Czy nauka staje się religią?

Czy współczesny człowiek, który utracił część swojej wiary, nie zacznie traktować - albo już traktuje - nauki jako swojej religii? Czy nauka stała się religią? O tym dyskutowali uczestnicy debaty “Pro Tempore. Dialog nauk”.

Nauka i religia – co je łączy, a co dzieli?

Nauka jak i religia mają wspólny cel – chcą zrozumieć człowieka i świat. W trakcie historii oddaliły się od siebie. Dlaczego? Przyczyn jest wiele, ale wymieniłbym dwie. Po pierwsze, dysponujemy różnymi metodami i badamy różne części naszej rzeczywistości. A po drugie, na separację tych dyscyplin naukowych wpłynęły również ambicje ludzkie, zabrakło pokory po obu stronach. Współczesna nauka jak i teologia na przestrzeni historii dokonywały refleksji nad swoimi drogami jak i swoimi błędami. I w tym kontekście mamy dziś naszą debatę – wyjaśniał we wprowadzeniu do debaty ks. Krzysztof Pawlina, rektor Akademii Katolickiej w Warszawie.

Podczas debaty prof. dr hab. Jacek Wojtysiak wskazywał, że najważniejszymi cechami wspólnymi dla myślenia religijnego i naukowego są język i autorytet. Obie dziedziny kultury są dziedzinami językowymi, tam wypowiada się pewne twierdzenia – mówimy o doktrynie religijnej czy wierze religijnej i mówimy o teoriach naukowych. To są pewne systemy twierdzeń, układy twierdzeń – różnie uzasadnionych i o różnym charakterze.

Nauka jak religia?

Czy na naszych oczach dokonuje się przejmowanie przez nauki obszarów zarezerwowanych dla nauk teologicznych? Czy teologia nie wycofała się z przestrzeni dla niej zarezerwowanych? Czy w takim razie współczesny człowiek, który utracił część swojej wiary, nie zacznie traktować – albo już traktuje – naukę jako swoją religię? Czy laureaci prestiżowych nagród nie są dzisiaj postrzegani jako autorytety, które do tej pory były tylko dostępne na ołtarzach? Co więcej, czy stopień skomplikowania uprawianych nauk nie sprawia, że często nauki traktujemy albo dogmatycznie a nieraz nawet magicznie?  

Odpowiedzi na te pytania szukali  zaproszeni goście: prof. dr hab. Jacek Wojtysiak, kierownik Katedry Epistemologii KUL oraz dr Piotr Lipski, logik, metodolog i filozof nauki KUL. Spotkanie poprowadził o. dr Janusz Pyda OP, teolog i filozof z Akademii Katolickiej w Warszawie.

Posłuchaj zapisu debaty “Pro tempore. Dialog nauk”:

zś/Stacja7