małaszyński. „Zobaczyłem doły wypełnione setkami zakrwawionych ciał – to były oczywiście manekiny – i spychacz czekający, by przysypać je piaskiem. Pamiętam moje pierwsze wrażenie, poczułem się niedobrze”. Scena nie była jedynie rekonstrukcją wydarzeń – stała się dla aktorów wstrząsającym przeżyciem, niemal fizycznym zetknięciem się z tragedią sprzed dekad.
Czytaj także >>> Sara James w utworze „Jesus Christ, You are my life”. Wzruszające wykonanie na Jasnej Górze!
„Wtedy ugięły się pode mną nogi”
Wśród wielu scen jedna szczególnie zapadła aktorowi w pamięć – scena egzekucji. „To było naprawdę dziwne uczucie” – mówi Małaszyński. „Siedzisz w tej ciemnej więźniarce, nagle otwierają się drzwi, światło cię razi, a kiedy już wzrok się przyzwyczaja, widzisz wokół stos ciał. Wtedy przychodzi ci na myśl, że za chwilę umrzesz i nic już nie możesz zrobić.” Ten moment, choć odegrany, na chwilę stał się rzeczywisty.
Przeczytaj również
-
Dom rodzinny papieża Leona XIV ma nowego właściciela. Wiadomo, za ile został kupiony
-
Nie żyje ks. Karol Jakubiak. Był cenionym duszpasterzem. Miał 52 lata
-
„Pan jest Pasterzem moim” w wersji techno. Tego trzeba posłuchać! [WIDEO]
-
Tomasz Wolny nie kryje wzruszenia po apelu Powstańców. „Upomniała się o mnie najwspanialsza armia”
-
Ogromna figura św. Michała Archanioła stanęła w Bieszczadach. „Wymowna inicjatywa”
-
9-latek uratował tonące dziecko na basenie. Nie zawahał się ani chwili
-
Pokolenie 40- i 50-latków za mało myśli o sobie?
-
To jedna z najstarszych pielgrzymek. Jej początek sięga epidemii dżumy
-
Siostry zginęły w tragicznej powodzi w Teksasie. Gdy je znaleziono, trzymały się za ręce
-
Bp Ważny wraz z osobami skrzywdzonymi w Kościele poprowadzi rekolekcje dla księży
-
Emilian Kamiński o bł. ks. Popiełuszce: „To był wielki człowiek. Jeden z najważniejszych w moim życiu”
-
„Ksiądz z osiedla” ponownie zaprasza do kawiarni nad Wisłą. „Bez cennika i alkoholu”
-
Fałszywe kursy przedmałżeńskie zalewają internet. Diecezja ostrzega przed oszustami
-
Przerobią ponad stuletni kościół w basen. Ambona będzie miejscem… dla ratownika
-
Pan Józef ma 86 lat i ponownie przystąpił do matury. Wiemy, jak mu poszło!
Najbardziej dramatyczny był drugi dubel. Broń nie wypaliła. Na twarzy aktora pojawił się cień uśmiechu – może znak nadziei? Ale chwilę później broń została przeładowana, padł strzał. Wajda uznał, że to była jedna z najlepszych scen. Była prawdziwa. „Wtedy ugięły się pode mną nogi, poczułem się słabo” – przyznaje aktor.
„Boże, jak ludzie byli zdolni do takich zbrodni?”
Katyń to nie tylko historia. To pytania, które wciąż bolą i nie dają odpowiedzi.
„Patrzyłem na plan i myślałem: 'Boże, jak ludzie mogli być zdolni do takich okropieństw wobec bliźnich?’” – wspomina Małaszyński. „Podobne refleksje wzbudza we mnie każda taka tragedia – Holokaust, Hiroszima, Biesłan… Ze zgrozą myślę, że od II wojny światowej nie było ani jednego dnia pokoju na świecie.”
To właśnie ta myśl czyni film „Katyń” tak aktualnym. To nie tylko przypomnienie o przeszłości, ale i przestroga dla przyszłości.
Różaniec – znak charakterystyczny bohatera
Dla Małaszyńskiego rola w filmie Wajdy była czymś więcej niż zawodowym wyzwaniem. Była świadectwem. Była też niezwykłym spotkaniem z mistrzem.
„Kiedy zaproponowano mi rolę w 'Opowieści katyńskiej’, nie wahałem się ani chwili” – mówi aktor. Podczas pierwszego spotkania z Wajdą zaproponował, by jego bohater nosił różaniec – symbol nadziei i pamięci. To on miał być ostatnią rzeczą, która trafi do rąk filmowej siostry, Magdaleny Cieleckiej. Pomysł spodobał się reżyserowi. Wajda zapamiętał ten drobny, ale znaczący gest – i podziękował Małaszyńskiemu za tę sugestię.
„Pan Andrzej okazał się bardzo życzliwy, elastyczny i otwarty na sugestie aktorów. Zaproponowałem wtedy, by dokonać pewnych zmian w mojej postaci: chodziło o coś, jakąś rzecz, która ma charakteryzować porucznika pilota. Podsunąłem pomysł, by był to różaniec, który będzie się potem przewijał przez cały film, by w końcu trafić do Magdaleny Cieleckiej, mojej filmowej siostry – jako sygnał o śmierci brata. Pierwotnie miały to być różne drobiazgi, ale zasugerowałem panu Andrzejowi, by ograniczyć się do tylko jednego przedmiotu – właśnie różańca” – mówił Małaszyński.
„To było autentycznie wstrząsające”
Nie da się przejść obojętnie obok historii, która mówi o tak wielkiej niesprawiedliwości i cierpieniu. „Katyń” to film, który przypomina o tym, że zło istnieje – ale pamięć i prawda są w stanie mu się przeciwstawić.
Małaszyński przyznaje, że praca nad tym filmem była jednym z najważniejszych doświadczeń w jego życiu. „Dla takiej chwili warto robić filmy” – powiedział.
