Nasze projekty

77 lat temu wybuchło powstanie w Getcie Warszawskim

Dokładnie 77 lat temu, rankiem 19 kwietnia, w warszawskim Getcie rozpoczęła się eksterminacja ludności żydowskiej, a jednocześnie wybuchło pierwsze w Europie zbrojne powstanie przeciwko hitlerowskim okupantom.

Getto warszawskie było zamkniętą i otoczoną murem dzielnicą położoną w północno-zachodniej części centralnej Warszawy, w której uwięziono Żydów warszawskich oraz przesiedlonych z gett w innych miejscowościach. Pierwsze mury wokół getta zaczęto wznosić 1 kwietnia 1940 r. W ciągu roku zgromadzono w jego obrębie aż 460 tys. osób. Przeludnienie spowodowało tragiczne warunki sanitarne, na jedną izbę przypadały aż 3 osoby. Głód i zarazy, które zaczęły zabijać mieszkańców getta były jednak tylko częścią zaplanowanego przez władze hitlerowskie planu całkowitego unicestwienia zgromadzonej tu ludności żydowskiej. Pierwsze wywózki do obozów zagłady rozpoczęły się już w 1942 r., od tej pory odbywały się one regularnie, aż do decyzji całkowitego wysiedlenia mieszkańców i likwidacji getta wiosną 1943 r.

Zbrojne powstanie wybuchło jako bezpośrednia odpowiedź na decyzję o całkowitej eksterminacji zgromadzonych w Getcie Żydów. Zorganizowały je wspólnie siły żydowskie czyli Żydowska Organizacja Bojowa, Żydowski Związek Wojskowy oraz polskie czyli Gwardia Ludowa i Polskie Państwo Podziemne. Historycy zauważają, że powstanie nie miało strategicznych celów militarnych, lecz miało być zbrojną odpowiedzią na ludobójstwo. Siły powstańcze składały się  z około 1000 do 1500 słabo uzbrojonych bojowników: ok. 220-800 z ŻOB (w tym wiele kobiet) i 150-400 z ŻZW (tylko mężczyzn) oraz nieznanej liczby około kilkuset powstańców w innych, luźnych grupach, niepowiązanych z tymi organizacjami, w tym członków działających w getcie grup o charakterze przestępczym. Ze strony „aryjskiej” wspierały ich grupy polskiego podziemia, głównie Armii Krajowej i powiązanych z nią organizacji. Dostarczały im broń, amunicję, organizowały akcje nękające punkty strażników. Po stronie niemieckiej walczyło łącznie 2000 ludzi.

Powstanie zakończyło się już po kilku tygodniach czyli 16 maja 1943 r. Ze względu na swoją symboliczną wymowę uważane jest przez naród żydowski za jedno z najważniejszych wydarzeń w jego historii.

Reklama

Pierwszym upamiętnieniem tego niezwykłego zrywu w Warszawie był Pomnik Bohaterów Getta, wzniesiony już 3 lata później na terenie dawnego Umschlagplatz, skąd odbywały się wywózki mieszkańców Getta do obozów zagłady. W piątą rocznicę wybuchu Powstania, 19 kwietnia 1948 r. wniesiono w jego miejsce kolejny postument, który stoi tam do dzisiaj. Co ciekawe zbudowano go z kamienia przeznaczonego wcześniej pod budowę… pomnika Adolfa Hitlera.

Symbolem obchodów rocznicy powstania jest kwiat żonkila – jego płatki układają się w sześcioramienną gwiazdę.

ad/Stacja7

Reklama

Dołącz do naszych darczyńców. Wesprzyj nas!

Reklama

SKLEP DOBROCI

Reklama

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

WIARA I MODLITWA
Wspieraj nas - złóż darowiznę